Γεώργιος Παπαδόπουλος: Ο βίος και η πολιτεία ενός δικτάτορα (βίντεο)

Ένας άνθρωπος που καταφέρνει να ηγηθεί ενός πραξικοπήματος και να γίνει για περισσότερα από έξι χρόνια ο δικτάτορας μιας χώρας, μπορεί να είναι επικίνδυνος και καταστροφικός, αλλά δεν μπορεί να είναι τυχαίος.

Και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος δεν ήταν.

Ποιος όμως ήταν πραγματικά εκείνος ο συνταγματάρχης πυροβολικού, που στις 21 Απριλίου 1967 έδινε τη «χαριστική βολή» στη δημοκρατία στην Ελλάδα;

Σαράντα χρόνια μετά την 21η Απριλίου, η ζωή του εξακολουθεί να παραμένει πεισματικά ένα από τα πλέον σκοτεινά κεφάλαια της ελληνικής ιστοριογραφίας, που δεν έχει ακόμα καταπιαστεί επαρκώς με το να κλείσει τα χάσματα και να βρει τις απαντήσεις.

Στα 1940, όταν ένας άλλος δικτάτορας, ο Ιωάννης Μεταξάς, έλεγε το «όχι» στους Ιταλούς, ο Παπαδόπουλος γινόταν αρχηγός της σχολής Ευελπίδων.

Πολλά χρόνια αργότερα, λίγο πριν τον ρίξει από την εξουσία ο πλέον έμπιστος συνεργάτης του, ο Δημήτριος Ιωαννίδης, ο Παπαδόπουλος, όπως διηγούνται στενότατοι συνεργάτες του της εποχής, πίστευε ότι είπε κι εκείνος ένα δικό του «όχι», αυτή τη φορά στους Αμερικανούς που ζήτησαν να χρησιμοποιήσουν την Κρήτη για τη μεταστάθμευση βομβαρδιστικών αεροσκαφών που θα ενίσχυαν το Ισραήλ στον πόλεμο με τους ,Αραβες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η στάση εκείνη του Παπαδόπουλου συνέβαλε αποφασιστικά στην πτώση του, που ήρθε μέσα από την αποτυχία της «πολιτικοποίησης» που επιχείρησε ο Παπαδόπουλος δια του Σπύρου Μαρκεζίνη: μόλις λίγες εβδομάδες μετά την απόπειρα της «πολιτικοποίησης» έγιναν ξαφνικά τα γεγονότα του «πολυτεχνείου» -η δεύτερη μετά τη «νομική», αλλά πρώτη που δημιουργούσε ουσιαστικό πρόβλημα στο καθεστώς μαζική αντιστασιακή ενέργεια στην Ελλάδα, έπειτα από έξι και πλέον χρόνια δικτατορίας.

Ο Παπαδόπουλος έχασε τον έλεγχο, ακύρωσε τη διαδικασία προς τις όποιες «εκλογές» και οκτώ ημέρες μετά το «πολυτεχνείο», στις 25 Νοεμβρίου 1973, ο Ιωαννίδnς τον ανέτρεψε οδηγώντας, λίγο καιρό αργότερα, στην τραγωδία της Κύπρου. Η αλληλουχία των γεγονότων είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Ο πόλεμος, ο εμφύλιος και ο «Μίδας 614»

Αναλυτική και πλήρης βιογραφία του Γεώργιου Παπαδόπουλου δεν υπάρχει ακόμα και σήμερα στη βιβλιογραφία.

Έτσι, τα κενά είναι πολλά. Λ.χ. μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχει καταστεί δυνατό να ξεκαθαρίσει πλήρως το αν ο Παπαδόπουλος πολέμησε στην Πίνδο το 1940, όπου, παρά τον μικρό βαθμό του ανθυπολοχαγού, λέγεται ότι άσκησε χρέη μέχρι και διοικητού πυροβολαρχίας ή ότι γι, αυτή τη δράση του έλαβε τις μεγαλύτερες δυνατές διακρίσεις.

Πάντως, κατά τη διάρκεια της κατοχής φαίνεται, χωρίς πάλι να είναι βέβαιο βάσει αδιάψευστων τεκμηρίων, ότι ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον κρίσιμο τομέα των στρατιωτικών πληροφοριών στον «Μίδα 614» (εξαιρετικά ενδιαφέρον το όνομα που του δόθηκε), την οργάνωση πληροφοριών του στρατηγείου Μέσης Ανατολής υπό τον Τσιγάντε -η εμπλοκή του με τις πληροφορίες ήταν εκείνη που δύο δεκαετίες αργότερα υπήρξε η βάση της οργάνωσης του πραξικοπήματός του.

Στην ουσία, μέσα από ένα καθαρά πατριωτικό ρόλο στην αρχή, στο καμίνι της φωτιάς της απελευθερωμένης πια Ελλάδας ο Παπαδόπουλος εξελίχθηκε στην επιτομή της έννοιας των μηχανισμών του μεταπολεμικού και (στη συνέχεια) μετεμφυλιακού κράτους και άνθρωπος -κλειδί σε τουλάχιστον δύο κομβικές στιγμές του.

Η πρώτη ήταν στα «δεκεμβριανά», υπό την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου. Εκεί, η συμμετοχή του φαίνεται να υπήρξε καθοριστική στην πρώτη και κρίσιμη φάση των γεγονότων, από τη θέση του επιτελούς του στρατιωτικού διοικητού Αθηνών στο «γενικό στρατηγείο» όπου και τοποθετήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1944, τρεις μήνες πριν από τα γεγονότα.

Στον εμφύλιο πόλεμο μετείχε, όπως υπερήφανα έλεγε ο ίδιος, σε όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις, «από τα Βαρδούσια στον Ταΰγετο κι από τον Πάρνωνα στη Μουργκάνα κι από τον Γράμμο στο Βίτσι».

Σειρά από μαρτυρίες συμπολεμιστών του αναφέρουν ότι ο Παπαδόπουλος ζούσε σε μια διαρκή αντίφαση: από τη μια πλευρά πρωταγωνιστούσε και διακρινόταν στον πόλεμο κατά των κομμουνιστών, ενώ από την άλλη έφτανε να. κλαίει «για τους σκοτωμένους συμμορίτες που είναι αδέλφια μας»...

Πάντως, το 1952, ο Παπαδόπουλος φαίνεται ότι ήταν το μόνο μέλος του στρατοδικείου που δικάζει τον Μπελογιάννη και δεν ψηφίζει τη θανατική ποινή.

Σχολές, προαγωγές και άνοδος της φήμης του μεταξύ των αξιωματικών σημάδεψαν την πορεία του Παπαδόπουλου στα μετεμφυλιακά χρόνια, μέχρι τις εκλογές του 1958 που φέρνουν την «ενιαία δημοκρατική αριστερά» (ΕΔΑ) αξιωματική αντιπολίτευση και βρίσκουν τον Παπαδόπουλο επιτελάρχη της διοίκησης πυροβολικού της 6nς μεραρχίας στο Κιλκίς.

Στην καρδιά του ψυχρού πολέμου, το αποτέλεσμα των εκλογών του 1958 οδηγεί τον στρατό και το παλάτι, όπως άλλωστε και τους Αμερικανούς, , σε μεγάλη ανησυχία.

Οι παρακρατικοί μηχανισμοί έχουν πλέον αρχίσει εν πολλοίς να αυτονομούνται και να δρουν συστηματικά, ενδεχομένως με την ανοχή αλλά σίγουρα όχι τη σύμπραξη του Καραμανλή, ο οποίος άλλωστε συνυπήρξε επί τρία χρόνια με την ΕΔΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλα προβλήματα, γεγονός που είχε εξοργίσει διπλά τόσο το παλάτι όσο και τον στρατό και το παρακράτος.

Mία από τις κεντρικές δράσεις τους ήταν και η συγκρότηση από την «υπηρεσία ειδικών μελετών» της «κεντρικής υπηρεσίας πληροφοριών» (ΚΥΠ) της «επιτροπής αντικομμουνιστικού αγώνος», προϊστάμενος της οποίας ανέλαβε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Το 1960 αναλαμβάνει την «υπηρεσία εθνικής ασφαλείας και αντικατασκοπίας» ελέγχοντας στην ουσία την ΚΥΠ και όχι μόνον αυτήν.

Λίγο καιρό μετά, στις εκλογές του 1961 που διενεργεί ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός ο πρόεδρος του «οίκου του Βασιλέως» στρατηγός Κωνσταντίνος Δόβας και τις κερδίζει η «εθνική ριζοσπαστική ένωσις» (ΕΡΕ), ο Παπαδόπουλος είναι γραμματέας του «σχεδίου Περικλής».

Μετά τις εκλογές, ο Γεώργιος Παπανδρέου κατηγορεί την κυβέρνηση Καραμανλή για «βία και νοθεία». To μετά έχει τη σημασία του: είναι λογικό για τη «νοθεία», αλλά παράδοξο για τη «βία». To 1966, ένα χρόνο πριν από τη δικτατορία, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος τοποθετείται σε θέση-κλειδί: διευθυντής του 3ου επιτελικού γραφείου του «γενικού επιτελείου στρατού» (ΓΕΣ), έχοντας την ευθύνη των επιχειρήσεων.

Εκεί, το παλάτι και οι στρατηγοί κάνουν το μοιραίο τους λάθος -μοιραίο τόσο για αυτούς, όσο και για τη χώρα: ζητούν από τον Παπαδόπουλο και τον ομόβαθμό του Νικόλαο Μακαρέζο, διευθυντή του «πρώτου κλάδου» της ΚΥΠ, να αναλάβουν να προσαρμόσουν το «εθνικό σχέδιο εκτάκτων αναγκών "Προμηθεύς"» έτσι ώστε να γίνει κατάλληλο για ενδεχόμενη επέμβαση των ενόπλων δυνάμεων με δήθεν σκοπό την αποτροπή νέου εμφυλίου...

Από το «σχέδιον Πρoμηθεύς», στην 21η Απριλίου

Από εκεί και πέρα, ο δρόμος του Γεώργιου Παπαδόπουλου ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένος. 

Δεν χρειάστηκε ούτε επίπονη προετοιμασία ούτε κάποιος επιπλέον σχεδιασμός.

Έχοντας στα χέρια του τις διαταγές και τα σχέδια επιχειρήσεων του «Προμηθέα», τις πληροφορίες δια του Μακαρέζου και, κυρίως, τα τανκς διά του ταξίαρχου Στυλιανού Παττακού, κατ, ουσίαν δεν έκανε τίποτε άλλο από το να τα «αξιοποιήσει» πριν προλάβουν να το κάνουν εκείνοι που του το είχαν παραγγείλει...

Γι, αυτό και το παλάτι υπήρξε από την πρώτη στιγμή αρνητικό στη δικτατορία Παπαδοπούλου και ο Κωνσταντίνος επιθυμούσε να συνομιλεί μόνον με τον αρχηγό του ΓΕΣ αντιστράτηγο Σπαντιδάκη, ο οποίος, όμως, κατ, ουσίαν προσχώρησε κι εκείνος στους «απριλιανούς», αφού πρώτα εξασφάλισε ότι δεν θα υπάρξει εμφύλιος πόλεμος μέσα στις τάξεις του στρατεύματος.

Ως «ισχυρός ανήρ» της δικτατορίας

Τον πρώτο χρόνο της δικτατορίας, ο Κωνσταντίνος επιχείρησε τουλάχιστον τρεις φορές να ρίξει τον Παπαδόπουλο.

Η πιο «οργανωμένη» προσπάθεια έγινε λίγο πριν από τους εορτασμούς της 28nς Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη. Τo βασιλικό σχέδιο προέβλεπε ότι τα πληρώματα των αρμάτων της παρέλασης θα συνελάμβαναν ή θα σκότωναν τους πραξικοπηματίες.

Όμως, το σχέδιο αυτό δεν θα μπορούσε να μείνει κρυφό από τον Στυλιανό Παττακό, τον άνθρωπο που «είχε» τα τανκς.

Ανέβηκε ο ίδιος στη Θεσσαλονίκη και λίγο πριν από την παρέλαση αντικατέστησε όλα τα πληρώματα με δικά του... Στις άλλες δύο περιπτώσεις, τον Παπαδόπουλο είχε ειδοποιήσει ο Ιωαννίδης, γι, αυτό και, σύμφωνα με ασφαλείς μαρτυρίες, του ήταν αδύνατο να πιστέψει ότι, τελικά, εκείνος θα ήταν που θα τον έριχνε...

Δεν ζήτησε χάρη

Ο Παπαδόπουλος έδιωξε τελικά τον Κωνσταντίνο από την Ελλάδα πριν καταδικαστεί ο ίδιος σε θάνατο μαζί με τους άλλους πρωταίτιους του πραξικοπήματος.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετέτρεψε την ποινή σε ισόβια για να κλείσει οριστικά τον κύκλο του αίματος στην Ελλάδα: «όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια» είχε πει τότε.

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ουδέποτε ζήτησε χάρη, η οποία, σε κάποιο προχωρημένο στάδιο, θα επέτρεπε την έξοδό του από τη φυλακή.

Τον Ιανουάριο του 1984 ανέλαβε την αρχηγία της «εθνικής πολιτικής ένωσης» (ΕΠΕΝ) από τη φυλακή, στην οποία έμεινε πράγματι ισόβια, μέχρι τη στιγμή που μεταφέρθηκε στο «λαϊκό νοσοκομείο» στην εντατική μονάδα του οποίου παρέμεινε για μεγάλο διάστημα, έως το θάνατό του τον Ιούνιο του 1999, σε ηλικία 80 ετών.

Με τη σύζυγό του Δέσποινα, σε παραθέριση

Η δολιοφθορά στον Έβρο
 
Τα κενά ουσίας στις ασφαλείς γνώσεις μας για την πορεία του Παπαδόπουλου συνεχίζουν και στη δεκαετία του 1960. Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές αλλά χωρίς να υπάρχουν -ακόμη τουλάχιστον- αδιάψευστα τεκμήρια, μετέχει τόσο στα γεγονότα του Γοργοποτάμου (1964), όσο και στην παραστρατιωτική υποδαύλιση της κρίσης στην Αθήνα κατά τα «Ιουλιανά» του 1965.
Πάντως, το 1964, ο Παπαδόπουλος τοποθετείται στον Έβρο, όπου και συμβαίνει το γνωστό περιστατικό με τη ζάχαρη στα ντεπόζιτα των τανκς.

Πώς τον έβλεπαν οι Αμερικανοί

Η σχέση του Παπαδόπουλου με τους Αμερικανούς αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά κεφάλαια της πορείας του.

Αναμφίβολα υπήρχε σχέση, το αργότερο ήδη από τη δεκαετία του 1950
.
Μεταξύ άλλων, ο Παπαδόπουλος διετέλεσε και σύνδεσμος της CIA με την ΚΥΠ, ενώ φαίνεται ότι υπήρξε και υπεύθυνος για τις πληρωμές Ελλήνων πρακτόρων στρατολογημένων από την αμερικανική υπηρεσία.

Πάντως, όλα αυτά δεν συνεπάγονται σε καμία περίπτωση ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι με την Ελλάδα Αμερικανοί παράγοντες γνώριζαν ποιος ήταν πραγματικά.

Αντιθέτως, μάλιστα, σειρά μαρτυριών, τόσο από τους πρωταίτιους της δικτατορίας όσο και από παράγοντες της αμερικανικής πρεσβείας της εποχής στην Αθήνα, συμπίπτουν απόλυτα στην άποψη ότι το πρωί της 21nς Απριλίου 1967 ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα έψαχνε να μάθει ποιοι ήταν αυτοί που έκαναν τη χούντα και ποιες ήταν οι προθέσεις τους...

Έγγραφο αμερικανικής υπηρεσίας εκείνης της ημέρας επιχειρεί να σκιαγραφήσει τον Παπαδόπουλο δίνοντας μάλιστα «λεπτομέρειες», όπως ότι μετείχε στην παραεκκλησιαστική οργάνωση «Ζωή».

Οι Αμερικανοί τον αναφέρουν ως «ηθικολόγο» και «πουριτανό», για να συμπληρώσουν όμως «αν και η οικογενειακή του ζωή αντιβαίνει σε αυτές τις κατηγορίες».

Η σχέση του Παπαδόπουλου με τον «ιερό δεσμό Ελλήνων αξιωματικών» (ΙΔΕΑ), με τον Γρίβα και την οργάνωση «Χ» ενδιαφέρει επίσης τους Αμερικανούς: «όταν μπήκε στον ΙΔΕΑ, ο οποίος είχε επιχειρήσει ένα πραξικόπημα το 1952, ο Παπαδόπουλος ήταν 32 χρόνων. Επικεφαλής στο πραξικόπημα ήταν ο στρατηγός Χρηστέας, αλλά κινητήριος δύναμη ο Ιωαννίδης. Είχε ρόλο σε αυτό το πραξικόπημα;» ρωτά ο συντάκτης του εγγράφου, αγνοώντας ότι ασφαλώς και είχε...

Και φυσικά, δεν παραλείπει να αναφέρει το πιο σημαντικό απ, όλα: την εκπαίδευσή του από αγγλικές στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών. Το κείμενο καταλήγει με το ερώτημα «αν ο Παπαδόπουλος είχε βοήθεια από το παλάτι ή από τους στρατηγούς» (μια ενδεχόμενη χούντα των οποίων οι Αμερικανοί έβλεπαν αναμφίβολα πολύ πιο θετικά) όταν, το ίδιο πρωί, ο Κωνσταντίνος είχε αρνηθεί να τους δεχθεί στα ανάκτορα και ο ταξίαρχος Παττακός είχε ανοίξει τον δρόμο για το γραφείο του βασιλιά με την απειλή των τανκς...

Ίσως εκείνο που δεν είχε προβληματίσει αρκετά τους Αμερικανούς, ήταν ότι πολλοί συνάδελφοί του αποκαλούσαν τον Παπαδόπουλο και «Νάσερ».

Πάντως, η πιο ουσιώδης και απόλυτα καταστροφική για την Ελλάδα και την Κύπρο πράξη του Παπαδόπουλου ως δικτάτορα υπαγορεύτηκε ευθέως από τους Αμερικανούς δια του Σάιρους Βανς (Cyrus Vance), όταν ο δεύτερος ήρθε στην Αθήνα και απαίτησε την απόσυρση της λεγόμενης «μεραρχίας» από την Κύπρο, απαίτηση την οποία ο Παπαδόπουλος αποδέχθηκε, κάνοντας αργότερα κατά πολύ ευκολότερο τον δρόμο του «Αττίλα».

Η απολογία του δικτάτορα




Δεν υπάρχουν σχόλια

Δημοσίευση σχολίου