Αποτίμηση δεδομένων στο κυπριακό 38 χρόνια μετά την εισβολή

ο Τάσος ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ στο FoxBlog

Τριάντα οκτώ χρόνια συμπληρώθηκαν ήδη από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, που είχε σαν αποτέλεσμα την κατοχή του 38% της Μεγαλονήσου, που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Στη διάρκεια όλων αυτών των ετών έγιναν πολλές προσπάθειες, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, μέσω συνομιλιών, για την επίλυση του κυπριακού και την επανένωση του νησιού στη βάση της ομοσπονδίας των δύο περιφερειών. Ιδέες, προτάσεις, σχέδια, που συζητήθηκαν κατά καιρούς έπεσαν όλα στο κενό.

Πολύ κοντά στη λύση βρέθηκε το κυπριακό το 2004, με το σχέδιο Ανάν, που υποβλήθηκε για επικύρωση σε δύο χωριστά δημοψηφίσματα, ένα από την πλευρά των ελληνοκυπρίων και ένα δεύτερο από την πλευρά των τουρκοκυπρίων. Οι ελληνοκύπριοι το απέρριψαν με συντριπτική πλειοψηφία, ενώ αντίθετα οι τουρκοκύπριοι το ενέκριναν.

Το σχέδιο Ανάν δεν ήταν μόνο στα μέτρα της Άγκυρας, είχε και πολλά σημεία αδιευκρίνιστα, που θα μπορούσαν να φέρουν σύντομα σε μια νέα δυναμική αντιπαράθεση τις δύο πλευρές. Μετά την αποτυχία εφαρμογής του σχεδίου Ανάν οι συνομιλίες κατέρρευσαν. Η Κύπρος μπήκε, χωρίς την προσδοκώμενη από τον διεθνή παράγοντα επανένωση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το κατεχόμενο τμήμα έμεινε εκτός ΕΕ. Ο Δ. Χριστόφιας, που κέρδισε τις εκλογές του 2008 πήρε την εξουσία με το σύνθημα να βρούμε λύση κυπριακής ιδιοκτησίας. Είπε απλά να τα βρούμε μεταξύ μας ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι χωρίς την μεσολάβηση τρίτων, υπονοώντας Ελλάδα, Τουρκία και εν μέρει ΟΗΕ.

Έκτοτε άρχισαν νέες απευθείας αυτή τη φορά συνομιλίες στη Λευκωσία. Αρχικά ο Δ. Χριστόφιας είχε απέναντί του το Μ. Ταλάτ, που γεννούσε ελπίδες στο νέο Πρόεδρο της Κύπρου, μια και ήταν αριστερός άρα ομοϊδεάτης του Δ. Χριστόφια. Μολονότι ο Δ. Χριστόφιας είχε καλή σχέση με τον αμερικανικό παράγοντα παρά το γεγονός ότι ήταν ηγέτης του κομμουνιστικού ΑΚΕΛ της Κύπρου, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του κεντρώο Τάσσο Παπαδόπουλο, που για την Ουάσινγκτον ήταν κόκκινο, εν τούτοις ουδέν νεώτερο προέκυψε από τις συνομιλίες, μια και ο Μ. Ταλάτ σε κάθε συνάντηση, του υπενθύμιζε ότι κάθε λύση πρέπει να τύχη της έγκρισης της Άγκυρας που τα πανθ ορά και προκειμένου να εγκρίνει λύση θα πρέπει είναι στα μέτρα της, δηλ. να της δίνει επεμβατικό λόγο και ρόλο στα πράγματα της Κύπρου.

Στη συνέχεια μετά την εκλογική του νίκη, στο στρατόπεδο των τουρκοκυπρίων, πήρε τα πράγματα στα χέρια του ο αδιάλλακτος Ν. Έρογλου, παιδί του Ρ. Ντενκτάς, που ζούσε πάντα το όνειρο ενός δεύτερου κράτους στο βορά, που υλοποιούσε το αντίπαλη δέος της Ένωσης το περίφημο Ταξίμ που σημαίνει στα τουρκικά διχοτόμηση, υπό την συνεχή προστασία των κατοχικών δυνάμεων της Άγκυρας.

Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν για δύο και πλέον χρόνια, χωρίς κανένα αποτέλεσμά παρά τις συνεχείς και πέρα από τις κόκκινες γραμμές, υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Πριν λίγες ημέρες ο Ν. Έρογλου βγήκε σε συνέντευξή του στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Κίπρις και χωρίς περιστροφές είπε, ότι δεν αποτύχαμε να συμφωνήσουμε μόνο στο περιουσιακό, άλλα και σε όλα τα άλλα κεφάλαια που συζητήθηκαν στη διάρκεια όλως αυτών πολύμηνων διαπραγματεύσεων.

Σε λίγους μήνες εκπνέει η θητεία του Δ. Χριστόφια που έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν θα διεκδικήσει και πάλι την Προεδρία της Κύπρου. Το σημερινό status που παραμένει εδώ και 38 χρόνια, είναι υπέρ της Άγκυρας. Έχει πετύχει το μάξιμουμ των εδαφικών της διεκδικήσεων μια και το 18% των τουρκοκυπρίων έχει καταλάβει το 38% της Μεγαλονήσου. Έχει εγκαταστήσει εποίκους που ξεπερνούν τις 180.000 των τουρκοκυπρίων. Έχει κατοχικά στρατεύματα που προσεγγίζουν του σαράντα χιλιάδες. Άρα έχει επιβάλει, με την ισχύ των όπλων, την de facto διχοτόμηση της Μεγαλονήσου. Βεβαίως το μόρφωμα αυτό που δημιούργησε με τη βία η Άγκυρα δεν έχει αναγνωρισθεί από τη διεθνή κοινότητα.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν λειτουργεί, πάντα υπό τη σκιά της Άγκυρας, μια οργανωμένη κρατική υποδομή στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Το κόλπο Ρ. Ντενκτάς, που κρατούσε εγκλωβισμένους τους τουρκοκύπριους στο κατεχόμενο τμήμα, να ανοίξει τα οδοφράγματα για επικοινωνία Βορά-Νότου το 2003, λίγα χρόνια μετά την ηρωική θυσία των Ισαάκ- Σολωμού, αιφνιδίασε την τότε κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου και λειτούργησε υπέρ των τουρκοκυπρίων τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά και σε βάρος των ελληνοκυπρίων. Κι αυτό γιατί οι ελληνοκύπριοι βοήθησαν με τις επισκέψεις τους την οικονομία των κατεχομένων και έδωσαν την ψευδή εικόνα στην διεθνή κοινότητα, ότι ομαλοποιείται η μέχρι τότε έκρυθμη κατάσταση στην Κύπρο.

Πολλοί έχουν μιλήσει, όταν αναφέρονται στο κυπριακό, για μια ιστορία χαμένων ευκαιριών. Πραγματικές ευκαιρίες όμως για επίλυσή του δεν υπήρξαν. Κι αυτό γιατί η Άγκυρα με εξαίρεση το σχέδιο Ανάν, που ήταν κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της, δεν συνεργάστηκε ποτέ με ειλικρίνεια για μια λύση, αν όχι δίκαιη, τουλάχιστον βιώσιμή. Στην Κύπρο, από ελληνοκυπριακής πλευράς υπάρχουν δύο σχολές προσέγγισης του προβλήματος.

Η μία που λέει να αφήσουμε το σημερινό status ως έχει ,ελπίζοντας σε μια λύση, όταν και εφ όσον η διεθνής συγκυρία το επιτρέψει, προσθέτοντας, ότι κρατάμε ως ιδιαίτερα θετικά στοιχεία, την διεθνή αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μοναδικής κρατικής οντότητας στην Κύπρο, την ένταξη στην Ε.Ε. και τέλος τη συμμετοχή στο ενιαίο κοινό νόμισμα. Αυτή η σχολή έχει πλήρως αποτύχει, γιατί η άλλη πλευρά έχει παγιώσει τα τετελεσμένα και παράλληλα μπορεί να μην έχει πετύχει την αναγνώριση, αλλά τουλάχιστον κερδίσει την διεθνή ανοχή.

Παράλληλα αυτό που δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας είναι το γεγονός ότι την περίοδο αυτή και για τα ορατά επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα βρίσκεται σε δυσμενέστατη οικονομική κατάσταση με ότι αυτό συνεπάγεται για τον ρόλο της στον ευρύτερο χώρο της περιοχής μας. Αντίθετα με την Ελλάδα που φθίνει πληθυσμιακά, η Τουρκία αυξάνει ταχύτατα τον πληθυσμό της και ταυτόχρονα αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς οικονομικά. Οι συνομιλίες, δυστυχώς ουδέν απέδωσαν, όσες μορφές και τεχνικές διαπραγματεύσεων κι αν ακολουθήθηκαν. Η δημιουργία δύο κρατικών οντοτήτων, ήταν μια πραγματικά ρεαλιστική λύση, που δεν τόλμησαν ευθέως να προτείνουν όλα αυτά τα χρόνια στον κυπριακό λαό οι πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο, που συνήθιζαν να παίζουν με το συναίσθημα του λαού, προς άγραν ψήφων.

Η αναγνώριση από ελληνοκυπριακής πλευράς της κρατικής οντότητας των τουρκοκυπρίων και υποχώρηση της άλλης πλευράς στο εδαφικό, δηλαδή αναγνώριση με αντάλλαγμα επιστροφή εδαφών, μολονότι στο παρελθόν θα μπορούσε να την δεχθεί Άγκυρα σε συνδυασμό με την ένταξή της στην Ε.Ε., σήμερα δεν μοιάζει να βολεύει την Τουρκία που έχει απομακρυνθεί από το στόχο της Ευρώπης που συγκλονίζεται από μια κρίση χωρίς τέλος. Σε σημείο μηδέν και πάλι το κυπριακό εν όψει των εκλογών του Φεβρουαρίου, για την ανάδειξη νέου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Κύπρος έχει ήδη μολυνθεί από τα ελληνικά ομόλογα και την διατήρηση των ετήσιων αυξήσεων μισθωτών και συνταξιούχων, με την διαδικασία της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, σε συνδυασμό με την υπερβολική αύξηση των δημοσίων υπαλλήλων, κατά τα πρότυπα της Ελλάδας, ζει την δική της οικονομική κρίση, που την οδήγησε στην ανάγκη να μπει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης αντίστοιχο με αυτό της Ελλάδας, με ότι αυτό συνεπάγεται για την διαπραγματευτική θέση της Κύπρου. Με την οικονομία πληγωμένη και το κυπριακό σε σημείο μηδέν, θα αναλάβει τα ινία της Μεγαλονήσου ο νέος πρόεδρος τον προσεχή Φεβρουάριο. Οι υποσχέσεις Χριστόφια έπεσαν όλες στο κενό. Μένει να δούμε αν οι προτάσεις των υποψηφίων θα έχουν ρεαλιστικό περιεχόμενο ή αν θα κινηθούν στις γνωστές πεπατημένες γραμμές που παίζουν με τα συναισθήματα καλλιεργώντας φρούδες ελπίδες και αγνοούν την πραγματικότητα…