Εδώ και 3-4 χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη μιας κρίσης με θύματα, δυστυχώς πιο πολύ, τα φτωχά και τα μεσαία στρώματα. Πού θα πάει αυτή η κατάσταση; Υπάρχειφως στο τούνελ, όπως λέει ο πρωθυπουργός, ή όπως υποστηρίζετε εσείς, έχουμε επιστρέψει σε έναν πρωτογονισμό και η κοινωνία μας έχει χάσει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά της ;
Νομίζω πως είναι φανερό πια. Δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Όλα είναι μελετημένα,προαποφασισμένα. Μπαίνουν σε εφαρμογή με σχέδιο. Δε νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος τώρα, που να κοροϊδεύεται και να πιστεύει ότι όλα αυτά είναι πράγματα που εξαρτώνται από μια προσωπικότητα, έναν πολιτικό, ή από την εξυπνάδα ενός αρμόδιου. Το κομμουνιστικό κόμμα, άλλωστε, εδώ και 30 χρόνια επισημαίνει τα θέματα και από ό,τι φαίνεται το παραδέχονται και οι αντίπαλοί του πια. Σε όλες τις προβλέψεις του έχει επαληθευτεί.
Ποιο είναι το σχέδιο;
Ποιο είναι το σχέδιο;
Το σχέδιο είναι να γίνει μια ζώνη γύρω από την Ευρώπη. Μια εργατική μάζα χωρίς τιμή και αξία. Σε όλες τις περιπτώσεις, στις κρίσεις αυτές δεν υπάρχει περίπτωση να την πληρώσει η πλουτοκρατία. Ο φτωχός κόσμος την πληρώνει πάντα. Γίνεται ακόμα πιο φτωχός, ενώ παράλληλα τα κέρδη μεγαλώνουν. Στην κρίση μεγαλώνει η κερδοφορία. Το ότι συσσωρεύεται ο πλούτος σε λίγα χέρια και εξαθλιώνεται ο λαός κάτι σημαίνει. Δεν θέλει φιλοσοφία. Δεν πρέπει να είναι κανείς ιδιοφυής για να καταλάβει το σχέδιο. Η υπερσυγκέντρωση του πλούτου έχει φτάσει σε επίπεδα αδιανόητα. Τα πράγματα είναι καθαρά. Ο πλούτος δεν είναι ανεξάρτητος, παράγεται από ένα λαό. Αυτό είναι το ΑΕΠ. Όταν συγκεντρώνεται σε 4-5 χέρια και εξάγεται από τον τόπο, δεν είναι επόμενο ότι θα γίνει πιο φτωχός; Άλλωστε είναι τόσο εύκολο να βρει η διοίκηση ποιοι βγάζουν λεφτά έξω, μέσω των τραπεζών. Και τα βγάζουνμε νόμιμους τρόπους, με ημιπαράνομους ή με ημινόμιμους τρόπους. Είναι πολύ εύκολο να βρουν ποιοι νέμονται τον πλούτο της χώρας και είναι ελάχιστοι.
Έχετε πει ότι το πρόβλημα του λαού μας είναι πρόβλημα ελευθερίας, ανεξαρτησίας και εθνικής κυριαρχίας. Τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει αυτή η κατάσταση; Η πολιτική του μνημονίου εμφανίζεται ως μονόδρομος. Υπάρχει άλλος δρόμος;
Χρειάζεται αλλαγή πολιτικής. Πρέπει τον πλούτο του τόπου να τον χειρίζεται αυτός που τον παράγει. Όταν αυτό δεν γίνεται, έχουμε αυτές τις εξελίξεις. Αν το τραβήξεις ως την άκρη, από τη δημοκρατία φτάνεις στην ολιγαρχία, στη δικτατορία, σε αποτρόπαια πράγματα. Η κρίση δεν είναι οικονομία μόνο, είναι αίμα. Αν σκεφτεί κανείς τι κόσμος χάνεται σε αυτή την κρίση εδώ και 4-5 χρόνια, τις 3.500 αυτοκτονίες, τους αρρώστους που δεν έχουν φάρμακα. Έφυγαν από τις λίστες των ταμείων βασικά φάρμακα για ανίατες αρρώστιες. Αυτοί οι άνθρωποι όταν έχουν μπροστά τους δέκα μήνες ζωής, θα ζήσουν τρεις. Αυτό είναι αίμα, ανθρώπινες ζωές που χάνονται καθημερινά.
Έχετε γράψει ότι αυτός ο λαός, που σε άλλες συνθήκες μπορεί να έκανε θαύματα, βρίσκεται τώρα σαν το ποντίκι τρομαγμένος, υποταγμένος, υποτελής και προσπαθείνα περισώσει τα λίγα που του έχουν απομείνει. Γιατί;
Η εξαθλίωση δεν οδηγεί πάντα σε ριζοσπαστικές λύσεις, σε επαναστατικότητα. Καθηλώνει, εξαθλιώνει, πάει και στο αντίθετο. Όταν ο άνθρωπος σπρώχνεται στην επιβίωση γίνεται ζώο. Ο άνθρωπος δεν είναι κάτι αυτονόητο που πουλιέται στο σουπερμάρκετ. Οι ιδιότητές του είναι κατάκτηση και κερδίζεται με αγώνα μέχρι την τελευταία πνοή. Δεν κατακτάται αλλιώς, αυτό που λέμε άνθρωπος. Ο εξανθρωπισμός δεν είναι απλή υπόθεση. Όταν σπρώχνεται ένας λαός στην επιβίωση, ξανασπρώχνεται στον πρωτογονισμό. Όταν ζωοποιείται ο άνθρωπος, όταν η ζωή γίνεται χυδαία και βάρβαρη, χωρίς ανθρώπινο περιεχόμενο, δεν περιμένει κανείς επαναστατικές εξάρσεις. Αυτό θέλει αφύπνιση, ανόρθωση του ηθικού. Πολλές φορές επεμβαίνει η ανάγκη και η γνώση. Η ανάγκη θα σπρώξει τον κόσμο σε κάποιες λύσεις, αλλά δε φτάνει μόνο αυτή. Διότι μπορεί να οδηγεί σε λύσεις απρογραμμάτιστες, εκρηκτικές, που να μη ξέρουμε που να κρυφτούμε.
Λέτε ότι η αναγέννηση του φρονήματος χρειάζεται και παιδεία…
Βέβαια. Είναι βασικό στοιχείο η γνώση. Χωρίς την κατάκτησή της, ο άνθρωπος δεν προχωράει. Δεν έχουμε άλλο περιεχόμενο στη ζωή μας παρά την κατάκτηση της γνώσης, τον αγώνα για τη γνώση. Όταν αυτό πάει στην αντίθετη κατεύθυνση, καταστρέφονται οι θεσμοί και η παιδεία. Βγάζουν τα σχολεία μας αμόρφωτους ανθρώπους. Η παιδεία έχει καταντήσει ένα είδος εκπαίδευσης που καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς. Αυτό δεν είναι παιδεία. Παιδεία είναι ιδέες και ιδανικά, η απογείωση του μυαλού, η δημιουργία του ανθρώπου.
Υπαινιχθήκατε κάτι για τη λίστα Λαγκάρντ σε αυτή τη συνέντευξη. Τελικά ισχύει αυτό που έχετε πει; Ότι δηλαδή πολλοί μιλάμε για πατρίδα αλλά ο καθένας έχει άλλο πράγμα στο μυαλό του. Άλλοι θεωρούν, για παράδειγμα, πατρίδα το τραπεζικό σύστημα και τον πλουτισμό των λίγων.
Είναι φανερό ότι άλλη πατρίδα έχει η πλουτοκρατία και άλλη ο εργαζόμενος λαός. Δεν είναιτο ίδιο πράγμα. Το χρήμα δεν έχει ούτε χρώμα, ούτε πατρίδα, ούτε ηθική, ούτε τίποτα. Το κυνηγητό του μέγιστου κέρδους έχει καταστρέψει την ανθρωπότητα.
Γιατί ο κόσμος δε βγαίνει στους δρόμους;
Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα κι εκεί χρειάζεται όλος ο αγώνας. Εμείς επικεντρώνουμε όλη μας τη δραστηριότητα στην αφύπνιση της συνείδησης του λαού. Να καταλάβει τα προβλήματά του, να καταλάβει ότι τη δύναμη την έχει στα χέρια του. Και αν το θελήσει,μέσα σε μια ώρα μπορεί να αλλάξει τα πράγματα υπέρ του. Να υπερασπιστεί τη ζωή του, τη ζωή των παιδιών του, το ανθρώπινο περιεχόμενο της ζωής. Η ζωή κρατάει από την αρχαιότητα. Μπορεί να είναι ανθρώπινη, μπορεί να είναι και ζωώδης. Καιη κοινωνία μπορεί να είναι ανθρώπινη κοινωνία ή να πηγαίνει στο γκρεμό. Τα πράγματα δεν είναι απλά, θέλουν οργανωμένο αγώνα. Ούτε οι πλατείες, ούτε οι «μούντζες» ούτε τα «γιαουρτώματα» και τα «γκαζάκια» είναι έξαρση επαναστατικότητας. Είναι σαν να ρίχνεις λάδι στη φωτιά. Αυτά τα χωνεύει το σύστημα και τα γυρίζει υπέρ του. Γίνονται στο τέλος όπλα υπέρ του συστήματος. Τα πράγματα είναι πλέον τόσο καθαρά. Έχουν πέσει οι μάσκες, τα προσχήματα. Δεν χρειάζεται κανείς φιλοσοφία για να δει αυτή την κατάσταση.
Έχει ο κόσμος σε αυτό το κλίμα διάθεση για τέχνη, για θέατρο, για το δικό σας θέατρο, για τον Μπρεχτ;
Καμία διάθεση, ο κόσμος έχει συρρικνωθεί. Δεν υπάρχει κοινό. Τώρα τα θέατρα λειτουργούν Παρασκευή και Σαββατοκύριακο, σαν τα καμπαρέ. Είναι ελάχιστο το κοινό που έχει διάθεση. Πέρα από το οικονομικό δεν υπάρχει διάθεση. Έχει βαρύνει ο κόσμος, ζει σε αγωνία και σε ανασφάλεια. Δεν ξέρει τι του ξημερώνει.
