Μη αναστρέψιμο έγκλημα αν περάσει το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, λέει η συντονίστρια περιβαλλοντικής πολιτικής του World Wildlife Fund - WWF Ελλάδας, Θεοδότα Νάντσου.Το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό αποτελεί μια επίθεση -που περιμένει τη σειρά της- ενάντια στο περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά αλλά και τη δημοκρατία, όπως εξηγεί εύγλωττα η συντονίστρια της ομάδας περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF Ελλάδας, Θεοδότα Νάντσου, στην «Εποχή». Και επειδή τέτοιες επιθέσεις αναμένονται και άλλες, επισημαίνει την ανάγκη να είμαστε σε εγρήγορση και συντονισμό για να τις αποτρέψουμε τώρα, γιατί αύριο θα είναι αργά για να αναστραφούν.
 |
| Η κα. Θεοδ. Νάντσου |
Στην επιστολή που απέστειλε το WWF Ελλάδας στους έλληνες βουλευτές, ήδη από τις 5 Μαΐου, αναφερόμενοι στο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό μιλάτε για «οικολογικά εγκληματική πρόταση». Τι σας κάνει να το λέτε αυτό;
Εκκινώντας από το σκοπό του νομοσχεδίου, όπως περιγράφεται στην εισαγωγή του τότε υπουργού Οικονομικών κ. Στουρνάρα στο πλαίσιο της διαβούλευσης –περιορισμένου χρόνου- που έγινε στο opengov, δεν αναφέρεται πουθενά, πλην μιας γενικόλογης αναφοράς, στο σεβασμό του περιβάλλοντος. Αντίθετα, υπάρχει εκτενής αναφορά στην οικονομική αξία της παράκτιας ζώνης. Όλες οι διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου είναι εισπρακτικού χαρακτήρα. Δεν υπάρχει καμία προστατευτική για το περιβάλλον διάταξη. Με αυτήν την έννοια, λοιπόν, ίσως το υπουργείο Οικονομικών μας έκανε και «χάρη», αφού ανάλογου σκοπού νομοθετήματα προτείνονται σωρηδόν, είτε ως ολόκληρα νομοσχέδια είτε ως διατάξεις κρυμμένες μέσα σε άσχετα νομοσχέδια και περνάνε σχεδόν απαρατήρητα. Η στόχευση, όμως, αυτού του νομοσχεδίου ήταν τόση ωμή που ο κόσμος ξεσηκώθηκε.
Πιο συγκεκριμένα, αυτό το νομοσχέδιο νομιμοποιεί αυθαίρετα: μέχρι σήμερα ο αιγιαλός και η παράκτια ζώνη δεν αγγίζονταν ως προς τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Με αυτό το νομοσχέδιο επιχειρείται η νομιμοποίηση των υπαρχόντων αυθαιρέτων σε αυτές τις ζώνες. Επίσης, επιτρέπεται το μπάζωμα του θαλάσσιου χώρου: ορίζει ανάλογα με τη δυναμικότητα μιας επιχείρησης την επιχωμάτωση της παραλίας, δηλαδή όσο πιο μεγάλη επιχείρηση τόσο πιο εκτεταμένο το μπάζωμα.
Επιπλέον, μέχρι σήμερα, υπήρχε νομικό πλαίσιο για τη χρήση του αιγιαλού, το οποίο ήταν ανεπαρκές, αλλά είχε κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία της παράκτιας ζώνης. Δηλαδή, με το υπάρχον νομικό πλαίσιο προβλεπόταν η παραχώρηση της χρήσης -και όχι της ιδιοκτησίας- τμήματος της παραλίας, ώστε κάποιος να την εκμεταλλευτεί εμπορικά πληρώνοντας ενοίκιο στους δήμους, χωρίς να επιτρέπονται μόνιμες κατασκευές. Οριζόταν, όμως, απαραιτήτως η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης για τους πολίτες μεταξύ των εμπορικών χρήσεων. Με αυτό το νομοσχέδιο που προτείνεται τώρα αυτή η ελεύθερη ζώνη καταργείται. Δηλαδή, μπορεί ολόκληρη μια παραλία να καταληφθεί από άκρη σε άκρη από ομπρέλες, ξαπλώστρες, μπιτς μπαρ κ.λπ. και να μην υπάρχει χώρος όπου μπορεί ο καθένας μας να καθίσει ελεύθερα χωρίς να πληρώνει ενοίκιο στον επιχειρηματία. Παράλληλα, καταργείται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας του αιγιαλού, μέσω μιας διάταξης που προβλέπει ότι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης ή του ακινήτου που καταλαμβάνει τμήμα του αιγιαλού μπορεί να αφήσει σε κοινή χρήση μέρος του χώρου που καταλαμβάνει. Δηλαδή εναπόκειται στον ιδιώτη αν θα αφήσει ή όχι μέρος του αιγιαλού σε κοινή χρήση. Υπάρχει ακόμη μία πτυχή του νομοσχεδίου στην οποία δεν έχουμε εστιάσει αρκετά: τις παρόχθιες και παραλίμνιες ζώνες, διότι το νομοσχέδιο δεν αφορά μόνο την παραθαλάσσια ζώνη, αλλά και εκείνη στις όχθες των ποταμών και των λιμνών. Εκεί, λοιπόν, ορίζεται ποιες λίμνες θα έχουν προστατευόμενη ακτή, αφήνοντας εκτός προστασίας πάρα πολλές άλλες. Τέλος, αυτό που ορίζει ο νόμος ως παραλία δεν είναι αυτό που εννοούμε οι πολίτες, αλλά αυτό που ο ιδιώτης που εκμεταλλεύεται μέρος της παραλίας οριοθετεί ως παραλία. Μέχρι σήμερα, αυτή η οριοθέτηση ήταν υποχρεωτική, με το νέο νομοσχέδιο είναι προαιρετική. Επιπλέον, το μέχρι σήμερα νομικό πλαίσιο έβαζε το όριο των 50 μέτρων για της οριοθέτηση παραλίας, ενώ το προτεινόμενο σχέδιο νόμου μειώνει αυτά τα μέτρα σε 10. Η παραλία, δηλαδή, δεν αντιμετωπίζεται ως περιβαλλοντικό φαινόμενο αλλά ως μετρήσιμο μέγεθος.
Δεν πρόκειται βέβαια για ελληνική πρωτοτυπία, αυτή η λογική έχει ήδη δοκιμαστεί στην Ισπανία, όπου ο διευθυντής της WWF απευθύνει έκκληση για απόσυρση του νομοσχεδίου αλλά και εγκατάλειψη της λογικής του.
Ο διευθύνων σύμβουλος του WWF Ισπανίας έστειλε ανοιχτή επιστολή στον τότε υπουργό Οικονομικών και στην υπουργό Τουρισμού και έδωσε και σχετική συνέντευξη στο περιοδικό «Hot Doc», όπου επισήμανε ότι η ίδια λογική οδήγησε όχι μόνο σε μη προσβασιμότητα των παραλιών για τους πολίτες, αλλά κατέστρεψε το 75% τουλάχιστον της ισπανικής ακτογραμμής δομώντας το ανεξέλεγκτα. Σημειώνει εμφατικά, μάλιστα, ότι κατέστρεψε το τουριστικό προϊόν της Ισπανίας, αφού το πρώτο -κατά πλάτος- χιλιόμετρο παραλιακής ζώνης στο 1/3 της ισπανικής ακτογραμμής είναι δομημένο. Φυσικά αυτό δεν έφερε έσοδα, αντίθετα η ξέφρενη δόμηση συνέβαλε στην κατασκευαστική φούσκα.
Nα σημειώσουμε ότι σύμφωνα με ευρωπαϊκό πρωτόκολλο που έχει υπογραφεί ορίζονται ως παράκτια αδόμητη ζώνη τα 100 μέτρα. Εμείς αυτή τη ζώνη την κάνουμε 10 μέτρα, τη στιγμή που είμαστε μια χώρα που έχει ανάγκη τις παραλίες της ως πόλο έλξης.
Υπάρχει η μόνιμη κυβερνητική επωδός που χρίζει τους αντιδρώντες σε εχθρούς της ανάπτυξης. Για ποια ανάπτυξη μιλάμε;
Υπάρχει η μόνιμη κυβερνητική επωδός που χρίζει τους αντιδρώντες σε εχθρούς της ανάπτυξης. Για ποια ανάπτυξη μιλάμε;
Το μοντέλο ανάπτυξης που προωθεί το υπουργείο Τουρισμού αφορά καινούργια, νεόδμητα τουριστικά χωριά. Δεν ενδιαφέρεται για τα ήδη υπάρχοντα που είναι εγκαταλελειμμένα σε όλη την Ελλάδα ή για τους μικροεπιχειρηματίες που φυτοζωούν. Θα μπορούσε το υπουργείο να δώσει κίνητρα -ενδεχομένως και σε κοινωνικές επιχειρήσεις- να ανασκευαστούν οι παρατημένες υποδομές για υποδοχή τουριστών. Επίσης, οι καινούργιες μονάδες χρειάζονται και καινούργιο οδικό δίκτυο και μια σειρά υποδομές, όπως ΧΥΤΑ. Ποιος θα τα κατασκευάσει όλα αυτά; Δεν προβλέπεται τίποτα πουθενά. Αυτό είναι ανάπτυξη; Εμείς και ως WWF Ελλάδας έχουμε καταθέσει συνολική πρόταση την οποία ονομάζουμε «ζωντανή ελληνική οικονομία» με την οποία δείχνουμε ότι το μέλλον της Ελλάδας περνά μέσα από την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού της κεφαλαίου, μέσα από την τόνωση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και κάνουμε μια σειρά προτάσεις. Τα παρόμοιας λογικής νομοθετήματα, όπως αυτό για τον αιγιαλό, στοχεύουν σε αποστειρωμένο τουρισμό που αναπτύσσεται μέσα σε γκέτο και ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι ως μοντέλο δεν συνεισφέρει παρά σε οφέλη για λίγους. Επιπλέον, το 2013 υπήρξε μια διάταξη στον επενδυτικό νόμο με την οποία προβλέπεται ότι λεφτά του δημοσίου θα επιδοτούν μεγάλες τουριστικές μονάδες, τα αποστειρωμένα χωριά δηλαδή, μέχρι και 50%. Αυτή είναι η ανάπτυξή τους.
Μα για ποια προτεραιότητα στο περιβάλλον και τον τουρισμό να μιλήσουμε όταν αυτή την ώρα γίνεται υδρόλυση χημικών όπλων στη γειτονιά μας, στη Μεσόγειο, με την ανοχή και τη σιωπή της ελληνικής κυβέρνησης;
Πράγματι, αλλά όσον αφορά το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο: δεν πρόκειται για επιταγές από κάποιους διεθνείς οργανισμούς, αλλά για νομοθέτημα που προτείνει η ίδια η ελληνική κυβέρνηση. Δεν πρόκειται για δουλοπρέπεια, όπως θα έλεγε ίσως κάποιος, αλλά για εθνικό σχεδιασμό. Μιλάμε για τεράστιο έγκλημα που περνάει μέσα από την ελληνική βουλή. Επίσης, να ξέρουμε ότι ετοιμάζεται να κατατεθεί και ανάλογο δασικό νομοσχέδιο, το οποίο στοχεύει να αποχαρακτηρίσει συνολικά τις περιοχές φιλέτα. Χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση για να διαφυλάξουμε το σύνολο της φυσικής κληρονομιάς της χώρας μας που το ετοιμάζουν για ξεπούλημα. Μας αφορά όλους τώρα, γιατί αυτά τα εγκλήματα δεν θα μπορούν να αναστραφούν στο μέλλον.
Βάζετε μια πολύ σημαντική παράμετρο επισημαίνοντας ότι αυτά τα νομοθετήματα περνάνε από τη βουλή, και μάλιστα από τα θερινά τμήματά της.
