Εργαλείο συνεχούς πίεσης και εκβιασμών θα είναι η Ποσοτική Χαλάρωση της ΕΚΤ για την Ελλάδα.

Απάντηση Μάριο Ντράγκι σε Νίκο Χουντή: «Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα "ανοιγοκλείνει" την κάνουλα της ρευστότητας, για τις χώρες που βρίσκονται σε Μνημόνιο». 

 

Το κίνδυνο να αποτελέσει η Ποσοτική Χαλάρωση ένα ακόμα εργαλείο πίεσης της Τρόικα απέναντι στην Ελλάδα επισημαίνει σε δήλωσή του ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας, Νίκος Χουντής, με αφορμή απάντηση του Προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, για τους όρους και τις προϋποθέσεις ένταξης μιας χώρας που βρίσκεται σε καθεστώς Μνημονίου, στο Πρόγραμμα Αγοράς Κρατικών Ομολόγων της ΕΚΤ.

Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ, στην απάντησή του, αφού υπενθυμίζει τους στόχους του προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης (PSPP) και τις «δικλείδες ασφαλείας» που ισχύουν για τις αγορές περιουσιακών στοιχείων (πχ κρατικά ομόλογα), όπως η απαίτηση για την κατοχή ελάχιστης πιστοληπτικής επενδυτικής βαθμίδας, περιγράφει τους όρους και τις προϋποθέσεις συμμετοχής μιας χώρας σε Μνημόνιο, στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης.

Πιο συγκεκριμένα ο Μάριο Ντράγκι πληροφορεί τον έλληνα ευρωβουλευτή ότι σύμφωνα με το άρθρο 4.2 της Απόφασης 2015/774 της ΕΚΤ, η συμμετοχή μιας χώρας σε Μνημόνιο στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης περιορίζεται «σε δύο μήνες μετά τη θετική έκβαση κάθε αξιολόγησης του προγράμματος, εκτός εάν συντρέχουν «εξαιρετικές περιστάσεις» (που αιτιολογούν την πρόωρη αναστολή των αγορών ή τη συνέχισή τους μετά τη λήξη της εν λόγω περιόδου και μέχρι την έναρξη της επόμενης αξιολόγησης)».

Στη συνέχεια της απάντησής του ο Κεντρικός Τραπεζίτης προσπαθεί να εξηγήσει την έννοια των «εξαιρετικών περιστάσεων», σημειώνοντας ότι «εναπόκειται στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ να καθορίσει εάν συντρέχουν τέτοιες περιστάσεις», δηλαδή, το ΔΣ της Τράπεζας θα κρίνει κατά το δοκούν πότε θα «κόβει» την Ελλάδα από το Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, δημιουργώντας επιπρόσθετες πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια των επόμενων αξιολογήσεων.

Με αφορμή την απάντηση Ντράγκι, ο Νίκος Χουντής έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Εδώ και ένα χρόνο η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει τον ελληνικό λαό ότι με μια θετική ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του 3ου Μνημονίου, θα πλημμυρίσει η ελληνική οικονομία με νέα κεφάλαια και με ρευστότητα από την ΕΚΤ, μέσω του Προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης. Το ίδιο προσπάθησε να κάνει και ο έλληνας Υπουργός Οικονομικών σε προχθεσινή του συνέντευξη στο Bloomberg.

Δυστυχώς για την ελληνική κυβέρνηση, η συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης δεν είναι ούτε δεδομένη, αλλά ούτε κατ’ ανάγκη ευεργετική.

Η συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, όχι μόνο δεν θα αποκλιμακώσει τα δυνητικά επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας, λόγω των πολύ αυστηρών ποσοτικών και ποιοτικών κριτηρίων, ενδεχομένως θα αποτελέσει έναν νέο μοχλό πίεσης και εκβιασμών της Τρόικα, για την επόμενη αξιολόγηση.

Η απάντηση του Προέδρου της ΕΚΤ είναι αποκαλυπτική. Η Ελλάδα θα συμμετέχει στο Πρόγραμμα μόνο για 2 μήνες, μέχρι την έναρξη της επόμενης αξιολόγησης, και το Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας θα έχει το δικαίωμα να αποκλείει τα ελληνικά χρεόγραφα, όποτε αυτό κρίνει ότι συντρέχουν ... ‘εξαιρετικές περιστάσεις’.

Με φόντο τον αποκλεισμό της Ελλάδας από το Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, φαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση θα δώσει - και πάλι - τα πάντα. Τα εργασιακά, οι ομαδικές απολύσεις, ο 13ος και 14ος μισθός στον ιδιωτικό τομέα, οι συνδικαλιστικές ελευθερίες και το δικαίωμα στην απεργία είναι πάνω στο τραπέζι».

Ακολουθεί η πλήρης απάντηση του Μάριο Ντράγκι:

Αξιότιμο μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κύριε Χουντή, 

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας, την οποία μου διαβίβασε ο κ. Roberto Gualtieri, Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, μαζί με συνοδευτική επιστολή, στις 29 Απριλίου 2016. 

Όσον αφορά το ερώτημά σας σχετικά με την καταλληλότητα των κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (public sector purchase programme - PSPP) στην περίπτωση που εκδίδονται από κράτη μέλη που εντάσσονται σε πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι το πρόγραμμα PSPP συνιστά ένα μέτρο νομισματικής πολιτικής το οποίο έχει σχεδιαστεί με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για σταθερότητα των τιμών. 

Το πρόγραμμα αποβλέπει στην περαιτέρω ενίσχυση του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και στη χαλάρωση των νομισματικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών, υποβοηθώντας με αυτόν τον τρόπο τη συνολική κατανάλωση και τις επενδυτικές δαπάνες στη ζώνη του ευρώ και εν τέλει συμβάλλοντας στην επάνοδο των ρυθμών πληθωρισμού σε επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα. 

Το πρόγραμμα PSPP περιέχει μια σειρά από δικλίδες ασφαλείας σκοπός των οποίων είναι να διασφαλίζεται ότι οι αγορές που πραγματοποιούνται είναι ανάλογες προς τους στόχους του, ότι οι συναφείς χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι έχουν ληφθεί δεόντως υπόψη στον σχεδιασμό του και ότι οι κίνδυνοι αυτοί περιορίζονται μέσω της διαχείρισης κινδύνων. 

Συνεπώς, οι αγορές χρεογράφων στο πλαίσιο του προγράμματος PSPP υπόκεινται σε κριτήρια καταλληλότητας που απαιτούν, κατά κύριο λόγο, ο εκδότης ή ο εγγυητής να συμμορφώνεται με την ελάχιστη απαίτηση πιστοληπτικής διαβάθμισης του Ευρωσυστήματος, δηλ. να έχει διαβάθμιση τουλάχιστον ίση με την τρίτη βαθμίδα πιστοληπτικής διαβάθμισης της εναρμονισμένης κλίμακας πιστοληπτικής διαβάθμισης του Ευρωσυστήματος. 

Η αγορά χρεογράφων που εκδίδονται από έναν εκδότη που δεν πληροί την ελάχιστη απαίτηση πιστοληπτικής διαβάθμισης του Ευρωσυστήματος είναι δυνατή μόνο κατ' εξαίρεση και με την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται συγκεκριμένες δικλίδες ασφαλείας για τον μετριασμό δυνητικών χρηματοπιστωτικών κινδύνων που συνδέονται με τέτοιες αγορές. 

Το άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης της ΕΚΤ για το πρόγραμμα PSPP περιορίζει την περίοδο αγορών που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του εν λόγω προγράμματος και αφορούν χρεόγραφα τα οποία εκδίδουν ή εγγυώνται πλήρως κεντρικές κυβερνήσεις κρατών μελών της ζώνης του ευρώ που υπόκεινται σε πρόγραμμα οικονομικής στήριξης σε δύο μήνες μετά τη θετική έκβαση κάθε αξιολόγησης του προγράμματος, εκτός εάν συντρέχουν «εξαιρετικές περιστάσεις» (που αιτιολογούν την πρόωρη αναστολή των αγορών ή τη συνέχισή τους μετά τη λήξη της εν λόγω περιόδου και μέχρι την έναρξη της επόμενης αξιολόγησης). 

Αυτή η διάταξη συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου να διασφαλίζεται η αναλογικότητα των αγορών που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος PSPP προς τους σκοπούς της νομισματικής πολιτικής που επιδιώκονται μέσω του προγράμματος και να περιορίζονται οι σχετικοί χρηματοπιστωτικοί κίνδυνοι μέσω επαρκών μέτρων διαχείρισης κινδύνων, διαφυλάσσοντας έτσι την ακεραιότητα, τη βιωσιμότητα και την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. 

Όσον αφορά την έννοια των «εξαιρετικών περιστάσεων» (που αιτιολογούν την πρόωρη αναστολή των αγορών ή τη συνέχισή τους μετά τη λήξη της εν λόγω περιόδου και μέχρι την έναρξη της επόμενης αξιολόγησης), εναπόκειται στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ να καθορίσει εάν συντρέχουν τέτοιες περιστάσεις. Για παράδειγμα, τέτοιες περιστάσεις ενδέχεται να συντρέχουν σε σχέση με τη διάρκεια της αξιολόγησης του προγράμματος: η περίοδος δύο μηνών αντανακλά έναν «κανονικό» κύκλο αξιολόγησης, σύμφωνα με τον οποίο οι συζητήσεις σχετικά με μια νέα αξιολόγηση ξεκινούν συνήθως δύο μήνες περίπου έπειτα από την ολοκλήρωση της προηγούμενης αξιολόγησης – ενδέχεται, ωστόσο, να συντρέχουν περιστάσεις που επηρεάζουν τέτοιους «κανονικούς» κύκλους αξιολόγησης. 

Ως εκ τούτου, το άρθρο 4 παράγραφος 2 προβλέπει κάποια ευελιξία και επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο την παρέκκλιση από την περίοδο δύο μηνών, σε περίπτωση που συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις. Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλες εξαιρετικές περιστάσεις, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν τώρα και οι οποίες θα αξιολογηθούν από το Διοικητικό Συμβούλιο όποτε προκύψουν. 

Με εκτίμηση, [υπογραφή] 

Mario Draghi