Οι Νταβατζήδες

Ο νταβατζής ως «το πρόσωπο εμφανίζεται ως προστάτης ενός χώρου, συστήματος, επαγγελματικής ομάδας, κ.ά., αποκτώντας προσωπικά οφέλη από αυτά». Η λέξη νταβατζής είναι τουρκική (davaci) και συνώνυμες θεωρούνται οι λέξεις νταβάς, νταουτζής, αγαπητικός, μαστροπός και προαγωγός...

του Γιώργου Βάμβουκα (*)

Σύμφωνα με το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας (Ακαδημία Αθηνών) «νταβατζής είναι το πρόσωπο που εμφανίζεται ως προστάτης σε κάποιον χώρο, αντλώντας προσωπικό όφελος». Επίσης, το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γ. Μπαμπινιώτης) ορίζει τον νταβατζή ως «το πρόσωπο που παίρνει μέρος των χρημάτων που κερδίζει μια πόρνη με αντάλλαγμα την προστασία που της παρέχει». Το ίδιο Λεξικό ορίζει μεταφορικά τον νταβατζή ως «το πρόσωπο που εμφανίζεται ως προστάτης ενός χώρου, συστήματος, επαγγελματικής ομάδας, κ.ά., αποκτώντας προσωπικά οφέλη από αυτά». Η λέξη νταβατζής είναι τουρκική (davaci) και συνώνυμες θεωρούνται οι λέξεις νταβάς, νταουτζής, αγαπητικός, μαστροπός και προαγωγός.

Νταβατζιλίκι είναι η ιδιότητα και οι ασχολίες του νταβατζή. Το προαναφερθέν λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών επισημαίνει, ότι, «κατ’ επέκταση το νταβατζιλίκι είναι κάθε μορφής προστασία που παρέχεται από ισχυρούς σε αδύναμους, με οικονομικά οφέλη για τους πρώτους». Επίσης, το λεξικό του Γεωργίου Μπαμπινιώτη αναφέρει ότι «το νταβατζιλίκι κατ’ επέκταση είναι το θράσος, το νταϊλίκι, οι παλληκαρισμοί και γενικά ότι συνθέτει τη συμπεριφορά του νταβατζή». Στην καθομιλουμένη, σε διάφορους επιχειρηματικούς, ακαδημαϊκούς, επαγγελματικούς και γενικότερα εργασιακούς χώρους, για τα πρόσωπα που έχουν την εξουσία ή για τα άτομα που σχηματίζουν ομάδα άσκησης εξουσίας προς ίδιον οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό όφελος, συχνά ακούγονται τέτοιες φράσεις, όπως “πουλάει νταβατζιλίκι”, “πληρώνουμε νταβατζιλίκι”, “πουλάνε νταβατζιλίκι”.

Το σύνολο των πιο έγκριτων και αξιολογότερων λεξικών, που χρησιμοποιούνται για παιδαγωγικούς και διδακτικούς σκοπούς, οδηγούν στην ουσιαστική διαπίστωση ότι οι λέξεις νταβατζής και νταβατζιλίκι βγήκαν έξω από το χαμαιτυπείο (πορνείο, οίκοι ανοχής) και χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως σε κάθε χώρο κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής δραστηριότητας. Δηλαδή, σε χώρους που κάποιος νταβάς ή μια ομάδα νταβάδων πουλάνε νταβατζιλίκι, για τη λήψη οικονομικού οφέλους και γενικά για την άντληση της οποιασδήποτε μορφής κέρδους. Ο νταβατζής με την άσκηση εξουσίας μπορεί να αποσκοπεί στην οικονομική καταστροφή φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες στη συνείδηση πολλών πολιτών, οι νταβατζήδες συσχετίζονται με ένα στενό κύκλο προσώπων, που ελέγχουν όλους τους κρατικούς και τραπεζικούς μηχανισμούς παραγωγής οικονομικών πόρων. Οικονομικοί πόροι που μπαίνουν στις τσέπες και τους τραπεζικούς λογαριασμών των νταβάδων.

Πάμπολλα τα παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν. Όλα τους βγαλμένα από τη ζωντανή πραγματικότητα. Για παράδειγμα, ποιος έλληνας πολίτης δεν γνωρίζει ή δεν έχει ακούσει ότι υπάρχει ένα κλαμπ νταβατζήδων κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών, που παίρνουν όλα τα μεγάλα δημόσια έργα και αναλαμβάνουν τον πακτωλό των κρατικών προμηθειών. Αυτή η κλίκα των κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών έχουν ιδιωτικές τράπεζες, κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας, πανάκριβα κότερα, υπερπολυτελείς βίλες, κ.λπ. Τα απόκτησαν όλα, με το χρήμα που ρέει στις τσέπες τους από το νταβατζιλίκι που πουλάνε αριστερά και δεξιά. Κλασική περίπτωση νταβάδων αποτελούν “κάποιοι μανδαρίνοι” του κρατικού μηχανισμού, που έχοντας τη δυνατότητα να ελέγχουν φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, δύνανται με τις ποινές που επιβάλλουν όχι μόνο να τους καταστρέψουν, αλλά αρκετούς εξ αυτών να τους οδηγήσουν στην αυτοκτονία.

Ελάχιστοι γραφειοκράτες του λαδώματος και της μίζας, με πολλούς και διαφόρους τρόπους ασκούν αφόρητες οικονομικές και ψυχολογικές πιέσεις σε έντιμους επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες, οδηγώντας τους στην οικονομική και οικογενειακή καταστροφή. Νταβατζιλίκι μέχρι θανάτου. Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στο νταβατζιλίκι που πωλείται στους πανεπιστημιακούς χώρους. Φήμες κάνουν λόγο για το νταϊλίκι που βίαια ασκείται από καθηγητές σε κάποιο μέλος ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό) χαμηλότερης βαθμίδας που δεν επιθυμούν την προαγωγή του και νταβατζιλίκι που εκδηλώνεται με την ιδιοποίηση των χρηματικών πόρων από μεταπτυχιακά και ερευνητικά προγράμματα από καθηγητές προαγωγούς. Ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει το κύκλωμα των νταβατζήδων που δρούσε σε γνωστό ελληνικό πανεπιστήμιο, που με χρηματικούς πόρους του ΕΛΚΕ τα μέλη της σπείρας είχαν αποκτήσει μέχρι και φερράρι; Και ένα κουίζ: Πόσους αρχηνονούς και μεγαλονταβατζήδες έχουν αναθρέψει οι τρεις μεγάλες πολιτικές οικογένειες που μετά το 1955 κυβερνούν την Ελλάδα;

____________________________________ 

(*) Ο Γιώργος Βάμβουκας είναι Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ). Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Οικονομικός αναλυτής, Συγγραφέας, Αρθρογράφος...

kontranews.gr