Στις παρούσες συνθήκες της κρίσης, της ανεργίας, της σκληρής εκμετάλλευσης, των ελαστικών μορφών εργασίας, της φτωχοποίησης και του κοινωνικού αδιεξόδου χρειάζονται νέα εργαλεία προσέγγισης των προβλημάτων, διαφορετικές αναλύσεις και, κυρίως, επαναθεμελίωση του συνδικαλιστικού κινήματος, του ρόλου του, των αξιών του, της ηθικής του...
του Γιάννη Ανδρουλιδάκη (*)
Γενική είναι η παραδοχή ότι το συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Πολλοί εκτιμούν (και μάλλον δεν κάνουν λάθος) ότι επηρεάστηκε από τις παθογένειες της μεταπολίτευσης με αποτέλεσμα να ακολουθήσει τη φθίνουσα πορεία που είχε και η χώρα. Ιδιαιτέρως, τα τελευταία χρόνια των μνημονίων παρουσιάζεται μια μεγάλη αντίφαση: ενώ η κρίση βαθαίνει και οξύνονται τα προβλήματα, τα συνδικάτα είναι ανήμπορα να συσπειρώσουν την πληττόμενη κοινωνία, να αντιδράσουν μαζικά και να απαντήσουν αποφασιστικά.
Η σημερινή κακή εικόνα του συνδικαλιστικού χώρου διαμορφώθηκε σταδιακά, κυρίως, μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Τότε επικράτησε για πρώτη φορά η λογική της ανάθεσης. Όμως, δεν έφταιξε μόνον αυτό. Υπάρχουν πολλές και σοβαρές αιτίες. Ενδεικτικά θα μπορούσε κανείς να αναφέρει τη σχέση του κόμματος του Α. Παπανδρέου με τις μεγάλες ομοσπονδίες και τις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις(ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΟΤΟΕ, ΕΛΜΕ, ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ κλπ) στις οποίες είχε τον απόλυτο έλεγχο . Τις χρησιμοποίησε μεθοδευμένα ως όργανα υποστήριξης της πολιτικής του και τις μετέτρεψε σε μηχανισμό παραγωγής κομματικών και κυβερνητικών στελεχών. Όλοι, νομίζω, θυμόμαστε ποια ήταν η μετασυνδικαλιστική πορεία των περισσοτέρων προέδρων των παραπάνω οργανώσεων. Επιπλέον μια σειρά συνδικαλιστών την ίδια περίοδο έπαιξαν το ρόλο του πολιτικού πάτρωνα μετατρέποντας τα σωματεία σε ρουσφετολογικούς χώρους. Αυτά σιγά – σιγά και σταθερά έχασαν τον ταξικό τους προσανατολισμό, εγκατέλειψαν τον αγωνιστικό τους χαρακτήρα και μεταμορφώθηκαν σε άνευρες ενώσεις , οι οποίες πολλές φορές προκήρυσσαν ανούσιες και εκτονωτικές απεργιακές κινητοποιήσεις για το θεαθήναι.
Βεβαίως, ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση έχει και ένα τμήμα της αριστεράς το οποίο ακολουθεί τη λογική του απόλυτου κομματικού ελέγχου των συνδικάτων, των ξεχωριστών συγκεντρώσεων και πορειών. Η τακτική αυτή δε συμβάλλει στην ενότητα των εργαζομένων , συντηρεί την πολυδιάσπαση και ευνοεί τις μνημονιακές δυνάμεις και κανέναν άλλο.
Τα προαναφερόμενα λειτούργησαν καταλυτικά, απογοήτευσαν τους εργαζόμενους και οδήγησαν σε αποστράτευση. Τα τελευταία, μάλιστα, χρόνια η μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε νεομνημονιακό κόμμα ενίσχυσε την προϋπάρχουσα απογοήτευση και ένα μέρος των πολιτών υιοθέτησε τη λογική ότι «τίποτα δεν αλλάζει και όλοι το ίδιο είναι». Γι αυτό και σήμερα καταγράφονται αποκαρδιωτικά ποσοστά συμμετοχής σε απεργιακές κινητοποιήσεις, γι αυτό και εκατοντάδες συνδικαλιστικοί χώροι μεταβλήθηκαν σε σωματεία-φαντάσματα, σε σωματεία – σφραγίδες.
Στις παρούσες συνθήκες της κρίσης, της ανεργίας, της σκληρής εκμετάλλευσης, των ελαστικών μορφών εργασίας, της φτωχοποίησης και του κοινωνικού αδιεξόδου χρειάζονται νέα εργαλεία προσέγγισης των προβλημάτων, διαφορετικές αναλύσεις και, κυρίως, επαναθεμελίωση του συνδικαλιστικού κινήματος, του ρόλου του, των αξιών του, της ηθικής του. Σε μια περίοδο που ωμά διαπιστώνεται ως αριθμός αυτό που εμείς καθημερινά βιώνουμε ότι δηλαδή η φτώχεια στην Ελλάδα από το 2008 έως σήμερα αυξήθηκε κατά 40%(οικονομικό ινστιτούτο της Κολωνίας), σε μια στιγμή που μεθοδεύεται αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου και του τρόπου με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις για τις απεργιακές κινητοποιήσεις (καθόλου τυχαίες οι πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις του κ. Μητσοτάκη) απαιτείται ένα συνδικαλιστικό κίνημα ταξικό, το οποίο θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων και θα συνδέσει τις διεκδικήσεις των εργαζομένων με τα μεγάλα λαϊκά αιτήματα για αλλαγή των συσχετισμών υπέρ των πολλών. Ένα συνδικαλιστικό κίνημα με ριζοσπαστικό προσανατολισμό, με ξεκάθαρες θέσεις, που θα ξεπερνά τα στενά συντεχνιακά όρια και θα παλεύει για το παρόν έχοντας, όμως, στραμμένα τα μάτια στο μέλλον. Ένα συνδικαλιστικό κίνημα ακηδεμόνευτο μακριά από προνομιακές σχέσεις με τους κυβερνώντες, τον παραγοντισμό και τις κομματικές εξαρτήσεις, το οποίο θα αποφασίζει έχοντας ως αποκλειστικό γνώμονα την υπεράσπιση των δίκαιων αιτημάτων των εργαζομένων.
Αυτούς τους στόχους, θεωρώ, ότι έρχεται να υπηρετήσει η 2η πανελλαδική συνδιάσκεψη του ΜΕΤΑ. Το τελευταίο δικαιώνεται απολύτως για την επιλογή του να διαχωρίσει τις δυνάμεις του από εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ. Η λάσπη και η συκοφάντηση των στελεχών που πήραν την πρωτοβουλία αυτή δε βρήκε το στόχο της. Η προσπάθεια των «γεφυροποιών», δηλαδή εκείνων που έχουν τη λογική των κοινών ψηφοδελτίων με τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στο κενό. Το ΜΕΤΑ μέρα με τη μέρα καταγράφεται ως μια τίμια και ειλικρινής φωνή στο συνδικαλιστικό χώρο με αταλάντευτη στάση, που δημιουργήθηκε από τους εργαζόμενους για να υπηρετεί τα συμφέροντα τους και μόνον. Τώρα είναι η στιγμή για να δοθεί η εξαιρετικά δύσκολη μάχη με στόχο να γίνει η απελπισία μαζική δύναμη και οι διαδοχικές ήττες μια μεγάλη νίκη του εργατικού και λαϊκού κινήματος στη χώρα μας.
(*) Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης είναι εκπαιδευτικός στο 6ο Λύκειο Καλαμάτας.
