Eurostat / H εργασιακή εβδομάδα στις χώρες της Ε.Ε. - Οι Έλληνες δουλεύουν κατά μέσο όρο 39,8 ώρες, τις περισσότερες στην ΕΕ!

     Σύμφωνα με την Eurostat οι Έλληνες κοπιάζουν περισσότερο. Οι εργαζόμενοι δουλεύουν κατά μέσο όρο σχεδόν 40 ώρες (39,8), τις περισσότερες στην ΕΕ, ακολουθούν η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία με περίπου 39 ώρες την εβδομάδα.

Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 36 ώρες. Οι Έλληνες εργαζόμενοι δουλεύουν κατά μέσο όρο 39,8 ώρες, τις περισσότερες στην ΕΕ

Το σύνθημα της ΕΕ «Ενωμένοι στην πολυμορφία» δεν θα μπορούσε να είναι πιο αληθινό για τις μέσες ώρες εργασίας σε όλο το μπλοκ.

Το πιο πρόσφατο σύνολο δεδομένων της Eurostat απεικονίζει ένα πολύ μεγάλο φάσμα του χρόνου που αφιερώνουν οι εργαζόμενοι σε μια εβδομάδα εργασίας πλήρους απασχόλησης.

Στα χαρτιά, οι Έλληνες κοπιάζουν περισσότερο. Οι εργαζόμενοι εκεί δουλεύουν κατά μέσο όρο σχεδόν 40 ώρες (39,8), τις περισσότερες στην ΕΕ.

Ακολουθούν η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία με περίπου 39 ώρες την εβδομάδα.

Αλλά πέρα από την ΕΕ, η εβδομάδα εργασίας εκτείνεται ακόμη περισσότερο, 43 ώρες στην Τουρκία και 41 στη Σερβία.

Working hours (EU+extra EU)

►Average working week

Source: Eurostat (2025)

Οι εργαζόμενοι στη γεωργία και τα ορυχεία έχουν τις μεγαλύτερες εβδομάδες

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι οι πολίτες της ΕΕ εργάζονται ελαφρώς λιγότερο σε σύγκριση με δέκα χρόνια πριν. Ο μέσος όρος σε όλο το μπλοκ είναι τώρα 36 ώρες, από 37 ώρες το 2014.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ποιοι τομείς εργάζονται περισσότερο και ποιοι λιγότερο.

Οι εργαζόμενοι στη γεωργία τείνουν να έχουν τις μεγαλύτερες εβδομάδες: 41 ώρες, ενώ ακολουθούν οι εργαζόμενοι στα ορυχεία και τις κατασκευές με σχεδόν 39 ώρες. Στο άλλο άκρο του φάσματος, οι εργαζόμενοι στην εκπαίδευση έχουν τη μικρότερη εβδομάδα με σχεδόν 32 ώρες, ακολουθούμενοι από τους εργαζόμενους στις τέχνες με 32,9 ώρες και τους κοινωνικούς λειτουργούς με 33,4 ώρες.

Τετραήμερη εβδομάδα εργασίας: Ποιες χώρες το έχουν δοκιμάσει;

Οι τετραήμερες εβδομάδες εργασίας έχουν δοκιμαστεί σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης με ανάμεικτα αποτελέσματα και σχόλια.

Εταιρείες συμμετείχαν σε πιλοτικές εφαρμογές και δοκιμές σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Πορτογαλία, η Ισλανδία, η Γαλλία και η Ισπανία.

Σε κάθε περίπτωση, καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει επιβάλει επίσημα την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας με μειωμένο ωράριο σε όλους τους τομείς εργασίας.

Το Βέλγιο ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που κατοχύρωσε νομοθετικά τη συντομότερη εβδομάδα, το 2022. Ωστόσο, αν και οι εργαζόμενοι μπορούν να επιλέξουν να εργάζονται τέσσερις ημέρες αντί για πέντε, εξακολουθούν να πρέπει να εργάζονται τον ίδιο αριθμό ωρών.

euronews.com

Αντίδραση Μαρίας Καρυαστιανού στην πρόταση προανακριτικής της ΝΔ: «Ξεπλένει τον Καραμανλή»

 

     Σφοδρά πυρά εξαπέλυσε η Μαρία Καρυστιανού μέσω ανάρτησής της στην Νέα Δημοκρατία για την αναμενόμενη κατάθεση πρόταση προανακριτικής με την οποία «Ξεπλένει τον Καραμανλή», όπως γράφει.

Την οργή της εξέφρασε μέσω ανάρτησής της για την πρόταση της ΝΔ για σύσταση Προανακριτικής για τον Κώστα Καραμανλή για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος για την υπόθεση των Τεμπών.

Η πρόεδρος του Συλλόγου «Τέμπη 2023» και μητέρα της αδικοχαμένης Μάρθης σημειώνει σε νέα ανάρτησή της ότι «η κυβέρνηση δεν υπολογίζει ούτε τους νεκρούς των Τεμπών, ούτε εμάς τους συγγενείς, ούτε τους πολίτες, ούτε τη δικαιοσύνη. Δεν υπολογίζει τίποτε!».

Αναλυτικά η ανάρτηση της Μαρίας Καρυστιανού

«Πολύ “ωραία” μας προετοιμάζουν πάλι τα ΜΜΕ για την επόμενη απόδειξη ότι η Κυβέρνηση δεν υπολογίζει ούτε τους νεκρούς των Τεμπών, ούτε εμάς τους συγγενείς, ούτε τους πολίτες, ούτε τη δικαιοσύνη. Δεν υπολογίζει τίποτε!

Η ΝΔ αναφέρεται θα εισηγηθεί την παραπομπή του Κωνσταντίνου Καραμανλή για απλό πλημμέλημα παράβασης καθήκοντος!!!!

Τι πιο τρανή απόδειξη της παντοδυναμίας που αισθάνονται απέναντι στους πολίτες και στους νόμους.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο πρώην Υπουργός Μεταφορών, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά ότι ΔΕΝ υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης παρά τα εκατομμύρια ευρώ που είχε δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την υλοποίηση της Σύμβασης 717, ο οποίος λίγες μέρες πριν την τραγωδία διατυμπάνιζε μέσα στη Βουλή ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα ασφάλειας για τα τρένα, ο οποίος ήταν ενήμερος από τα διευθυντικά στελέχη , αλλά και από τους εργαζόμενους για όλες τις παθογένειες του εγκαταλελειμμένου σιδηροδρόμου και για την επαπειλή δυστυχήματος, και πάρα ταύτα έπαιξε τις ζωές των παιδιών μας στα ζάρια.

Εκείνος έπαιξε, εμείς χάσαμε για πάντα την αγκαλιά των παιδιών μας!

Οι συνάδελφοί του – Βουλευτές εν γνώσει τους συμπράττουν στην παράλειψη άσκησης ποινικής δίωξης για τα κακουργήματα που αληθινά τον βαρύνουν, άρα σε κατάχρηση εξουσίας! Ξεπλένοντάς τον από τα κακουργήματα της διατάραξης ασφάλειας συγκοινωνιών, κακουργηματικής έκθεσης και κακουργηματικής ανθρωποκτονίας από ενδεχόμενο δόλο.

Πόση απαξίωση, πόση ύβρις, πόση αλαζονεία! Σταματήσετε να παίζετε με την νοημοσύνη μας !

Το κουκούλωμα αυτή τη τη φορά δεν θα σας σώσει, γιατί απέναντι σας έχετε όλη την κοινωνία!

Εύχομαι έστω και την τελευταία στιγμή η κυβέρνηση να μετανοήσει, κυβέρνηση και αντιπολίτευση να συστρατευτούν με την ηθική και να μας συμπεριφερθούν με την εντιμότητα και τον σεβασμό που μας ΑΞΙΖΟΥΝ.»

Πολύ "ωραία" μας προετοιμάζουν πάλι τα ΜΜΕ για την επόμενη απόδειξη ότι η Κυβέρνηση δεν υπολογίζει ούτε τους νεκρούς των Τεμπών, ούτε εμάς τους συγγενείς, ούτε τους πολίτες, ούτε τη δικαιοσύνη. Δεν υπολογίζει τίποτε!
Η ΝΔ αναφέρεται θα εισηγηθεί την παραπομπή του Κωνσταντίνου…

— Maria Karystianou (@mkaristianou) May 27, 2025

Ημερομηνίες πληρωμής των συντάξεων μηνός Ιουνίου 2025

    Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον e-ΕΦΚΑ, η καταβολές των συντάξεων Ιουνίου 2025 θα γίνουν την Τρίτη 27 Μαΐου και την Πέμπτη 29 Μαΐου.

 

Αθήνα, 9/5/2025

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ημερομηνίες πληρωμής των συντάξεων μηνός Ιουνίου 2025

Οι ημερομηνίες πληρωμής ακολουθούν τον κανόνα του διαχωρισμού μεταξύ Μισθωτών και Μη Μισθωτών και διαμορφώνονται ως ακολούθως:

• Την Τρίτη 27 Μαΐου 2025 θα καταβληθούν οι κύριες συντάξεις από τα τέως ταμεία Μη Μισθωτών ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΕΤΑΑ, οι κύριες συντάξεις που απονεμήθηκαν από τη σύσταση του ΕΦΚΑ και μετά, με τον ν.4387/2016, μέσω του ΟΠΣ-ΕΦΚΑ (συνταξιούχοι Μισθωτοί & Μη Μισθωτοί από 1.1.2017 και έπειτα) και όλες οι επικουρικές συντάξεις του ιδιωτικού τομέα (Μη Μισθωτών και Μισθωτών).
  
  
• Την Πέμπτη 29 Μαΐου 2025 θα καταβληθούν οι κύριες συντάξεις των τέως Ταμείων Μισθωτών [ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τραπεζών, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΛΟΙΠΩΝ ΕΝΤΑΣΣΟΜΕΝΩΝ (ΤΣΕΑΠΓΣΟ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ), ΝΑΤ, ΕΤΑΤ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ] καθώς και οι κύριες και οι επικουρικές συντάξεις του Δημοσίου.

Από τη Διοίκηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. 

Σωκράτης Φάμελλος / Οι προτάσεις για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ αφορούν ολόκληρη την κοινωνία - Σας καλώ να συμμετέχετε

    Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του κόμματος, «ο διάλογος και οι προτάσεις για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν αφορούν μόνο τα μέλη του κόμματος, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Κάθε άνδρα και γυναίκα που παλεύει με τα προβλήματα μιας δύσκολης καθημερινότητας. Κάθε δημιουργικό πολίτη που θέλει να προοδεύσει και το σύστημα εξουσίας του το απαγορεύει. Κάθε προοδευτικό και δημοκράτη πολίτη που διεκδικεί μία άλλη Ελλάδα. Μία Ελλάδα που μας αξίζει».

«Η αλλαγή σελίδας για το κόμμα μας, αλλά και για τη χώρα, προϋποθέτει τη δική σας ενεργή συμμετοχή» τονίζει ο Σωκράτης Φάμελλος - Η επιστολή στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ

Κάλεσμα στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ να συμμετέχουν στη «νέα προσπάθεια για την αναγέννηση» του κόμματος αλλά και της χώρας απευθύνει ο Σωκράτης Φάμελλος με επιστολή του, ενόψει του προσυνεδριακού διαλόγου που έχει ξεκινήσει.

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του κόμματος, «ο διάλογος και οι προτάσεις για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν αφορούν μόνο τα μέλη του κόμματος, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Κάθε άνδρα και γυναίκα που παλεύει με τα προβλήματα μιας δύσκολης καθημερινότητας. Κάθε δημιουργικό πολίτη που θέλει να προοδεύσει και το σύστημα εξουσίας του το απαγορεύει. Κάθε προοδευτικό και δημοκράτη πολίτη που διεκδικεί μία άλλη Ελλάδα. Μία Ελλάδα που μας αξίζει».

Ο Σωκράτης Φάμελλος υπογραμμίζει ότι «αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες διαλόγου σε κάθε γωνιά της χώρας, για όλα τα σημαντικά ζητήματα. Η συμβολή σας είναι θεμελιώδης και αναγκαία. Το κόμμα μας έχει ανάγκη τις προτάσεις σας και τη συμμετοχή σας. Για να επιστρέψει η εμπιστοσύνη στην πολιτική και να δώσουμε τη μάχη της πολιτικής αλλαγής».

«Έτσι θα αλλάξουμε ό,τι μας πλήγωσε και θα πατήσουμε στα πόδια μας για την επόμενη μέρα για το κόμμα μας. Μια επόμενη μέρα, που θα μας βρει πιο ισχυρούς/ές, πιο δυνατούς/ες, με ακόμα βαθύτερες ρίζες στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία αλλάζει για να στηρίξει την πολιτική αλλαγή στη χώρα μας.

Σας καλώ να συμμετέχετε σε αυτή τη νέα προσπάθεια για την αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, για την αναγέννηση της χώρας» καταλήγει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ.

Αναλυτικά το μήνυμα του Σωκράτη Φάμελλου:

«Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Η αλλαγή σελίδας για το κόμμα μας, αλλά και για τη χώρα, προϋποθέτει τη δική σας ενεργή συμμετοχή.

Ο προσυνεδριακός διάλογος για το 5ο Συνέδριο του κόμματός μας έχει ήδη αρχίσει. Οι Θέσεις και οι προτάσεις για το Καταστατικό έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί. Όμως ο διάλογος και οι προτάσεις για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία δεν αφορούν μόνο τα μέλη του κόμματος, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Κάθε άνδρα και γυναίκα που παλεύει με τα προβλήματα μιας δύσκολης καθημερινότητας. Κάθε δημιουργικό πολίτη που θέλει να προοδεύσει και το σύστημα εξουσίας του το απαγορεύει. Κάθε προοδευτικό και δημοκράτη πολίτη που διεκδικεί μία άλλη Ελλάδα. Μία Ελλάδα που μας αξίζει.

Για αυτό, ο προσυνεδριακός διάλογος απευθύνεται στην κοινωνία. Και πρέπει να τον κάνουμε ανοιχτά, με εξωστρέφεια και να πάρουμε δύναμη από τη δύναμη του λαού. Να αλλάξουμε το κόμμα μας, να αλλάξουμε ό,τι μας πλήγωσε.

Σε αυτό το πλαίσιο αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες διαλόγου σε κάθε γωνιά της χώρας, για όλα τα σημαντικά ζητήματα. Η συμβολή σας είναι θεμελιώδης και αναγκαία. Το κόμμα μας έχει ανάγκη τις προτάσεις σας και τη συμμετοχή σας. Για να επιστρέψει η εμπιστοσύνη στην πολιτική και να δώσουμε τη μάχη της πολιτικής αλλαγής.

Έτσι θα αλλάξουμε ό,τι μας πλήγωσε και θα πατήσουμε στα πόδια μας για την επόμενη μέρα για το κόμμα μας. Μια επόμενη μέρα, που θα μας βρει πιο ισχυρούς/ές, πιο δυνατούς/ες, με ακόμα βαθύτερες ρίζες στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία αλλάζει για να στηρίξει την πολιτική αλλαγή στη χώρα μας.

Σας καλώ να συμμετέχετε σε αυτή τη νέα προσπάθεια για την αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, για την αναγέννηση της χώρας.

Συντροφικά,

Σωκράτης Φάμελλος»

Ακρίβεια / Στον πάτο της Ευρώπης η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων

     Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση με μόλις 1.710 μονάδες PPS, έναντι 3.155 στην Ε.Ε. Θα πρέπει δε να επισημανθεί ότι η Βουλγαρία και η Ουγγαρία, που έχουν χαμηλότερο ονομαστικό μισθό σε σύγκριση με την Ελλάδα, έχουν υψηλότερη αγοραστική δύναμη, με 2.016 και 2.062 PPS αντίστοιχα...

Η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα αντιστοιχεί σε λίγο πάνω από το 40% της αγοραστικής δύναμης του αντίστοιχου μισθού σε Γερμανία, Δανία, Βέλγιο

Σε δεινή θέση βρίσκεται μεγάλο μέρος των νοικοκυριών στην Ελλάδα, καθώς ο μισθός τελειώνει στις 19 του μήνα, όπως έχουν δείξει παλιότερες έρευνες, κάτι που αποτυπώνει τη μειωμένη αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Η χώρα μας παρουσιάζει τον τρίτο χαμηλότερο μέσο μηναίο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία, 1.408 ευρώ μεικτά (υπολογισμένο σε δωδεκάμηνη βάση). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 45% του μέσου μισθού στην Ε.Ε. (3.155 ευρώ) ή αλλιώς στο 33% στη Γερμανία και στο 25% στη Δανία. Η παραπάνω συνθήκη καθίσταται ακόμη χειρότερη σε πρότυπα αγοραστικής δύναμης (Purchasing Power Standards-PPS).

Στην τελευταία θέση

Με βάση αυτό, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση με μόλις 1.710 μονάδες PPS, έναντι 3.155 στην Ε.Ε. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιος που λαμβάνει τον μέσο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα μπορεί να αγοράσει περίπου τα μισά αγαθά και υπηρεσίες (54%) σε σύγκριση με τον μέσο εργαζόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει δε να επισημανθεί ότι η Βουλγαρία και η Ουγγαρία, που έχουν χαμηλότερο ονομαστικό μισθό σε σύγκριση με την Ελλάδα, έχουν υψηλότερη αγοραστική δύναμη, με 2.016 και 2.062 PPS αντίστοιχα. Η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα αντιστοιχεί σε λίγο πάνω από το 40% της αγοραστικής δύναμης του αντίστοιχου μισθού στη Γερμανία, στη Δανία και στο Βέλγιο.

Πτώση στο πραγματικό εισόδημα

Αλλωστε, στο τέταρτο τρίμηνο του 2024, όπως επισημαίνεται στο πλέον πρόσφατο δελτίο Τύπου της ΤτΕ για την ελληνική οικονομία, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών έπεσε κατά 2,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024. Σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκε κατά 1,4% εξαιτίας της θετικής συνεισφοράς του εισοδήματος από εργασία τόσο των μισθωτών όσο και των αυτοαπασχολούμενων. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ ονομαστικής αύξησης και πραγματικής μείωσης δείχνει και την επίδραση του πληθωρισμού αλλά και της φορολογίας στα εισοδήματα. Συνολικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά μόλις 0,7%, κάτι που συνιστά χειροτέρευση σε σύγκριση με την αύξηση 3,4% το 2023.

Τρώνε από τα έτοιμα

Την ίδια ώρα, η Τράπεζα της Ελλάδος εντοπίζει και άλλο ένα ανησυχητικό φαινόμενο, εκείνο της αρνητικής αποταμίευσης. Κατά τη διετία 2023-2024 τα νοικοκυριά άρχισαν να «βάζουν χέρι» στις αποταμιεύσεις τους για να καλύψουν την κατανάλωση, κάτι που με τη σειρά του οδήγησε σε αρνητική αποταμίευση. Ούτε λίγο ούτε πολύ, τα ελληνικά νοικοκυριά δεν αντέχουν τη συνεχιζόμενη ακρίβεια, η οποία πλήττει τα εισοδήματά τους.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, το ποσοστό αρνητικής αποταμίευσης υπερδιπλασιάστηκε το 2024 (-1,9% του ΑΕΠ) συγκριτικά με το 2023 (-0,9%), καθώς ο ρυθμός αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος υπολειπόταν έναντι της έντονης αύξησης της κατανάλωσης. Η κατάργηση των μέτρων στήριξης για την πανδημία και την ενεργειακή κρίση παράλληλα με την αποπληρωμή των φορολογικών υποχρεώσεων και την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών δημιούργησαν σημαντικές καθοδικές πιέσεις στις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών ωθώντας τις περαιτέρω σε αρνητικό έδαφος, όπως επισημαίνει η ΤτΕ. Η παρατήρηση της ΤτΕ επιβεβαιώνεται τόσο από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν αρνητικά ποσοστά αποταμίευσης, όσο και από τις έρευνες οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ.

Ειδικότερα, το τέταρτο τρίμηνο του 2024 το ποσοστό αποταμίευσης στα ελληνικά νοικοκυριά έκανε «βουτιά» στο -4,1%, έναντι -1,1% το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Αντίστοιχα, στην τελευταία έρευνα του ΙΟΒΕ η συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών (83%) απαντά ότι δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση το επόμενο δωδεκάμηνο, έναντι μόλις 16% που τη θεωρεί πιθανή. Ακόμη, το 64% μόλις που τα βγάζει πέρα, ενώ ένα ποσοστό 9%-10% αντλεί από τις αποταμιεύσεις του για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες.

πηγή: avgi.gr

Αθήνα / Μαζική συγκέντρωση και πορεία για το δικαίωμα στη στέγαση

    Η πορεία αποτέλεσε κομμάτι διεθνούς κινήματος από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική κι την Ασία, ενάντια στην εμπορευματοποίηση της στέγασης

Πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η πορεία για τη στέγαση το Σάββατο 26 Απριλίου, στο πλαίσιο των Παγκόσμιων Ημερών Δράσης, με αιτήματα πλαφόν στα ενοίκια, δημόσια αποθέματα κατοικιών και προστασία από πλειστηριασμούς, συγκεντρώνοντας εκατοντάδες συμμετέχοντες.

Η μεγάλη πορεία για το δικαίωμα στην προσιτή στέγη, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των Παγκόσμιων Ημερών Δράσης Στέγασης, που φέτος κορυφώθηκαν το Σαββατοκύριακο σε πάνω από 50 πόλεις σε τέσσερις ηπείρους.

Η κινητοποίηση ξεκίνησε από την πλατεία Κολοκοτρώνη στις 17:00 και οργανώθηκε ως απάντηση στην αυξανόμενη χρηματιστικοποίηση της κατοικίας, την εκτίναξη των ενοικίων και την έξαρση των πλειστηριασμών.

Συλλογικότητες και σωματεία όπως ο Συντονισμός Σωματείων και Συλλογικοτήτων για τη Στέγαση, οι Γειτονιέ

• Θέσπιση πλαφόν στα μισθωτήρια,
• Δημιουργία αποθεμάτων δημόσιας και κοινωνικής κατοικίας,
• Νομοθετική προστασία από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας.

Παράλληλα, η Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών πραγματοποίησε προσυγκέντρωση στην πλατεία Κλαυθμώνος στις 16:00, οργανώνοντας μια συμβολική "κηδεία" για τη λαϊκή κατοικία.

Η πορεία στην Αθήνα αποτέλεσε κομμάτι ενός ευρύτερου διεθνούς κινήματος που ενώνει φωνές από την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία, ενάντια στην εμπορευματοποίηση της στέγασης και την κοινωνική αδικία

Ενωτική πρωτοβουλία κατά των πλειστηριασμών

Για πρώτη φορά φέτος διοργανώνεται η παγκόσμια ημέρα δράσεων για τη στέγη (ως τώρα ήταν πανευρωπαϊκή). Το γεγονός ότι τα κινήματα στέγης ενεργοποιήθηκαν με την αρχή της κρίσης, αποδεικνύει

 ότι το ζήτημα "στέγη" είναι από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη.

Στην Ελλάδα, μια χώρα πως ως την κρίση του 2010 χαρακτηριζόταν από υψηλή ιδιοκατοίκηση αλλά ταυτόχρονα από μηδενικές πολιτικές κοινωνικής κατοικίας, σήμερα το πρόβλημα αφορά μεγάλο μέρος του πληθυσμού και η κρίση στέγης ξεδιπλώνεται σε πολλά επίπεδα.

• Εκτίναξη των τιμών των ενοικίων που είναι αποτέλεσμα της ανυπαρξίας δημόσιου ελέγχου των τιμών (πλαφόν ενοικίου, ενοικιοστάσιο κ.λπ. σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση της τουριστικοποίησης και της βραχυχρόνιας μίσθωσης καθώς και των εκατοντάδων χιλιάδων κενών ακινήτων.
• Επίθεση στην κατοικία μέσω της υπερχρέωσης με αποτέλεσμα χιλιάδες πολίτες να χάνουν τα σπίτια τους από πλειστηριασμούς.
• Συνολική αύξηση του κόστους της στέγασης σε σχέση με το μέσο εισόδημα. Η Ελλάδα είναι στην πρώτη θέση ως προς την στεγαστική δαπάνη των νοικοκυριών σε σχέση με το μισθό με ποσοστό δαπάνης 45%
• Και όλα αυτά σε συνδυασμό με μηδενικές πολιτικές Δημόσιας- κοινωνικής κατοικίας

Η κρίση στέγης δεν είναι ένα περιστασιακό γεγονός. Είναι αποτέλεσμα των πρακτικών που εφαρμόζουν οι οικονομικοί «παίκτες» της αγοράς, δηλαδή οι τράπεζες, οι κτηματομεσίτες, τα ταμεία-αρπακτικά και όσοι άλλοι κερδίζουν από τη βασική ανάγκη της στέγασης. Η σταδιακή μετατροπή της στέγης από κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα και από εμπόρευμα σε χρηματιστηριακό προιόν έχει φέρει τα αποτελέσματα που ζούμε σήμερα. Κυβερνήσεις και πολιτειακοί θεσμοί, προστατεύουν και ενισχύουν την «αγορά» καταλύοντας το συνταγματικό δικαίωμα στη στέγαση. Σε όλο τον κόσμο τα κινήματα στέγης οργανώνονται και δίνουν τις μάχες τους για το Δικαίωμα στη στέγαση με τη δημιουργία ενώσεων ενοικιαστών, συλλογικοτήτων ενάντια σε πλειστηριασμούς και εξώσεις, φορέων διεκδίκησης κοινωνικής η συνεταιριστικής κατοικίας, με αυτοοργανωμένες κοινότητες παραγωγής κατοικίας και με καταλήψεις. Ενώνουμε τη φωνη μας και τους αγώνες μας με όλα αυτά τα κινήματα και διεκδικούμε:

• Προστασία των ενοικιαστών από τις αυξήσεις και τις εξώσεις. Θεσμοθέτηση πλαφόν ενοικίου
• Προστασία της πρώτης κατοικίας από τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και τις εξώσεις που θα ακολουθήσουν, με μέτρα όπως το ακατάσχετο της πρώτης κατοικίας, την κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, το κούρεμα των δανείων. Απαγόρευση των εξώσεων όταν δεν υπάρχει στεγαστική πολιτική κοινωνικής κατοικίας
• Να γεμίσουν τα άδεια σπίτια! Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 600.000 άδεια σπίτια.

 Είναι αδιανόητο να υπάρχουν άστεγοι ή άνθρωποι που ζουν σε απαράδεκτες στεγαστικές συνθήκες.

Η κατοικία είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα!

Συντονισμός Σωματείων και Συλλογικοτήτων για τη Στέγαση

Με το σύνθημα σπίτια για τους ανθρώπους και όχι για τα κέρδη, διοργανώνεται και φέτος η, για πρώτη φορά παγκόσμια (ως τώρα ήταν πανευρωπαϊκή), ημέρα δράσης για τη στέγη. Ο συντονισμός των κινημάτων στέγης που ενεργοποιήθηκαν με την αρχή της κρίσης, και δυνάμωσαν τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύει ότι το ζήτημα της κατοικίας είναι από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη.

Στην Ελλάδα, μια χώρα που ως την κρίση του 2010 χαρακτηριζόταν από υψηλή ιδιοκατοίκηση αλλά ταυτόχρονα από μηδενικές πολιτικές κοινωνικής κατοικίας, σήμερα το πρόβλημα της στέγης αφορά μεγάλο μέρος του πληθυσμού και η κρίση στέγης ξεδιπλώνεται σε πολλά επίπεδα:

• Εκτίναξη  των τιμών των ενοικίων, που είναι αποτέλεσμα της ανυπαρξίας δημόσιου ελέγχου των τιμών (με μέτρα όπως πλαφόν ενοικίου, ενοικιοστάσιο κ.λπ.) σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση της τουριστικοποίησης και της βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς και των εκατοντάδων χιλιάδων κενών ακινήτων.
• Επίθεση στην κατοικία μέσω της υπερχρέωσης, με αποτέλεσμα χιλιάδες πολίτες να χάνουν τα σπίτια τους κάθε χρόνο από πλειστηριασμούς.
• Συνολική αύξηση του κόστους της στέγης σε σχέση με το μέσο εισόδημα. Η Ελλάδα είναι στην πρώτη θέση ως προς τη στεγαστική δαπάνη των νοικοκυριών σε σχέση με τον μισθό, με ποσοστό δαπάνης 45%.
• Και όλα αυτά σε συνδυασμό με μηδενικές πολιτικές δημόσιας - κοινωνικής κατοικίας.

Η κρίση στέγης δεν είναι ένα περιστασιακό γεγονός. Είναι αποτέλεσμα των πρακτικών που εφαρμόζουν οι οικονομικοί «παίκτες» της αγοράς, δηλαδή οι τράπεζες, οι κτηματομεσίτες, τα ταμεία - αρπακτικά και όσοι άλλοι οικονομικοί παράγοντες κερδίζουν από τη βασική ανθρώπινη ανάγκη της στέγασης, ενώ στο πλαίσιο αυτό και η τρέχουσα κυρίαρχη αρχιτεκτονική πρακτική, αντί για τις λαϊκές ανάγκες υπηρετεί τους επενδυτές. Η σταδιακή μετατροπή της στέγης από κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα και από εμπόρευμα σε χρηματιστηριακό προϊόν, έχει φέρει τα αποτελέσματα που ζούμε σήμερα.

Κυβερνήσεις και πολιτειακοί θεσμοί προστατεύουν και ενισχύουν την «αγορά», καταλύοντας το συνταγματικό δικαίωμα στη στέγη.

Σε όλο τον κόσμο, τα κινήματα στέγης οργανώνονται και δίνουν τις μάχες τους για το δικαίωμα στη στέγη, με την δημιουργία ενώσεων ενοικιαστών, συλλογικοτήτων ενάντια στους πλειστηριασμούς και τις εξώσεις, φορέων διεκδίκησης κοινωνικής κατοικίας, με αυτοοργανωμένες κοινότητες παραγωγής κατοικίας και με καταλήψεις.

Ενώνουμε τη φωνή μας και τους αγώνες μας με όλα αυτά τα κινήματα. Διεκδικούμε:

• Προστασία των ενοικιαστών/ριών από τις αυξήσεις και τις εξώσεις. Θεσμοθέτηση πλαφόν ενοικίου.
• Προστασία της πρώτης κατοικίας από τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και τις εξώσεις που θα ακολουθήσουν, με μέτρα όπως το ακατάσχετο της πρώτης κατοικίας. Κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Κούρεμα δανείων.
• Εργατική, κοινωνική, φοιτητική κατοικία για την κάλυψη όλων των αναγκών.
• Να γεμίσουν τα άδεια σπίτια! Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 600.000 άδειες κατοικίες. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν άνθρωποι που είναι άστεγοι ή ζουν σε απαράδεκτες στεγαστικές συνθήκες.

Συμμετέχουμε στην παγκόσμια ημέρα για το δικαίωμα στη στέγη και καλούμε σε συγκέντρωση και πορεία το Σάββατο 26 Απριλίου στις 17:00, στην πλατεία Κολοκοτρώνη.

Η ΑΥΓΗ

Χιλιάδες οικόπεδα έγιναν χωράφια σε μια νύχτα!

    Νέο Προεδρικό Διάταγμα του ΥΠΕΝ «σβήνει» τη δυνατότητα οικοδόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των 2 στρεμμάτων για οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων - Σφοδρές αντιδράσεις  

Τσουνάμι αντιδράσεων σε ολόκληρη την Ελλάδα έχει προκαλέσει το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Ουσιαστικά, σε μία νύχτα, δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες είδαν τα οικόπεδά τους να μετατρέπονται σε χωράφια, χάνοντας τη δυνατότητα δόμησης.

Βασίλης Παπακωνσταντόπουλος*

Κάτι φυσικά που οδηγεί σε πλήρη απαξίωση της περιουσίας τους, αλλά και σε σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις, απειλώντας πολλά χωριά με μαρασμό. Το Προεδρικό Διάταγμα (194/2025) προσαρμόζει τη νομοθεσία στις επιταγές του ΣτΕ, που έκρινε άκυρες όλες τις περιπτώσεις στις οποίες τα όρια οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων είχαν διευρυνθεί με αποφάσεις των νομαρχών από τη δεκαετία του 1980.

Στην πράξη, συρρικνώνει τα όρια των οικισμών, βγάζοντας εκτός σχεδίου περιοχές που έως σήμερα θεωρούνταν εντός οικισμών και οικοδομούσαν βάσει των διατάξεων της εντός σχεδίου δόμησης. Ακίνητα δηλαδή που επί δεκαετίες θεωρούνταν άρτια και οικοδομήσιμα εντός ορίων οικισμού θα βρεθούν εκτός των νέων ορίων, γεγονός που μειώνει δραματικά την αξία τους. Αντίθετα, δεν επηρεάζονται από το Π.Δ. όσοι έχουν χτίσει νόμιμα σε τέτοιες περιοχές και δεν θα έχουν καμία συνέπεια.

Το Π.Δ. αφορά τον καθορισμό των κριτηρίων, του τρόπου και των διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της χώρας που φέρονται απογεγραμμένοι ως αυτοτελείς οικισμοί, σε απογραφή προ του έτους 1983, με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Πρόκειται για περίπου 10.000 οικισμούς που είτε δεν έχουν οριοθετηθεί είτε το όριό τους επανεγκρίνεται βάσει των εν λόγω διατάξεων, λόγω καθορισμού του ορίου τους από αναρμόδια όργανα, ή αναοριοθετείται στις περιπτώσεις που αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Συγκεκριμένα, προβλέπονται τρεις ζώνες:

• Α’ Ζώνη: το εσώτερο-συνεκτικό τμήμα του οικισμού, που είχε δημιουργηθεί προ του 1923 (ιστορικός πυρήνας).

• Β’ Ζώνη: το συνεκτικό τμήμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των ετών 1923 και 1983.

• Β’1 Ζώνη: το διάσπαρτο τμήμα του οικισμού που έχει δημιουργηθεί μεταξύ του 1923 και του 1983. Οι διατάξεις του Π.Δ. δεν κάνουν καμία πρόβλεψη για τους οικισμούς μετά το 1983, όπου εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα. Προβλέπονται 15 κατηγορίες εξαιρέσεων που αφορούν προστατευόμενες περιοχές γεωργικής γης, υψηλής παραγωγικότητας και εκτάσεις γεωλογικά ακατάλληλες για δόμηση.

Ποια λύση εξετάζεται

Το υπουργείο εξετάζει την οργάνωση των περιοικιστικών ζωνών σε Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων, στις οποίες θα θεσμοθετήσει αρτιότητες μικρότερες από αυτές που ισχύουν στις εκτός σχεδίου περιοχές (4 στρέμματα), προκειμένου μια έκταση να καταστεί οικοδομήσιμη. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ Ευθύμιο Μπακογιάννη, η αρτιότητα εξετάζεται να κυμαίνεται μεταξύ 2 και 4 στρεμμάτων, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι τα οικόπεδα κάτω των 2 στρεμμάτων θα χάσουν οριστικά την οικοδομησιμότητά τους.

«Το μεγάλο πρόβλημα είναι από το 1983 και έπειτα, όπου έχουμε τις αποφάσεις νομαρχών. Υπάρχουν κτίρια και οικόπεδα τα οποία τώρα, με την απόφαση του ΣτΕ, είναι εκτός ορίων, σε μια γκρίζα ζώνη. Υπάρχει πρόθεση του υπουργείου να οργανώσει αυτές τις ζώνες σε ΠΕΧ (Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων). Εκεί μπορούμε να προσδιορίσουμε και μια αρτιότητα μεταξύ 2 και 4 στρεμμάτων. Ετσι, θα είναι μεγαλύτερη μεν από τις εντός οικισμού, που είναι 300-500 τ.μ., αλλά μικρότερη από την εκτός σχεδίου και με προϋπόθεση ότι θα έχει πρόσοψη σε δρόμο. Αυτό έχουμε σκεφτεί για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα» ανέφερε λίγο πριν από το Πάσχα ο κ. Μπακογιάννης, μιλώντας σε εκδήλωση του Τμήματος Δυτικής Κρήτης του ΤΕΕ. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει η καταγραφή του οδικού δικτύου, προκειμένου οι δρόμοι της χώρας να χαρακτηριστούν και να ξεκαθαρίσει οριστικά ποια οικόπεδα είναι οικοδομήσιμα και ποια όχι.

Αναταραχή και σφοδρές αντιδράσεις σε όλη τη χώρα μετά τη δημοσίευση

Η δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως προκάλεσε αναταραχή σε ολόκληρη τη χώρα, με δημάρχους και μέλη της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ να προειδοποιούν για σοβαρές κοινωνικές και αναπτυξιακές συνέπειες εάν προχωρήσει η εφαρμογή του όπως είναι. «Οικόπεδα θα μετατραπούν σε γήπεδα, τα οποία θα εμπίπτουν στην εκτός σχεδίου δόμηση, δηλαδή μεγαλύτερες αρτιότητες και δυσμενέστεροι όροι δόμησης. Δηλαδή, ενέχει ο κίνδυνος ιδιοκτησίες εντός σχεδίου από τη δεκαετία του 1980, με ή χωρίς κτίσμα, μετά την έγκριση των ΤΠΣ-ΕΠΣ να τεθούν εκτός ως μη άρτιες και οικοδομήσιμες» αναφέρει στην απόφασή του το διοικητικό συμβούλιο της ΚΕΔΕ, επισημαίνοντας ότι με το Π.Δ. ενισχύονται οι λόγοι που οδηγείται σε εγκατάλειψη και μαρασμό η ελληνική περιφέρεια. Η ΚΕΔΕ ζητά το άμεσο πάγωμα της διαδικασίας για την προώθηση του συγκεκριμένου σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος.

Το ζήτημα αναδεικνύει και ο βουλευτής Ηρακλείου της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης με επίκαιρη ερώτηση προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, σημειώνοντας ότι έχει δημιουργηθεί αβεβαιότητα και προβληματισμός σε χιλιάδες ιδιοκτήτες οικοπέδων, αλλά και έντονη ανησυχία μήπως οδηγηθούμε μοιραία στην ιδιωτική πολεοδόμηση, με αναδυόμενες ευκαιρίες για μεγαλοεπενδυτές που μπορούν να δημιουργήσουν νέους οικισμούς. «Μια τέτοια εξέλιξη είναι απευκταία και θα έχει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο στους μικροϊδιοκτήτες, που ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι τα ακίνητά τους από οικόπεδα έγιναν αγροτεμάχια και απαξιώνονται, αλλά και για τους οικείους δήμους, που κινδυνεύουν να απολέσουν τον έλεγχο της πολεοδόμησης.

Αυτό δημιουργεί μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα στην Π.Ε. Ηρακλείου, αφορά πάρα πολλές περιοχές, από τις περιαστικές του Δήμου Ηρακλείου μέχρι περιοχές στην ενδοχώρα, όπου υπήρχαν ευρεία όρια τα οποία μπορεί να μικρύνουν ακόμα και στο μισό» σημειώνει ο κ. Κεφαλογιάννης. Από την πλευρά του, ο Βασίλης Κεγκέρογλου, δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, στον οποίο υπάγεται και το σεισμόπληκτο Αρκαλοχώρι, κάνει λόγο για Π.Δ. που λειτουργεί ως «προκρούστεια κλίνη» η οποία μηδενίζει τη δυνατότητα να καθορίσουν τα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια τα όρια των οικισμών, σύμφωνα με την προοπτική κάθε τόπου. Ανάλογες αντιδράσεις υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας.

Βασίλης Παπακωνσταντόπουλος  / εφημ. Δημοκρατία

(*)Ο Βασίλης Παπακωνσταντόπουλος είναι δημοσιογραφος της εφημερίδας Δημοκρατία

Το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας στον ορίζοντα του 2050

     Κατά την τελευταία δεκαπενταετία, όμως, στη δημογραφική γήρανση συνέβαλε και το αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο (περισσότεροι έξοδοι από εισόδους στη χώρα μας). Παρά την είσοδο περισσότερων από 2 εκατομ. αλλοδαπών κατά την περίοδο αυτήν, είχαμε και τη μαζική έξοδο από τη χώρα, κυρίως των γενεών 1975-1995 (30-55 ετών σήμερα).

Βύρωνας Κοτζαμάνης*

Οι πρόσφατες προβολές του πληθυσμού της Ελλάδας για το 2025-2050 (Ην. Έθνη, 2024 και Eurostat, EUROPOP- 2023) συγκλίνουν στο ότι, με δεδομένο το μη αναστρέψιμο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων, αν τα μεταναστευτικά ισοζύγια είναι μηδενικά ο συνολικός πληθυσμός μας θα μειωθεί, ενώ οι 65 ετών και άνω θα είναι η μόνη ηλικιακή ομάδα που θα αυξηθεί. Ταυτόχρονα, τις αμέσως επόμενες δεκαετίες θα μειωθούν τόσο οι νέοι (0-19 ετών) όσο και ο πληθυσμός εργάσιμης ηλικίας (20-64 ετών). Οι προαναφερθείσες εξελίξεις μας προβληματίζουν όλο και περισσότερο, και οι προκλήσεις που θέτει το «δημογραφικό» -ειδικότερα δε η γήρανση- είναι πολλαπλές. Στο σύντομο αυτό κείμενο επικεντρωνόμαστε στις επιπτώσεις των δημογραφικών μας εξελίξεων στις ηλικιακές δομές, και ειδικότερα στις μεταβολές του πλήθους και του ειδικού βάρους δυο μεγάλων ηλικιακών ομάδων: των 20-64 και των 65 και άνω ετών. Οι πρώτοι αποτελούν τον πληθυσμό εργάσιμης ηλικίας, ο οποίος με τη σειρά του επηρεάζει και τον πληθυσμό των απασχολουμένων, ενώ οι 65+ λαμβάνονται ως «εξαρτημένοι» από τους απασχολούμενους 20-64 ετών (υπόθεση που δεχόμαστε, αν και εν μέρει μόνον ισχύει, καθώς σήμερα δεν είναι όλοι οι 65+ -και δεν θα είναι και στο μέλλον- εκτός του κόσμου της εργασίας).

2024 Ageing Report Economic & Budgetary Projections for the EU Member States (2022-2070), Ageing_Report_2024 -Country_fiches

Οι δημογραφικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών αποτυπώνονται, εκτός των άλλων, και στους ρυθμούς μεταβολής του συνολικού πληθυσμού και των μεγάλων ηλικιακών ομάδων, που έχουν επιφέρει την επιτάχυνση της δημογραφικής γήρανσης. Οι εξελίξεις αυτές οφείλονται κυρίως:

- i) Στη συρρίκνωση της διαγενεακής γονιμότητας και την επακόλουθη κατάρρευση των γεννήσεων μετά το 1980, καθώς όσες από τις προπολεμικές γενεές τεκνοποίησαν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες έκαναν κατά μέσο όρο 2,2 παιδιά, αυτές που γεννήθηκαν γύρω από το 1960 έκαναν 2 παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία, και όσες γεννήθηκαν γύρω από το 1985 έφεραν στον κόσμο λιγότερα από 1,5 παιδιά ανά γυναίκα. Η συρρίκνωση αυτή οδήγησε στη μείωση των γεννήσεων μετά το 1980, μια μείωση που επιταχύνθηκε την τελευταία δεκαπενταετία καθώς ο πληθυσμός των γυναικών σε ηλικία απόκτησης παιδιών μειώνεται ταχύτατα (και θα συνεχίσει να μειώνεται μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2040). Έτσι, πάρα τη θετική συμβολή των αλλοδαπών (15% των γεννήσεων την τελευταία εικοσαετία), η μείωση των μετά το 1980 γεννήσεων οδήγησε στη μείωση (τόσο σε απόλυτες όσο και σε σχετικές τιμές), αρχικά των 0-19 ετών, στη συνέχεια του νεανικού πληθυσμού παραγωγικής και αναπαραγωγικής ηλικίας (20-44 ετών) και τέλος των 45-64 ετών, επιτείνοντας ταυτόχρονα την αύξηση των 65+. Τα παραπάνω συνδέονται με την επιτάχυνση της δημογραφικής γήρανσης στη χώρα μας, καθώς οι 65+ είναι πλέον η μονή ηλικιακή ομάδα που θα αυξάνεται, με αποτέλεσμα να αποτελούν το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού το 2050 (από 24% το 2025).

- ii) Στην ταχύτατη αύξηση των προσδόκιμων ζωής τόσο στη γέννηση όσο και στα 65 έτη (+16 έτη και + 6 έτη αντίστοιχα) μετά το 1950, μίας τάσης που θα επιβραδυνθεί μεν αλλά δεν θα ανακοπεί μέχρι το 2050.

Κατά την τελευταία δεκαπενταετία, όμως, στη δημογραφική γήρανση συνέβαλε και το αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο (περισσότεροι έξοδοι από εισόδους στη χώρα μας). Παρά την είσοδο περισσότερων από 2 εκατομ. αλλοδαπών κατά την περίοδο αυτήν, είχαμε και τη μαζική έξοδο από τη χώρα, κυρίως των γενεών 1975-1995 (30-55 ετών σήμερα). Η συζήτηση και ο προβληματισμός γύρω από την έξοδο αυτή επικεντρώνεται σε μία μόνον από τις συνιστώσες της, το λεγόμενο “brain drain” Ελλήνων υπηκόων, αν και ένα μεγάλο τμήμα των εξόδων αφορά άτομα με σχετικά χαμηλά και μεσαία εκπαιδευτικά επίπεδα και εξειδίκευση, τόσο Έλληνες όσο και αλλοδαπούς εγκατεστημένους στη χώρα μας πριν το 2010. Σε αντίθεση δε με άλλες νοτιο-ευρωπαικες χώρες η φυγή των αλλοδαπών αυτών ελάχιστα μας έχει προβληματίσει, παρόλα τα δημιουργηθέντα κενά σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, στο κείμενο αυτό θέτουμε δυο ερωτήματα, στα οποία θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε:

• Είναι δυνατόν ‒και υπό ποιες προϋποθέσεις‒ παρόλη την αναμενόμενη μείωση του πληθυσμού 20-64 ετών να μην μειωθεί το 2050 ο πληθυσμός των απασχολουμένων της ίδιας ηλικιακής ομάδας που ανέρχεται σήμερα στα 4,015 εκατομ.;
• Είναι δυνατόν μετά από 25 χρόνια η αναλογία απασχολούμενοι προς άτομα 65 ετών και άνω (1,64 απασχολούμενοι ανά άτομο 65+ σήμερα) να παραμείνει η ίδια με αυτήν του 2025;

Πληθυσμός εργάσιμης ηλικίας και απασχολούμενοι στην Ελλάδα στον ορίζοντα του 2050

Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά θα βασιστούμε στις πρόσφατες προβολές (EUROPOP 2023 – base line) για το 2050, προβολές που λαμβάνονται σαν βάση και από το Ageing Group της Ε.Ε. στην πρόσφατη εκθεσή του (Ageing Report 2024,Country fiches, Greece). Σε αυτές υιοθετείται ένα σενάριο μηδενικής σχεδόν μετανάστευσης (+48,2 χιλ. για την περίοδο 2025-2049), προβλέπεται μια αύξηση του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση κατά 4 σχεδόν έτη (και του προσδόκιμου στα 65 κατά 3 έτη) και δείκτες γονιμότητας 1,4-1,5 παιδιά ανά γυναίκα (ελαφρώς υψηλότεροι από αυτούς της πενταετίας 2020-24: 1,3-1,4), εκτιμώντας ότι την επόμενη εικοσιπενταετία δεν θα έχει δημιουργηθεί στη χώρα μας ένα ευνοϊκό περιβάλλον που θα επιτρέψει στις νεότερες γενεές να αποκτήσουν το αριθμό των παιδιών που επιθυμούν. Με βάση το σενάριο αυτό, το 2050 θα έχουμε μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 1,36 εκατομ. (8,935 αντί 10,293 εκατομ.), μια μείωση των 20-64 ετών κατά σχεδόν 1,68 εκατομ. (4,27 αντί των 5,95 εκατομ., ήτοι κατά -29%), ενώ εκτιμάται ότι οι 65 και άνω θα αυξηθούν κατά 700 χιλ. περίπου (3,15 εκατομ. έναντι 2,45 εκατομ.). Με βάση το σενάριο αυτό, το 2050 θα αντιστοιχούν μόνον 1,35 άτομα 20-64 ετών σε κάθε ηλικιωμένο 65 ετών και άνω (4,27/3,15 εκατομ.) αντί των 2,43 σήμερα (5,95/2,45 εκατομ.).

Ποιες όμως οι επιπτώσεις της μείωσης του πλήθους των 20-64 ετών στον πληθυσμό των απασχολούμενων της ίδιας ηλικιακής ομάδας, που το 2025 ανέρχεται σε 4 εκατομ.;

Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι αντιστοιχούν σήμερα μόνον 67,5 απασχολούμενοι σε 100 άτομα 20-64 ετών και 1,63 απασχολούμενοι ανά ηλικιωμένο 65+ (4,015/2,45). Η χώρα μας έχει το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής των 20-64 ετών στην απασχόληση στην Ε.Ε., πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο (75,1%), ενώ σε κάποιες χώρες το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 82%. Το πολύ χαμηλό αυτό ποσοστό οφείλεται ι) στα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, τόσο των γυναικών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες (έχουμε από το μεγαλύτερο χάσμα συμμετοχής ανάμεσα στα δυο φύλα) όσο και των δυο φύλων στις ηλικίες 20-29 ετών και 55-64 ετών, και ιι) στα υψηλά ποσοστά ανεργίας.

Δεχόμενοι τη μείωση των 20-64 ετών τις αμέσως επόμενες δεκαετίες που δίδει το base line σενάριο των προβολών της EUROSTAT (EUROPOP23), σενάριο που έχει ληφθεί σαν βάση και από το Ageing Group της Ε.Ε (2024 Ageing Report Economic & Budgetary Projections for the EU Member States, 2022-2070), αν (δείτε και τον πίνακα που συνοδεύει το κείμενο):

• Ο λόγος εργαζόμενοι 20-64 ετών/ άτομα εργάσιμης ηλικίας 20-64 ετών δεν αλλάξει παραμένοντας σταθερός στο 67,5% θα έχουμε το 2050 2,88 εκατομ. εργαζομένους μόνον αντί για 4,015 εκατομ. το 2025 και 0,9 απασχολούμενους για ένα ηλικιωμένο 65+ (2,88/3,15 εκατομ.) αντί των 1,64 σήμερα (4,015/2,45).
• Ο λόγος αυτός αλλάξει βάσει των σεναρίων του Ageing Group / E.E. (από 67,5 / 100 σήμερα σε 73,9/100 το 2050) θα έχουμε 3,15 εκατομ. εργαζομένους το 2050 αντί για 4,015 εκατομ. σήμερα (-865 χιλ.) και 1 απασχολούμενο ανά ηλικιωμένο 65+ (3,15/3,15) αντί των 1,64 σήμερα.
• Ο ίδιος λόγος αλλάξει αυξανόμενος από το 67,5% σήμερα στο 82% το 2050, στην περίπτωση αυτή, ακόμη και αν ο πληθυσμός 20-64 ετών μειωθεί κατά 1,68 εκατομ. (από 5,95 σε 4,27), οι εργαζόμενοι της ηλικιακής αυτής ομάδας θα ανέρχονται το 2050 στα 3,5 εκατομ. έναντι των 4,015 εκατομ. το 2025 (- 515 χιλ. ). Στο ευνοϊκό δε αυτό σενάριο, θα αντιστοιχούσαν 1,1 απασχολούμενοι 20-64 ετών ανά ηλικιωμένο 65+ (3,5/3,15) αντί των 1,6 σήμερα.

Επομένως, η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης με ενεργές πολιτικές δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει πλήρως την οφειλόμενη στις δημογραφικές εξελίξεις μείωση του πληθυσμού 20-64 ετών, και κατ’ επέκταση, των εργαζομένων της ηλικιακής αυτής ομάδας, καθώς παραμένει ένα «έλλειμμα» 515 χιλ. σε σχέση με το 2025. Με δεδομένο δε ότι στο σενάριο EUROPOP2023 που λαμβάνεται σαν βάση από το Ageing Group της Ε.Ε. η μετανάστευση είναι σχεδόν μηδενική (+48,2 χιλ. για την περίοδο 2025-2049), τίθεται το ερώτημα αν το έλλειμμα αυτό θα μπορούσε να καλυφθεί από ένα αρκετά υψηλότερο από το προβλεπόμενο στο σενάριο αυτό μεταναστευτικό ισοζύγιο, με δεδομένο ότι έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται στη χώρα μας κενά στην αγορά εργασίας.

Η χώρα μας έχει το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής των 20-64 ετών στην απασχόληση στην Ε.Ε.. Αυτό οφείλεται ι) στα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, τόσο των γυναικών σε όλες τις ηλικιακές ομάδες (έχουμε από το μεγαλύτερο χάσμα συμμετοχής ανάμεσα στα δυο φύλα) όσο και των δυο φύλων στις ηλικίες 20-29 ετών και 55-64 ετών, και ιι) στα υψηλά ποσοστά ανεργίας

Για να καλυφθεί αυτή η κατά 515 χιλ. μείωση των εργαζομένων 20-64 ετών το 2050 απαιτείται την επόμενη 25ετια ένα συνολικό θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο της τάξης των +700 περίπου χιλιάδων έναντι των +48 στο base line σενάριο του EUROPOP2023. Θα υπενθυμίσουμε δε ότι ένα ισοζύγιο της τάξης αυτής (+28 χιλ./έτος κατά μέσο όρο για μια εικοσιπενταετία) παραμένει παρόλα αυτά πολύ μικρότερο του αντίστοιχου της περιόδου 1991-2010 (40 χιλ. ετησίως). Ένα τέτοιο θετικό ισοζύγιο θα περιόριζε τη μείωση του συνολικού πληθυσμού κατά 645 χιλ. (9,59 αντί των «αναμενομένων» 8,94 εκατομ.) και αυτή των 20-64 ετών κατά 580 χιλ. περίπου (4,85 εκατομ. το 2050 έναντι των «αναμενόμενων» 4,27 εκατομ.) Στην περίπτωση αυτή οι απασχολούμενοι το 2050 θα προσέγγιζαν τα 4 εκατομμύρια (όσοι σχεδόν και σήμερα) ενώ θα αντιστοιχούσαν 1,24 απασχολούμενοι 20-64 ετών ανά ηλικιωμένο 65+ (3,90/3,15) έναντι των 1,64 σήμερα (4,015/2,45 εκατομ.).

Ένα ενδεχόμενο θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο της τάξης αυτής θα είχε ταυτόχρονα θετικές επιπτώσεις και στο «δημογραφικό», καθώς ένα τμήμα του πλεονάσματος των εισόδων έναντι των εξόδων θα αποτελείτο από νέους, όχι μόνον παραγωγικών αλλά και αναπαραγωγικών ηλικιών (25-49 ετών). Αυτοί θα επιβράδυναν τη δημογραφική γήρανση αλλά και την μείωση των ατόμων σε ηλικία απόκτησης παιδιών (οι γυναίκες ηλικίας 25-49 ετών, αναμένεται, αν το μεταναστευτικό ισοζύγιο είναι μηδενικό, να μειωθούν κατά 465 χιλ. ανάμεσα στο 2025 και το 2050, ήτοι κατά -28% ), επηρεάζοντας θετικά και τις γεννήσεις.

Μια τέτοια ενδεχόμενη θετική μεταναστευτική ζυγαριά (περισσότεροι είσοδοι [+] από εξόδους [-]), θα μπορούσε να προκύψει από τον διαφοροποιημένο συνδυασμό των εξής επιμέρους ισοζυγίων:

• Επιστροφή τμήματος των Ελλήνων που μετανάστευσαν πριν το 2025 (+)
• Επιστροφή τμήματος των αλλοδαπών εκείνων που διέμεναν στην Ελλάδα αλλά μετανάστευσαν πριν το 2025 (+)
• Εξόδων την περίοδο 2025-2049 Ελλήνων από τη χώρα μας (-)
• Επιστροφής τμήματος των Ελλήνων αυτών (+)
• Εισόδων την επόμενη εικοσιπενταετία αλλοδαπών προερχομένων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες(+)
• Εξόδων την ίδια περίοδο από τη χώρα μας τμήματος των αλλοδαπών αυτών (-)
• Εισόδων το 2025-2049 αλλοδαπών προερχομένων από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη (+)
• Εξόδων την ίδια περίοδο τμήματος των αλλοδαπών αυτών (-)

Με βάση τα προαναφερθέντα, η απάντηση στο πρώτο από τα ερωτήματα («είναι εφικτό, παρόλη την μείωση του πληθυσμού 20-64 ετών να μην μειωθούν το 2050 οι απασχολούμενοι της ηλικιακής αυτής;») είναι υπό προϋποθέσεις θετική. Η απάντηση, αντιθέτως, στο δεύτερο («είναι δυνατόν η σημερινή αναλογία απασχολούμενοι προς άτομα 65 ετών και άνω να παραμείνει η ίδια με αυτή του 2025;») είναι αρνητική, καθώς, ακόμη και αν επιτευχθεί η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και υπάρξει ταυτόχρονα και ένα θετικότατο μεταναστευτικό ισοζύγιο, θα αντιστοιχούν το 2050 λιγότεροι απασχολούμενοι 20-64 ετών ανά ηλικιωμένο 65 ετών και άνω (1,24 έναντι 1,64 σήμερα). Στο σημείο αυτό οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο παραγόμενος και «συλλαμβανόμενος» πλούτος μιας χώρας για την κάλυψη των αναγκών της δεν εξαρτάται μόνον από τον πληθυσμό των εργαζομένων, αλλά και από πλήθος άλλων παραμέτρων. Το υπόδειγμα της «φθηνής ανάπτυξης» που ακολουθείται, με δεδομένες τις υφιστάμενες δεσμεύσεις (βλ. δημόσιο χρέος) καθώς και τις δημογραφικές εξελίξεις, σε συνδυασμό με την υποτίμηση του ρόλου της βιομηχανίας και του πρωτογενούς τομέα, θέτει πλήθος προβλημάτων και επιτάσσει μείζονες δομικές αλλαγές στην οικονομία (και στους θεσμούς). Αν αυτές οι αλλαγές δεν υλοποιηθούν, προβλέπεται να δημιουργηθούν σημαντικά προβλήματα στη χρηματοδότηση ‒εκτός των άλλων‒ του κράτους πρόνοιας, της υγείας, της παιδείας και της εθνικής άμυνας, ακόμη και αν η 
αναλογία εργαζομένων / άτομα 65+ παρέμενε το 2050 στα σημερινά επίπεδα (ανέφικτο, όπως είδαμε).

πηγή: Δρόμος της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Ο Βύρωνας Κοτζαμάνης, είναι καθηγητής Δημογραφίας (αφ.) στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ)