Οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να απελάσουν αιτούντες άσυλο σε κράτη από τα οποία απλώς διήλθαν – ή ακόμα και σε μέρη από τα οποία δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους – εφόσον υπάρχει διμερής συμφωνία ή άτυπη ρύθμιση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά σε αναθεώρηση των διαδικασιών ασύλου, χαλαρώνοντας τα κριτήρια για την εφαρμογή της έννοιας της «ασφαλούς» τρίτης χώρας, σύμφωνα με νέα πρόταση που δημοσιεύθηκε χθες, σύμφωνα με άρθρο του euractiv
Η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας», ουσιαστικά αυστηροποιώντας τις διαδικασίες ασύλου, μια κίνηση που ανέφερε για πρώτη φορά το Euractiv τον Φεβρουάριο.
Η έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» επιτρέπει στα κράτη μέλη να κηρύσσουν τις αιτήσεις ασύλου απαράδεκτες εάν ο αιτών μπορεί να λάβει προστασία σε χώρα εκτός ΕΕ που θεωρείται ασφαλής. Αυτή τη στιγμή, το δίκαιο της ΕΕ απαιτεί σαφή σύνδεση μεταξύ του αιτούντος άσυλο και της εν λόγω χώρας.
Σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ, μια τρίτη χώρα χαρακτηρίζεται ως «ασφαλής» μόνο εάν προσφέρει προστασία από την επαναπροώθηση, δεν ενέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης ή δίωξης και επιτρέπει στους αιτούντες άσυλο να ζητούν και να λαμβάνουν αποτελεσματική προστασία.
Η νέα πρόταση θα μπορούσε να ξαναγράψει αθόρυβα το εγχειρίδιο κανόνων ασύλου της ΕΕ.
Σύμφωνα με τους αναθεωρημένους κανόνες, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να απελάσουν αιτούντες άσυλο σε χώρες από τις οποίες απλώς διήλθαν – ή ακόμα και σε μέρη από τα οποία δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους – εφόσον υπάρχει διμερής συμφωνία ή άτυπη ρύθμιση.
Η απαίτηση για προηγούμενη υποχρεωτική σύνδεση μεταξύ του αιτούντος άσυλο και της ασφαλούς τρίτης χώρας θα καταργηθεί, αφήνοντας στην εθνική νομοθεσία τον ορισμό του τι θεωρείται «σύνδεση».
«Τώρα, εάν ένας αιτών άσυλο φτάσει στην ΕΕ και υπάρχει συμφωνία ή ρύθμιση με μια ασφαλή τρίτη χώρα που πληροί όλες τις προϋποθέσεις που ορίζονται στον κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου, το άτομο αυτό θα μπορούσε να μεταφερθεί εκεί και να του χορηγηθεί αποτελεσματική προστασία», δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ.
Εξουσία απέλασης οποιουδήποτε;
Στην πράξη, αυτό δίνει στα μέλη της ΕΕ ευρύ περιθώριο να απελάσουν σχεδόν οποιονδήποτε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν επιλεγεί τα διαδικαστικά πλαίσια.Είναι σημαντικό ότι η τρίτη χώρα δεν υποχρεούται να δεχτεί το άτομο. Ωστόσο, δεν θα υπάρχει κατάλογος ασφαλών χωρών σε ολόκληρη την ΕΕ, επιβεβαίωσε αξιωματούχος της Επιτροπής. «Τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίσουν τις δικές τους λίστες», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Οι αλλαγές πρόκειται να συμπεριληφθούν στον νέο Κανονισμό για τις Διαδικασίες Ασύλου, μέρος του ευρύτερου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο πρόκειται να τεθεί σε ισχύ το επόμενο έτος.
Σύμφωνα με την πρόταση, τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη πριν συνάψουν οποιεσδήποτε συμφωνίες με «ασφαλείς» τρίτες χώρες, δίνοντας στις Βρυξέλλες την ευκαιρία να ελέγξουν εάν οι εν λόγω συμφωνίες πληρούν πράγματι τα νομικά πρότυπα της ΕΕ.
Εκτός από τις προτεινόμενες αλλαγές, η Επιτροπή προχωρά επίσης στην κατάργηση του αυτόματου δικαιώματος παραμονής κατά τη διάρκεια των προσφυγών. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι προσφυγές κατά αποφάσεων απαραδέκτου που βασίζονται στην έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας δεν θα αναστέλλουν πλέον αυτόματα την απέλαση.
Μέρος ενός μεγαλύτερου παζλ
Η πρόταση είναι η τελευταία σε μια σειρά κινήσεων της Επιτροπής για την αυστηροποίηση των κανόνων ασύλου της ΕΕ.Τον Απρίλιο, υιοθέτησε ένα σχέδιο για τον χαρακτηρισμό επτά χωρών - Μπαγκλαντές, Κολομβία, Αίγυπτο, Ινδία, Κοσσυφοπέδιο, Μαρόκο και Τυνησία - ως «ασφαλείς χώρες προέλευσης», ανοίγοντας το δρόμο για αιτήσεις ασύλου που θα απορρίπτονται με ταχύτερους ρυθμούς και θα διεκπεραιώνονται πιο εύκολα.
Μόλις ένα μήνα νωρίτερα, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης νέους κανόνες επιστροφής της ΕΕ που αποσκοπούν στον εξορθολογισμό των κανόνων για την επιστροφή των αιτούντων άσυλο των οποίων η αίτηση έχει απορριφθεί, συμπεριλαμβανομένων νομικών διατάξεων που επιτρέπουν στις χώρες να διερευνήσουν τη χρήση των λεγόμενων «κέντρων επιστροφής».
Ωστόσο, οι νέες τροποποιήσεις «δεν θα επηρεάσουν τα σχέδια των κρατών μελών να επιδιώξουν τη δημιουργία κόμβων επιστροφής», δήλωσε η Σούζαν Φράτζκε, ανώτερη αναλύτρια πολιτικής στο Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, σε σχόλια στο Euractiv.
Όπως εξήγησε ο Φράτζκε, τα κέντρα επιστροφής προορίζονται για άτομα των οποίων τα αιτήματα ασύλου έχουν ήδη αξιολογηθεί και απορριφθεί και τα οποία υπόκεινται πλέον σε διαδικασίες επιστροφής.
Οι νέες προτάσεις θα υποβληθούν τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για έγκριση.
