ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ / Γιάννης Σμαραγδής : «"Πολιτισμός - Η αιχμή του δόρατος του Ελληνισμού" στη Γεωπολιτική σκακιέρα» (vid)

    Μια εκπομπή - ντοκουμέντο με τον Γιάννη Σμαργδή, τον πρώτο Έλληνα σκηνοθέτη του Ελληνικού Κινηματογράφου, που γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, στην εκπομπή "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" του δημοσιογράφου Γιώργου Σαχίνη στην ΚΡΗΤΗ TV.

Στις "Αντιθέσεις" ο Γιάννης Σμαραγδής, ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης του Ελληνικού Κινηματογράφου, που γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημώνκαι Τεχνών.

• Ο Γιάννης Σμαραγδής στο στούντιο των " Αντιθέσεων" σε μια συνέντευξη για όλους και για όλα…

• Τι σημαίνει για τον Ελληνικό Κινηματογράφος, ένας σκηνοθέτης του, στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών

• Η τύχη της νέας του ταινίας για τον Ιωάννη Καποδίστρια και γιατί ξαφνικά πάγωσαν τα γυρίσματα. Γιατί και πως απειλήθηκε ο σκηνοθέτης για την ταινία και την χρηματοδότηση της και πως ο Ιωάννης Καποδίστριας "ενοχλεί" ακόμη και στη δημιουργία ταινίας για την ζωή και το έργο του

• Το σχέδιο Καποδίστρια και ο Μιχάλης Δερτούζο, πόσο επηρέασε την σκέψη του σκηνοθέτη η γνωριμία και η φιλία με ένα από τους κορυφαίους καθηγητές Πληροφορικής του ΜΙ, από τους εμπνευστές του Διαδικτύου …

• Γιατί ο Γιάννης Σμαραγδής αποκαλεί αιχμή του δόρατος του Ελληνισμού, τον Πολιτισμό …

"ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" με τον Γιώργο Σαχίνη στην ΚΡΗΤΗ TV

Δημήτρης Κουτσούμπας: Χαιρετισμός στο επιστημονικό συνέδριο για τη Λογοτεχνία τα Χρόνια της Θύελλας 1940-1950

    Είμαστε σίγουροι ότι θα έρθει η εποχή που οι ποιητές και οι λογοτέχνες θα εμπνέονται από την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, θα θαμπώνονται από τον ήλιο του σοσιαλισμού...

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας απηύθυνε χαιρετισμό στην έναρξη των εργασιών του 6ου κατά σειρά Επιστημονικού Συνεδρίου που διοργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ, στην Αίθουσα Συνεδρίων στον Περισσό, με θέμα «Η λογοτεχνία στα χρόνια της θύελλας (1940-1950)»  Για τη συνάντηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας με την ΕΑΜική Αντίσταση και τον αγώνα του ΔΣΕ. 

Την εναρκτήρια ομιλία με τίτλο «Τέχνη και Ζωή» θα κάνει η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ. Θα ακολουθήσει εισήγηση του Φάνη Παρρή, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ, για την εξεταζόμενη ιστορική περίοδο.

Οι εργασίες του Συνεδρίου συνεχίζονται σήμερα με τις ενότητες “Η λογοτεχνία στα χρόνια του ιταλοελληνικού πολέμου και της Κατοχής” και “Η λογοτεχνία την περίοδο των Δεκεμβριανών”, αλλά και αύριο Κυριακή με την ενότητα “Η λογοτεχνία την περίοδο του Εμφυλίου”.

Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Δημήτρη Κουτσούμπα:

«Το προηγούμενο Σάββατο σε αυτήν εδώ την αίθουσα είχαμε μια εκπληκτική συναυλία αφιερωμένη στον μεγάλο Μάνο Χατζηδάκι, ενώ είχαν προηγηθεί άλλες σημαντικές εκδηλώσεις όπως η συναυλία με τραγούδια σε ποίηση Κώστα Βάρναλη ή πιο πριν η θεατρική παράσταση αφιέρωμα στον Γιώργο Κοτζιούλα και στο θέατρο του Βουνού.

Έσμιξαν στα πλαίσια του σημερινού μας επιστημονικού Συνεδρίου η μουσική, η ποίηση, το θέατρο, τις μέρες που στο κτήριο της Σανταρόζα δέσποζε η εικαστική απεικόνιση της απελευθέρωσης και των συγκλονιστικών γεγονότων που ακολούθησαν εκείνα τα χρόνια της Θύελλας.

Σοφά ο Μάνος Χατζηδάκις έλεγε ότι η τέχνη μπορεί να κινητοποιεί τις αληθινές ευαισθησίες των ανθρώπων.

Το ζήσαμε μέσα από όλες αυτές τις εκδηλώσεις για το Επιστημονικό μας Συνέδριο, θα το ζήσουμε και αυτό το διήμερο, μιας και έχουν γίνει αυτά τα Συνέδρια πλέον θεσμός. Ιδιαίτερα, για το περιεχόμενο αυτού του Συνεδρίου για τα χρόνια της θύελλας, για τη δεκαετία του ’40, την πιο σπουδαία δεκαετία της επαναστατικής έξαρσης, σπουδαίων διδαγμάτων, την πιο κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, κατά τον 20ο αιώνα.

Γιατί, υπάρχουν εκείνες οι στιγμές της ιστορίας και των αγώνων του λαού, που γεννούν σπουδαίες μελλοντικές παρακαταθήκες. Υπάρχουν εκείνες οι συγκυρίες και οι ιστορικές συνθήκες που ξεσπούν από μέσα τους σαν ώριμος καρπός οι μεγαλειώδεις εικόνες από το προκαθορισμένο μέλλον της επαναστατικής αλλαγής. Υπάρχουν εκείνοι οι καιροί μέσα στον χρόνο, που δεν αφήνουν μόνο το ανεξίτηλο αποτύπωμά τους στο διάβα της ιστορίας, αλλά επηρεάζουν βαθιά, ριζικά, ολοκληρωτικά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται κανείς το κοινωνικό γίγνεσθαι.

“Τα χρόνια της θύελλας”, η δεκαετία του ’40, με την ΕΑΜική Αντίσταση και τον ένοπλο αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας είναι ακριβώς ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα όλων αυτών. Είναι η στιγμή που το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα βάζει φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του στα γεγονότα και η λογοτεχνία του αγωνίζεται να γίνει πηγή έμπνευσης για τους χιλιάδες ανθρώπους που ρίχνονται στην φωτιά του πολιτικού αγώνα και της ένοπλης πάλης, ώστε όλο αυτό το μεγαλείο να καταγραφεί με τον πιο ζωντανό τρόπο στην ιστορία.

Γνωρίζουμε, πως η λογοτεχνία μπορεί, όχι απλά να περιγράψει τα γεγονότα μιας εποχής, αλλά και να διεισδύσει βαθύτερα στους σκοπούς και τις ανάγκες της. Όταν διαπνέεται από τα πιο προωθημένα ανθρώπινα ιδανικά, έχει την ικανότητα να διαμορφώνει, να σφυρηλατεί και να εξυψώνει τον άνθρωπο, να δυναμώνει την πίστη στις δυνάμεις του, στην ικανότητά του να παρεμβαίνει στην ζωή για να την αλλάξει, να την φέρει στα ανθρώπινα μέτρα από την βαρβαρότητα.

Απόλυτα δικαιολογημένα, λοιπόν, μιλώντας για τη συγκεκριμένη δεκαετία, μία δεκαετία ανόδου και όξυνσης της ταξικής πάλης στη χώρα μας, την χαρακτηρίζουμε ως τα “χρόνια της θύελλας”. Γιατί είναι θύελλα κοινωνική, ανατρεπτική, ιστορική, η πάλη ενός λαού που με το όπλο στο χέρι, διεκδικεί το άλμα προς το αύριο. Που πολεμά για το ελπιδοφόρο μέλλον των ονείρων και των προσδοκιών του, για πιο όμορφες μέρες, πιο δίκαιες, πιο ανθρώπινες.

Είναι η θύελλα που επιδιώκουμε να σαρώσει τον παλιό, ξεπερασμένο κόσμο της αδικίας και της εκμετάλλευσης. Μία τέτοια ιστορική συνθήκη θα ήταν αδύνατο να μην αγγίξει, να μην επηρεάσει και τους λογοτέχνες. Θα ήταν παράταιρο να τρέμει ο κόσμος γύρω τους από την αγωνιστική ανάταση του λαού και αυτό το ρίγος να μην διαπεράσει τη λογοτεχνική δημιουργία, να μην προκαλέσει καινούργια συναισθήματα και σκέψεις στους ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος.

Η αντιστασιακή λογοτεχνία της εποχής είναι στιγματισμένη από τις αιματηρές συγκρούσεις, τις εξορίες, τις φυλακίσεις και τις εκτελέσεις. Ο αντιστασιακός πεζός και ποιητικός λόγος εκφράζει αισθητικά την ψυχολογία των ανθρώπων εκείνης της πολυτάραχης εποχής. Εκφράζει τους φόβους, την απόγνωση, ακόμα και την απελπισία που νιώθουν μπροστά στη φρίκη του πολέμου, της πείνας και των συγκρούσεων. Μάλιστα, πολλά από τα ποιητικά έργα έρχονται από νέους ποιητές, που δεν είναι «πολιτογραφημένοι» στα λογοτεχνικά αρχεία, όμως πρωτοεμφανίζονται εμπνεόμενο

ι από τα βάσανα, τις κακουχίες και τα προσωπικά βιώματα της θυελλώδους εκείνης εποχής.
Στα πρώτα χρόνια της Κατοχής αρκετά από τα έργα που τυπώθηκαν αποτέλεσαν μία λογοτεχνία φυγής. Ένα μέσο απόδρασης από την πνιγηρή, βάναυση πραγματικότητα, από τις φρικαλεότητες των κατακτητών και των ντόπιων συμμάχων τους. Γι’ αυτό θα δούμε έργα γενικού περιεχομένου που χαρακτηρίζονται από τη νοσταλγία παλαιότερων εποχών, ενώ θα διαπιστώσουμε σε ορισμένα εξ αυτών την απαισιοδοξία για το μέλλον, ως αντανάκλαση της τότε κοινωνικής πραγματικότητας.

Φυσικά η στάση των λογοτεχνών δε θα μπορούσε να είναι ενιαία, ούτε βέβαια να διαμορφωθεί από τη μία στιγμή στην άλλη. Αντίθετα, μπορούμε να διακρίνουμε ότι οι λογοτεχνικές συνειδήσεις έχουν άμεση συνάρτηση με το επίπεδο της λαϊκής πάλης, σφυρηλατούνται μέσα από το θέριεμα της ΕΑΜικής Αντίστασης και καθορίζονται από την εξέλιξη κάθε φάσης του αγώνα. Όπως και οι ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στον προοδευτικό λογοτεχνικό κόσμο με τους φιλελεύθερους λογοτέχνες είναι ορατές, ακόμα και στον τρόπο προσέγγισης του αγώνα για την απελευθέρωση.

Ύστερα από την απελευθέρωση το 1944, θα παρουσιαστεί στην αστική διανόηση η αμηχανία για την απήχηση και το κύρος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στον λαό, ενώ μετά τον Δεκέμβρη του ’44, θα διαμορφωθεί η ανάγκη στο αστικό πολιτικό σύστημα να θωρακίσει την εξουσία του, επιδιώκοντας τη στήριξη των αστών λογοτεχνών, ως μέσο για να προσεγγίσει την πολυπληθή μάζα που έβλεπε ακόμα φιλικά το ΕΑΜικό κίνημα. Οι πιέσεις που ασκήθηκαν από το κράτος στους αστούς λογοτέχνες, οι δικές τους παλινωδίες και η, τελικά καταδικαστική για τον αγώνα του ΔΣΕ, στάση των περισσότερων, αποτελούν ένα θέμα που θα απασχολήσει αυτό το Συνέδριο. Στην σύγκρουση του Δεκέμβρη θα πάρει μέρος ένα τμήμα των ΕΑΜικών λογοτεχνών, ένα άλλο όμως όχι, υπό το βάρος της εκτίμησης ότι η στρατιωτική δράση ακυρώνει το αναγκαίο «ενωτικό» πνεύμα. Εκτός αυτού, με το πρώτο άνθισμα της αντιστασιακής τέχνης άρχισαν οι διωγμοί, οι ομαδικές εξορίες, οι καταδίκες, οι φυλακίσεις και οι ομαδικές εκτελέσεις. Μία συνθήκη φοβίας αρχίζει να επικρατεί που επηρεάζει φυσικά και τους λογοτέχνες.

Σε λογοτεχνικό επίπεδο αντανακλώνται και οι πολιτικές κατευθύνσεις του ΚΚΕ στη συγκεκριμένη περίοδο. Κομβικό σημείο είναι ότι ορίζεται ως διακύβευμα της δεκεμβριανής σύγκρουσης η εθνική ανεξαρτησία, η δημοκρατία, γενικά η προκοπή του λαού. Δεν έχει συνειδητοποιηθεί ο αντικειμενικά ταξικός χαρακτήρας της σύγκρουσης. Έτσι οι ΕΑΜικοί λογοτέχνες, ακόμα και όταν προσπαθούν να υπερασπιστούν τον Δεκέμβρη, αδυνατούν να διαχωριστούν μεθοδολογικά από την ενιαία εθνική αφήγηση μέρους της αστικής διανόησης. Στις προσεγγίσεις ορισμένων λογοτεχνών διαφαίνεται, παρά τις αντιφάσεις τους, μία άλλοτε φανερή και άλλοτε λανθάνουσα απόπειρα ταξικής νοηματοδότησης του Δεκέμβρη.

Παρά το γεγονός ότι η πολιτική δραστηριότητα των λογοτεχνών προσφέρει πλούσια στοιχεία για την κατανόηση της πολιτικής πραγματικότητας της δεκαετίας ’40 - 50, ο πολιτικός προσανατολισμός του έργου τους περιέχει αδυναμίες, που συνδέονται άμεσα με την μεταβαλλόμενη κομματική γραμμή και κυρίως με την αδυναμία της να συνδέσει τον αγώνα με τον στόχο του σοσιαλισμού, ζήτημα που αποτυπώνεται και στο δικό τους λογοτεχνικό έργο.

Θα δούμε, επίσης, ότι κατά τη διάρκεια της Αντίστασης, όπως και του τρίχρονου αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού που ακολούθησε, αρκετοί λογοτέχνες βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, έδειξαν αυτοθυσία, κράτησαν ηρωική στάση απέναντι στους κατακτητές και την αστική εξουσία. Όμως, αμέσως μετά την ήττα της ένοπλης πάλης, αρκετοί από αυτούς απογοητεύτηκαν και αποστρατεύτηκαν από τον αγώνα.

Ο ρόλος της κομμουνιστικής διανόησης κατά την κρίσιμη περίοδο του ’46-49 αντανακλά την όξυνση και την ένταση της πάλης. Αναδεικνύει την ταξική της διάσταση και υπογραμμίζει την εναντίωση απέναντι στο αστικό σύστημα και τους διεθνείς συμμάχους του. Παρά το γεγονός, ότι στα περισσότερα έργα λείπει η ιδέα της κοινωνικής επανάστασης για έναν νέο, σοσιαλιστικό κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, η ταξική διάσταση των έργων τους, καθόρισε την αρνητική στάση που είχε η αστική ιστοριογραφία και η λογοτεχνική κριτική απέναντι στα έργα της εποχής.

Η συμμετοχή των λογοτεχνών στον Δημοκρατικό Στρατό, η ιδεολογική διαπάλη που έφερε ο αγώνας του, η αποτύπωση των γεγονότων και των συγκρούσεων καθορίζονται από πολλούς παράγοντες. Ανασταλτικά λειτούργησε η διά νόμου απαγόρευση του ΚΚΕ, οι διώξεις, το κυνήγι του αστικού κράτους απέναντι στους κομμουνιστές, που επεκτάθηκε και στον χώρο της διανόησης. Οι κομμουνιστές λογοτέχνες είχαν να αντιμετωπίσουν φυλακίσεις, εκτοπισμούς, ενώ η αστική εξουσία επεδίωκε την “εκκαθάριση της πνευματικής ζωής από τον συμμοριτισμό”, όπως χαρακτηριστικά έγραφαν. Τις αντοχές του κάθε λογοτέχνη καθόρισαν εν τέλει ο βαθμός αφομοίωσης της κομμουνιστικής ιδεολογίας και των στόχων της, η οργανωτική του σχέση με το Κόμμα και με τον βαθμό σύνδεσής του με το λαϊκό κίνημα και τους δεσμούς που είχε αναπτύξει με αυτό.

Έτσι πολλοί στρατεύτηκαν στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και πλαισίωσαν τον εκδοτικό μηχανισμό, το σώμα ανταποκριτών, το θεατρικό και κινηματογραφικό συνεργείο, όπως και τον τομέα διαφώτισης. Τότε αρκετοί λογοτέχνες φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν από το αστικό κράτος.

Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη της λογοτεχνίας δεν έμεινε πίσω. Με ευθύνη της Επιτροπής Διαφώτισης έγιναν ανάλογες δημοσιεύσεις στα κομματικά έντυπα, ενώ ενθαρρύνθηκε το διάβασμά τους στις στρατιωτικές μονάδες. Τα λογοτεχνικά έργα αντανακλούν την αντίληψη και στρατηγική που είχε το ΚΚΕ εκείνη την περίοδο, όμως ταυτόχρονα τονίζεται ιδιαίτερα η ηρωική στάση του λαού και των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού στον αγώνα για τη λευτεριά. Παράλληλα, έγινε κατορθωτό να φωτιστούν -σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με προηγούμενα χρόνια- τα αντιτιθέμενα κοινωνικά και ταξικά συμφέροντα, ενώ ήρθε με περισσότερη θέρμη στο προσκήνιο η αναγκαιότητα μίας κοινωνικής – σοσιαλιστικής, επαναστατικής αλλαγής.

Ο Κώστας Βάρναλης στο “Ημερολόγιο της Πηνελόπης” επιχειρεί μία αλληγορική επαναδιαπραγμάτευση της ομηρικής θεματολογίας αποτυπώνοντας την αντίθεση μεταξύ καταπιεζόμενων και εκμεταλλευτών. Εκεί τοποθετεί τις φράσεις: «Εμείς που φκιάσαμε τον τόπο μας θα γίνουμε και αφέντες του. Ζητάμε να πάρουμε μονάχοι μας το δίκιο μας και την λευτεριά μας, που θα πει την εξουσία».

Στις γειτονιές του κόσμου, στο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου που γράφτηκε το 1949, ο ποιητής χρησιμοποιεί την φράση “Από εδώ, για τον Ήλιο” η οποία λειτουργεί στην ποίησή του σαν σύμβολο υπέρβασης της κοινωνικής πραγματικότητας.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Αυτόν τον ήλιο κοιτάμε και σήμερα και λαχταράμε να μας φωτίσει, τον ήλιο του σοσιαλισμού – κομμουνισμού. Αυτό είναι το φωτεινό μέλλον της ανθρωπότητας και δεν έχουμε το δικαίωμα να προσδοκούμε τίποτα λιγότερο από αυτό. Δεν έχουμε το δικαίωμα ως κομμουνιστές να συμβιβαστούμε με τίποτα λιγότερο από έναν καινούργιο, ηλιόλουστο κόσμο.

Είμαστε σίγουροι ότι θα έρθει η εποχή που οι ποιητές, οι λογοτέχνες θα εμπνέονται από την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Θα θαμπώνονται από τον ήλιο του σοσιαλισμού και θα αποτυπώνουν στο χαρτί το μεγαλείο της ανθρώπινης προόδου και της επαναστατικής αλλαγής. Καλή επιτυχία στο Συνέδριό μας!»

Θεόδωρος Τερζόπουλος: «Θεωρώ την Ορέστεια τη γενέθλια γη του δυτικού πολιτισμού. Ένα απίστευτο δώρο»

     Στην πρώτη του συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο, ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης ανεβάζει την τριλογία του Αισχύλου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις 12 & 13 Ιουλίου.

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος σκηνοθετεί την «Ορέστεια» του Αισχύλου στην πρώτη του συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο. Ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης που έχει παρουσιάσει δουλειές του σε όλον τον κόσμο, ανεβάζει τη μοναδική σωζόμενη τριλογία αρχαίου δράματος στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις 12 & 13 Ιουλίου.

Στα πρώτα δύο έργα, τον «Αγαμέμνονα» και τις «Χοηφόρους», έχουμε την επιστροφή του Αγαμέμνονα από την Τροία μαζί με την Κασσάνδρα στις Μυκήνες και τη δολοφονία τους από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Στη συνέχεια βρίσκουν και αυτοί τον θάνατο, από το χέρι του Ορέστη. Οι Ερινύες τον καταδιώκουν και αυτός καταφεύγει στην Αθήνα.

Εκεί δικάζεται στον Άρειο Πάγιο και με την ψήφο της θεάς Αθηνάς, αθωώνεται. Οι εκδικήτριες Ερινύες μεταβάλλονται σε πνεύματα συγχώρεσης, σε Ευμενίδες. Αυτό ακριβώς, το τρίτο μέρος της τριλογίας, οι «Ευμενίδες» ήταν που απασχόλησε ιδιαίτερα τον πολυβραβευμένο διεθνή σκηνοθέτη, στο συγκεκριμένο ανέβασμα. Στο επίκεντρο βρίσκεται η δόλια πειθώ που χρησιμοποιεί η Αθηνά και τα ανταλλάγματα που δίνει για να κερδίσει με το μέρος της τις Ερινύες, η ατελής απονομή δικαιοσύνης, ο εξαναγκαστικός συμβιβασμός του λαού. Συναντήσαμε τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, κατά τη διάρκεια των προβών του έργου, στο Σχολείον της Ειρήνης Παππά:

«Η επιλογή αυτής της τριλογίας, που είναι και μια πνευματική παρακαταθήκη του Αισχύλου στον κόσμο, είναι ένα δώρο απίστευτο. Θεωρώ αυτή την τριλογία ως τη γενέθλια γη του δυτικού πολιτισμού και όχι μόνο. Ξεκίνησα να τη διαβάζω ανάποδα: άρχισα από τις Ευμενίδες, γιατί εκεί είναι το ζουμί. Έχει πραγματικά τεράστιο ενδιαφέρον. Σαν το πρώτο και το δεύτερο μέρος να πρέπει να γίνουν, για να φτάσουμε στο τρίτο μέρος. Άρχισα λοιπόν να τη διαβάζω ανάποδα. Είχα συγκλονιστεί. Για πρώτη φορά αναζήτησα τη βοήθεια ενός ιστορικού, καθώς συνήθως τη δραματουργική δουλειά την κάνω ο ίδιος. Συνάντησα θεωρητικούς, φιλοσόφους για να καταλάβω πράγματα, τα οποία δεν τα ήξερα. Έπρεπε δηλαδή να αντιληφθώ ο ίδιος τι είναι η δημοκρατία, πώς γεννήθηκε, γιατί η Αθήνα είναι η πόλη της δημοκρατίας και η Ελλάδα η χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία. Τι σήμαινε αυτό εκείνη την εποχή. Οπότε ήθελα να δω τον ιστορικό ορίζοντα.

Αντιμετώπισα αυτή την τραγωδία σαν ένα κείμενο του Μπρεχτ. Αυτό που με ενδιέφερε δηλαδή είναι η ιστορικότητα. Ήταν σαν να επρόκειτο να ανεβάσω τον Αρτούρο Ούι ή τον Κοριολανό, ή ακόμη και την Αντιγόνη του. Δηλαδή από την στιγμή που άρχισα να αντιλαμβάνομαι το ιστορικό πλαίσιο του Άρειου Πάγου, το πώς ιδρύθηκε η δημοκρατία, άρχισα να συγκλονίζομαι. Δεν με συγκλόνισαν τα μεγάλα πάθη του Αγαμέμνονα, οι φόνοι στις Χοηφόρους, όλα αυτά που συμβαίνουν στις άλλες δύο τραγωδίες, τα οποία είναι θεαματικά και πολύ εξαιρετικά ζητήματα. Με ενδιέφεραν πολύ λιγότερο. Ξόδεψα τον περισσότερο χρόνο γι’ αυτή την τραγωδία. Οι πρόβες μας ήταν εξάμηνες. Ξόδεψα δυόμιση μήνες περίπου, δουλεύοντας πάνω στις Ερινύες-Ευμενίδες».

«Ορέστεια»Johanna Weber

Για τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, η προδοσία-εξαπάτηση της Αθηνάς έχει σαφείς αντανακλάσεις και συνδέσεις με την ελληνική ιστορία του εικοστού αιώνα, όπου υπήρξε ξανά η επιβολή μιας νέας τάξης πραγμάτων εκ των άνω. Συνδέεται με διάφορα γεγονότα, που σημάδεψαν τη χώρα μας, όπως είναι η Συμφωνία της Βάρκιζας και το πώς εξαπάτησαν οι Άγγλοι τους αντάρτες, με τις εξορίες των αριστερών στα νησιά, αλλά και με τους ηττημένους λαούς του κόσμου σήμερα, όπως είναι για παράδειγμα οι Παλαιστίνιοι:

«Μελετώντας τις Ευμενίδες, άρχισα να καταλαβαίνω και να βυθίζομαι στη δική μου προσωπική μου ιστορία, στο δικό μου βιογραφικό. Η άποψή μου είναι ότι εκεί που τελειώνει η βιογραφία, αρχίζει η τέχνη. Δεν είμαι υπέρ της αυτοβιογραφίας, ως σκηνικό γεγονός. Εκεί λοιπόν άρχισα να συγκινούμαι και να βρίσκω τις αντιστοιχίες στη μεταπολεμική Ελλάδα. Γιατί και πώς η ψήφος που επετεύχθη με υποσχέσεις και εκβιασμούς από την Αθηνά, συνδέεται με τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Πώς οι άνθρωποι, μετά από αυτή τη Συμφωνία, οδηγήθηκαν ηττημένοι στις φυλακές. Πώς ακολουθεί στη συνέχεια το δόγμα Τρούμαν και η UNRRA. Όλα αυτά προσπάθησα να τα ξαναδώ από τότε μέχρι σήμερα και βρήκα πραγματικά τραύματα και συγκλονιστικές αντιστοιχίες».

«Ορέστεια»Johanna Weber

Η έρευνα του Θεόδωρου Τερζόπουλου είναι πολυετής πάνω στο αρχαίο δράμα. Αυτή τη φορά έχει εστιάσει την ανάγνωσή του στις σύγχρονες πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις που έχει η λύση που επιβάλλεται στις Ευμενίδες, στο πώς η δικαιοσύνη εξυπηρετεί τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, στο πώς η δημοκρατία πέφτει θύμα ολιγαρχικών ελίτ:

«Η Αθηνά επισημαίνει στις Ερινύες ότι θα εργάζονται και αυτό που θα παράγουν, θα το προσφέρουν στους αστούς. Φτιάχνεται δηλαδή και πάλι η δικαιοσύνη, ο πυρήνας της δημοκρατίας, με αναφορά στους αστούς. Ιδρύεται δηλαδή η αστική τάξη και οι τάξεις. Εγκαθιδρύεται η δημοκρατία με τις ταξικές διαφορές. Αυτή η διάρθρωση της κοινωνίας είναι ένα συγκλονιστικό ζήτημα, όπως το θέτει ο Αισχύλος. Είναι σαν να είναι τελείως σημερινό. Επικαιροποιείται αυτόματα, αν το δούμε έτσι. Και αυτόματα μπορεί να βρει κανείς τις σημερινές παραμέτρους, χωρίς καμιά πίεση. Η δημοκρατία λειτουργεί λοιπόν ως άλλοθι για να υπάρχει η καθολική αποδοχή των αρχών της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα για να κάνει τη δουλειά της η ανώτερη τάξη. Δηλαδή σήμερα έχουμε δημοκρατία στην Ελλάδα, αλλά έχουμε δημοκρατία και στην Τουρκία, λαϊκή δημοκρατία στην Κίνα. Η δημοκρατία, όσο ποτέ άλλοτε στον 21ο αιώνα, κακοποιείται και χρησιμοποιείται ως άλλοθι πάντα για τα συμφέροντα κάποιας οικονομικής ελίτ. Φαίνεται ότι οι κυβερνήσεις που υποστηρίζουν τη δημοκρατία είναι τα πιόνια της άρχουσας τάξης».

«Ορέστεια»Johanna Webe

Από τον κύκλο του αίματος φτάνουμε στις Ευμενίδες στην εγκαθίδρυση εκ των άνω του δημοκρατικού πολιτεύματος. Στο τέλος της τριλογίας φαίνεται σαν τα πράγματα να μπαίνουν στη θέση τους, σαν να κλείνει ο κύκλος του αίματος και να αρχίζει μια νέα εποχή για το λαό της Αθήνας, αλλά και για την ανθρωπότητα γενικότερα:

«Δεν υπάρχει χάπι εντ στην τριλογία. Εγώ δεν έκανα μια παρανάγνωση. Συνήθως έχουμε ένα χάπι εντ και όλοι πανηγυρίζουν. Χάπι εντ γιατί τους δόθηκε η υπόσχεση και το χάπι. Το χάπι είναι ότι τους υπόσχεται η Αθηνά ότι θα έχουν ωραία σπίτια, αλλά θα πάνε παρόλα αυτά, κάτω, εκεί κάτω στο νέο κόσμο. Ότι θα καλυτερέψει η ζωή τους. Είναι οι ίδιες υποσχέσεις που δίνουν ανερυθρίαστα ακόμη και σήμερα όλοι οι αρχηγοί των κρατών. Το βλέπουμε και στην Ελλάδα. Παράλληλα, υπάρχει και ένα προεκλογικό χρώμα σε αυτό το λογύδριο της Αθηνάς που πείθει τους φτωχούς, την κατώτατη τάξη, ώστε να πειθαρχήσει».

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος μιλά στον Γιώργο Μητρόπουλο για την ΟρέστειαEuronews

Κεντρικός άξονας της τριλογίας, όπως ο ίδιος επισημαίνει είναι το τραγικό βραχυκύκλωμα του Ορέστη:

«Το βραχυκύκλωμα του Ορέστη το βλέπουμε πολύ συχνά και στις άλλες τραγωδίες. Δεν είναι μόνο στον Αισχύλο, αλλά και στον Ευριπίδη, όπου έχουμε για παράδειγμα το βραχυκύκλωμα του Πενθέα, του Ηρακλή του Μαινόμενου. Είναι ένα σύμπλοκο σχήμα από το οποίο δεν μπορούν να βγουν οι ήρωες. Δεν υπάρχει έξοδος, δεν υπάρχει απόφαση. Δηλαδή δεν μπορούν να πράξουν, δεν μπορούν να πεθάνουν, να σωθούν ή να γίνουν ημίθεοι ή Θεοί. Οπότε μέχρι την τελευταία στιγμή παλεύουν μέσα στα δεσμά τους».

Johanna WeberJohanna Weber

Κομβικός είναι ο ρόλος του χορού στο συγκεκριμένο ανέβασμα της Ορέστειας. Τα 22 μέλη του είναι παρόντα από την αρχή ως το τέλος της τριλογίας, σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, δίνοντας το στίγμα της σκηνοθετικής προσέγγισης:

 

«Ο χορός στην τραγωδία είναι η κοινή γνώμη, ο λαός. Σε αυτό το έργο όμως είναι κάτι παραπάνω. Ο λαός, ο οποίος αποκαλύπτει τις ατέλειές του, είναι κριτικός προς την άρχουσα τάξη. Κάνει αυτοκριτική. Όλα τα στοιχεία που έχει η τραγωδία, τα φέρνει ο χορός. Είναι δηλαδή πιο απελευθερωμένος ο χορός από τους βραχυκυκλωμένους ήρωες της τραγωδίας».

Μαθαίνει τελικά ο άνθρωπος, μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι, από τον μύθο; Το σώμα θυμάται τι έχει περάσει; Ή τελικά η λήθη μας έχει βυθίσει σε μια αέναη επανάληψη των ίδιων λαθών;

«Ορέστεια»Johanna Weber

«Η λήθη, τα αρχαία χρόνια, μέσα στους αιώνες και πολύ περισσότερο σήμερα, έχει ένα δομικό μηχανισμό. Σαν να είναι στο DNA του ανθρώπου να ξεχνάει και να θυμάται. Κάποτε υπήρχε μια ισορροπία, ανάμεσα στη λήθη και τη μνήμη. Υπήρχαν βέβαια και θεότητες στην αρχαία Ελλάδα και στους αρχαίους πολιτισμούς. Τώρα έχει στηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός λήθης, που ξεχνάμε περισσότερο, παρά θυμόμαστε. Ζούμε για να ξεχνάμε και όχι για να θυμόμαστε. Αυτό είναι η σύγχρονη τραγωδία. Είναι η εικόνα, ένα από τα χαρακτηριστικά του μετα-ανθρώπου, γιατί πολλή κουβέντα γίνεται γι’ αυτόν. Η μνήμη δεν συμφέρει πλέον, γιατί είναι η μνήμη των τραυμάτων της ανθρωπότητας, τω δικών μας τραυμάτων. Και αυτά θέλουμε να τα ξεχνάμε, ενώ το τραύμα αιμορραγεί. Το τραύμα δεν τέλειωσε ποτέ να αιμορραγεί. Ποτέ δεν πήκτωσε. Ποτέ δεν ξεράθηκε. Απλά δεν το βλέπουμε. Και αυτό είναι ένα άλλο βραχυκύκλωμα του σύγχρονου μετα-ανθρώπου, στο σύγχρονο κόσμο».

«Ορέστεια»Johanna Weber

Τι μένει τελικά από τον αγώνα του Ορέστη; Υπάρχει δικαίωση για τον άνθρωπο ή όλα τα καλύπτει ο θάνατος;

«Τα πάντα καλύπτονται από τον θάνατο. Δεν υπάρχει δικαίωση. Δεν υπήρχε ποτέ δικαίωση σε τίποτε. Εκεί μέσα βρίσκεται όλο το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Σ’ αυτή τη βραχεία ζωή του ανθρώπου στον πλανήτη. Δεν υπάρχει δηλαδή λύση. Δεν υπάρχει έξοδος. Δεν υπάρχει τίποτε. Κι εκεί φτάνουμε στο μπεκετικό τίποτα. Κι αυτό το τίποτα μπορεί να είναι το νέο περιεχόμενο όλων των εργασιών μου από εδώ και πέρα. Το τίποτα. Δεν είμαι απαισιόδοξος. Ίσα ίσα».

Ο Σάββας Στρούμπος και η Αγλαΐα Παππά για την παράσταση και τους ρόλους τους

Σάββας ΣτρούμποςEuronews

Ο Σάββας Στρούμπος ερμηνεύει τον Αγαμέμνονα. Είναι το δεξί χέρι του Θεόδωρου Τερζόπουλου, στην προετοιμασία της παράστασης, ως συνεργάτης σκηνοθέτης. Είναι μέλος του θεάτρου Άττις, πάνω από 20 χρόνια. Τον συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της πρόβας:

«Δεν θέλαμε να παρουσιάσουμε έναν Αγαμέμνονα εθνικό ήρωα, εραστή, γενικά έναν Αγαμέμνονα ως θετικό πρόσωπο, ως θετικό ήρωα. Αντίθετα, θέλαμε να δείξουμε - όπως λέει ο Μπρεχτ ο ηθοποιός δείχνει και δείχνεται - έναν Αγαμέμνονα μακελάρη, αιμοδιψή, που ηδονίζεται από το αίμα, το θάνατο, τη βία και την καταστροφή. Αυτό για μένα ήταν ταυτόχρονα προκλητικό και εμπνευστικό. Μου ερέθισε πολύ τη φαντασία, στη διαδικασία της πρόβας. Νομίζω ότι είναι μια πολύ γόνιμη διαδρομή για τον ηθοποιό, ακριβώς διότι μπαίνεις σε μια διαδικασία να είσαι σαρκαστικός, κριτικός, αιχμηρός απέναντι στο ρόλο. Άρα δεν έχεις συναισθηματικό και ηθικό δέσιμο με αυτόν. Έτσι ανοίγει ένα τοπίο έκφρασης και έρευνας ιδιαίτερα γόνιμο και ενδιαφέρον».

«Ορέστεια»Johanna Weber

Πώς θα περιέγραφε το σύμπαν της Ορέστειας; Πώς προσέγγισε ο σκηνοθέτης το εμβληματικό έργο του Αισχύλου και πού συναντά ο μύθος την ανθρώπινη ιστορία;

«Θέλω να σταθώ σε δύο πράγματα που θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικά. Το πρώτο αφορά την κίνηση του Τερζόπουλου προς το μύθο της Ορέστειας. Από την πρώτη στιγμή, δεν θέλησε καθόλου να αναπαραστήσει το μύθο της Ορέστειας ως ιστορία, ως την υπόθεση μιας οικογένειας. Θέλησε να ανακατασκευάσει το μύθο και μέσα σε αυτή τη διαδικασία ανακατασκευής του μύθου, να περάσει η τραγωδία της ανθρώπινης ιστορίας, του ανθρώπινου πολιτισμού, η αγωνία για την ύπαρξη του ανθρώπου στον πλανήτη Γη εδώ και τώρα, ακόμη και πτυχές της ελληνικής ιστορίας. Οι πιο τραγικές πτυχές της. Οπότε είμαστε ήδη σε ένα σύμπαν που είναι τελείως μέσα στον κόσμο του Τερζόπουλου και σε άλλες τραγωδίες που έχει κάνει.

«Ορέστεια»Johanna Weber

Νομίζω όμως ότι είναι και πολύ ελκυστικό και προκλητικό για τους καλλιτέχνες, τους ηθοποιούς και όλους τους συνεργάτες, που με αφορμή το μύθο, κάνουμε ένα ταξίδι αρκετά πιο βαθύ μέσα στην τραγικότητα του ανθρώπινου αινίγματος, όπου το πολιτικό και το οντολογικό μπαίνουν συνέχεια το ένα μέσα στο άλλο. Το δεύτερο στοιχείο είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Τερζόπουλος διαχειρίστηκε το τέλος όλης της τριλογίας. Στις Ευμενίδες έχουμε την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Αυτό ο Τερζόπουλος το αναποδογυρίζει και αναρωτιέται τι είναι η αστική δημοκρατία στις μέρες μας και τι δεινά επιφέρει στην ανθρωπότητα αυτή η αντίληψη περί δημοκρατίας. Έχουμε πολέμους, καταστροφές και άλλα, με τα οποία είναι γεμάτοι ο εικοστός και ο εικοστός πρώτος αιώνας. Έτσι αντί να έχουμε ένα χάπι εντ της τριλογίας, έχουμε ένα νέο αδιέξοδο και πολλά αγωνιώδη ερωτήματα. Ο θεατής λοιπόν φεύγει με αυτά τα ερωτήματα».

Αγλαΐα ΠαππάEuronews

Η Αγλαΐα Παππά ερμηνεύει την Αθηνά, τη θεά που επανασυστήνει τον Άρειο Πάγο και εξαπατά τις Ερινύες, τις αρχαίες θεότητες που έρχονται από τα βάθη της γης. Αντιπροσωπεύει τη μεγάλη δύναμη, που μπορεί να επιβάλλει τα πάντα σε έναν λαό, σε μια χώρα. Εγκαθιδρύει το σύστημα που θέλει, αθωώνει αυτούς που θέλει, προσφέροντας ανταλλάγματα σε όσους υπακούσουν τις εντολές της:

«Η Αθηνά, έτσι κι αλλιώς, σε οποιαδήποτε παραγωγή και ανάγνωση, αλλά ειδικά στη δικιά μας και στην σκηνοθετική προσέγγιση του Θεόδωρου Τερζόπουλου στις Ευμενίδες, είναι φορέας εξουσίας. Πώς να μην είναι άλλωστε; Φορέας εξουσίας είναι πάρα πολλά πράγματα. Αν αναλογιστούμε ποιοι είναι οι φορείς εξουσίας στη ζωή μας, καταλαβαίνουμε πολύ καλύτερα αυτόν τον όρο. Γενικά, οι Ευμενίδες, κατά τη γνώμη μου, έχουν υπάρξει το άλλοθι όπου στηρίχτηκε όλος ο δυτικός πολιτισμός. Ένα πολύ μεγάλο άλλοθι. Η εξουσία είναι πάντοτε στο πλευρό της άρχουσας τάξης. Όλη η σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία του δυτικού πολιτισμού, ο δυτικός κόσμος έχει στηριχθεί και το έχει χρησιμοποιήσει αυτό. Σε αυτό το έργο έχουμε την αποθέωση αυτού του πράγματος. Έχουμε έναν φορέα εξουσίας - για να μην πω θεά και αρχίσουμε και μπαίνουμε και σε άλλους κόσμους - που χρησιμοποιεί τη δόλια πειθώ, που είναι χαρακτηριστικό της τραγωδίας, με εξαιρετικά λογικοφανή επιχειρήματα και διαλύει τα πάντα. Εγκαθιδρύει αυτό που θέλει. Φτάνει σε ένα σημείο, ακόμη και το δίκιο να το μετατρέψει σε εμφανώς άδικο».

«Ορέστεια»Euronews

Η έμπειρη ηθοποιός συνεργάζεται με τον Θεόδωρο Τερζόπουλο πολλά χρόνια:

«Όταν έχεις συνεργαστεί αρκετά χρόνια με έναν σκηνοθέτη, εκείνος γνωρίζει και τις αρετές και τις αδυναμίες σου. Εσύ, από την άλλη πλευρά γνωρίζεις αυτό που θέλει, με συνοπτικές διαδικασίες. Έτσι τα πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα. Το πιο σημαντικό στη συνεργασία μου με έναν σκηνοθέτη, είναι να μπορέσω να “κλέψω” την σκέψη του. Τίποτε άλλο δεν έχει σημασία. Αυτό για μένα είναι ο μεγαλύτερος πλούτος που μπορεί να έχει ένας ηθοποιός. Και αυτό έχω προσπαθήσει να το κάνω με όλους τους μεγάλους σκηνοθέτες που έχω δουλέψει. Να μπορέσω να καταλάβω πώς το μυαλό τους λειτουργεί για να μπορέσουν να συλλάβουν την ιδέα που συλλαμβάνουν. Αυτό απαιτεί μια άλλου είδους αφοσίωση στον σκηνοθέτη και μια άλλου είδους προσήλωση, που πρέπει να τονίσω, ότι είναι πέρα από τεχνικές, πέρα από μεθόδους, πέρα από οτιδήποτε. Είναι αυτό που σε συνδέει ως προσωπικότητα με μια άλλη προσωπικότητα».

Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις 12 & 13 Ιουλίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.Λίγες μέρες μετά, στις 19 Ιουλίου, η «Ορέστεια» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, παρουσιάζεται στο θέατρο Δάσους, στη Θεσσαλονίκη.

«Ορέστεια»Johanna Weber

Η Ορέστεια από το Εθνικό Θέατρο

Η Ορέστεια έχει παρουσιαστεί από το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο πέντε φορές μέχρι σήμερα: το 1954 και το 1959 σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, το 1972 σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, το 2001 σε σκηνοθεσία Γιάννη Κόκκου και το 2019 με την Ιώ Βουλγαράκη, τη Λίλλυ Μελεμέ και τη Γεωργία Μαυραγάνη, που σκηνοθέτησαν τα έργα Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες αντίστοιχα, στην πρώτη τους σκηνοθετική παρουσία στην Επίδαυρο.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου

Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Θεόδωρος Τερζόπουλος

Συνεργάτης σκηνοθέτης: Σάββας Στρούμπος

Σκηνικά – Κοστούμια – Φωτισμοί: Θεόδωρος Τερζόπουλος

Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Παναγιώτης Βελιανίτης

Σύμβουλος δραματολόγος: Μαρία Σικιτάνο

Δραματολόγος παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη

Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοδώρα Πατητή

Συνεργάτης σκηνογράφου: Σωκράτης Παπαδόπουλος

Συνεργάτιδα ενδυματολόγου: Παναγιώτα Κοκκορού

Συνεργάτης φωτιστή:  Κωνσταντίνος Μπεθάνης 

Καλλιτεχνική συνεργάτιδα: Μαρία Βογιατζή

Βίντεο: Νίκος Πάστρας 

Φωτογραφίες:  Johanna Weber

«Ορέστεια»Johanna Weber

Παίζουν:  Έβελυν Ασουάντ (Κασσάνδρα), Τάσος Δήμας (Φύλακας/Προπομπός), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Πυλάδης), Έλλη Ιγγλίζ (Τροφός), Κώστας Κοντογεωργόπουλος (Ορέστης),  Δαυίδ Μαλτέζε (Αίγισθος), Άννα Μαρκά Μπονισέλ (Προφήτις), Νίκος Ντάσης (Απόλλων), Ντίνος Παπαγεωργίου (Κήρυκας), Αγλαΐα Παππά (Αθηνά), Σάββας Στρούμπος (Αγαμέμνων), Αλέξανδρος Τούντας (Οικέτης), Νιόβη Χαραλάμπους (Ηλέκτρα), Σοφία Χιλλ (Κλυταιμνήστρα/Το Είδωλον της Κλυταιμνήστρας)

Xορός: Μπάμπης Αλεφάντης, Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Κατερίνα Δημάτη, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Πύρρος Θεοφανόπουλος, Έλλη Ιγγλίζ, Βασιλίνα Κατερίνη, Θάνος Μαγκλάρας, Ελπινίκη Μαραπίδη, Άννα Μαρκά Μπονισέλ, Λυγερή Μητροπούλου, Ρόζυ Μονάκη, Ασπασία Μπατατόλη, Νίκος Ντάσης, Βαγγέλης Παπαγιαννόπουλος, Σταύρος Παπαδόπουλος, Μυρτώ Ροζάκη, Γιάννης Σανιδάς, Αλέξανδρος Τούντας, Κατερίνα Χιλλ, Μιχάλης Ψαλίδας, Giulio Germano Cervi

INFO

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

12-13 Ιουλίου

21.00

«Ορέστεια»

Διαθέσιμα εισιτήρια μόνο για 12 Ιουλίου. Το Σάββατο 13 Ιουλίου η παράσταση είναι sold-out

Μάλμε, Σουηδίας: Διαδηλώσεις και αντιδιαδηλώσεις για την συμμετοχή του Ισραήλ στην Eurovision 2024

Παρα τις εκκλήσεις για αποκλεισμό του Ισραήλ, η διοργανώτρια Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτικη Ενωση αντιστάθηκε και η Εντεν Γκολάν διαγωνίστηκε το βράδυ της Πέμπτης, 9/5, στον β' ημιτελικό...

Για «γενοκτονία» έκαναν λόγο χιλιάδες φιλοπαλαιστίνιοι....

Μεγάλη διαδήλωση εναντίον της συμμετοχής του Ισραηλ στον φετινό 68ο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Πέμπτης στην σουηδική πόλη του Μάλμε της Σουηδίας, όπου φιλοξενείται η φετινή διοργάνωση.

Οι διαδηλωτές κρατούσαν παλαιστινιακές σημαίες και χαρακτηρίζοντας ως «κράτος-τρομοκράτη» το Ισραηλ, ζητούσαν τον αποκλεισμό του εξαιτίας της «γενοκτονίας στη Γάζα», όπως υποστήριξαν, όπως συμβαίνει τα τελευταία δύο χρόνια με την περίπτωση της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανια.

Το Μάλμε είναι η πόλη όπου κατοικεί η πλειοψηφία του παλαιστινιακής καταγωγής πληθυσμού που ζει στην σκανδιναβική χώρα. Στην πόλη κατέφθασαν για λογους ασφαλειας εκατοντάδες αστυνομικοι απο ολη την Σουηδια αλλά και από τις γειτονικές, Δανία και Νορβηγία, προκειμενου να ενισχύσουν τις τοπικές δυνάμεις και να εγγυηθούν την ασφάλεια των θεατών και των αποστολών που συμμετέχουν στον διαγωνισμό.

Παρα τις εκκλησεις για αποκλεισμό του Ισραηλ, η διοργανώτρια Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτικη Ενωση αντισταθηκε και η Εντεν Γκολάν όχι απλά διαγωνίστηκε το βράδυ της Πέμπτης στον β' ημιτελικό αλλά εξασφάλισε και την προκριση στον τελικο του Σαββατου. Μαλιστα, μετά από αυτην την εμφανιση το Ισραηλ συμπεριελήφθη μεταξυ των φαβορί για την πρωτιά (ανέβηκε στην 2η θέση πίσω από την Κροατία).

Η εξέλιξη αυτή προφανως ικανοποίησε τους περίπου 100 φιλοϊσραηλινούς που πραγματοποίησαν αντιδιαδηλωση υπερ της συμμετοχή του Ισραηλ στον διαγωνισμό, η οποία πραγματοποιήθηκε επίσης το απογευμα της Πεμπτης στο Μάλμε, λίγα μέτρα μακριά από τον χώρο όπου συγκεντρώθηκαν όσοι ζητούσαν το αντιθετο.

"Έφυγε" ο Γιάννης Φέρτης | Φτωχότερος ο πολιτισμός στη χώρα μας

     Θλίψη σκόρπισε η είδηση του θανάτου του σημαντικού ηθοποιού Γιάννη Φέρτη. Ο καταξιωμένος Έλληνας ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα Κυριακή 14/04 σε ηλικία 86 ετών.

Την τελευταία του πνοή άφησε σήμερα Κυριακή, σε ηλικία 86 ετών, ο σπουδαίος ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης

Θλίψη σκόρπισε η είδηση του θανάτου του σημαντικού ηθοποιού Γιάννη Φέρτη. Ο καταξιωμένος Έλληνας ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα Κυριακή 14/04 σε ηλικία 86 ετών.

Την ανακοίνωση του θανάτου του έκανε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Σπύρος Μπιμπίλας.

View this post on Instagram

A post shared by Σπύρος Μπιμπίλας (@spyrosmpimpilas)

Ο Γιάννης Φέρτης γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1938 και αποφοίτησε από τη σχολή Θεάτρου Τέχνης Κάρολου Κουν το 1958.

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1959 στο έργο «Η ηλικία της νύχτας» του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Υπήρξε πρωταγωνιστής από τη δεκαετία του 1960 σε κλασικά και σύγχρονα θεατρικά έργα, στην πρόζα και το αρχαίο δράμα, όπως και στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ενώ η χαρακτηριστική φωνή του είχε «ντύσει» διαφημίσεις στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

Πρώτη σύζυγός του υπήρξε η Ξένια Καλογεροπούλου από το 1963 έως το 1972 και δεύτερη η ηθοποιός Μιμή Ντενίση από το 1981 έως το 1988. Από το 2001 ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Μαρίνα Ψάλτη.

Όπως είχε γίνει γνωστό, ο Γιάννης Φέρτης τα τελευταία χρόνια έπασχε από Αλτσχάιμερ.

Η καλλιτεχνική σταδιοδρομία από το 1959

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο το 1959 στο έργο Η ηλικία της νύχτας του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ακολούθησαν έργα όπως Όρνιθες του Αριστοφάνη, Ευρυδίκη του Ζαν Ανούιγ, Γλυκό πουλί της νιότης του Τενεσί Ουίλιαμς, Επικίνδυνη στροφή του Τζον Πρίσλεϊ, Άσκηση πέντε δακτύλων του Πίτερ Σάφερ, Το θαύμα της Άννι Σάλιβαν του Γουίλιαμ Γκίμπσον, Η μικρή μας πόλη του Θόρντον Ουάιλντερ (σε σκηνοθεσία Μάριου Πλωρίτη), Πεγκ, καρδούλα μου του Τζον Μάνερς, Μια ιστορία του Ιρκούτσκ του Αλεξέι Αρμπούζοφ, Ένας μήνας στην εξοχή του Ιβάν Τουργκένιεφ, Ο δικέφαλος αετός του Ζαν Κοκτώ. Έγινε συνιδρυτής του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου και εμφανίστηκε στα έργα Καπιταίν Σελ Καπιταίν Εσό του Σερζ Ρεζβάνι και Η μάνα του Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Από το 1967 και για μια δεκαετία, ως θιασάρχης μαζί με την Ξένια Καλογεροπούλου ανέβασε σημαντικά θετρικά έργα όπως: Ο γλάρος του Αντόν Τσέχοφ, Αφροδίτη και ντέτεκτιβ του Πίτερ Σάφερ, Καημένε μου Μάρικ του Αλεξέι Αρμπούζοφ, Ο σοβαρός κύριος Ερνέστος του Όσκαρ Ουάιλντ, Η ηδονή της τιμιότητας του Λουίτζι Πιραντέλο, Οι πεταλούδες είναι ελεύθερες του Λέοναρντ Γκερς, Ο επιθεωρητής του Νικολάι Γκόγκολ, Το αυγουστιάτικο φεγγάρι του Τζον Πάτρικ, Λουβ του Μάρεϊ Σίσγκαλ, Φτωχέ φονιά του Πάβελ Κόχουτ, Ο άνθρωπος, το κτήνος και η αρετή του Λουίτζι Πιραντέλο, Ο δάσκαλος του Μπέρτολτ Μπρεχτ και Βρικόλακες του Ερρίκου Ίψεν.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, πρωταγωνίστησε με την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο Νυφικό κρεβάτι του Γιαν ντε Χάρντογκ, με τον θίασο Καρέζη-Καζάκου στην Παναγία των δολαρίων του Γκάρσον Κάνιν και με τους Μάνο Κατράκη και Μελίνα Μερκούρη στο έργο Συντροφιά με τον Μπρεχτ του Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Τη δεκαετία του 1980, ανέβασε με το δικό του θίασο στο θέατρο Αθηνά το Γλυκό πουλί της νιότης του Τενεσί Ουίλιαμς, με συμπρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη, το Μπεντ του Μάρτιν Σέρμαν, Το τέλος της κυρίας Τσέινι του Φ. Λόνσντεϊ με συμπρωταγωνίστρια τη Μιμή Ντενίση, Το παιχνίδι του έρωτα του Πιέρ ντε Μαριβώ, τα Οργισμένα νιάτα του Τζον Όσμπορν, Το πιο αληθινό του Τομ Στόπαρντ, Αμαντέους και Μαύρη κωμωδία του Πίτερ Σάφερ, Επικίνδυνες σχέσεις του Κρίστοφερ Χάμπτον.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, πρωταγωνίστησε στις παραστάσεις Ξενοδοχείο ο παράδεισος του Ζορζ Φεντώ, Λοκαντιέρα του Κάρλο Γκολντόνι, Καινούρια σελίδα του Νιλ Σάιμον, ενώ συμμετείχε επίσης στις επιθεωρήσεις Γελάς Ελλάς αγελάς και Χορός του Οζαλόγγου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 συνεργάστηκε με το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου και ερμήνευσε τον Βόυτσεκ του Γκέοργκ Μπύχνερ (1990) και τον Άμλετ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1991 και 1992).

Την περίοδο 1993-1995 ακολούθησε η συνεργασία του με τον Ρώσο σκηνοθέτη Γιούρι Λιουμπίμοφ στον Γλάρο του Αντόν Τσέχοφ, τους Δανειστές του Άουγκουστ Στρίντμπεργκ και τον Βυσσινόκηπο του Τσέχοφ.

Το 1997 ερμήνευσε τον Δον Ζουάν του Μολιέρου σε παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Βόλου. Στη συνέχεια πρωταγωνίστησε στις παραστάσεις Ούτε κρύο ούτε ζέστη του Φραντς Ξάβερ Κρόετς, ενώ συμμετείχε και στην παράσταση-αφιέρωμα στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη με τίτλο Όπου και να ταξιδέψω….

Το 2000 συνεργάστηκε ξανά με το Αμφιθέατρο ερμηνεύοντας τον Φάουστ του Γιόχαν Γκαίτε. Την περίοδο 2000-2001 πρωταγωνίστησε στο έργο Ο θαυματοποιός του Μπράιαν Φρίελ στο Απλό Θέατρο, για το οποίο απέσπασε το Βραβείο Ερμηνείας Αιμίλιος Βεάκης. Το 2003 συνεργάστηκε ξανά με το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» και πρωταγωνίστησε στην παράσταση Προσωπική συμφωνία του Ρόναλντ Χάργουντ, η οποία γνώρισε μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία για δύο σεζόν, ενώ συμμετείχε και στη μουσική παράσταση-αφιέρωμα των μαθητών της σχολής του Θεάτρου Τέχνης στους Κάρολο Κουν και Μάνο Χατζιδάκι Ο ύμνος στους θεούς ας πάει σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου. Το 2004 ερμήνευσε τον μονόλογο του Μ. Μακλιαμόρ Το πορτρέτο του Όσκαρ Ουάιλντ και πρωταγωνίστησε στις Τρεις αδελφές του Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Νικίτα Μιλιβόγεβιτς.

Το 2007 πρωταγωνίστησε στην Επιστροφή του Τζόζεφ Κόνραντ, όπου τιμήθηκε για την ερμηνεία του με το Θεατρικό Βραβείο Κοινού. Το 2008 πρωταγωνίστησε στην Επιστροφή της γηραιάς κυρίας του Φρίντριχ Ντίρενματ και το 2009 στον Βυσσινόκηπο του Τσέχοφ στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. 

Το 2010 έπαιξε στο βραβευμένο έργο Ο θεός της σφαγής της Γιασμίνα Ρεζά, την περίοδο 2011-2013 στην παράσταση Ο δρόμος περνάει από μέσα του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ενώ το 2012 ερμήνευσε τον Πατέρα του Άουγκουστ Στρίντμπεργκ. 

Την περίοδο 2014-2015 ερμήνευσε τον Θείο Βάνια του Αντόν Τσέχοφ. Το 2016 πρωταγωνίστησε στην παράσταση Από τη σιωπή έως την άνοιξη του Λεωνίδα Προυσαλίδη. 

Τη διετία 2017-2018 πρωταγωνίστησε στους Ήρωες του Ζεράρ Σιμπλερά σε σκηνοθεσία Νικίτα Μιλιβόγεβιτς, όπου και τιμήθηκε για την ερμηνεία του με το Θεατρικό Βραβείο Κοινού 2018. Το 2019 πρωταγωνίστησε στο βραβευμένο έργο της Μαρίλια Σαμπέρ Τόρες Ένας αληθινός καουμπόι.

Αρχαία τραγωδία

Το 1973 πρωταγωνίστησε στην τραγωδία Βάκχαι του Ευριπίδη στο ΚΘΒΕ. Το 1990, σε παραγωγή του Αμφιθεάτρου, ερμήνευσε τον Ορέστη στην Ορέστεια του Αισχύλου και στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή (1991). Το 1993 υποδύθηκε τον Διόνυσο στις Βάκχες του Ευριπίδη, το 1997 τον αγγελιοφόρο στον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή, σε παραγωγή του Θεάτρου Τέχνης και το 2007 τον παιδαγωγό στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Πίτερ Στάιν και παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. Το 2014 υποδύθηκε τον βασιλιά Δαρείο στους Πέρσες του Αισχύλου σε παραγωγή του ΚΘΒΕ, ενώ το 2017 υποδύθηκε τον Φέρη στην τραγωδία Άλκηστις του Ευριπίδη σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Το 2019 είχε το ρόλο του αφηγητή στο Δάφνις και Χλόη του Λόγγου.

Κινηματογράφος και τηλεόραση

Στον κινηματογράφο, πρωταγωνίστησε σε περισσότερες από 30 ταινίες. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1961 στην ταινία ”Ποια είναι η Μαργαρίτα” με την Τζένη Καρέζη. Την επόμενη χρονιά ερμήνευσε τον Ορέστη στην Ηλέκτρα σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, ταινία που απέσπασε 25 διεθνείς διακρίσεις (μεταξύ των οποίων και υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας). Το 2008 κέρδισε το Βραβείο Α΄ Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία του στην ταινία Σκλάβοι στα δεσμά τους σε σκηνοθεσία Τώνη Λυκουρέση.

Στην τηλεόραση, έπαιξε σε περισσότερες από 15 σειρές, με σημαντικότερες τη Δασκάλα με τα χρυσά μάτια και τον Συμβολαιογράφο το 1979.

Αφήγηση – τραγούδι

Το 1971, μαζί με την Αφροδίτη Μάνου κυκλοφόρησαν το ντουέτο Σαν με κοιτάς. Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε ως ηχητική επένδυση για την ταινία Εκείνο το καλοκαίρι και συμπεριλήφθηκε σε αρκετά άλμπουμ. Το 1972 συμμετείχε ως αφηγητής στο τραγούδι Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω του Γιώργου Νταλάρα. Το 2001, συμμετείχε ως αφηγητής με τη Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης στην παρουσίαση του Άξιον Εστί – Πνευματικό Εμβατήριο στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού και σε λοιπές συναυλίες ανά την Ελλάδα καθώς και στο αφιέρωμα στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο που παρουσιάστηκε στη Μακρόνησο. Το 2007 συμμετείχε ως αφηγητής στα κομμάτια Τραγούδι του παλιού καιρού και Ελένη του Μανώλη Μητσιά από το δίσκο Αργοναύτες. Το 2014 συμμετείχε επίσης ως αφηγητής στο μεγάλο ορχηστρικό έργο με θεματικό χαρακτήρα, για αφηγητή, σολίστες, χορωδία και ορχήστρα Μέρες Επιταφίου, που βασίστηκε στο πρωτότυπο κείμενο του Νίκου Γκάτσου και μελοποίηση του Δημήτρη Παπαδημητρίου.