Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις

η Νάντια ΒΑΛΑΒΑΝΗ στο ΒΗΜΑ

Η διαφαινόμενη επικράτηση του Φ. Ολάντ στο β΄ γύρο των γαλλικών εκλογών αναζωπύρωσε τη συζήτηση για την κρίση στην Ευρωζώνη και τις προοπτικές της. Οι αναλύσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα κινούνται σε ευρύ φάσμα απόψεων. Απ΄ την «απειλή» που εκπροσωπεί ο Ολάντ με την ενδεχόμενη παρεμπόδιση της επικύρωσης του Δημοσιονομικού Συμφώνου, μέχρι την «αγαλλίαση» ότι ο κυρίαρχος νεοφιλελευθερισμός δέχτηκε σοβαρό πλήγμα!

Τα 4 σημεία που προβάλει ο Ολάντ για την αναθεώρηση του Συμφώνου δημοσιονομικής πειθαρχίας αφορούν στο «ευρωομόλογο για τη χρηματοδότηση βιομηχανικών σχεδίων υποδομής», την «αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης στην Ευρωπαϊκή Τρ’απεζα Επενδύσεων», ένα είδος «φόρου Τόμπιν» και την «πλήρη αξιοποίηση των αποθεμάτων των διαρθρωτικών ταμείων». Οι ιδέες αυτές προς το παρόν είναι προεκλογικές υποσχέσεις. Οι πραγματικές δυνατότητες εφαρμογής τους στην Ε.Ε. των 27 με τις 20 δεξιές και κεντροδεξιές κυβερνήσεις είναι πρόβλημα που η λύση του εξασφαλίζει βραβείο Νόμπελ. Το πιθανότερο είναι, αν τελικά προωθηθούν με συνέπεια, βοηθούσης και της έντασης των κρισιακών φαινομένων με επίκεντρο τις τράπεζες, το δημόσιο χρέος και την ανάπτυξη, να υπάρξουν ορισμένες οριακές αλλαγές – που δεν θα θίγουν τον πυρήνα του Συμφώνου. 

Άλλωστε, παρά το γεγονός ότι αριστεροί και δεξιοί δημοσιολόγοι εστιάζουν το ζήτημα των προτάσεων Ολάντ σε μάχη των Υπέρμαχων της Ανάπτυξης με τους Υπέρμαχους της Λιτότητας, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι ανάμεσα στα δυο αυτά στρατόπεδα οι διαφορές δεν είναι τόσο ανταγωνιστικές: Οι υπέρμαχοι της ανάπτυξης δεν αποστασιοποιούνται απ΄ τη λογική της πλήρους απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Παραμένοντας στη λογική της λιτότητας για τον κόσμο της εργασίας, απλά επιδιώκουν την αύξηση της ρευστότητας για ανάπτυξη, ευελπιστώντας ότι προοπτικά η ανάπτυξη θα φέρει απασχόληση, η μείωση της ανεργίας θα τονώσει τη ζήτηση και ως bonus θα βελτιωθεί γενικότερα το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων. Τέτοιες προσδοκίες κυοφορούνται και στην Ελλάδα.

Όμως η επιχειρηματική δραστηριότητα και ανάπτυξη στον καπιταλισμό δεν αποσκοπεί στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, αλλά στο κέρδος. Το πρόβλημα που βιώνουν οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες και κοινωνίες εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι το κέρδος δε συμβαδίζει με παράλληλη βελτίωση του επιπέδου ζωής των λαϊκών στρωμάτων. Στη βάση αυτής της αντίφασης βρίσκεται και η αιτία των διαρθρωτικών κρίσεων που δοκιμάζουν τον αναπτυγμένο κόσμο, στον οποίο ανήκει και η χώρα μας. Αλλά και όσον αφορά στην κρίση χρέους, που κατέχει πρωτεύουσα θέση για τη χώρα μας, οι προτάσεις Ολάντ δεν δίνουν καμιά θετική προοπτική. Μόνο αφελείς θα πίστευαν ότι ακόμα κι αν προέκυπτε το ευρωομόλογο, αυτό θα μας έφερνε στην προ του 2010 κατάσταση. 

Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι να υπάρξουν πολιτικές που να οδηγήσουν σε έξοδο απ΄ την κρίση χωρίς ένα κοινωνικό ολοκαύτωμα και μια Ελλάδα στο περιθώριο: Εκεί μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τα μνημόνια και η τρόικα.