Κύπρος: Τέσσερα σενάρια για το μέλλον της

Τέσσερα βασικά σενάρια δίνουν οι διεθνείς αναλυτές για την έκβαση του κυπριακού θρίλερ - σενάρια, που ξεκινούν από τη ρωσική «υπέρβαση» και τη διάσωση εκ Μόσχας και φθάνουν έως την καταστροφική εκδοχή της άτακτης χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ.

Κομβικό στοιχείο σε όλες τις εκδοχές είναι η ταχύτητα με την οποία θα βρεθεί η όποια λύση, ενώ το «κλειδί» κρατά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από την οποία εξαρτάται η συνέχιση ή μη της χορήγησης ρευστότητας στις κυπριακές τράπεζες μέσω του ELA.

Σύμφωνα με το ΚΕΡΔΟΣonline, τα εν λόγω τέσσερα σενάρια κατέγραψαν, με ελαφρές παραλλαγές, τόσο οι «Financial Times» όσο και το βρετανικό think tank «Open Europe», επισημαίνοντας ότι η «ώρα μηδέν» για την Κύπρο είναι η 3η Ιουνίου, οπότε και πρέπει να αποπληρωθεί από τη Λευκωσία διεθνές ομόλογο 1,4 δισ. ευρώ.

1:  Η Ρωσία συμμετέχει ή αναλαμβάνει τη διάσωση

Οι «Financial Times» βλέπουν δύο πιθανές οδούς ανάμιξης της Μόσχας: 'Η μία συμφωνία που θα περιλαμβάνει πρόσβαση στο φυσικό αέριο ή ρωσική εξαγορά κυπριακής τράπεζας.

Οσον αφορά το πρώτο ενδεχόμενο, σημειώνεται ότι υπάρχει αβεβαιότητα για το πότε και πόσα έσοδα θα προκύψουν, ενώ για το δεύτερο αναφέρεται ότι πιθανότερη θα ήταν η εξαγορά της Λαϊκής από την Gazprombank. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα αν η ΕΕ θα αποδεχόταν τη ρωσική προκεχωρημένη παρουσία στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα την ώρα που επιδιώκει τη συρρίκνωση του κυπριακού τραπεζικού τομέα αλλά και κατά πόσο οι Ρώσοι θα θελήσουν τη συμφωνία την ώρα που έχει υπονομευθεί η εμπιστοσύνη στις κυπριακές τράπεζες.

Η «Open Europe», από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η Ρωσία έχει σημαντικό συμφέρον να βοηθήσει την Κύπρο. Θα μπορούσε να κερδίσει ευνοϊκούς όρους για τις μελλοντικές συμβάσεις για την εξερεύνηση φυσικού αερίου (και ως εκ τούτου μελλοντικών εσόδων) και θα μπορούσε επίσης να βελτιώσει τη γεωπολιτική πρόσβασή της στην περιοχή. Η Ρωσία ως εκ τούτου μπορεί να παρέχει πρόσθετη χρηματοδότηση, ενδεχομένως και να καλύψει τα περίπου 2 δισ. ευρώ από τη φορολόγηση των ρωσικών καταθέσεων.

Η Λευκωσία μπορεί να προτείνει σήμερα έναν φόρο 20% στις ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο με αντάλλαγμα μερίδιο σε μία μελλοντική κυπριακή εταιρεία φυσικού αερίου και συμμετοχή στη διοίκηση των κυπριακών τραπεζών. Ωστόσο, και το ευρωπαϊκό think tank σημειώνει πως η ΕΕ δεν θα ήθελε να δει ένα από τα μέλη της να έχει τόσο στενές σχέσεις με τη Ρωσία και έτσι η Κύπρος θα μπορούσε να ενισχύσει την διαπραγματευτική της ικανότητα.

2:  Η Κύπρος υπαναχωρεί και υπερψηφίζει αναθεωρημένο το «κούρεμα» των καταθέσεων

Σύμφωνα με την «Open Europe» κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Η νέα συμφωνία θα μπορούσε να προβλέπει την παροχή επιπλέον χρηματοδότησης (είτε από την ευρωζώνη είτε από τη Ρωσία) και να τεθεί σε νέα ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο. Μία τέτοια απόφαση πρέπει να έρθει γρήγορα.

Οι τράπεζες θα πρέπει να παραμένουν κλειστές κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, δηλαδή οι επιχειρήσεις και η ευρύτερη οικονομία δεν θα μπορούσε, πρακτικά, να λειτουργήσει. Η ψηφοφορία θα πρέπει συνεπώς να λάβει χώρα στην αρχή της επόμενης εβδομάδας για να αποφευχθεί άλλη μία κλιμάκωση της κρίσης.

Κατά τους «Financial Times», οι διεθνείς πιστωτές εξεπλάγησαν από την έκταση υπεράσπισης των ξένων καταθετών από την κυπριακή πλευρά. Ο κ. Ερικ Νίλσεν από τη UniCredit αναφέρει πως λόγω των υψηλών επιτοκίων καταθέσεων ένας καταθέτης σε κυπριακή τράπεζα που έβαλε στον λογαριασμό του 100.000 ευρώ το 2008 θα έχει έως τώρα κερδίσει 15.000 ευρώ περισσότερα από τον αντίστοιχο καταθέτη σε Ιταλία ή Ισπανία και 23.000 περισσότερα από τον καταθέτη στη Γερμανία. Ο ίδιος θεωρεί ότι ένας φόρος 15% στους μεγαλοκαταθέτες δεν μπορεί να θεωρηθεί παράλογος και επομένως η κυπριακή θέση δεν μπορεί να «πουληθεί» στην ευρωζώνη. Παρ' όλα αυτά, προσθέτει η εφημερίδα, ο κ. Αναστασιάδης φοβάται τις συνέπειες που θα είχε ένα τέτοιο μέτρο για το καθεστώς του νησιού ως διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, κάτι για το οποίο φαίνεται να υπάρχει πολιτική συναίνεση.

3:  Η ευρωζώνη τρεμοσβήνει και υπαναχωρεί εκείνη

Οι αναλυτές της «Open Europe» σημειώνουν ότι με ανοιχτή την προοπτική εξόδου της Κύπρου και το «αμετάκλητο» του ενιαίου νομίσματος να απειλείται, η ευρωζώνη μπορεί να παρουσιάσει στην Κύπρο μία συμφωνία που θα προβλέπει την κάλυψη από την ίδια του ποσού των 5,8 δισ. ευρώ, που προέρχεται από το «κούρεμα». Αλλωστε το ποσό είναι μόλις το 0,06% του ΑΕΠ της ευρωζώνης.

Το πραγματικό ζήτημα είναι πώς θα διατηρηθεί η βιωσιμότητα του χρέους αλλά και από πού θα προέλθει η επιπλέον χρηματοδότηση.

Οι επιλογές περιλαμβάνουν:
- Παροχή πλήρους δανείου, 17 δισ. ευρώ, αλλά με πολύ μεγάλη διάρκεια και χαμηλό επιτόκιο.
- Σύνδεση της αποπληρωμής του δανείου με τα μελλοντικά έσοδα του φυσικού αερίου.
- Χρησιμοποίηση του ESM ή άλλο όχημα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
- Αναδιάρθρωση των εγχώριων ομολόγων, με επέκταση της αποπληρωμής τους και αποδοχή απωλειών σε μερικά από τα επίσημα δάνεια.

Το κύριο ζήτημα εδώ είναι η πολιτική. Σύμφωνα με την «Open Europe» θα ήταν πολύ δύσκολο να περάσει από τα Κοινοβούλια της Γερμανίας, της Φινλανδίας και της Ολλανδίας μία διάσωση σε χαλαρές συνθήκες. Οι χώρες αυτές, σημειώνεται, δεν θέλουν να στηρίξουν τον διογκωμένο κυπριακό χρηματοπιστωτικό τομέα, που κυριαρχείται από τα ρωσικά συμφέροντα.

Στο εν λόγω σενάριο, οι «Financial Times» επισημαίνουν την προώθηση της ιδέας της εθνικοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων για την εξασφάλιση 3-5 δισεκατομμυρίων ευρώ, τονίζοντας όμως ότι είναι μία λύση που είχε αρχικά προταθεί από την Κομισιόν και απορριφθεί από τη Γερμανία. Ακόμη και οι υποστηρικτές της εξαίρεσης των καταθετών, όπως η Γαλλία, τάσσονται υπέρ της συρρίκνωσης του τραπεζικού τομέα της Κύπρου και της απαλλαγής της από «αμφιβόλου» προέλευσης ρωσικό χρήμα. Μία άλλη λύση θα ήταν η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών από τον ESM, ωστόσο αυτό δεν είναι ακόμη νομικά δυνατό, σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο. Ακόμη και τότε πάντως, η Λευκωσία θα ήθελε απεγνωσμένα να αποφύγει την εξωτερική εποπτεία και τη ριζική αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού της τομέα που θα συνόδευαν τα κεφάλαια από τον μηχανισμό, σχολιάζει η εφημερίδα.

4:  Χρεοκοπία της Κύπρου και έξοδος από το ευρώ

Κατά τους «Financial Times», το «σενάριο της καταστροφης» ξεκινά με τον τερματισμό χορήγησης ρευστότητας στις κυπριακές τράπεζες από την ΕΚΤ.

Η επόμενη σύσκεψη του ΔΣ της ΕΚΤ κατά την οποία θα μπορούσε να ληφθεί μία τέτοια απόφαση έχει οριστεί για τις 28 Μαρτίου. «Αυτό είναι το πιστόλι που σημαδεύει το κεφάλι του κ. Αναστασιάδη, κάτι που του κατέστησαν σαφές και οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ στις διαπραγματεύσεις των Βρυξελλών», αναφέρεται. Το δημοσίευμα της εφημερίδας προσθέτει ότι σε μία τέτοια περίπτωση η Κύπρος είτε γίνεται μία οικονομία χωρίς χρήματα και στρέφεται σε ένα σύστημα ανταλλαγής προϊόντων είτε αρχίζει να τυπώνει το δικό της νόμισμα. «Την επόμενη φορά που οι Κύπριοι θα πάνε στα τραπεζικά τους υποκαταστήματα ίσως κάνουν ανάληψη κυπριακών λιρών», καταλήγει το δημοσίευμα.

Σύμφωνα με την «Open Europe», η διακοπή ρευστότητας από την ΕΚΤ θα μπορούσε να οδηγήσει σε bank run και την πιθανή κατάρρευση των τραπεζών. Εν όψει όλων αυτών η Κύπρος θα είναι αδύνατο να δασώσει τις τράπεζες της ή να υποστηρίξει την εγγύηση των καταθέσεων. Θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την ευρωζώνη και να εκτυπώσει το δικό της νόμισμα.

Το νέο νόμισμα θα έχει λίγη διεθνή εμπιστοσύνη. Η έλλειψη εμπιστοσύνης θα μπορούσε να επιδεινωθεί αν η Κεντρική Τράπεζα χρειάζεται να εκτυπώσει τεράστια ποσά ρευστότητας για τη διάσωση των τραπεζών και τις καταθέσεις. Θα πρέπει επίσης να καλυφθεί το έλλειμμα, το οποίο αναμένεται να είναι 4,5% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, ή η Κύπρος θα πρέπει να εφαρμόσει μαζική λιτότητα.

Σε κάθε περίπτωση, το σενάριο αυτό έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός σπιράλ πληθωρισμού και την κατάρρευση του ΑΕΠ.