Σκάνδαλο υποκλοπών: Αντισυνταγματικός ο νόμος Μητσοτάκη που απαγορεύει την ενημέρωση των παρακολουθημένων

     Μετά την απόφαση αυτή του ΣΤΕ η υπόθεση της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη επιστρέφει στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), η οποία οφείλει να την χειριστεί υπό το φως των νέων δεδομένων...

Aντισυνταγματικός κρίθηκε ομόφωνα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2021 και εφαρμόστηκε στο σκάνδαλο υποκλοπών και την υπόθεση της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, απαγορεύοντας την ενημέρωσή του.

Με ομόφωνη απόφασή της, η Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου έκρινε ότι είναι υπέρμετρο το μέτρο της καθολικής απαγόρευσης ενημέρωσης όσων θίγονται τα δικαιώματά τους από παρακολουθήσεις, έστω κι αν η επίκληση είναι λόγοι εθνικής ασφάλειας και ως εκ τούτου κρίθηκαν οι συγκεκριμένες διατάξεις ανίσχυρες και αντισυνταγματικές.

Έτσι, η υπόθεση της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη επιστρέφει στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), η οποία οφείλει να την χειριστεί υπό το φως των νέων δεδομένων.

Τι θα γίνει μετά τη σημαντική απόφαση του ΣτΕ για την υπόθεση Ανδρουλάκη μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες καθώς ο πρόεδρος της Αρχής Χρήστος Ράμμος θα κληθεί να διαχειριστεί το όλο θέμα.

Η απόφαση του ΣτΕ και το σκεπτικό της

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόεδρο την Ευαγγελία Νίκα και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Μαρλένα Τριπολιτσιώτη, έκανε μερικά δεκτή την αίτηση ακυρώσεως κατά της πράξης του προέδρου της ΑΔΑΕ, με την οποία απορρίφθηκε το από 7.9.2022 αίτημα του Νίκου Ανδρουλάκη να του γνωστοποιηθούν η εισαγγελική διάταξη και ο πλήρης φάκελος με το υλικό που είχε συλλεγεί, μετά την επιβολή σε βάρος του, του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του

Συγκεκριμένα το ΣτΕ έκρινε:

«Η ρύθμιση του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, με το οποίο θεσπίσθηκε στην περίπτωση επιβολής του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας η πλήρης απαγόρευση της δυνατότητας ενημέρωσης του θιγόμενου, μετά τη λήξη του μέτρου, ακόμη και όταν δεν υφίσταται διακινδύνευση των σκοπών εθνικής ασφάλειας που οδήγησαν στην επιβολή του, αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του απαραβίαστου της επικοινωνίας, που δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους δικαίου, και, συνεπώς, αντίκειται στα άρθρα 19 παρ. 1 του Συντάγματος, 5 παρ. 1 και 15 παρ. 1 της οδηγίας 2002/58, 7, 8 και 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 8 της ΕΣΔΑ και είναι ανίσχυρη.

Επομένως, η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που ερείδεται στην ανωτέρω ανίσχυρη διάταξη, είναι μη νόμιμη, και για το λόγο αυτό, που βασίμως προβάλλεται, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, η πράξη αυτή να ακυρωθεί εν μέρει και η υπόθεση να αναπεμφθεί στην Α.Δ.Α.Ε. για νέα, νόμιμη κρίση, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή της με την κριθείσα ως ανίσχυρη διάταξη του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, διότι, όπως έγινε δεκτό, ο νεώτερος ν. 5002/2022 δεν είναι εφαρμοστέος σε εκκρεμή αιτήματα γνωστοποίησης στον θιγόμενο μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του ληφθέντος υπό προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς· τούτο δε διότι με τον νεώτερο αυτό νόμο εισήχθη ένα νέο νομοθετικό καθεστώς που καταλαμβάνει όλη τη διαδικασία επιβολής της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, από την υποβολή του σχετικού αιτήματος και την έγκριση του επίμαχου μέτρου έως τη γνωστοποίηση της άρσης του.

Το καθεστώς αυτό αποτελεί ένα σύστημα με εσωτερική συνοχή, οι ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις του οποίου προσιδιάζουν στις αιτήσεις άρσης του απορρήτου που υποβάλλονται δυνάμει του διατάξεών του, προκειμένου να διεκπεραιωθούν κατά τις ειδικές ρυθμίσεις του και τις εγγυήσεις που το ίδιο θεσπίζει.

Τούτο επιρρωννύεται από την απουσία μεταβατικών διατάξεων, ισχύει δε κατά μείζονα λόγο προκειμένου για πολιτικά πρόσωπα, όπως ο αιτών, για τα οποία προβλέπεται ειδική δημόσια αρχή για την κίνηση της διαδικασίας υποβολής του αιτήματος άρσης του απορρήτου και ειδικό όργανο για την χορήγηση της πρώτης από τις δύο συνολικά απαιτούμενες άδειες έγκρισής του».

Αντίθετα, το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι «η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που απέρριψε το αίτημα του αιτούντος να ενημερωθούν ο Πρόεδρος της Βουλής και οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων για το περιεχόμενο της εισαγγελικής διάταξης περί άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του, αιτιολογείται νομίμως, ο δε περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος».

Νίκος Ανδρουλάκης: «Η απόφαση του ΣτΕ είναι ιστορική και αποτελεί μήνυμα»

«Η απόφαση του ΣτΕ είναι ιστορική και αποτελεί μήνυμα: Ως εδώ κ. Μητσοτάκη. Ως εδώ στη καταπάτηση του κράτους Δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», απάντησε ο Νίκος Ανδρουλάκης, στην Ολομέλεια, στον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης και νυν κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΝΔ, Κώστα Τσιάρα και συμπλήρωσε: «Πρόκειται για θεσμική νίκη της δημοκρατικής παράταξης».

Ο κ. Ανδρουλάκης ισχυρίστηκε ότι «με τη συγκεκριμένη απόφαση το παρακράτος του Μαξίμου έχει υποστεί μεγάλη ήττα στην προσπάθειά του να συγκαλύψει την υπόθεση των υποκλοπών και την παρακολούθησή μου».

«Δεν μπορεί όποτε μας αρέσει μια απόφαση, η Δικαιοσύνη να είναι καλή και όποτε δεν μας αρέσει, η Δικαιοσύνη χειραγωγείται από την κυβέρνηση» αντέδρασε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, απαντώντας στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. «Εγώ θέλω να είμαι ειλικρινής. Ως υπουργός Δικαιοσύνης πίστευα ότι τα θέματα εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να κοινοποιούνται. Αυτή ήταν η άποψή μου» ξεκαθάρισε και προσέθεσε: «Βεβαίως εφόσον υπάρχει αυτή η απόφαση και με δεδομένο ότι η ίδια η κυβέρνηση έρχεται να νομοθετήσει επί ενός πεδίου άναρχου που χρειάζεται να λάβει κανείς υπόψη του δεκάδες διαφορετικές πρόνοιες, που μπορεί να ξεκινούν από την λειτουργία της ΕΥΠ, την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και την προστασία των προσωπικών δεδομένων ,είναι ένα θέμα που αποδεικνύει και το σοβαρό της ενδιαφέρον και την προσήλωση της στο κράτος δικαίου».

«Όλα τα άλλα, προφανώς θα αποδειχθούν στην πορεία και θα φανούν αλλά το να εγκαλούμαστε γιατί τελικά φέρνουμε ένα ολοκληρωμένο νόμο, που πραγματικά προστατεύει όλη αυτή τη διαδικασία, δημιουργεί συνθήκες νομιμότητας και υπηρετεί τον πυρήνα του κράτους δικαίου, νομίζω ότι είναι εκτός λογικής» κατέληξε στην απάντησή του.

Οξύνοντας τη κριτική του προς την κυβέρνηση και προσωπικά τον πρωθυπουργό, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ανέφερε ότι «σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα συνέβαινε αυτό. Εσείς όμως δεν είστε κυβέρνηση ευρωπαϊκής χώρας. Εμπιστεύομαι την ελληνική Δικαιοσύνη και τις Ανεξάρτητες Αρχές. Εσείς δεν τις εμπιστεύεστε. Είστε κόμμα ντροπή για τη διάκριση των εξουσιών».

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής κάλεσε τον ελληνικό λαό να στείλει μήνυμα στις ευρωεκλογές κατά της κυβέρνησης της ΝΔ και στον κ. Μητσοτάκη προσωπικά τονίζοντας: «Είχε το θράσος να χρησιμοποιήσει την ΕΥΠ εις βάρος πολιτικών του αντιπάλων και μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Με παρακολουθούσατε όταν υπέβαλα υποψηφιότητα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Θα μάθω τη Δευτέρα για το ποιος ήταν ο λόγος να με βαπτίσετε πράκτορα, για να μην ηγηθώ της προσπάθειας αυτής που κάνουμε τώρα. Θέλατε εμπλοκή στις εσωκομματικές εκλογές, αυτός είναι ο λόγος. Θέλατε ένα ΠΑΣΟΚ αποκούμπι και όχι πολιτικό αντίπαλο όπως είναι τώρα».

Λίγη ώρα νωρίτερα, σε συζήτησή του με τους δημοσιογράφους, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ επισήμανε ότι με την απόφαση του ΣτΕ έχει το δικαίωμα να ενημερωθεί για τους λόγους παρακολούθησής του, καθώς δεν εμπίπτει στην νεώτερη ρύθμιση του 2022, σύμφωνα με την οποία ο οιοσδήποτε μπορεί να ενημερωθεί μετά από τρία χρόνια και εξεταστεί το αίτημά του από τριμελή επιτροπή.