24ωρη απεργία όλων των εργαζομένων στα ΜΜΕ την Τρίτη 16 Απριλίου

     Κατεβάζουν ρολά όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης την Τρίτη 16 Απρίλη μια ημέρα πριν την πανεργατική απεργία της 17ης. Με την κοινή απόφαση όλων των Ομοσπονδιών στον κλάδο των μίντια οι εργαζόμενοι σε όλες τις ειδικότητες απεργούν σε ραδιόφωνο, τηλεόραση, εφημερίδες, ιστοσελίδες, διαδίκτυο και εκπομπές.

Η 24ωρη απεργία θα πραγματοποιηθεί από τις 5 το πρωί της 16ης Απριλίου 2024 έως τις 5 το πρωί της 17ης Απριλίου 2024 και την προκήρυξαν η ΠΟΕΣΥ, η ΠΟΣΠΕΡΤ, η ΠΟΕΠΤΥΜ και η ΕΤΗΠΤΑ σε όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (έντυπα, ραδιοτηλεοπτικά, διαδικτυακά) στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ΕΡΤ, ΓΓΕ, ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΟΤΑ, Γραφεία Τύπου και site, συμμετέχοντας στην απεργία που έχει κηρύξει η ΓΣΕΕ.

Ακολουθεί η Ανακοίνωση των Ομοσπονδιών 

► ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΩΣΕΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ (ΠΟΕΣΥ)

► ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ-ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΠΟΣΠΕΡΤ)

► ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΩΣΕΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΜΜΕ (ΠΟΕΠΤΥΜ)

► ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΤΗΠΤΑ)

Αθήνα, 11 Απριλίου 2024

Ανακοίνωση

Με κοινή απόφαση της ΠΟΕΣΥ, της ΠΟΣΠΕΡΤ, της ΠΟΕΠΤΥΜ και της ΕΤΗΠΤΑ προκηρύχθηκε απεργία όλων των δημοσιογράφων, τεχνικών και διοικητικών σε όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (έντυπα, ραδιοτηλεοπτικά, διαδικτυακά) στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ΕΡΤ, ΓΓΕ, ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΟΤΑ, Γραφεία Τύπου και site, από τις 5 το πρωί της 16ης Απριλίου 2024 έως τις 5 το πρωί της 17ης Απριλίου 2024, συμμετέχοντας με όλους τους εργαζόμενους της χώρας στην 24ωρη Πανελλαδική απεργία που έχει κηρύξει η ΓΣΕΕ.

Οι Ομοσπονδίες διαπιστώνουν για πολλοστή φορά, την άρνηση εκ μέρους των εργοδοτών να προβούν σε κατάρτιση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, η οποία έχει οδηγήσει τους εργαζόμενους να αμείβονται με πενιχρές αποδοχές, που δεν επαρκούν να καλύψουν τις στοιχειώδεις οικογενειακές και προσωπικές τους ανάγκες, την αυξανόμενη ακρίβεια, η οποία εξαφανίζει τα εισοδήματα των οικογενειών.

Παράλληλα, όχι μόνο οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ, αλλά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, βιώνουμε μια σειρά αλλεπάλληλων εκρηκτικών αυξήσεων, οι οποίες δημιουργούν μία ασφυκτική κατάσταση για τις οικογένειες που βλέπουν τα εισοδήματα και τους πόρους τους ουσιαστικά να εκμηδενίζονται.

Διατρανώνουμε τη διαμαρτυρία μας για τη συνεχιζόμενη και διαρκώς αυξανόμενη πίεση εις βάρος της δημοσιογραφίας και των δημοσιογράφων, και τελικά εις βάρος της αξιόπιστης και ελεύθερης ενημέρωσης, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατικής λειτουργίας

Οι εργαζόμενοι διεκδικούμε:

• ΣΣΕ σε όλα τα ΜΜΕ τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οι δημοσιογράφοι και οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ πρέπει να πάψουν επιτέλους να είναι όμηροι άναρχων εργασιακών συνθηκών και πολύ χαμηλών αμοιβών. Επισημαίνεται ότι στην πρόσφατη οδηγία της ΕΕ για «επαρκείς κατώτατους μισθούς», καλούνται τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ώστε να καλύπτονται από αυτές το 80% των εργαζομένων. Η ενημέρωση είναι αγαθό και δημοκρατική εγγύηση και οι υπηρέτες της διεκδικούν την επαγγελματική και εργασιακή τους αξιοπρέπεια.
• Μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας που εξανεμίζει τους μισθούς και οδηγεί τους εργαζόμενους στην εξαθλίωση
• Ουσιαστικά και αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας
• Εθνικά και ευρωπαϊκά μέτρα στήριξης για την προστασία των εισοδημάτων και των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα
• Ενημέρωση με αξιοπιστία και πλουραλισμό.
• Ασφάλεια στις μετακινήσεις των πολιτών και στους εργασιακούς χώρους.

Η υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων και η επαναφορά του συλλογικού εργασιακού δικαίου είναι υπεράσπιση των αρχών της Δημοκρατίας, της Ισότητας, της Δικαιοσύνης, με απώτερο σκοπό την Ελευθεροτυπία, την αξιόπιστη κι ελεύθερη Ενημέρωση, με κανόνες δεοντολογίας, αξιοπιστίας και πλουραλισμού

Οι Ομοσπονδίες καλούν τα μέλη τους να συμμετέχουν μαζικά στην απεργία, τα αιτήματα της οποίας αφορούν όλους τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ, στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.

Τα Διοικητικά Συμβούλια

της ΠΟΕΣΥ

της ΠΟΣΠΕΡΤ

της ΠΟΕΠΤΥΜ

της ΕΤΗΠΤΑ

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Οδηγία για μεγαλύτερη προστασία των δημοσιογράφων στην ΕΕ

     Ο νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης - που προτάθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2022 - εγκρίθηκε την Τετάρτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 464 ψήφους υπέρ, 92 κατά και 65 αποχές.

Οι πρωτοποριακοί νέοι νόμοι της ΕΕ για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας των δημοσιογράφων έλαβαν την Τετάρτη την τελική σφραγίδα έγκρισης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η πρόνοια για παρακολούθηση δημοσιογράφων για «εθνικούς λόγους» δεν απαλείφθηκε εντελώς.

Ο νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης - που προτάθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2022 - εγκρίθηκε την Τετάρτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 464 ψήφους υπέρ, 92 κατά και 65 αποχές.

Η Πράξη θα υποχρεώνει τις κυβερνήσεις της ΕΕ να προστατεύουν καλύτερα τα ΜΜΕ από κακόβουλες παρεμβάσεις και να περιορίζουν τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού κατά των δημοσιογράφων. Τα μέσα ενημέρωσης θα πρέπει επίσης να αποκαλύπτουν με διαφάνεια πληροφορίες σχετικά με την ιδιοκτησία τους, τη χρηματοδότησή τους και την κρατική διαφήμιση.

Για την εποπτεία της εφαρμογής των νόμων θα συσταθεί ένας ειδικός φορέας της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Υπηρεσίες Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (European Board for Media Services).

Η εκτεταμένη παραπληροφόρηση, η έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης και η αυξανόμενη πίεση στους δημοσιογράφους ώθησαν το μπλοκ να παρέμβει με τους νέους διευρυμένους κανόνες. Πρόκειται για τον πρώτο κανονισμό της ΕΕ για τη διασφάλιση της ελευθεροτυπίας, που θεωρείται ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Η αρμόδια για τις Ευρωπαϊκές Αξίες και την Διαφάνεια Βέρα Γιούροβα δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι ο νόμος θα στείλει ένα «σαφές μήνυμα σε όσους θέλουν να αποδυναμώσουν τη δημοκρατία».

«Αποτελεί απειλή για όσους θέλουν να χρησιμοποιήσουν την εξουσία του κράτους, και την οικονομική, για να καταστήσουν τα μέσα ενημέρωσης εξαρτημένα από αυτά», πρόσθεσε η Γιούροβα.

Η Σαμπίν Φερχάιλεν (Γερμανία, ΕΛΚ), επικεφαλής βουλευτής για τον φάκελο, δήλωσε λίγο πριν από την ψηφοφορία ότι ο νόμος θα επιτρέψει στα μέσα ενημέρωσης να γίνουν πιο ανεξάρτητα από την επιρροή των κρατικών αρχών, εν μέσω φόβων για υποχώρηση της ελευθερίας του Τύπου σε πολλά κράτη μέλη.

Παράλληλα, αρκετές βόρειες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, κατατάσσονται μεταξύ των πέντε πρώτων χωρών παγκοσμίως όσον αφορά την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, άλλες χώρες υστερούν.

Η Φερχάιλεν δήλωσε ότι το νέο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα είναι σε θέση να θέτει σε λογοδοσία τόσο τις κυβερνήσεις όσο και τις υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης, συντάσσοντας ανεξάρτητες γνωμοδοτήσεις και μεσολαβώντας σε διαφορές. Το κοινοβούλιο είχε ζητήσει να διοριστεί ανεξάρτητα η γραμματεία του Συμβουλίου, ώστε να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία από την Επιτροπή, αλλά αυτό δεν ήταν δυνατό λόγω «νομικών δομών», είπε.

Εξαίρεση για το λογισμικό κατασκοπείας

Το Κοινοβούλιο ήλπιζε ότι ο νόμος θα εισήγαγε πλήρη απαγόρευση της χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού κατά των δημοσιογράφων, ως απάντηση στις αναφορές για τη χρήση λογισμικού όπως το Pegasus και το Predator για την παραβίαση του εξοπλισμού των δημοσιογράφων στην Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Ισπανία.

«Θα θέλαμε αυστηρότερη διατύπωση όσον αφορά το spyware, αλλά αυτό δεν ήταν κάτι που μπορούσαμε να επιτύχουμε», παραδέχτηκε η Φερχάιλεν.

Ωστόσο, μια ομάδα από κράτη μέλη - μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σουηδία και η Φινλανδία - είχαν πιέσει για μια εξαίρεση που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να παρακολουθούν τις συνομιλίες μεταξύ δημοσιογράφων και των πηγών τους σε περίπτωση απειλής της εθνικής ασφάλειας.

Η Φερχάιλεν εξήγησε ότι σύμφωνα με τους νέους νόμους, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα μπορούν να χρησιμοποιούν κατασκοπευτικό λογισμικό κατά των δημοσιογράφων μόνο ως μηχανισμό «έσχατης ανάγκης», όταν υπάρχει νομικό κίνητρο.

Οι δημοσιογράφοι που παρακολουθούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται πλήρως για τα μέτρα που λαμβάνονται εναντίον τους, πρόσθεσε, αλλά διαβεβαίωσε ότι δεν θα υπάρξουν «περιορισμοί στο ερευνητικό έργο των δημοσιογράφων».

Η ευρωβουλευτής Σοφί Ιντ'Βελτ (Ολλανδία, Renew) χαιρέτισε τους νέους περιορισμούς για το λογισμικό κατασκοπείας, αλλά προειδοποίησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην επιτρέψει στις κυβερνήσεις της ΕΕ να συνεχίσουν να υπονομεύουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τα δικαιώματα των δημοσιογράφων.

«Υπάρχουν πολλές κυβερνήσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν τους αρέσει να ελέγχονται», δήλωσε στο Κοινοβούλιο την Τρίτη, ζητώντας από την Επιτροπή να επιβάλει με σθένος τους νέους κανόνες και να εμποδίσει τα κράτη μέλη να αθετήσουν τις ευθύνες τους.

Απαντώντας στις ανησυχίες της, η Γιούροβα δήλωσε: «Θα παρακολουθούμε πώς τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν το σαφές καθήκον της δημιουργίας πραγματικά ανεξάρτητων οργάνων επιβολής».

Το νομοσχέδιο θα επιστρέψει τώρα στο Συμβούλιο, προτού τεθεί επίσημα σε ισχύ.

euronews

ΕΕ: Συμφωνία για την «Πράξη Ελευθερίας των ΜΜΕ» - Δηλώσεις Στ. Κούλογλου

Τι προβλέπει το κείμενο που αποτέλεσε αντικείμενο σκληρών πολύμηνων διαπραγαμτευσεων για την παρακολούθηση των δημοσιογράφων και των πηγών τους

Σε συμφωνία κατέληξαν, σύμφωνα με το euronews, οι διαπραγματεύσεις για την αποκαλούμενη «Πράξη Για Την Ελευθερία των ΜΜΕ», η οποία βρισκόταν υπό διαπραγμάτευση εδώ και αρκετούς μήνες μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Συμβουλίου και Κομισιόν στις Βρυξέλλες.

Το προηγούμενο διάστημα, μεγάλος λόγος είχε γίνει για επιμονή ορισμένων κρατών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, για τη δυνατότητα παρακολούθησης των δημοσιογράφων και των πηγών τους, κάτι που τελικά δεν υιοθετήθηκε.

Η τελευταία μάχη που δόθηκε την Παρασκευή και «εξασφαλίζει την προστασία των δημοσιογραφικών πηγών, παρέχει τις αναγκαίες εξασφαλίσεις για την αποτροπή χρήσης κατασκοπευτικών λογισμικών σε βάρος δημοσιογράφων», όπως τόνισε ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου, ο που εκπροσώπησε την πολιτική ομάδα της Αριστεράς (LEFT) στο Ευρωκοινοβούλιο ως σκιώδης εισηγητής.

«Κυβερνήσεις και κακόβουλες εξουσίες δεν μπορούν πλέον να επικαλούνται την «εθνική ασφάλεια» η οποία πλήγωσε τη δημοκρατία και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως γνωρίζουμε καλά στην Ελλάδα», συμπλήρωσε.

«Παρά τις αντιστάσεις τους, πετύχαμε πάρα πολύ σημαντικές νίκες», τόνισε ο Στ. Κούλογλου.

2019-2023: Πώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποβάθμισε την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα

Πως η Νέα Δημοκρατία υποβάθμισε την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα από το 2019 μέχρι σήμερα. Με «δώρα» και εξυπηρετήσεις προς τα κυρίαρχα ΜΜΕ και με τη λογική πως. Μια αναλυτική έρευνα του τομέα ΜΜΕ του ΜέΡΑ25 για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Λίστες χρηματοδοτήσεων με στόχο την κατασκευή μιας «δημοσιογραφίας» υπαγορευόμενης και άμεσα εξαρτώμενης από το Μέγαρο Μαξίμου, παρακολουθήσεις δημοσιογράφων με στόχο την εξαφάνιση κάθε μορφής «ενοχλητικής» δημοσιογραφίας, έλεγχος της ΕΡΤ και του ΑΠΕ-ΜΠΕ απευθείας από τον Κ. Μητσοτάκη, με στόχο τη μετατροπή τους σε μια «light έκδοση» του Γραφείου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας και (πολλά) νομοθετήματα που θέτουν εμπόδια στην άσκηση ανεξάρτητης δημοσιογραφίας:

Έτσι υποβάθμισε η Νέα Δημοκρατία την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα από το 2019 μέχρι σήμερα. Με «δώρα» και εξυπηρετήσεις προς τα κυρίαρχα ΜΜΕ και με τη λογική πως:
«Ακόμη και ό,τι δεν αγοράζεται, ελέγχεται και ό,τι δεν ελέγχεται, παρακολουθείται».

Μια αναλυτική έρευνα του τομέα ΜΜΕ του ΜέΡΑ25 για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Ακολουθεί η έρευνα του τομέα ΜΜΕ του ΜέΡΑ25 για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Αποκαλυπτική έκθεση του ΕΣΡ / Η "στρατηγική συμμαχία" Μητσοτάκη και τηλεοπτικών σταθμών με αριθμούς

Ξεπερνά το 80% η προβολή της Ν.Δ. και της κυβέρνησής της, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχει πέσει κάτω από το 10% του τηλεοπτικού χρόνου.

  

Αγγέλα Νταρζάνου*

Η θέση 108 της Ελλάδας, στον πάτο της λίστας σε θέματα ελευθερίας του Τύπου, δεν είναι τυχαία. Επιβεβαιώνεται συνεχώς και αντιστοιχεί σε εδραιωμένες πρακτικές χρόνων που αποτυπώνονται στην καθημερινή μιντιακή πρακτική. Η επιλεκτική χρηματοδότηση των ΜΜΕ (λίστα Πέτσα) με κριτήριο τη στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση, για παράδειγμα, κατάφερε να βαθύνει και να εδραιώσει ενός είδους «στρατηγική συμμαχία» ανάμεσα στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας -με επικεφαλής τον Κυριάκο Μητσοτάκη- και στα ΜΜΕ.  

Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της παράδοξης σύμπραξης μεταξύ των δύο έχει οδηγήσει στο έλλειμμα πολιτικής πολυφωνίας και εσωτερικού πλουραλισμού στη συντριπτικά μεγάλη πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης, ιδίως στα μεγάλα κανάλια, τα οποία ωστόσο παρέχουν δημόσια υπηρεσία. Η μονομέρεια και η έλλειψη στοιχειώδους αντικειμενικότητας εντοπίζονται εδώ και χρόνια στις ενημερωτικές εκπομπές και ιδίως στα δελτία ειδήσεων των καναλιών, τα οποία επί χρόνια φιλοτεχνούν το πορτρέτο του «ηγέτη Μητσοτάκη» και χτίζουν την εικόνα της Ν.Δ. ως δύναμης... εκσυγχρονισμού της χώρας.  Όμως, όπως φαίνεται, τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.

Τσίπρας: Ποτέ άλλοτε τέτοια μονοκαλλιέργεια και τοξικότητα

Κάνοντας αναφορά στην επιλεκτική χρηματοδότηση ΜΜΕ από την κυβέρνηση, ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα την περασμένη εβδομάδα, σχολίασε επικριτικά την κατά «75% κυβερνητική προβολή στα ΜΜΕ» εν αντιθέσει με το 16% προβολής που τυγχάνει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «Ποτέ άλλοτε δεν είχε συμβεί τέτοια μονοκαλλιέργεια, τέτοια προπαγάνδα, τέτοια τοξικότητα» είπε. Λοιπόν, έχουμε νέα για τον πρόεδρο.

Νεότερη έρευνα, από τον πλέον επίσημο φορέα, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, δείχνει ότι το 75% έχει πετάξει σε ακόμα μεγαλύτερα ύψη. Η κάλυψη από τα κανάλια των δραστηριοτήτων της κυβέρνησης και της Ν.Δ. έχει ξεπεράσει το 80% και φτάνει ακόμη και το 91%. Με τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. γύρω στο 10% του χρόνου των καναλιών, που μπορεί να πέσει ακόμα και στο 4% (βλ. Πίνακα 1). Αυτά είναι τα τηλεοπτικά κανάλια στην Ελλάδα σήμερα, αυτή είναι η ποιότητα της δημοκρατίας. Και την υπερασπίζονται με σθένος.

Το πρόβλημα της αντικειμενικής ενημέρωσης και τήρησης της αρχής της πολιτικής πολυφωνίας εξετάζεται από το ΕΣΡ, το οποίο έχει ήδη καλέσει τα έξι πανελλαδικής εμβέλειας κανάλια (Mega, ANT1, Alpha, Star, ΣΚΑΪ, Open) να δώσουν εξηγήσεις την ερχόμενη Τρίτη, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, έπεται και η ΕΡΤ. Τα στοιχεία πολιτικής πολυφωνίας περιλαμβάνονται στην τεκμηριωμένη (με ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία) εισήγηση προς την Ολομέλεια του ΕΣΡ της νομικού  Όλγας Δ. Γαρουφαλιά, στοιχειοθετήθηκαν από ομάδα ειδικών επιστημόνων του ΕΣΡ (Αγγελική Φλυτζάνη, Μαρία Κοντογιάννη, Μαριάννα Κεφαλληνού, Στέλλα Γαλάνη και Τριάδα Τσαμπούκα) και αφορούν την περίοδο από 11 Μαρτίου έως 11 Μαΐου 2020, την περίοδο της πρώτης καραντίνας για την Covid-19.

Συντριπτικά ποσοστά στον κυβερνητικό λόγο, συρρίκνωση της αντιπολίτευσης

Η περίοδος ελέγχου δεν είναι τυχαία. Στις 15 Απριλίου 2020 ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ τότε Αλέξης Χαρίτσης κατήγγειλε την «πρωτοφανή μονομέρεια στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο», τονίζοντας ότι «ο λόγος και η δραστηριότητα της αντιπολίτευσης, μείζονος και ελάσσονος, βρίσκει όλο και λιγότερη πρόσβαση στην ενημέρωση των πολιτών, όπως άλλωστε και κάθε κριτική ή εναλλακτική φωνή που διαφοροποιείται από το επίσημο κυβερνητικό αφήγημα». Επίσης, ότι «ο τηλεοπτικός χρόνος αφιερώνεται σε συντριπτικά ποσοστά στον κυβερνητικό ή φιλοκυβερνητικό λόγο, ο οποίος τυγχάνει υπερπροβολής, σε αντιδιαστολή με τον αντιπολιτευτικό λόγο, που βαίνει διαρκώς προς συρρίκνωση».

Στην καταγγελία αναφερόταν ως κραυγαλέο παράδειγμα η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στις 6 Απριλίου 2020 ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, διάρκειας μιάμισης ώρας, όπου παρουσίασε το πρόγραμμα «Μένουμε  Όρθιοι» -κατά το κυβερνητικό «Μένουμε Σπίτι»-, το οποίο περιλαμβάνει τα μέτρα που πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε επιχειρήσεις και εργαζομένους. Κανένας ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός δεν αναμετέδωσε τη συνέντευξη Τύπου, ενώ η δημόσια τηλεόραση διέκοψε τη μετάδοση έπειτα από είκοσι λεπτά. Ο Αλ. Χαρίτσης ζήτησε από το ΕΣΡ «να ασκήσει τη νόμιμη αρμοδιότητά του, να ανταποκριθεί στη συνταγματική αποστολή του και να παρέμβει αμέσως, ώστε να διασφαλιστεί ο πλουραλισμός στην ενημέρωση των πολιτών και να εκλείψουν φαινόμενα μονοφωνικής ενημέρωσης».

Χρονική έκθεση κομμάτων (%) σε δελτία ειδήσεων και ενημερωτικές εκπομπές.

 

Όταν τα κανάλια Μείνανε Μακριά από το Μένουμε  Όρθιοι του ΣΥΡΙΖΑ

Ανεπαρκής χαρακτηρίζεται η μετάδοση του προγράμματος Μένουμε Ορθιοι του ΣΥΡΙΖΑ για οικονομία και εργασία, σε αντιδιαστολή με το κυβερνητικό Μένουμε Σπίτι. Πρώτη συστηματική απόπειρα του ΕΣΡ να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει αποφάσεις του ΣτΕ και να εκπληρώσει τον ρόλο του ως προς τη συνταγματική επιταγή για «αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων»

Μολονότι ο πρόεδρος του ΕΣΡ Αθανάσιος Κουτρομάνος έχει δηλώσει με κατηγορηματικό τρόπο δύο φορές στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ότι δεν είναι δυνατόν το ΕΣΡ να επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς την πολιτική πολυφωνία, καθώς όλες οι αποφάσεις του καταρρίπτονται έπειτα από προσφυγές των καναλιών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, εντούτοις, με βάση την επιστολή Χαρίτση, σχημάτισε φάκελο στις 15 Απριλίου προκειμένου να ελέγξει την πολιτική πολυφωνία σε όλα τα κανάλια. Πραγματοποιήθηκε έτσι από τους επιστήμονες του ΕΣΡ μια μεγάλη έρευνα, η οποία περιλαμβάνει:

- Τον έλεγχο πολιτικής πολυφωνίας όλων των δημοσιογραφικών εκπομπών των 6 ιδιωτικών καναλιών και όλων των δελτίων ειδήσεων, μεσημβρινού, απογευματινού και κεντρικού, ενώ πραγματοποιήθηκε και δειγματοληπτικός έλεγχος στα στοιχεία του απέστειλαν τα κανάλια (διαπιστώθηκαν ορισμένες παραλείψεις και σε ορισμένες περιπτώσεις εσφαλμένη συμπλήρωση των εκζητηθέντων στοιχείων). Παρουσίαση στον Πίνακα 1:

* Την καταγραφή όλων των ζητημάτων που απασχόλησαν την επικαιρότητα το επίμαχο διάστημα 11.3.2020 έως 11.5.2020: υγειονομικό, οικονομία, εργασιακά, εκπαίδευση, μεταναστευτικό, εξωτερική πολιτική κ.ά. Τα θέματα που κυριαρχούσαν ήταν η πανδημία, η λήψη μέτρων και η αντιμετώπιση της Covid-19 σε επίπεδο υγειονομικό και οικονομικό.

* Tην εξέταση δύο ειδήσεων της πολιτικής επικαιρότητας της περιόδου: α) του οικονομικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ «Μένουμε  Όρθιοι» και β) του προς ψήφιση περιβαλλοντικού νομοσχεδίου σε μια προσπάθεια ερμηνείας και εφαρμογής της νομολογίας του ΣτΕ που υποδεικνύει την ποιοτική αξιολόγηση από το ΕΣΡ των δραστηριοτήτων και απόψεων των πολιτικών κομμάτων που παραλήφθηκαν ή προβλήθηκαν ανεπαρκώς και συνιστούσαν γεγονότα άξια μετάδοσης με βάση τα κριτήρια της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Σκοπός είναι να αξιολογηθεί από το ΕΣΡ αν οι ειδήσεις αυτές ήταν άξιες μετάδοσης κατά τη νομική έννοια του όρου και εφόσον το ΕΣΡ κρίνει θετικά, αν η προβολή τους έγινε κατά τρόπο που εξασφαλίστηκε η πολιτική πολυφωνία. Για λόγους περιορισμένου χώρου, η ΑΥΓΗ της Κυριακής παρουσιάζει την έρευνα μόνο για το πρόγραμμα «Μένουμε  Όρθιοι» και επιφυλασσόμαστε για την παρουσίαση του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου σε επόμενη έκδοση.

Κλειδί η παράλειψη μετάδοσης της είδησης

Η εισήγηση κάνει μια σημαντική διάκριση ανάμεσα αφενός μεν στην αξιολόγηση των ειδήσεων, αφετέρου στην παράλειψη μετάδοσης μιας είδησης.  Όπως αναφέρει, η επιλογή, ιεράρχηση και αξιολόγηση των μεταδοθέντων γεγονότων που γίνεται από τους δημοσιογράφους των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών εκφεύγει, κατ’ αρχάς, του ελέγχου του ΕΣΡ (πρβλ. ΣτΕ 3620 και 3621/2008).

Αντίθετα, εμπίπτει στον έλεγχο του ΕΣΡ η διαπίστωση παράλειψης μετάδοσης ιδιαίτερα σημαντικού γεγονότος της πολιτικής επικαιρότητας που καταλήγει σε περιορισμό του δικαιώματος του κοινού για λήψη πληροφοριών ή/και σε μη συμμόρφωση των σταθμών προς τη συνταγματική επιταγή της πολυφωνικής και αντικειμενικής ενημέρωσης.

«Ως σημαντικά γεγονότα εκτιμούμε ότι θα μπορούσαν στην προκειμένη περίπτωση να χαρακτηριστούν ενδεχομένως: α) το οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ “Μένουμε  Όρθιοι”, το οποίο αξιολογήθηκε και από το ίδιο το κόμμα ως σημαντική πολιτική είδηση [...] και β) η ψήφιση του περιβαλλοντικού νομοσχεδίου και οι απόψεις των κομμάτων επ’ αυτού λόγω της έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης που είχε προκαλέσει και του αιτήματος των κομμάτων της αντιπολίτευσης για κατάργησή του».

Πρόκειται για την πρώτη συστηματική απόπειρα του ΕΣΡ να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει αποφάσεις του ΣτΕ και να εκπληρώσει τον ρόλο του ως προς τη συνταγματική επιταγή για «αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων» (άρ. 15).  Ίσως για πρώτη φορά η έρευνα είναι συστηματική, ενώ και η νομική τεκμηρίωση βασίζεται σε προηγούμενη νομολογία του ΣτΕ και σε βιβλιογραφία ελληνική και ξένη. Παρά ταύτα, σημασία έχει τι θα αποφασίσει τελικώς η ολομέλεια του ΕΣΡ και πότε, σε μια περίοδο που θεωρείται από όλους προεκλογική. Και ενώ εκκρεμούν συζητήσεις για το αίτημα παράτασης της θητείας των μελών του ΕΣΡ.

Οι προτάσεις και τα κριτήρια

Η έκθεση προτείνει στην ολομέλεια του ΕΣΡ για τη διαμόρφωση της απόφασης του σχετικά με την εξασφάλισης της αντικειμενικής και πολυφωνικής ενημέρωσης του κοινού:

1. Να μην στηριχθεί αυστηρά και μόνο σε αριθμητικά δεδομένα βάσει της κοινοβουλευτικής δύναμης των πολιτικών κομμάτων, δεδομένου ότι τα τυπικά αυτά κριτήρια είναι μεν αντικειμενικά, όμως δεν είναι επαρκή σύμφωνα με παλαιότερες αποφάσεις του ΣτΕ.
2. Αντίθετα, θα πρέπει να διαπιστώσει την ύπαρξη συγκεκριμένων «άξιων» μετάδοσης πολιτικών απόψεων και ειδήσεων που παραλήφθηκαν να μεταδοθούν. Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι εφικτή η μετάδοση όλων των γεγονότων της πολιτικής επικαιρότητας εντός του περιορισμένου ραδιοτηλεοπτικού χρόνου, ούτε η μετάδοση κάθε φορά όλων των απόψεων όλων των κομμάτων επί ενός θέματος.
3. Θα πρέπει να εκτιμήσει αν η προβολή των απόψεων και δραστηριοτήτων των κομμάτων δεν έγινε με δίκαιο τρόπο, αλλά υπήρξε υπέρβαση των θεμιτών ορίων μέσω παράλειψης προβολής που κατέληξε και σε αποκλεισμό συγκεκριμένου κόμματος, σε τέτοιο βαθμό που καταφανώς δεν εξασφαλίστηκε η ισόρροπη παρουσίαση όλων των σημαντικών πολιτικών απόψεων.
4. Κατά την αξιολόγηση ύπαρξης τυχόν υπερβολικής προβολής, δηλαδή σημαντικής ανισορροπίας των μεταδιδόμενων απόψεων και δραστηριοτήτων συγκεκριμένων κομμάτων, θα πρέπει να εκτιμηθεί αν αυτή δικαιολογείτο ή/και επιβαλλόταν λόγω της δεδομένης συγκυρίας και της σπουδαιότητας συγκεκριμένων ειδήσεων κατά την ελεγχόμενη χρονική περίοδο ή αν, αντίθετα, δεν ήταν ανεκτή κατ’ εφαρμογή των συνταγματικών και νομοθετικών διατάξεων περί εξασφάλισης της εσωτερικής πολιτικής πολυφωνίας.

*Η Αγγέλα Νταρζάνου είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα "Η ΑΥΓΗ"

ΕΕ: Το Συμβούλιο προωθεί περαιτέρω ενέργειες για την προστασία των δημοσιογράφων

Τα κράτη μέλη καλούν την Επιτροπή να ενισχύσει τη χρηματοδότηση για την ανεξάρτητη και ερευνητική δημοσιογραφία και να λάβει υπόψη την ασφάλεια online και την ελευθερία του λόγου για τους δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης σε όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες που απορρέουν από την ψηφιακή στρατηγική της ΕΕ.

Στο πλαίσιο των αυξανόμενων απειλών για τους δημοσιογράφους και, επομένως, των εμποδίων στην ελευθερία της έκφρασης και στην ελευθερία ενημέρωσης, το Συμβούλιο των Υπουργών ενέκρινε συμπεράσματα για την προστασία και την ασφάλεια των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση. 

Τα κράτη μέλη καλούν την Επιτροπή να ενισχύσει τη χρηματοδότηση για την ανεξάρτητη και ερευνητική δημοσιογραφία και να λάβει υπόψη την ασφάλεια online και την ελευθερία του λόγου για τους δημοσιογράφους και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης σε όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες που απορρέουν από την ψηφιακή στρατηγική της ΕΕ. 

Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι πολλοί δημοσιογράφοι και άλλοι επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης δεν είναι σε θέση να εργάζονται ελεύθερα και ανεξάρτητα παντού, όπως θα έπρεπε. Σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο αριθμός των ειδοποιήσεων για σοβαρές απειλές για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2016 (ο αριθμός των ειδοποιήσεων το 2021 ήταν 282). 

Εκτός από τις απειλές για την ασφάλειά τους, η οικονομική κατάσταση των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης γίνεται επίσης όλο και πιο επισφαλής. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, το κλείσιμο των μέσων ενημέρωσης και οι συνέπειες της πανδημίας έχουν οδηγήσει σε επιδείνωση της οικονομικής ανασφάλειας των δημοσιογράφων. Μάθηση, διεθνής δράση και υποστήριξη στους δημοσιογράφους Στα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή - μεταξύ άλλων για τα εξής:

• Ενθάρρυνση της δια βίου μάθησης για τους διευθυντές αιθουσών σύνταξης (newsroom managers), τις αρχές επιβολής του νόμου, τους δικαστές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σχετικά με την προστασία των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης
• Δέσμευση να εργαστούν για την προστασία των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο σε σχετικά πολυμερή φόρα, σε διμερείς σχέσεις και σε διεθνείς πρωτοβουλίες
• Υποστήριξη - για παράδειγμα μέσω επαγγελματικής, οικονομικής, κοινωνικής και νομικής βοήθειας - ανεξάρτητων και εξόριστων δημοσιογράφων και επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, ιδιαίτερα από χώρες όπως η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Ρωσική Ομοσπονδία

Ιστορικό και επόμενα βήματα

Αυτά τα συμπεράσματα που εγκρίθηκαν σήμερα αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συνόλου πρωτοβουλιών. Στις 16 Σεπτεμβρίου 2021, η Επιτροπή υπέβαλε σύσταση που παρέχει οδηγίες προς τα κράτη μέλη να λάβουν αποτελεσματικά, κατάλληλα και αναλογικά μέτρα για να διασφαλίσουν την προστασία, την ασφάλεια και την ενδυνάμωση των δημοσιογράφων. Στις 27 Απριλίου, η Επιτροπή πρότεινε σχέδιο νόμου της ΕΕ για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες (γνωστή ως οδηγία SLAPP). Η Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να εγκρίνει ευρωπαϊκό νόμο για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με στόχο τη διαφύλαξη του πλουραλισμού και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης στην εσωτερική αγορά της ΕΕ. 

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ακόμη να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την εφαρμογή των μέτρων και να προβούν σε απολογισμό της εφαρμογής των συμπερασμάτων το 2025.  

Συστάσεις της Κομισιόν και στη Ελληνική κυβέρνηση: Οδηγία για την προστασία των δημοσιογράφων από καταχρηστικές αγωγές (Απρίλιος 2022)

Υπενθυμίζουμε και τις συνεχείς συστάσεις της Κομισιόν στην κυβέρνηση Μητσοτάκη σε ό,τι αφορά στην προστασία των δημοσιογράφων και απέναντι σε κάθε απόπειρα φίμωσής τους. 

Μία μέρα μετά την απάντηση της Κομισιόν σε ερώτηση της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την ελευθερία του Τύπου και τις διώξεις δημοσιογράφων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνωση που εξέδωσε προτείνει την υιοθέτηση οδηγίας για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από καταχρηστικές αγωγές και δικαστικές διαδικασίες (SLAPPs). 

 Όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, «σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση της προστασίας των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες. Οι στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού, γνωστές με το αγγλικό ακρωνύμιο «SLAPP», αποτελούν μια ιδιαίτερη μορφή παρενόχλησης που χρησιμοποιείται κυρίως κατά δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με σκοπό να αποτραπεί ή να τιμωρηθεί η κάλυψη ζητημάτων δημόσιου συμφέροντος. Η προτεινόμενη οδηγία καλύπτει τις στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα. Επιτρέπει στους δικαστές να απορρίπτουν ταχέως τις προδήλως αβάσιμες αγωγές κατά δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεσπίζει επίσης διάφορες δικονομικές εγγυήσεις και μέσα έννομης προστασίας, όπως αποζημίωση και αποτρεπτικές κυρώσεις για την άσκηση καταχρηστικών αγωγών. Η Επιτροπή εκδίδει επίσης συμπληρωματική σύσταση για να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ευθυγραμμίσουν τους κανόνες τους με την προτεινόμενη νομοθεσία της ΕΕ και ως προς τις εγχώριες υποθέσεις, καθώς και σε όλες τις διαδικασίες, όχι μόνο στις αστικές υποθέσεις. Η σύσταση καλεί επίσης τα κράτη μέλη να λάβουν σειρά άλλων μέτρων, όπως η κατάρτιση και η ευαισθητοποίηση με σκοπό την καταπολέμηση των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού. 

Η Αντιπρόεδρος για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, κ. Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε τα εξής: «Υποσχεθήκαμε να υπερασπιστούμε καλύτερα τους δημοσιογράφους και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι όσων προσπαθούν να τους φιμώσουν. Αυτό είναι κάτι που γίνεται πραγματικότητα με τη νέα αυτή νομοθεσία. Σε μια δημοκρατία, ο πλούτος και η εξουσία δεν μπορούν να προσφέρουν σε κανέναν πλεονέκτημα έναντι της αλήθειας. Με τα μέτρα αυτά συμβάλλουμε στην προστασία όσων διακινδυνεύουν να μιλήσουν όταν διακυβεύεται το δημόσιο συμφέρον — όταν αναφέρονται, για παράδειγμα, σε καταγγελίες για ξέπλυμα χρήματος και διαφθορά, σε περιβαλλοντικά και κλιματικά ζητήματα ή άλλα θέματα που είναι σημαντικά για όλους μας». 

Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης κ. Ντιντιέ Ρεντέρς δήλωσε σχετικά: «Η ενεργός άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης είναι καίριας σημασίας για μια υγιή και ακμάζουσα δημοκρατία. Η ΕΕ θα προστατεύει πάντα το δικαίωμα αυτό. Σήμερα, κάνουμε σημαντικά βήματα για την προστασία των δημοσιογράφων και της κοινωνίας των πολιτών που βρίσκονται ολοένα και περισσότερο υπό την απειλή στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού. Οι στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού καθυστερούν ή ακόμη και εμποδίζουν τη δημοσίευση δηλώσεων που αφορούν το δημόσιο συμφέρον, αλλά και επιβαρύνουν τα δικαστήρια. Τώρα παρέχουμε τα μέσα για τον έλεγχο αυτής της καταχρηστικής πρακτικής». 

Πρόταση για νομοθεσία της ΕΕ κατά των SLAPP 

Η προτεινόμενη οδηγία παρέχει στα δικαστήρια και στους στόχους των στρατηγικών αγωγών προς «αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού τα εργαλεία για την καταπολέμηση των προδήλως αβάσιμων ή καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών». 

Οπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν, «οι προτεινόμενες εγγυήσεις θα εφαρμόζονται σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα. Οι εγγυήσεις αναμένεται να ωφελήσουν ιδίως τους δημοσιογράφους και τα πρόσωπα ή τις οργανώσεις που ασχολούνται με την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και διαφόρων άλλων δικαιωμάτων, όπως τα περιβαλλοντικά και κλιματικά δικαιώματα, τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, τα δικαιώματα των ατόμων με μειονοτικό φυλετικό ή εθνοτικό υπόβαθρο, τα εργασιακά δικαιώματα ή τις θρησκευτικές ελευθερίες, αλλά καλύπτονται όλα τα πρόσωπα που συμμετέχουν δημοσίως σε θέματα δημόσιου συμφέροντος. Οι εγγυήσεις στοχεύουν στη διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και των δικαιωμάτων στην ιδιωτική ζωή και της προστασίας της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης». 

Τα κυριότερα στοιχεία της πρότασης είναι τα ακόλουθα:

• Απόρριψη των προδήλως αβάσιμων δικαστικών διαδικασιών σε πρώιμο στάδιο — τα δικαστήρια θα είναι σε θέση να λάβουν σε πρώιμο στάδιο απόφαση για την απόρριψη της διαδικασίας εάν μια υπόθεση είναι προδήλως αβάσιμη. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο ενάγων φέρει το βάρος να αποδείξει ότι η υπόθεση δεν είναι προδήλως αβάσιμη
• Δικαστικά έξοδα — ο ενάγων φέρει το σύνολο των δικαστικών εξόδων, συμπεριλαμβανομένων των δικηγορικών αμοιβών του εναγομένου, σε περίπτωση απόρριψης μιας υπόθεσης ως καταχρηστικής·
• Αποζημίωση — ο εναγόμενος σε μια στρατηγική αγωγή προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού θα έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει και να λάβει πλήρη αποζημίωση για περιουσιακή και μη περιουσιακή ζημία·
• Αποτρεπτικές κυρώσεις — προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο οι ενάγοντες να κινήσουν καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες, τα δικαστήρια θα μπορούν να επιβάλλουν αποτρεπτικές κυρώσεις σε όσους προσφεύγουν στο δικαστήριο.
• Προστασία από αποφάσεις που εκδίδονται σε τρίτες χώρες — Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αρνούνται την αναγνώριση δικαστικής απόφασης που έχει εκδοθεί σε τρίτη χώρα κατά προσώπου που κατοικεί σε κράτος μέλος εάν η διαδικασία κρίνεται προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική βάσει του δικαίου του κράτους μέλους. Ο στόχος της αγωγής θα μπορεί επίσης να διεκδικήσει αποζημίωση και καταβολή των δικαστικών εξόδων στο κράτος μέλος στο οποίο κατοικεί.

Σύσταση προς τα κράτη μέλη Η σύσταση της Επιτροπής που εγκρίθηκε επίσης σήμερα συμπληρώνει την οδηγία και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι:

• Τα εθνικά νομικά πλαίσια παρέχουν τις αναγκαίες εγγυήσεις, παρόμοιες με εκείνες που παρέχονται σε επίπεδο ΕΕ, για την αντιμετώπιση εγχώριων υποθέσεων που αφορούν στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση δικονομικών εγγυήσεων για την απόρριψη των προδήλως αβάσιμων δικαστικών διαδικασιών σε πρώιμο στάδιο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι κανόνες τους που εφαρμόζονται ως προς τη δυσφήμηση, η οποία αποτελεί έναν από τους συνηθέστερους λόγους κατάθεσης στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού, δεν έχουν αδικαιολόγητο αντίκτυπο στην ελευθερία της έκφρασης, στην ύπαρξη ανοικτού, ελεύθερου και πλουραλιστικού περιβάλλοντος μέσων ενημέρωσης και στη συμμετοχή του κοινού.
• Θα παρέχεται κατάρτιση για τους επαγγελματίες του νομικού κλάδου και στους δυνητικούς στόχους στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού με σκοπό τη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εν λόγω δικαστικών διαδικασιών. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατάρτισης Δικαστικών θα συμμετέχει ώστε να διασφαλίζεται ο συντονισμός και η διάδοση των πληροφοριών σε όλα τα κράτη μέλη·
• Θα διοργανώνονται εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης, έτσι ώστε οι δημοσιογράφοι και οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να αναγνωρίζουν ότι ασκείται εναντίον τους στρατηγική αγωγή προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού·
• Οι στόχοι των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού έχουν πρόσβαση σε ατομική και ανεξάρτητη στήριξη, όπως από δικηγορικές εταιρείες που υπερασπίζονται δωρεάν τους στόχους τέτοιων αγωγών·
• Τα συγκεντρωτικά δεδομένα που συλλέγονται σε εθνικό επίπεδο σχετικά με προδήλως αβάσιμες ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού θα υποβάλλονται στην Επιτροπή σε ετήσια βάση, αρχής γενομένης από το 2023.

Επόμενα βήματα Η προτεινόμενη οδηγία θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης και να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προτού καταστεί νομοθεσία της ΕΕ. Η σύσταση της Επιτροπής έχει άμεση εφαρμογή. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν έκθεση σχετικά με την εφαρμογή στην Επιτροπή 18 μήνες μετά την έκδοση της σύστασης.

Γιάννης Οικονόμου: Απολογούμενος στην Κομισιόν και την Βέρα Γιούροβα για την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα

Η αξιωματούχος της ΕΕ, Βέρα Γιούροβα, έθεσε όλη την ατζέντα των θεμάτων που δείχνουν ότι η ελευθεροτυπία στην Ελλάδα, πλήττεται, με τον Γιάννη Οικονόμου να απαντά ως απολογούμενος...

 Η Γιούροβα ζήτησε εξηγήσεις από τον Οικονόμου μεταξύ άλλων για την Ελευθερία του Τύπου, τις κρατικές διαφημίσεις και την έρευνα για τη δολοφονία Καραϊβάζ.

Υπό την επιτήρηση της Κομισιόν θα βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση καθώς ο Γιάννης Οικονόμου όπως φαίνεται δεν έπεισε την Βέρα Γιούροβα στη συνάντηση που είχαν.

Η αντιπρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε στις εκθέσεις που αποτελούν κόλαφο για την κυβέρνηση σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στη χώρα μας, αλλά και στις νομοθετικές εξελίξεις που σχετίζονται με την ποινικοποίηση της παραπληροφόρησης και τη διακυβέρνηση του εθνικού πρακτορείου Τύπου, δηλαδή του ΑΠΕ - ΜΠΕ.

Σύμφωνα με το γραφείο Τύπου της Βέρα Γιούροβα, η αντιπρόεδρος της Κομισιόν επέμεινε στη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στην κατανομή των δημοσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής διαφήμισης, μία αναφορά που θα μπορούσε να αποτελέσει αιχμή για τις λίστες Πέτσα.

Παράλληλα ρώτησε τον Γιάννη Οικονόμου σχετικά με την έρευνα για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ και τη δράση για τη βελτίωση της προστασίας των δημοσιογράφων στην Ελλάδα, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση του 2021 για το κράτος δικαίου.

Η ανακοίνωση έκλεισε με την επισήμανση ότι «η αντιπρόεδρος Γιούροβα και ο αναπληρωτής υπουργός Γ. Οικονόμου συμφώνησαν να παραμείνουν σε στενή επαφή για όλα αυτά τα θέματα» δείχνοντας ότι η Κομισιόν θα συνεχίζει να έχει την κυβέρνηση Μητσοτάκη υπό αυστηρή επιτήρηση.

Από την πλευρά του ο Γιάννης Οικονόμου επιχείρησε να διαψεύσει τις εκθέσεις για την Ελευθερία του Τύπου που αδειάζουν την κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων και αυτή των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα. «Στην Ελλάδα η ελευθερία του Τύπου είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη.

Ο πλουραλισμός και η υπεράσπιση του δημοσιογραφικού έργου κατοχυρώνονται τόσο θεσμικά, όσο και στην πράξη. Για αυτό και η χώρα μας συγκαταλέγεται στους πιο ενεργούς εταίρους της Ε.Ε., όσον αφορά τη συνδρομή των μελλοντικών πρωτοβουλιών της Επιτροπής» σημείωσε μεταξύ άλλων.

With Deputy Minister I. Oikonomou we discussed challenges for media freedom in Greece and the EU.
I was informed about initiatives put forward by the government for the protection of journalists and on transparency.
I welcomed strong support for EU action on media freedom. pic.twitter.com/3yG297vnjm

— Věra Jourová (@VeraJourova) May 24, 2022

Deutsche Welle: «Παρακολουθούνται δημοσιογράφοι στην Ελλάδα;»

Μόλις την 70ή θέση καταλαμβάνει η Ελλάδα στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου

Εντείνεται η ανησυχία για την ελευθεροτυπία στην Ελλάδα μετά τις επιθέσεις σε δημοσιογράφους, αλλά και τη νέα νομοθεσία περί διασποράς ψευδών ειδήσεων.

Στις 13 Νοεμβρίου ο ερευνητής δημοσιογράφος Σταύρος Μαλιχούδης σκρόλαρε στο Facebook, απολαμβάνοντας τον πρωϊνό καφέ, όταν έπεσε πάνω σε ένα ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών με τίτλο «Οι ελληνικές αρχές κατασκοπεύουν τους πολίτες». Έτρεξε αμέσως να αγοράσει την εφημερίδα. Αυτό που διάβασε επιβεβαίωνε τις υποψίες του. Το άρθρο αφορούσε τον ίδιο και τον εργοδότη του, το ερευνητικό μέσο Solomon, με έδρα στην Αθήνα.

Ο Μαλιχούδης είχε κάνει ρεπορτάζ για έναν 12χρονο πρόσφυγα στην Κω, στον οποίο είχε αναφερθεί και η γαλλική εφημερίδα Le Monde. Το όνομα του δημοσιογράφου εμφανιζόταν σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που είχαν διαρρεύσει από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, κάτι που σήμαινε ότι οι αρχές τον είχαν θέσει υπό παρακολούθηση.

Σύμφωνα με τον Μαλιχούδη, ο εκφοβισμός δημοσιογράφων εντείνεται. Ο ίδιος πιστεύει πως δεν είναι ο μόνος δημοσιογράφος που παρακολουθείται. «Γενικότερα», λέει, «η κυβέρνηση δεν είναι ευτυχής για όσους ερευνούν θέματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση και ιδιαίτερα με το πώς η κυβέρνηση χειρίζεται το μεταναστευτικό στην Ελλάδα». Σύμφωνα με τον Μαλιχούδη «οι κρατούντες προσπαθούν να διατηρήσουν ένα θετικό αφήγημα για το πόσο καλά διαχειρίζονται τα 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ που έλαβε η Ελλάδα από την ΕΕ για να διαχειριστεί το προσφυγικό ως πρώτη χώρα υποδοχής. Ωστόσο, αμέτρητες αναφορές των ΜΜΕ έχουν προκαλέσει αμφιβολίες για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το Der Spiegel, οι New York Times και η Deutsche Welle, έχουν παρουσιάσει αποδείξεις ότι σε τακτική βάση οι ελληνικές αρχές απελαύνουν παράνομα στην Τουρκία άτομα που ζητούν άσυλο.

Η Ολλανδέζα δημοσιογράφος και ο πρωθυπουργός

Τα ελληνικά ΜΜΕ αγνοούν αναφορές σε παράνομες δραστηριότητες και αποφεύγουν να θέσουν δύσκολες ερωτήσεις στην κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι να ακούγονται υπεκφυγές γύρω από θέματα ταμπού, τα οποία μόνο λίγοι δημοσιογράφοι τολμούν να θίξουν. Ωστόσο αυτό ακριβώς έκανε πρόσφατα η επί σειρά ετών Ολλανδή ανταποκρίτρια Ίνγκεμποργκ Μπέγκελ. Προκάλεσε σκάνδαλο, όταν ήρθε αντιμέτωπη με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη διάρκεια κοινής συνέντευξής τύπου με τον Ολλανδό ομόλογό του στις 9 Νοεμβρίου. «Πότε, επιτέλους, θα σταματήσετε να λέτε ψέμματα για τις επαναπροωθήσεις και τους πρόσφυγες στην Ελλάδα», ρώτησε τον Μητσοτάκη πριν ασκήσει κριτική, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ολλανδία, για το ότι ανέχονται τη βίαιη μεταναστευτική πολιτική της Αθήνας και δεν επιτρέπουν την είσοδο στη χώρα σε περισσότερους αιτούντες άσυλο.

Οργισμένη απάντηση

Αρχικά ο Έλληνας πρωθυπουργός απάντησε: «Αντιλαμβάνομαι ότι στην Ολλανδία έχετε μία κουλτούρα να θέτετε με ευθύτητα ερωτήματα στους πολιτικούς και αυτό το σέβομαι». Στη συνέχεια, ωστόσο, εξοργίστηκε και την κατηγόρησε ότι προσβάλλει τον ίδιο και τη χώρα. Το περιστατικό οδήγησε σε μία σειρά αρνητικών επιθέσεων κατά της Μπέγκελ, την οποία απεικόνιζαν ως πράκτορα των Τούρκων, ενώ επιχειρούσαν να υπονομεύσουν την αξιοπιστία της ως δημοσιογράφου. Έλαβε πολυάριθμες απειλές για τη ζωή της, ενώ υπέστη ακόμη και σωματική βία.

Διεθνείς οργανισμοί, μεταξύ αυτών οι Human Rights Watch και οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, ανησυχούν όλο και περισσότερο για την ελευθερία των ΜΜΕ στην Ελλάδα. Την ανησυχία πυροδοτεί και ένας νέος νόμος, που καθιστά ποινικό αδίκημα τη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Σύμφωνα με αυτή τη νομοθεσία, που εγκρίθηκε στις 11 Νοεμβρίου, όποιος κρίνεται ένοχος για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν ανησυχία ή να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στην εθνική οικονομία, την αμυντική ικανότητα της χώρας ή τη δημόσια υγεία» μπορεί να καταδικασθεί σε ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών, καθώς και πρόστιμο.

Αγωγές εναντίον δημοσιογράφων

Αναφερόμενος στο πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά των δημοσιογράφων ο νέος νόμος, ο Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής δημοσίου δικαίου στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, λέει ότι ο νόμος «είναι εξαιρετικά ασαφής». Κυρίως όμως ανησυχεί για τη δικαστική εξουσία. «Το ελληνικό δικαστικό σύστημα έχει φανεί αναξιόπιστο στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», επισημαίνει. Παράλληλα φοβάται ότι η δικαστική εξουσία είναι εξαιρετικά πολιτικοποιημένη. «Έχουμε συστημικά προβλήματα στο δικαστικό μας σύστημα», λέει, «αλλά δυστυχώς αυτή η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται». Κατά τον Ελευθεριάδη το σύστημα θα έπρεπε να έχει μεταρρυθμιστεί εδώ και χρόνια, αλλά μέχρι στιγμής δεν γίνεται κάτι. Γι αυτό θεωρεί τον νέο νόμο «απειλή για την ελευθερία του λόγου».

Η Σταυρούλα Πουλημένη και μία ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων που έχουν αφοσιωθεί στην ελευθερία του λόγου και την ανεξάρτητη δημοσιογραφία ίδρυσαν το 2010 το Altherthess, μία μικρή δημοσιογραφική ιστοσελίδα σε συνεταιριστική βάση. Έκτοτε η Πουλημένη καλύπτει τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της εξόρυξης χρυσού στην Χαλκιδική, περιοχή ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς στη Βόρεια Ελλάδα. Τον Οκτώβριο του 2020 είχε αναφερθεί στην καταδίκη δύο υψηλόβαθμων στελεχών της Hellas Gold για μόλυνση των υδάτων και περιβαλλοντικές ζημίες. Τον επόμενο χρόνο, ενώ το Εφετείο είχε επικυρώσει την καταδικαστική απόφαση, η Σταυρούλα Πουλημένη και το Alterthess βρέθηκαν αντιμέτωποι με αγωγή που κατέθεσε ο Ευστάθιος Λάλιος, ένα από τα στελέχη που καταδικάστηκαν, απαιτώντας αποζημίωση 100.000 ευρώ για τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης και παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που σχετίζονται με την ποινική του καταδίκη. Εάν δεν καταβληθεί το ποσό, η Πουλημένη θα μπορούσε να βρεθεί αντιμετώπη με ποινή φυλάκισης ενός έτους.

Απόπειρα φίμωσης ανεξάρτητων δημοσιογράφων

«Είναι μια ξεκάθαρη προσπάθεια να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με το περιβαλλοντικό έγκλημα που υπάρχει στην Χαλκιδική», λέει η Πουλημένη στην DW, για να προσθέσει ότι η αγωγή είναι μία SLAPP (strategic lawsuit against public participation), με στόχο να εκφοβίσει τις φωνές κριτικής και να επιβάλει σιωπή σε όσους επιχειρούν να ερευνήσουν ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος. Είναι ανησυχητικό ότι οι αγωγές SLAPP πολλαπλασιάζονται στην ΕΕ.

Η Πουλημένη παραδέχεται πως η ενασχόληση με αυτές τις αγωγές όχι μόνο απορροφά πολύ χρόνο, αλλά έχει και ψυχολογικές επιπτώσεις. Σπεύδει όμως να διευκρινίσει ότι δεν φοβάται. «Με αυτόν τον τρόπο θεωρούμε ότι η εταιρεία επιχειρεί να μας εκφοβίσει, αλλά μέχρι στιγμής έχει καταφέρει το αντίθετο: να μας κινητοποιήσει να ασχοληθούμε ακόμα περισσότερο με αυτό το ζήτημα». Το Alterthess είναι ένα από τα ελάχιστα μέσα ενημέρωσης που καλύπτουν το ζήτημα της εξόρυξης χρυσού στην Χαλκιδική και παρακολουθούν τις δραστηριότητες της Hellas Gold. «Έχει επιβληθεί μια περίεργη σιωπή από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης», λέει η Πουλημένη και προσθέτει ότι πολλά μέσα έχουν ταχθεί υπέρ της εταιρείας, που τα χρηματοδοτεί μέσω διαφημίσεων.

Οικονομικά ανεξάρτητος τύπος

Η οικονομική βιωσιμότητα των ΜΜΕ είναι μία από τις προκλήσεις, που απειλούν την ελευθερία του τύπου. Αυτό ανησυχεί και τον Νίκο Παναγιώτου, αναπληρωτή καθηγητή στη Σχολή Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. «Τύπος ο οποίος δεν μπορεί να είναι οικονομικά ανεξάρτητος, Μέσα Ενημέρωσης τα οποία βασίζονται σε κρατικές χρηματοδοτήσεις σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα υπνομεύεται η αξιοπιστία τους, υπονομεύεται η ανεξαρτησία τους καθώς για να επιβιώσουν θα πρέπει να βασιστούν σε τρίτες πηγές χρηματοδότησης», λέει ο ίδιος στην DW.

Ενώ το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου και άλλοι διεθνείς οργανισμοί έχουν εκφράσει έντονη ανησυχία για την αγωγή SLAPP και δύο πολιτικά κόμματα έχουν καταθέσει σχετικές επερωτήσεις στη Βουλή, η υπόθεση προβάλλεται μόνο από αριστερά και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Ο Παναγιώτου εντοπίζει και έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα που περιορίζει τον πλουραλισμό στα μέσα ενημέρωσης: το ιδιοκτησιακό καθεστώς. «Είναι ένας μικρός αριθμός ιδιοκτητών και έχει συγκεντρώσει στα χέρια του ένα μεγάλο ποσοστό Μέσων Ενημέρωσης», επισημαίνει.

Τα περιστατικά αυτά, σε συνδυασμό με τη δολοφονία του βετεράνου δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, τις επιθέσεις σε δημοσιογράφους και τις προσπάθειες της κυβέρνησης να περιορίσει την ελευθερία κινήσεων των μέσων ενημέρωσης, οδήγησαν την Media Freedom Rapid Response, έναν μηχανισμό ελέγχου της ελευθεροτυπίας στην Ευρώπη, να εγκαινιάσει πρόσφατα μία διαδικτυακή αποστολή στην Ελλάδα για τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και την ασφάλεια των δημοσιογράφων.

Φλόριαν Σμιτς, Αλεξία Καλαϊτζή / DW