Δημοσίευση: 24 Οκτωβρίου, 2010
> Η «απροθυμία» οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο> Η πραγματική αιτία: Πατρίδα του κεφαλαίου είναι το κέρδος του!
από τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ
Με φραστικές πατριωτικές κορόνες υπουργών και διαρροές στον Τύπο σχετικά με τη διακοπή των «μυστικών» διαπραγματεύσεων με την τουρκική κυβέρνηση, προσπαθεί η αστική προπαγάνδα να συσκοτίσει το ρόλο της σημερινής κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στην απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.
Ετσι, ο υπουργός Εξωτερικών, Δημ. Δρούτσας, δήλωσε ότι η κυβέρνηση δε θα δεχθεί «ούτε γρατζουνιά σε ό,τι αφορά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα», ενώ η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» μας πληροφόρησε ότι η κυβέρνηση απέρριψε τελικά πρόταση της Τουρκίας για μυστική συμφωνία που θα οδηγούσε σε καθεστώς συνδιαχείρισης του Αιγαίου σε στρατιωτικό επίπεδο.
Δυστυχώς για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τα γεγονότα είναι πεισματάρικα και δε χρειάζεται να έχει κανείς πρόσβαση σε μυστικές πληροφορίες για να αντιληφθεί τον επικίνδυνο ρόλο της για τα λαϊκά συμφέροντα. Αρκεί να παρακολουθήσει τόσο τις φανερές ενέργειές της όσο και τις ακόμα πιο φανερές, σκόπιμες παραλείψεις της.
Η «απροθυμία» οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όπως και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, δεν προχώρησε στην οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, παρότι το συγκεκριμένο δικαίωμα κατοχυρώνεται απ' τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Η κατοχύρωση της ΑΟΖ προσδιορίζει ότι μια χώρα αποκτά σε νομικό επίπεδο αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα για το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων εντός των οριοθετημένων υδάτων της συγκεκριμένης Ζώνης.
Σήμερα 137 παράκτια κράτη διαθέτουν ΑΟΖ, όπως εξάλλου και η Τουρκία στη θαλάσσια ζώνη της Μαύρης Θάλασσας. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όλα τα νησιά και όλες οι νησίδες διαθέτουν ΑΟΖ, η οποία καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Η ΑΟΖ μπορεί να επεκταθεί μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια, αλλά αν συναντήσει ΑΟΖ γειτονικής χώρας υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία δίκαιης οριοθέτησης μεταξύ τους (με βάση τη μέθοδο της «μέσης γραμμής»). Χώρες με μικρότερη ισχύ απ' την Ελλάδα, όπως η Λιβύη και η Βενεζουέλα, έχουν ήδη επιτύχει ικανοποιητικούς όρους εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων τους.
Κρίσιμα ζητήματα στην περίπτωση που εξετάζουμε είναι η οριοθέτηση των ΑΟΖ που αφορούν στο Β. Αιγαίο ανατολικά της Θάσου, στο Νότιο Αιγαίο με επίκεντρο το Καστελόριζο, στην Κύπρο και στο Ιόνιο Πέλαγος. Πρόκειται για περιοχές με πολλαπλή γεωπολιτική σημασία αφού περιλαμβάνουν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποτελούν θαλάσσιες οδούς για τη διέλευση αγωγών και τη μεταφορά ενέργειας και έχουν αυτονόητη στρατιωτική σημασία για τον έλεγχο της Ανατ. Μεσογείου.
Συγκεκριμένα, η οριοθέτηση ΑΟΖ του Καστελόριζου και της Κύπρου περιορίζει σημαντικά τα σχέδια επέκτασης της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο Β. Αιγαίο, ανατολικά της Θάσου έχει αναγνωρισθεί ήδη απ' τη δεκαετία του '80 (με τις περιβόητες δηλώσεις του υπουργού του ΠΑΣΟΚ Ευάγγ. Κουλουμπή) η ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή του Μπάμπουρα.
Το ζήτημα είναι πιο σύνθετο όσον αφορά στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, όπου εκδηλώνονται αντιθέσεις μεταξύ Ισραήλ, Τουρκίας και Λιβάνου (με τη στήριξη και του Ιράν), για την οριοθέτηση των σχετικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η περιοχή αποτελεί ήδη εστία όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται όλα τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα κοιτάσματα φυσικού αερίου (όπως το πεδίο Λεβιάθαν μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, και το Θαλάσσιο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ), τα πετρελαϊκά κοιτάσματα της Β. Κύπρου καθώς και η ισραηλινή πρόταση για μεταφορά φυσικού αερίου με υποθαλάσσιο αγωγό στην Ελλάδα. Για την ύπαρξη αυτών των κοιτασμάτων και τη γεωπολιτική σημασία τους υπάρχουν επισημάνσεις του ΚΚΕ ήδη από το 2002. Η πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Δ. Δρούτσα, στη Μέση Ανατολή συνδέεται με αυτές τις εξελίξεις. Αξίζει να σημειώσουμε ότι μέχρι σήμερα οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν προχωρήσει σε οριοθέτηση ΑΟΖ ούτε καν με την Κύπρο, η οποία έχει συνάψει σχετική αρχική συμφωνία με την Αίγυπτο! Δεν έχουν επίσης προχωρήσει στη διερεύνηση των πιθανών κοιτασμάτων του Αιγαίου κάτω απ' τις 3.000 μέτρα, παρά τα ενθαρρυντικά ερευνητικά δεδομένα. Την ίδια στιγμή τα ΕΛΠΕ συμμετέχουν σε ερευνητικές γεωτρήσεις στη Λιβύη και στην Αίγυπτο.
Στο Ιόνιο Πέλαγος, που διαθέτει επίσης ανεξερεύνητα κοιτάσματα, δρομολογούνται οι πρώτες προκηρύξεις διεθνών διαγωνισμών για έρευνες στις παράκτιες περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου και του Νομού Ιωαννίνων.
Οι συνομιλίες με την Αλβανία διαμόρφωσαν ένα αρχικό πλαίσιο συμφωνίας. Ομως, την ίδια περίοδο αναβαθμίζεται η παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή. Η Τουρκία διαθέτει και χρηματοδοτεί βάσεις στρατιωτικής συνεργασίας στο Δυρράχιο και στην Αυλώνα της Αλβανίας. Τον Ιούνη του 2010 πραγματοποιήθηκε ανθυποβρυχιακή άσκηση Τουρκίας - Αλβανίας στα διεθνή ύδατα της Κεφαλονιάς (εντός του FIR Αθηνών) με τη στήριξη του ΝΑΤΟ και συμμετοχή πλοίων των ΗΠΑ και της Ιταλίας.
Στην ουσία η κυβέρνηση φέρει ιστορική ευθύνη για την απεμπόληση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο (τα οποία περιλαμβάνουν και τα δικαιώματα εξόρυξης των πλούσιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων), με την αποδοχή της σύστασης Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας και τη δρομολόγηση της συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου. Συνεκμετάλλευση που κατοχυρώνει την ισότιμη συμμετοχή της Τουρκίας και διασφαλίζει τη μερίδα του λέοντος σε αμερικανικούς και βρετανικούς ενεργειακούς ομίλους. Σχετικά με το ενδιαφέρον των τελευταίων αξίζει να υπενθυμίσουμε τη σχετική επίσκεψη του αντιπροέδρου της «Shell», Ρ. Ρουντς, για διασφάλιση αδειών παραχώρησης στη Β. Ελλάδα το 2005, καθώς και την παρότρυνση, το καλοκαίρι του 2010, του υφυπουργού των ΗΠΑ για την ενέργεια στην Ευρασία, Ρ. Μόρνινγκσταρ, να προχωρήσει η Ελλάδα σε κοινή επιχειρηματική δράση με την Τουρκία στο Αιγαίο, μέχρι να οριοθετηθούν τα θαλάσσια σύνορα. Ο Ρ. Μόρνινγκσταρ χαρακτήρισε το Αιγαίο αμφισβητούμενη περιοχή.
Η πιο επικίνδυνη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης
Φυσικά, η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν πρωτοτυπεί. Βαδίζει στο γνώριμο δρόμο που χάραξαν οι προηγούμενες με σημαντικούς σταθμούς τις «γκρίζες ζώνες» και τις μυστικές συζητήσεις για «πλήρη αποστρατικοποίηση» των Δωδεκανήσων μετά τα γεγονότα στα Ιμια, τη Συμφωνία της Μαδρίτης, την ενεργό συμμετοχή της χώρας στη νέα δομή του ΝΑΤΟ.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ενεργοποιήθηκαν ήδη από το 2006 οι οδηγίες του ΝΑΤΟ που απαγορεύουν στην ουσία τις πτήσεις ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών πάνω από τα ελληνικά νησιά, ανατολικά του 25ου μεσημβρινού, απ' τη Λήμνο μέχρι τη Ρόδο και το Καστελόριζο.
Ομως, η σημερινή κυβέρνηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενη σε βηματισμό σ' αυτό τον κατήφορο και γι' αυτό έλαβε τις δημόσιες ευχαριστίες του γγ του ΝΑΤΟ, Α. Ράσμουσεν. Αποδέχθηκε «μυστικές» συνομιλίες πάνω σε τουρκική πρόταση, η οποία παρουσίαζε σαν παραχώρηση την αυτονόητη διακοπή των τουρκικών υπερπτήσεων (μέσα στην ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 μιλίων), με αντάλλαγμα την ουσιαστική στρατιωτική συνδιαχείριση του Αιγαίου. Παρακολούθησε σαν παθητικός θεατής τις ερευνητικές εισόδους του «Τσεσμέ» και του «Πίρι Ρέις» στα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Παρουσιάζει τώρα σαν ελπιδοφόρα λύση για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής την πρόταση του «Αιγαίου της Πράσινης Ενέργειας». Μια πρόταση που περιλαμβάνει το κλείσιμο των συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά και την πρόσδεσή τους στο ηλεκτρικό δίκτυο της Τουρκίας ώστε να διευκολυνθούν τα επενδυτικά σχέδια των ομίλων της πράσινης ενέργειας και να εδραιωθεί η οικονομική βάση της συνδιαχείρισης του Αιγαίου.
Αντίστοιχα, στο σκέλος των αγωγών μεταφορών ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή, είναι σαφής η έμφαση που δίνεται στην προώθηση σχεδίων αγωγών που προκρίνουν οι ΗΠΑ στον ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η πρόταση σύνδεσης του ελληνοϊταλικού αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου με το αντίστοιχο σχέδιο για μεταφορά φυσικού αερίου στην ΕΕ μέσω Αλβανίας (ITGI και ΤΑΡ) και η υποβάθμιση της υλοποίησης του ρωσικού σχεδίου αγωγού «Σάουθ Στριμ» στις προτεραιότητες της επόμενης περιόδου. Μόνο για την υλοποίηση του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης, μετά την υπογραφή συμφωνίας που διασφαλίζει τη συμμετοχή του αμερικανικού ομίλου «Chevron».
Η πραγματική αιτία: Πατρίδα του κεφαλαίου είναι το κέρδος του!
Η συγκεκριμένη στάση της ελληνικής κυβέρνησης αποδίδεται συχνά όπως και παλιότερα σαν αποτέλεσμα της ενδοτικότητας στις υπαρκτές πιέσεις της Τουρκίας και των ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα αποπροσανατολιστικό σχήμα που συσκοτίζει την ευθύνη της ελληνικής αστικής τάξης και την ενεργό συμμετοχή της στην προώθηση ιμπεριαλιστικών σχεδίων για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής.
Η συμμετοχή της ελληνικής αστικής τάξης σ' αυτά τα σχέδια καθορίζεται φυσικά με βάση την οικονομική, στρατιωτική και πολιτική της ισχύ και τις στρατηγικές της στοχεύσεις. Η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα επιθυμεί την αναβάθμιση της χώρας σε κόμβο μεταφοράς εμπορευμάτων και ενέργειας προς την ΕΕ. Προσπαθεί να ενισχύσει τη θέση της στην εξαγωγή κεφαλαίου στην ευρύτερη περιοχή αλλά και να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις για να δώσει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη στην Ελλάδα. Δίνει έμφαση στη συμμετοχή της στη νέα δομή του ΝΑΤΟ, που διευκολύνει την υλοποίηση των προαναφερόμενων στόχων. Προσδοκά στα κέρδη τραπεζικών, ενεργειακών, εφοπλιστικών και κατασκευαστικών ομίλων απ' την έστω και μειωμένη συμμετοχή στη συνεκμετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Αιγαίου.
Για την υλοποίηση αυτών των στόχων είναι πρόθυμη να απεμπολήσει κυριαρχικά δικαιώματα και να φορτώσει στο λαό πρόσθετα βάρη των νέων οπλικών συστημάτων που απαιτούν τα σχέδια του νέου δόγματος του ΝΑΤΟ.
Για τους ίδιους λόγους αποδέχεται την ένταξη της χώρας χωρίς ουσιαστικές ενστάσεις στη νέα δομή του ΝΑΤΟ, που περιορίζει ακόμα περισσότερο τις δυνατότητες υπεράσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων σε στρατιωτικό επίπεδο και απαιτεί την εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας με την Τουρκία. Αυτή την αντικειμενική βάση αξιοποιούν σήμερα και οι προτάσεις Ερντογάν για να τεθούν όλες οι πτήσεις αεροσκαφών στην περιοχή υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ και να αρχίσει η συνεκμετάλλευση του Αιγαίου χωρίς συμφωνία για τις ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.
Ασφαλώς και υπάρχουν τμήματα της αστικής τάξης που επιθυμούν μια πιο μαχητική διαπραγμάτευση απ' τη σημερινή της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και που προκρίνουν τις επιλογές της Γερμανίας και τα ρωσικά ενεργειακά σχέδια στην περιοχή, πάντα όμως μέσα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της στρατηγικής του.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο η άρχουσα τάξη αναπτύσσει αντιφατικές σχέσεις ανταγωνισμού και συνεργασίας με την αστική τάξη της Τουρκίας. Λαμβάνει υπόψη την αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού δύναμης υπέρ της τελευταίας μετά την εκδήλωση της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Η Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη έχει ήδη ενταχθεί στο G20, πρωταγωνιστεί στον Οργανισμό Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ), παρουσιάζει ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ που φτάνει το 8%. Προωθεί τις διεκδικήσεις της αξιοποιώντας κοινά συμφέροντα με τις ΗΠΑ στην περιοχή. Αξιοποιεί επίσης τις σημαντικές ενεργειακές - οικονομικές συμφωνίες με τη Ρωσία και τις αντιθέσεις ΗΠΑ - ΕΕ για να επεκτείνει τη δράση της στην περιοχή της Ευρασίας. Η προσωρινή όξυνση της σχέσης της με το Ισραήλ εξυπηρετεί την προσέγγισή της με ορισμένες αραβικές χώρες και το Ιράν.
Ετσι, η Τουρκία μπορεί να διαπραγματευτεί ένα νέο μεσοπρόθεσμο συμβιβασμό με το Ισραήλ από καλύτερες θέσεις και σε βάρος των συμφερόντων των λαών της περιοχής.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο αναβάθμισης του γεωστρατηγικού της ρόλου η Τουρκία πιέζει πράγματι για μια συνολική διαπραγμάτευση στο Αιγαίο. Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Αχ. Νταβούτογλου, το Αιγαίο αποτελεί το σημαντικότερο θαλάσσιο κόμβο στην Ευρασία και η μη εφαρμογή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας είναι αναγκαίος όρος για να διασφαλίσει η χώρα του το αναγκαίο στρατηγικό βάθος στην Ανατ. Μεσόγειο. Η Τουρκία φιλοδοξεί να παίξει βασικό ρόλο απ' την Αδριατική ως τον κόλπο της Αλεξανδρέττας.
Συνυπολογίζοντας αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διαπραγματεύεται λοιπόν την απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων και τη μεγαλύτερη εμπλοκή της χώρας στο κουβάρι των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.
Δεν πρόκειται για λογική υποτέλειας, αλλά για ενεργό προώθηση συμφερόντων της αστικής τάξης. Προώθηση που αξιοποιεί με την ίδια ευκολία τον εθνικισμό και τον κοσμοπολιτισμό, το φόβητρο του πολέμου και την πατριδοκαπηλία.
Στον ίδιο αστερισμό κινούνται οι ψευδεπίγραφες καταγγελίες της ΝΔ και του ΛΑ.Ο.Σ. κατά της τουρκικής επιθετικότητας, αλλά και του ΣΥΝ, που μιλά για «θάλασσα ειρήνης» χωρίς σαφή θέση για την οριοθέτηση ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας.
Ο κίνδυνος για τη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή δεν προέρχεται μόνο απ' την τουρκική αστική τάξη. Στο στόχαστρο του λαϊκού κινήματος πρέπει σταθερά να βρίσκονται και η ελληνική αστική τάξη, το ΝΑΤΟ, το Ισραήλ, το σύνολο των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Μόνο έτσι μπορεί να ξεδιπλωθεί συντονισμένη αντιιμπεριαλιστική δράση στην ευρύτερη περιοχή με συνέχεια, διάρκεια και προετοιμασία για απότομη όξυνση της ταξικής πάλης. Το σύνολο των εξελίξεων αποδεικνύει ότι τόσο η υπεράσπιση της ειρήνης όσο και των κυριαρχικών δικαιωμάτων περνά μέσα απ' τον ίδιο δρόμο, απ' την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, την αποδέσμευση απ' το ΝΑΤΟ και την ΕΕ με λαϊκή εξουσία.
Το ζήτημα της οργάνωσης της λαϊκής αντεπίθεσης απέναντι στα ιμπεριαλιστικά σχέδια για την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων πρέπει να αποτελέσει κριτήριο ψήφου στην ερχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης της «Λαϊκής Συσπείρωσης».
Του Μάκη ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνου του Τμήματος Οικονομίας
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου