Αλέξης Τσίπρας / Προδημοσίευση από τοβιβλίο του «Ιθάκη» - «Ώρα αποφάσεων»

 Η "Ιθάκη" δεν είναι ένας προορισμός, είναι ένα ταξίδι αέναο...

    To απόσπασμα δόθηκε επίσημα στη δημοσιότητα από το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα «Ιθάκη» που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από το σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Gutenberg...

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το κεφάλαιο «Ώρα αποφάσεων» του βιβλίου «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα - «Το δημοψήφισμα ήταν δική μου απόφαση. Προσωπική και δύσκολη»

Απόσπασμα δόθηκε επίσημα στη δημοσιότητα από το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα «Ιθάκη» που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από το σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Gutenberg και παράλληλα θα είναι διαθέσιμο και με την μορφή audiobook από την πλατφόρμα της Bookvoice. 

Το απόσπασμα είναι από το κεφάλαιο «Ώρα αποφάσεων».

 Αναλυτικά το απόσπασμα προδημοσίευσης από την «Ιθάκη»:

«Ο Τουσκ, με ύφος που ισορροπούσε ανάμεσα στην αποφασιστικότητα και την αγένεια, θέλοντας ίσως να πάρει τη ρεβάνς από το δικό μου σκληρό τηλεφώνημα, πριν τις 20 Φεβρουαρίου, πήρε τον λόγο στην έναρξη της Συνόδου για να ανακοινώσει με στόμφο: «The game is over». 

Ήταν μια από τις στιγμές που ένιωσα την οργή να με κυριεύει. Ποιος ακριβώς νόμιζε ότι ήταν και από πού αντλούσε το θράσος να περιγράφει ως παιχνίδι το δράμα ενός ολόκληρου λαού; Σκέφτηκα, όχι μόνο ως πολιτικός αλλά και ως απλός Έλληνας, ότι η πατρίδα μου, με όλα της τα λάθη, δεν ύψωσε ποτέ το δάχτυλο σε καμία ευρωπαϊκή χώρα. Κι εγώ, προσωπικά, εκπροσωπούσα έναν λαό μιας χώρας, που κάποτε είχε ψηφίσει υπέρ της ένταξης της δικής του χώρας, της Πολωνίας, στην Ε.Ε., σε μια στιγμή που εκείνοι ζητούσαν στήριξη και αλληλεγγύη. Του απάντησα στο ύφος που άξιζε η δήλωσή του. 

Του είπα πως δεν είχε το δικαίωμα να αποκαλεί παιχνίδι μια διαπραγμάτευση από την οποία κρεμόταν η ζωή ενός ολόκληρου λαού. «Αυτό δεν είναι παιχνίδι. Μια ολόκληρη χώρα κρέμεται από μια κλωστή», του είπα, ανεβάζοντας τον τόνο της φωνής μου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, έκανε και το λάθος, ή την πρόκληση, να ενσωματώσει στο ανακοινωθέν της Συνόδου την «απόφαση», σαν να είχε επιτευχθεί Συμφωνία.

Μα δεν υπήρχε συμφωνία. Υπήρχε ένα τελεσίγραφο. Ένα τελεσίγραφο το οποίο εμείς καλούμασταν να αποδεχτούμε. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα κάτι βαθύτερο: ότι το δημοψήφισμα δεν ήταν απλώς ένα εργαλείο πολιτικής αποδοχής και στήριξης, ή απόρριψης, των κυβερνητικών επιλογών. 

Ούτε βέβαια των δικών μου προσωπικών αποφάσεων. Ήταν η ασπίδα για την ίδια τη σωτηρία της χώρας. Οι εταίροι έπρεπε να καταλάβουν ότι δεν είχαν απέναντί τους μια Κυβέρνηση εξαντλημένη από μήνες διαπραγματεύσεων, έτοιμη είτε να συνθηκολογήσει είτε να καταρρεύσει. Είχαν απέναντί τους έναν ολόκληρο λαό. Και αν ήθελαν να προχωρήσουν χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειες, θα έπρεπε πλέον να κάνουν μια ξεκάθαρη επιλογή: να αμφισβητήσουν ανοιχτά όχι απλώς μια Κυβέρνηση, αλλά την ίδια τη Δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία, σε μια ευρωπαϊκή χώρα που, ας μην το ξεχνάμε, είναι η χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία. 

Το δημοψήφισμα ήταν δική μου απόφαση. Προσωπική, βαθιά επεξεργασμένη και ψυχικά δύσκολη. Το βασάνισα, όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην καρδιά μου. Ήταν μια απόφαση με λογική και με ευαισθησία, δημοκρατική ευαισθησία. Πρώτοι το έμαθαν οι πιο κοντινοί μου συνεργάτες. Τους είπα καθαρά: το πρόβλημα είναι πολιτικό. Δεν μπορούσαμε να συμφωνήσουμε σε αυτά που μας ζητούσαν, όχι γιατί δεν θέλαμε, αλλά γιατί αυτό που ζητούσαν ήταν η ταπείνωση του λαού και η πολιτική μας εξαφάνιση. Η απόφαση δεν μου ήταν εύκολη. 

Δεν είμαι άνθρωπος που παίρνει βιαστικές αποφάσεις ή κάνει άλματα στο κενό, το αντίθετο. Βασανίζω και βασανίζομαι για κάθε μου απόφαση. Ζυγίζω την κάθε κίνηση, υπολογίζω την κάθε λεπτομέρεια, καμιά φορά περισσότερο από όσο χρειάζεται. Συνυπολόγισα, λοιπόν, τι θα ακολουθούσε: τις επιθέσεις, τις πιέσεις, την προσπάθεια αποδόμησης. Όχι μόνο σε μένα, κυρίως στη χώρα. 

Ήξερα πως έπρεπε να περάσω μέσα από ναρκοπέδιο, αν ήθελα να δώσω αίσιο τέλος στην Οδύσσεια αυτής της Ελλάδας, να την οδηγήσω στην Ιθάκη της. Εκείνο το απόγευμα της 25ης Ιουνίου, μέσα μου έκλεισε ο κύκλος της αναμονής. Ήρθε η ώρα, είπα. Ζήτησα από τους συνεργάτες μου να συγκαλέσουν εκτάκτως νωρίς το επόμενο πρωί σύσκεψη της διαπραγματευτικής ομάδας και όλων των στελεχών της ελληνικής αποστολής, στο ξενοδοχείο The Hotel, στον τελευταίο όροφο, στην αίθουσα όπου συνεδρίαζε η αντιπροσωπεία μας. Ήταν από τις πιο δύσκολες στιγμές της διαδρομής μου. Είχα την απόλυτη πεποίθηση ότι πράττω σωστά για έναν λαό που δεν μπορούσε να εξευτελίζεται από τον κάθε υπάλληλο των Βρυξελλών, τον κάθε τεχνοκράτη που πίστευε ότι η Ελλάδα συνιστά ένα είδος πειραματόζωου. Αλλά, την ίδια στιγμή, ήξερα ότι το κόστος αυτής της επιλογής θα ήταν βαρύ. Και ότι εγώ, προσωπικά, έπρεπε να είμαι έτοιμος να το σηκώσω. 

[….] Ξεκίνησε η σύσκεψη. […] Ζήτησα να φύγουν τα κινητά από την αίθουσα για τον κίνδυνο των υποκλοπών. «Προτείνω να πάμε για δημοψήφισμα. Δεν υπάρχει άλλη λύση», τους είπα. Και συνέχισα: «Δεν γίνεται η παραμικρή νύξη στο χρέος. Επιλέγουν αυτήν τη στάση, όχι επειδή πιστεύουν πως η πρόταση τους είναι μια λύση, αλλά επειδή θέλουν να μας τελειώσουν. Οπότε, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να γυρίσουμε πίσω στην Ελλάδα και αφού μας έδωσαν ένα τελεσίγραφο να θέσουμε το τελεσίγραφό τους στην κρίση του ελληνικού λαού». 

Τα λόγια μου πάγωσαν την αίθουσα. Έπεσε σιωπή. Ήταν εκείνη η σιωπή που δεν είναι αμηχανία, είναι βάρος. Ύστερα άρχισαν τα πρώτα ερωτήματα. «Ποιος είναι ο στόχος μας;» με ρώτησαν. «Ο στόχος», συνέχισα, «είναι να κερδίσουμε το δημοψήφισμα. Να αναγκαστούν υπό το βάρος της διεθνούς κοινής γνώμης να κάνουν πίσω και να επιστρέψουν στο τραπέζι με μια νέα πρόταση, βιώσιμη και λογική».

Τους εξήγησα καθαρά: «Δεν έχουμε πλέον διαπραγματευτικά όπλα. Δεν μπορούμε να τους πιέσουμε. Το μόνο που μας απομένει είναι το ηθικό μας πλεονέκτημα. Η εικόνα μιας χώρας που, αντί να υπογράψει την ταπείνωσή της, ζητά από τον λαό της να αποφασίσει. Αυτό είναι το όπλο μας». 

 [….] Δεν είχαμε λεπτό για χάσιμο. Τα γεγονότα πλέον μας καταδίωκαν. Εκείνο το πρωινό ακολουθούσε η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, ενώ εγώ συγκάλεσα εκτάκτως για το ίδιο βράδυ το Κυβερνητικό Συμβούλιο στην Αθήνα, με σκοπό τη λήψη απόφασης για την εξαγγελία του δημοψηφίσματος. Ζούσα τότε σε έναν άλλο κόσμο, σκληρό, απαιτητικό, απομονωμένο, τον κόσμο της διαπραγμάτευσης. Ήμουν απορροφημένος πλήρως, λες και τίποτε άλλο δεν υπήρχε γύρω μου. Εκείνη τη μέρα είχε γενέθλια ο Ορφέας, ο μικρότερος γιος μου, αλλά το είχα ξεχάσει εντελώς. Δεν σκέφτηκα ούτε ένα τηλεφώνημα, ούτε ένα «Χρόνια πολλά». Από το αεροπλάνο πήγα κατευθείαν στο Μαξίμου.

Η Μπέττυ, βλέποντας πως δεν απαντούσα στα τηλέφωνα, πέρασε από εκεί για να μου θυμίσει κάτι που δεν έπρεπε να ξεχαστεί. Λίγο πριν ξεκινήσει η κρίσιμη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου, κι ενώ ήμουν στην αίθουσα συνεδριάσεων, άνοιξε η πόρτα και εμφανίστηκε η Ελένη, η γραμματέας μου: «Η Μπέττυ είναι απ’ έξω και θέλει να σου πει κάτι για μισό λεπτό». Ήμουν κατηγορηματικός: «Όχι τώρα, αργότερα. Κανείς δεν μπαίνει». Ήμουν συγκεντρωμένος, ή μάλλον εγκλωβισμένος, στον φόβο να μη διαρρεύσει τίποτα πριν από την ανακοίνωση. Από τη χαραμάδα της μισάνοιχτης πόρτας την είδα να μου κάνει νόημα. «Μόνο μισό λεπτό». Κι εγώ, επίμονα, της έγνεφα «Όχι, φύγε». Τότε, έβγαλε από την τσάντα της ένα μικρό σακουλάκι. Μέσα είχε τρία κεράκια γενεθλίων. Τα έβγαλε και τα σήκωσε ψηλά. Δαγκώθηκα, ένιωσα άσχημα. Είχα ξεχάσει μέσα σε όλο αυτό ακόμα και τα γενέθλια του παιδιού μου. 

αναδημοσίευση από την την ισοσελίδα της ΑΥΓΗΣ 15/11/2025 

Αλέξης Τσίπρας: «"Iθάκη”: Ώρα ν’ ακουστεί η δική μου φωνή» - Προδημοσίευση από τον πρόλογο του βιβλίου του

 Προδημοσίευση από τον πρόλογο του βιβλίου του πρώην πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα,  "ΙΘΑΚΗ”– ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG.

Η προδημοσίευση του προλόγου του βιβλίου του Αλ. Τσίπρα "Iθάκη”, έγινε μέσα από την ιστοσελίδα του "Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα", κάτι που φέρει από μόνο του κάποιους συμβολισμούς, καθώς δεν επελέγη μια προδημοσίευση σε κάποια εφημερίδα όπως συνηθίζεται, αλλά έγινε απευθείας μέσα από τον φορέα του πρώην πρωθυπουργού προς τους πολίτες.

Ακολουθεί ο Πρόλογος του βιβλίου "ΙΘΑΚΗ" του Αλ. Τσσίπρα

«Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που φτάνεις σ’ έναν κόμπο. Όχι έναν απλό δισταγμό ή μια δύσκολη απόφαση της καθημερινότητας, αλλά σε εκείνο το κρίσιμο σημείο όπου κάθε εσωτερική σου βεβαιότητα δοκιμάζεται. Στη μέχρι τώρα πολιτική μου διαδρομή, έχω βρεθεί πολλές φορές μπροστά σε τέτοιους κόμπους. Και κάθε φορά, το βάρος ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα άντεχε να σηκώσει ένας άνθρωπος μόνος του. Γιατί όταν οι αποφάσεις σου δεν επηρεάζουν απλώς τη δική σου ζωή, αλλά διαμορφώνουν τη μοίρα χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ανθρώπων, η ευθύνη γίνεται σχεδόν υπαρξιακή. Δεν χωρούν βεβιασμένες κινήσεις αλλά ούτε και καθυστερήσεις. Δεν υπάρχει χώρος για απλουστεύσεις.

Όταν όλα σφίγγουν σαν μέγγενη γύρω σου, η λογική και το συναίσθημα μοιάζουν ανεπαρκή. Δεν αρκεί να υπολογίσεις τα δεδομένα ή να ακούσεις την καρδιά σου. Υπάρχει κάτι πιο θεμελιώδες που, κάθε φορά, καθορίζει την επιλογή: ένα ένστικτο, όχι ανεπεξέργαστο και αυθόρμητο, αλλά βαθιά διαμορφωμένο από την εμπειρία, σφυρηλατημένο από τα γεγονότα και το αίσθημα ευθύνης. Κάτι που λειτουργεί σχεδόν σιωπηλά, αλλά σε σπρώχνει προς μια κατεύθυνση που μέσα σου αναγνωρίζεις ως τη μόνη έντιμη και ορθή.

Κάθε κρίσιμη στιγμή συνοδεύεται από αυτή την εσωτερική παρόρμηση. Να μη δεχτείς τον κόμπο ως τελικό όριο. Να βρεις τον τρόπο, με ευθύνη, με σταθερότητα, με κόστος, να περάσεις απέναντι. Αυτή η δύναμη δεν προκύπτει από τη φιλοδοξία, αλλά από την ανάγκη να παραμείνεις πιστός σε μια αποστολή που υπερβαίνει το πρόσωπό σου. Να υπηρετήσεις όχι αυτό που σε συμφέρει, αλλά αυτό που θεωρείς σωστό.

Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε από μια τέτοια ανάγκη. Όχι από την ανάγκη για προσωπική δικαίωση. Δεν γράφτηκε για να εξωραΐσει αποφάσεις, να ωραιοποιήσει γεγονότα ή να κατασκευάσει ένα αφήγημα βολικό για τον συγγραφέα του. Ο αναγνώστης, εξάλλου, γρήγορα θα συνειδητοποιήσει πως το βιβλίο γράφτηκε από την αίσθηση μιας εσωτερικής υποχρέωσης: την ανάγκη της μαρτυρίας. Να ειπωθούν τα γεγονότα όπως τα έζησα, να αποτυπωθούν οι συνθήκες, οι συγκρούσεις, τα διλήμματα και το κόστος.

Γιατί είχα τη βεβαιότητα από καιρό πως στην Ιστορία δεν οφείλουμε να παρουσιαστούμε δικαιωμένοι  της οφείλουμε, όμως, να μιλήσουμε. Με ευθύνη, με καθαρότητα και χωρίς φόβο. Αυτό προσπάθησα να κάνω με το βιβλίο αυτό.

Όταν το 2008 ανέλαβα την ηγεσία ενός μικρού κόμματος της Αριστεράς, σε ηλικία μόλις 34 ετών, πολλοί μιλούσαν για ένα «άλμα στο κενό». Εγώ το έβλεπα αλλιώς: ως μια προσωπική πρόκληση μεν, αλλά και πράξη αναγκαία, όχι μόνο για μένα προσωπικά, αλλά και για μια γενιά ανθρώπων που έψαχνε φωνή, που ένιωθε ότι ο διαμορφωμένος πολιτικός χάρτης δεν τη χωρούσε. Ήξερα ότι δεν υπήρχε δίχτυ ασφαλείας αν έπεφτα, ούτε πολιτικό ούτε προσωπικό. Υπήρχε όμως εκείνο το μείγμα πίστης, πείσματος και ευθύνης που σε σπρώχνει να προχωρήσεις κι ας λένε όλα γύρω σου να σταματήσεις.

Όταν ανέλαβα την ευθύνη της χώρας, το 2015, η πραγματικότητα ήταν αμείλικτη. Πολλοί με προέτρεπαν να αποφύγω την ευθύνη, να τη μεταθέσω σε άλλους για να παραλάβω εγώ ως ώριμο φρούτο μια χώρα απολύτως εξαντλημένη. Δεν δείλιασα. Ανέλαβα την ευθύνη, όταν η Ελλάδα βρισκόταν σε μια από τις πιο κρίσιμες καμπές της σύγχρονης Ιστορίας της. Οι αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν δεν είχαν απλώς πολιτικό κόστος· είχαν ηθικό βάρος, κοινωνική προέκταση, ιστορική διάσταση. Ένιωθα να κουβαλώ στις πλάτες μου τα φαντάσματα των αδικαίωτων αγώνων του χθες, αλλά και τις ελπίδες μιας ολόκληρης γενιάς που τόλμησε να πιστέψει ότι τα πράγματα μπορούσαν να αλλάξουν. Δεν ήταν απλώς η ευθύνη της διακυβέρνησης. Ήταν η ευθύνη απέναντι σε μια συλλογική ανάγκη για αλλαγή και αξιοπρέπεια.

Το 2019, δεν ήμουν ο ίδιος. Το σημαντικότερο, η Ελλάδα δεν ήταν πια ίδια. Η χώρα δεν έμοιαζε με την Ελλάδα της παράλυσης και του φόβου, εκείνη τη σκιά του εαυτού της που έσερνε ταπεινωμένη τα βήματά της χωρίς τέλος. Είχε ανακτήσει την οικονομική αυτονομία της, είχε επουλώσει, ώς έναν βαθμό, τις πληγές της, είχε σταθεί ξανά στα πόδια της. Όχι χωρίς απώλειες, όχι χωρίς λάθη, αλλά με το κεφάλι ψηλά. Είχα ζήσει εμπειρίες που με διαμόρφωσαν βαθιά. Ήξερα πια, βιωματικά, τι σημαίνει να κυβερνάς με κομμένη την ανάσα και σε συνθήκες τήξης: να σηκώνεις το βάρος και τις επιθέσεις, να αντέχεις την αμφισβήτηση, να προστατεύεις ό,τι μπορεί να σωθεί και να χτίζεις ό,τι δεν υπήρχε.

Η πολιτική, όταν δεν ασκείται ως ρόλος που κληρονομείς αλλά ως εσωτερική αποστολή, έχει τη δύναμη να σε μεταμορφώσει. Δεν είναι η διαχείριση της καθημερινότητας αλλά η τέχνη της υπέρβασής της. Η ικανότητα να διευρύνεις τα όρια του εφικτού μέχρι αυτό που χθες φάνταζε αδύνατο να γίνει πραγματικότητα. Αυτή η πολιτική είναι έφοδος στον ουρανό. Η πολιτική σε φθείρει, ναι, αλλά σου χαρίζει κάτι πολύτιμο. Τη σπάνια δυνατότητα να συνδεθείς αληθινά με την εποχή σου. Να αφήσεις πίσω σου μια ανεξίτηλη σφραγίδα, μια κληρονομιά που θα ξεπερνά τον χρόνο και το πρόσωπό σου. Να δεις την όμορφη χώρα σου να στέκεται όρθια και τον λαό της να έχει σηκωθεί λίγο ψηλότερα.

Έχουν γραφτεί πολλά για τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου. Δημοσιογράφοι, αναλυτές, πολιτικοί αντίπαλοι, σύντροφοι και σύμμαχοι, ξένοι παρατηρητές, όλοι έχουν καταθέσει τη δική τους εκδοχή για την ελληνική κρίση που συγκλόνισε όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Όλοι, εκτός από έναν: τον άνθρωπο που κλήθηκε να πάρει τις αποφάσεις.

Ήρθε η ώρα, λοιπόν, να ακουστεί και η δική μου φωνή. Η ώρα να ειπωθεί η αλήθεια όπως τη βίωσα. Η δική μου αλήθεια.

Γράφω αυτό το βιβλίο γιατί πιστεύω ότι η πολιτική είναι το πεδίο όπου το όραμα για έναν δίκαιο κόσμο δοκιμάζεται με την πραγματικότητα, νοηματοδοτώντας έτσι τα όρια και την ουσία των αγώνων μιας κοινωνίας για ένα καλύτερο αύριο. Γιατί πιστεύω πως αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο. Κανένας αγώνας δεν είναι μάταιος, όπως ο κυνισμός των συντηρητικών μάς προτρέπει να πιστέψουμε. Αυτήν την εμπειρία προσπαθώ να αποτυπώσω σε τούτο το βιβλίο.

Γράφω για να καταθέσω την εμπειρία μιας χώρας και του λαού της, που, σε μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας του, τόλμησε να διεκδικήσει αξιοπρέπεια, παραβιάζοντας τους κανόνες, αυτούς τους κανόνες που είχαν επιβληθεί όχι για να προστατεύουν τους αδύναμους, αλλά για να διασφαλίζουν τη μονιμότητα της δύναμης των ισχυρών.

Γράφω για μια συλλογική προσπάθεια η οποία δεν δίστασε να αμφισβητήσει ένα κατεστημένο που θεωρούσε τον εαυτό του μόνιμο ιδιοκτήτη αυτής της χώρας. Ένα κατεστημένο που δεν είχε φανταστεί ποτέ ότι η εξουσία του μπορεί να είναι εφήμερη. Γράφω γιατί αυτή η συλλογική προσπάθεια, με όλα τα λάθη, τις υπερβολές, τις αντιφάσεις της, τόλμησε να προσπαθήσει να αλλάξει τη ροή της Ιστορίας.

Σε μια εποχή όπου η πολιτική είχε γίνει διαχείριση της παρακμής, εμείς επιχειρήσαμε να αρθρώσουμε μια διαφορετική αφήγηση. Δεν το πετύχαμε πάντα. Δεν ήταν όλες οι μάχες νικηφόρες. Αλλά κάθε μας βήμα συνοδευόταν από το όνειρο ενός καλύτερου, πιο δίκαιου κόσμου για τους πολλούς, για τους πιο αδύναμους. Γράφω γιατί θέλω να δείξω πως μπορεί να έκανα λάθη, αλλά ποτέ δεν μου έλειψε το θάρρος, ούτε όμως και άφησα τη χώρα μου μοιρολατρικά να τη σπρώξουν στον γκρεμό οι ίδιοι αυτοί που στη συνέχεια θα μας έδειχναν με το δάχτυλο ως υπεύθυνους της καταστροφής.

Γράφω γιατί θέλω να δείξω πως έθεσα τον εαυτό μου στην υπηρεσία της χώρας μου αλλά και στην υπόθεση της κοινωνικής δικαιοσύνης, επιδιώκοντας με όλη τη φλόγα της ψυχής μου, και με την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών μου, μια καλύτερη μοίρα για αυτόν τον βασανισμένο λαό.

Η δική μου Ιθάκη δεν είναι απλώς μια αφήγηση του παρελθόντος, δεν είναι η αφήγηση του νόστου. Δεν γράφτηκε, μόνο, για να καταγραφούν τα γεγονότα, ως ένα είδος απολογισμού. Είναι, πρώτα απ’ όλα, μια προσπάθεια να κατανοήσουμε το παρόν: να δούμε πώς φτάσαμε ώς εδώ, μέσα από ποια διαδρομή, ποιες επιλογές, ποιες μικρές ή μεγάλες νίκες, ποιες ήττες. Και, ταυτόχρονα, αποτυπώνει την επιδίωξή μου να μιλήσω για το μέλλον, όχι με όρους αφηρημένης ευχής, αλλά να το περιγράψω όσο γίνεται πιο αναλυτικά και με την πίστη ότι η ιστορία δεν έχει τελειώσει.

Το βιβλίο αυτό είναι η μαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησε από μέσα τη διακυβέρνηση σε καιρούς θύελλας· που κλήθηκε να διαπραγματευτεί με τους ισχυρούς της Ευρώπης· που πήρε αποφάσεις κρίσι μες, σκληρές, αμφιλεγόμενες, αποφάσεις που επηρέασαν τη ζωή εκατομμυρίων συμπολιτών μας. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

Τούτο το βιβλίο δεν είναι μόνο μια κατάθεση εμπειριών. Είναι και μια πρόταση. Είναι η προσπάθεια να μετατραπεί η γνώση που αποκτήθηκε μέσα στη φωτιά της κρίσης σε σκέψη, σε σχέδιο, σε όραμα για την Ελλάδα του αύριο. Μια Ελλάδα που δεν θα πορεύεται φοβισμένη ή παραιτημένη, αλλά θα τολμά να στοχάζεται, να διεκδικεί, να αλλάζει.

Μιλάμε συχνά για το αύριο ως κάτι μακρινό, αφηρημένο. Εδώ, θέλω να το δω αλλιώς: ως πεδίο ευθύνης. Να μιλήσουμε για το αύριο με όρους δικαιοσύνης, με κοινωνικό περιεχόμενο, με σαφείς προτεραιότητες. Ποια χώρα θέλουμε, ποια οικονομία, ποιο Κράτος Δικαίου, ποια εργασία, ποια παιδεία, ποια δημοκρατία; Δεν υπάρχουν ουδέτερες απαντήσεις σ’ αυτά. Υπάρχουν μόνο πολιτικές επιλογές. Και αυτό το βιβλίο είναι, με τον δικό του τρόπο, μια τέτοια επιλογή.

Γράφω επίσης γιατί θέλω να μιλήσω όχι μόνο σε όσους έχουν μνήμες από τα γεγονότα του χθες αλλά και στους νέους ανθρώπους, σε αυτούς και αυτές που δεν έζησαν όλα αυτά τα δύσκολα και συναρπαστικά συνάμα που μας καθόρισαν. Νέους ανθρώπους που δεν έχουν αναμνήσεις από τη μέρα που δολοφονήθηκαν ο Αλέξης Γρηγορόπουλος, ο Παύλος Φύσσας, που δεν ένιωσαν το σφίξιμο στην καρδιά όταν ανακοινώθηκε ότι η χώρα έμπαινε στο Μνημόνιο το 2010. Σήμερα αναζητούν τους δικούς τους δρόμους, πρώτα από όλα με την αγωνία να κατανοήσουν έναν κόσμο που μέρα με τη μέρα αλλάζει ριζικά.

Σήμερα είναι πολύ διαφορετικός. Δυστυχώς όχι καλύτερος. Η γνώση των πραγματικών γεγονότων της σύγχρονης Ιστορίας της χώρας μας είναι προϋπόθεση για την κατανόηση των δυσκολιών αλλά και των δυνατοτήτων που ανοίγονται μπροστά μας. Το θεμέλιο για να οικοδομήσουμε τους αγώνες του αύριο.

Γιατί η προσπάθεια για την κοινωνική αλλαγή δεν είναι θεωρία, ούτε ουτοπία, αλλά πράξη καθημερινών μικρών ή μεγαλύτερων ρήξεων και προωθητικών συμβιβασμών. Και η διακυβέρνηση δεν είναι δουλειά του «ταξικού εχθρού», ούτε σημαίνει εγκατάλειψη των ιδεών, αλλά πάλη για την υλοποίησή τους μέσα στις αντιξοότητες της πραγματικότητας.

Και ο ριζοσπαστισμός δεν είναι ψυχολογική κατάσταση, ούτε πόζα, αλλά η κατανόηση των προβλημάτων των πιο ευάλωτων και αδύναμων και κυρίως η προσπάθεια για την επίλυσή τους.

Τέλος, γράφω αυτό το βιβλίο γιατί νιώθω πως δεν έχω το δικαίωμα να αφήσω την Ιστορία στα χέρια εκείνων που πιστεύουν πως τους ανήκει, μόνο και μόνο επειδή σήμερα θεωρούνται οι νικητές. Η Ιστορία δεν είναι τρόπαιο, ούτε πεδίο ιδιοκτησίας. Είναι το κοινό μας έδαφος, χώρος μνήμης, ευθύνης και αλήθειας. Και αν δεν διεκδικήσεις την αλήθεια, αν δεν καταθέσεις τη δική σου μαρτυρία, τότε εγκαταλείπεις αμαχητί όχι μόνο το χθες αλλά κυρίως το σήμερα και το αύριο. Κι αυτό το αύριο της πατρίδας μας, αλλά και των συλλογικών μας αγώνων για μια δίκαιη κοινωνία δεν είμαι διατεθειμένος να το εγκαταλείψω, τουλάχιστον όχι αμαχητί.

Το μέλλον διαρκεί πολύ. Και η χώρα μας έχει ανάγκη τη μνήμη. Όχι ως μουσειακό κατάλοιπο, αλλά ως ζωντανό πολιτικό εργαλείο. Μνήμη των αγώνων, των θυσιών, των δύσκολων αποφάσεων, των νικών και των ηττών. Μνήμη των στιγμών που λυγίσαμε και εκείνων που σταθήκαμε όρθιοι. Μόνο με αυτή τη γνώση μπορούμε να χτίσουμε κάτι καλύτερο. Μαθαίνοντας από τα λάθη, όχι για να τα ξεχάσουμε, αλλά για να μην τα επαναλάβουμε. Και εμπνεόμενοι από τις στιγμές που τολμήσαμε να ονειρευτούμε και να διεκδικήσουμε.

Γι’ αυτό, τούτο το βιβλίο είναι πράξη ευθύνης απέναντι στο παρελθόν και διεκδίκησης για το δικαίωμα στο μέλλον,»

πηγή: intsipras.gr/

Γερμανικός τύπος: «Ο ηγέτης Τσίπρας»

1. 

Ο γερμανικός Τύπος αποτιμά θετικά τη συμφωνία στο ονοματολογικό μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων. Περισσότερη τόλμη στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής ζητεί από την Άγκελα Μέρκελ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μέσω της Zeit.

Η Süddeutsche Zeitung κάνει λόγο για «Λύση με τέσσερα γράμματα», αναφερόμενη στο πρώτο συνθετικό του όρου «Βόρεια Μακεδονία», που στα γερμανικά είναι «Nord». Όπως σχολιάζει, «για αυτό το πρόθημα με τέσσερα γράμματα διεξαγόταν σκληρή μάχη επί 27 χρόνια. Αυτή αναμένεται τώρα να αποτελέσει παρελθόν. Επιτέλους! Σίγουρα, η λύση βρίσκεται ακόμη υπό αίρεση επειδή οι εθνικιστές εκατέρωθεν ενδέχεται να υψώσουν για άλλη μια φορά τις γροθιές τους. Τα κοινοβούλια των δύο χωρών πρέπει να δώσουν την έγκρισή τους και στη Μακεδονία (σ.σ. ΠΓΔΜ) πρέπει να κερδηθεί ένα δημοψήφισμα. Ωστόσο μπορεί να ελπίζει κανείς ότι εν τέλει το μέλλον θα είναι για όλους σημαντικότερο από ένα θέατρο σκιών από το παρελθόν».

Η εφημερίδα του Μονάχου τονίζει ότι οι δύο πρωθυπουργοί, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ζόραν Ζάεφ, «πέτυχαν πράγματι ένα ιστορικό επίτευγμα (…) έκοψαν έναν γόρδιο δεσμό. Για τη Βόρεια Μακεδονία ο συμβιβασμός ανοίγει τον μέχρι σήμερα μπλοκαρισμένο από την Αθήνα δρόμο για ένταξη στο ΝΑΤΟ και αργότερα στην ΕΕ. Όμως και η Ελλάδα επωφελείται επειδή η επειγόντως απαραίτητη σταθεροποίηση της γειτονικής της χώρας είναι αυτονόητα προς το συμφέρον της (σ.σ. Ελλάδας)».

Εστιάζοντας στην περίπτωση της Ελλάδας ο σχολιαστής επισημαίνει: «Για πολύ μεγάλο διάστημα αυτή η αντιπαράθεση μπορούσε να απελευθερώνει διαλυτικές δυνάμεις και να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για εξυπηρέτηση διαφόρων συμφερόντων της εξουσίας. Η αξίωση αποκλειστικότητας όσον αφορά την ελληνιστική κληρονομιά χρησίμευε στους πολιτικούς στην Ελλάδα σαν ένα είδος οπίου για τον λαό. Εν μέσω οικονομικής κρίσης ανοίχτηκε ένα εθνικιστικό παράπλευρο μέτωπο, όπου απευθυνόταν κάλεσμα για μάχη ενάντια στο ιστορικό ξεπούλημα. Ο Τσίπρας θα πρέπει να ξανακλείσει αυτό το κακό πνεύμα στο μπουκάλι».

«Νίκη της Δύσης, καταστροφή για τη Ρωσία»

«Μια συμφωνία και πολλά εμπόδια» βλέπει η Frankfurter Allgemeine Zeitung στη διαδικασία επίλυσης του ονοματολογικού. Όπως εκτιμά σε ρεπορτάζ της, «η Μακεδονία και η Ελλάδα συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη για την επίλυση της αντιπαράθεσης για την ονομασία. Ωστόσο η συμφωνία μπορεί ακόμη να αποτύχει – και από τις δύο πλευρές». Για την πλευρά της ΠΓΔΜ αναφέρονται κυρίως οι δυσκολίες που κρύβει το σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα, ενώ σε ό,τι αφορά την Ελλάδα γίνεται λόγος για την αντίσταση της αντιπολίτευσης και ειδικότερα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο αρθρογράφος ασκεί οξεία κριτική στην τοποθέτηση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, σχολιάζοντας ότι «σε αυτήν την περίπτωση εκφράστηκε μέσω αυτού η παλιά Ελλάδα – εκείνη η Ελλάδα που απέτυχε και είχε οδηγήσει στην εξουσία τον Τσίπρα».

Η συντηρητική εφημερίδα της Φραγκφούρτης, κατά κανόνα εξαιρετικά επικριτική απέναντι στον έλληνα πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του, αυτή τη φορά τον επαινεί σε σχόλιό της με τίτλο «Ο ηγέτης Τσίπρας». Η FAZ γράφει: «Με τη συμφωνία για το ονοματολογικό έχει καταστεί εφικτή μια λύση σε αυτή τη διένεξη. Με αυτή τη συμφωνία ο Τσίπρας και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς έχουν ήδη κατορθώσει κάτι που οι προκάτοχοί τους δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να κάνουν. Βεβαίως παίζουν και εσωπολιτικοί υπολογισμοί έναν ρόλο σε αυτό το εγχείρημα εξωτερικής πολιτικής, όμως πότε και πού θα μπορούσε να είναι αλλιώς; Ό,τι άποψη κι αν έχει κανείς γι' αυτόν, ο Τσίπρας απέδειξε ότι διαθέτει το θάρρος ενός ηγέτη. Γι' αυτό αξίζει αναγνώριση και στήριξη. Διότι το ονοματολογικό ζήτημα δεν έχει λυθεί ακόμη».

Το περιοδικό Spiegel επιχειρεί να αποτιμήσει τη συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων, επιλέγοντας τον τίτλο «Νίκη της Δύσης, καταστροφή για τη Ρωσία». Όπως γράφει στη διαδικτυακή του έκδοση, ο συμβιβασμός Ελλάδας και ΠΓΔΜ «σημαίνει νίκη για τη Δύση -  για τη Ρωσία αντίθετα καταστροφή. Η Μόσχα θα πρέπει να φοβάται για την επιρροή της στην περιοχή. Ωστόσο η συμφωνία θα μπορούσε να αποτύχει εξαιτίας της σθεναρής αντίστασης και στις δύο χώρες».

«Η κ. Μέρκελ θα μπορούσε να είναι πιο τολμηρή»

Συνέντευξη εφ' όλης της ύλης παραχώρησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στη διαδικτυακή έκδοση της εβδομαδιαίας εφημερίδας Die Zeit. Ο έλληνας υπουργός Οικονομικών μίλησε μεταξύ άλλων για τη διαδικασία εξόδου της Ελλάδας από τα προγράμματα προσαρμογής και τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσταση στην Ιταλία για όλη την Ευρώπη. Επίσης κάλεσε τη γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ να επιδείξει περισσότερη τόλμη στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής και εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κατορθώσει παρά τις δυσμενείς για το κόμμα δημοσκοπήσεις να πείσει τους πολίτες και να κερδίσει τις επόμενες εκλογές.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε «ανήσυχος» για τις εξελίξεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο στην Ιταλία και παραδέχθηκε ότι η κατάσταση που διαμορφώνεται επηρεάζει βραχυπρόθεσμα αρνητικά τη δυνατότητα χρηματοδότησης της Ελλάδας από τις κεφαλαιαγορές. «Όμως δεν αναμένω ότι αυτό θα συνεχιστεί έτσι αιωνίως. Οι ειδικοί μας στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους μπορούν να κρίνουν με τον καλύτερο τρόπο πότε οι συνθήκες είναι κατάλληλες ώστε να δανειστούμε και πάλι χρήματα από τις κεφαλαιαγορές. Αυτό το έχουν κάνει ήδη με επιτυχία έως τώρα. Εκτός αυτού διαθέτουμε και ένα 'μαξιλάρι' για τις χρηματοδοτικές μας ανάγκες. Η κατάσταση στην Ιταλία είναι εξάλλου ένα θέμα που αφορά όλους τους Ευρωπαίους, όχι μόνο την Ελλάδα», επισήμανε ο έλληνας υπουργός Οικονομικών, εκτιμώντας ότι οι Ιταλοί επέλεξαν να ψηφίσουν λαϊκιστικά κόμματα εξαιτίας των «δύσκολων κοινωνικών και περιφερειακών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν». «Κοιτάξτε καλύτερα γιατί οι άνθρωποι ψηφίζουν τέτοια κόμματα. Η Ιταλία και η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα. Οι Ιταλοί δεν τρελάθηκαν ξαφνικά. Το να τους κατηγορεί κανείς για λαϊκισμό όπως και οι εκατέρωθεν προσβολές δεν θα βοηθήσουν ιδιαίτερα την Ευρώπη. Τώρα θα πρέπει όλοι μας να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας», δήλωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Όπως υπογράμμισε, «τα προβλήματα της ευρωζώνης δεν θα επιλυθούν εάν απλά συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε μέχρι σήμερα. Η κυρία Μέρκελ θα μπορούσε να είναι πιο τολμηρή από όσο είναι σήμερα. Αυτό θα ήταν καλό για τη Γερμανία και για την παρακαταθήκη της ως ευρωπαίας πολιτικού». Σε διευκρινιστική ερώτηση του δημοσιογράφου εάν μιλώντας για περισσότερη τόλμη εννοεί περισσότερα χρήματα, ο έλληνας υπουργός σημείωσε: «Δεν πρόκειται πάντα μόνο για χρήματα. Αυτά σίγουρα είναι σημαντικά, αλλά το ζητούμενο είναι επίσης να έχουμε θεσμούς που επιλύουν προβλήματα. Όταν μια εθνική οικονομία εντάσσεται σε μια νομισματική ένωση εγκαταλείπει ένα σημαντικό όπλο: Δεν μπορεί κανείς πλέον να υποτιμήσει το νόμισμά του κάνοντας έτσι την οικονομία του πιο ανταγωνιστική. Επομένως χρειάζεται άλλα εργαλεία, για παράδειγμα μια περιφερειακή πολιτική, μια ευρωπαϊκή ασφάλιση ανέργων ή μια επενδυτική στρατηγική. Δυστυχώς τα κράτη-μέλη περιμένουν μέχρι να εκδηλωθούν πολιτικές κρίσεις όπως στην Ιταλία, αντί να κοιτούν προς τα εμπρός και να αποφασίσουν να κάνουν μεταρρυθμίσεις».

Αισιοδοξία για νίκη στις εκλογές

Σε ερώτηση για το αν αναμένει ότι θα υλοποιηθεί η επιδιωκόμενη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μετά τη διαδοχή στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος παρέπεμψε στη σχετική δήλωση του Eurogroup το 2017, υπογραμμίζοντας ότι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς γνωρίζει ότι η δήλωση αυτή είναι «πολύ σαφής» και δεσμευτική για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους προκειμένου η Ελλάδα να επιστρέψει στις κεφαλαιαγορές μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος». Ο έλληνας υπουργός προειδοποίησε ότι σε περίπτωση που δεν διευθετηθεί το ζήτημα του χρέους «προφανώς δεν θα έχουμε πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές», ενώ επανέλαβε τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης να μην αποδεχθεί προληπτική γραμμή στήριξης μετά την εκπνοή του προγράμματος.

Ερωτηθείς για το πώς σκοπεύει να πείσει τους έλληνες πολίτες προκειμένου να ανατρέψει τα δυσμενή για τον ΣΥΡΙΖΑ προγνωστικά ενόψει των εκλογών που προγραμματίζονται για τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος εμφανίστηκε αισιόδοξος: «Δεν σας είπε η μητέρα σας να μην πιστεύετε όλα όσα γράφουν οι εφημερίδες; Ο χρόνος είναι με το μέρος μας. Την επόμενη χρονιά θα έχουμε ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη και περισσότερη απασχόληση από το 2018. Οι άνθρωποι κοιτούν μπροστά στις εκλογές. Θα μπορέσουν να αποφασίσουν σχετικά με την αναπτυξιακή μας στρατηγική. Η Νέα Δημοκρατία θέλει να μειώσει δραστικά τους φόρους χωρίς όμως να κάνει περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες. Πώς θα βγει αυτή η εξίσωση; Ποντάρουν σε ανάπτυξη της τάξης του 4% και ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να διαπραγματευθούν χαμηλότερους δημοσιονομικούς στόχους με τη Γερμανία. Τους εύχομαι καλή τύχη», σχολίασε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Άρης Καλτιριμτζής / Deutsche Welle