.jpg)
Η ομιλία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στη 89η ΔΕΘ.
Στα οικονομικά μέτρα που θα τρέξουν τα επόμενα χρόνια – και τα οποία θα κοιτάνε στη μεσαία τάξη – αλλά και σε μια σειρά κρίσιμων μεταρρυθμίσεων που θα πρέπει να γίνουν εστίασε την ομιλία του στην 89η ΔΕΘ ο πρωθυπουργός.
Η ομιλία του Πρωθυπουργού αναλυτικά
«Παναγιώτατε, κ. Πρόεδρε της Βουλής, κα Περιφερειάρχη, κ. Δήμαρχε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι στην κυβέρνηση και στο κοινοβούλιο,
«Δεν θα δώσω υποσχέσεις, ούτε και χρήματα που δεν υπάρχουν. Ποτέ δεν θα το κάνω. Είμαι εδώ με στόχο να μιλήσω για μια συμμετοχική ανάπτυξη, για την ανάταξη της εθνικής οικονομίας, που θα οδηγήσει στην ευημερία των Ελλήνων».
Αυτά έλεγα από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης το 2016, στην πρώτη μου εμφάνιση τότε, ως Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, την ημέρα που συνυπογράφαμε μαζί τη «Συμφωνία Αλήθειας», η οποία και έμελλε να βγάλει οριστικά τη χώρα από την κρίση.
Σήμερα σας μιλώ από το ίδιο βήμα για δέκατη φορά. Οι πολιτικές μου εμπειρίες είναι πλέον περισσότερες, όπως και το γκρίζο χρώμα στα μαλλιά μου.
Αυτό που δεν άλλαξε, όμως, είναι η αφοσίωση σε ό,τι θεωρώ πυρήνα και πεμπτουσία της πολιτικής: πώς θα βελτιώνουμε, δηλαδή, τη ζωή όλων των πολιτών, με μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα και καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες, πώς θα κρατήσουμε την πατρίδα μας ασφαλή, εν μέσω πρωτοφανών γεωπολιτικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, τεχνολογικών αλλαγών, πώς θα δώσουμε ελπίδα σε μία νέα γενιά που δυσκολεύεται σήμερα να πιστέψει ότι θα ζήσει μια ζωή καλύτερη από αυτή των γονιών της.
Και πώς θα τα πετύχουμε όλα αυτά; Μένοντας πιστοί σε αξίες που δεν πρέπει να θολώνουν με τον χρόνο. Να λέμε την αλήθεια. Να βάζουμε τους εαυτούς μας στη θέση εκείνων που είμαστε ταγμένοι να υπηρετούμε. Να αναγνωρίζουμε με θάρρος τα λάθη μας. Να μην θυσιάζουμε το μακροχρόνιο όφελος για την προσωρινή δημοφιλία και να προσπαθούμε συνέχεια για το καλύτερο, ακόμα κι όταν αισθανόμαστε ότι για κάθε μικρό βήμα προόδου χρειάζεται να καταβάλλουμε τεράστια ανάλωση δυνάμεων.
Αυτά τα δέκα χρόνια οικοδομήσαμε ισχυρές σχέσεις εμπιστοσύνης, γευτήκαμε νίκες, όμως βιώσαμε και κρίσεις. Είδαμε τον τόπο να προοδεύει, αλλά και να δοκιμάζεται. Απέναντι σε όλα αυτά, βάλαμε την Ελλάδα ψηλά, αποδεικνύοντας ότι νοιαζόμαστε για όλους τους Έλληνες.
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει σήμερα ότι η Ελλάδα έχει περάσει από την πτώχευση στην ανάπτυξη, από την ανεργία στην απασχόληση και στις νέες επενδύσεις και από το διεθνές περιθώριο στην αξιοπιστία και στην αναγνώριση.
Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, πως η χώρα των παλιών μνημονίων εμφανίζει τώρα από τους υψηλότερους ρυθμούς αύξησης του εθνικού προϊόντος στην Ευρώπη, με την ανεργία από το 18% ήδη στο 8%, δημιουργώντας 500.000 νέες θέσεις εργασίας, το δημόσιο χρέος να έχει υποχωρήσει κατά 30 μονάδες, ενώ οι μισθοί αυξάνονται και οι φόροι μειώνονται, με τις επενδύσεις, τις εξαγωγές, τον τουρισμό να σημειώνουν ρεκόρ και το παραγωγικό μοντέλο μας να αλλάζει.
Ταυτόχρονα, ξέρουμε καλά όλοι μας ότι πολλοί συμπολίτες μας τα βγάζουν πέρα δύσκολα. Το κόστος ζωής, όμως, παντού έχει αυξηθεί. Εμείς, όμως, κουβαλάμε και δέκα χρόνια κρίσης στην πλάτη μας, γι’ αυτό και πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα.
Γι’ αυτό και κεντρική, αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά μας είναι η στήριξη του εισοδήματος ως ανάχωμα στην ακρίβεια. Στο μεταξύ, όμως, η χώρα έχει κατακτήσει τη δημοσιονομική σταθερότητα, ένα θεμέλιο χωρίς το οποίο κάθε εξαγγελία θα ήταν ένα πουκάμισο αδειανό ή ακόμα χειρότερα μια συνταγή για την επόμενη χρεοκοπία.
Κρατήστε ένα στοιχείο που τα λέει όλα: την 1η Σεπτεμβρίου του 2015, η πανίσχυρη Γαλλία δανειζόταν με επιτόκιο μόλις 1,16%, η αδύναμη Ελλάδα με 9,18%. Χθες το δεκαετές γαλλικό ομόλογο έκλεισε στο 3,44, το ελληνικό στο 3,33. Αναλογιστείτε τι προσπάθειες κρύβει αυτή η αλλαγή. Και σκεφτείτε ότι σήμερα όλοι αναρωτιούνται αν θα υπάρχει αύριο κυβέρνηση στο Παρίσι ή, ακόμα χειρότερα, αν η Γαλλία χτυπήσει την πόρτα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Γιατί ήδη η Γαλλία, όπως αρκετές άλλες χώρες, έχουν τεθεί σε καθεστώς υπερβολικού ελλείμματος. Καλούνται, δηλαδή, να πάρουν μέτρα λιτότητας, αυξάνοντας φόρους και μειώνοντας δαπάνες.
Εμείς, ευτυχώς, είμαστε στην αντίπερα όχθη. Έχουμε κατακτήσει τη δυνατότητα να μειώσουμε φόρους και να αυξήσουμε τις κοινωνικές δαπάνες. Και αυτή θεωρώ πως αποτελεί τη μεγαλύτερη επιτυχία μιας συνετής οικονομικής πολιτικής, που ακολουθούμε με συνέπεια.
Έχω πει πολλές φορές ότι το μέρισμα της ανάπτυξης είναι αναγκαίο να επιστρέφει με τρόπο δίκαιο στους πολίτες. Έτσι, με ικανοποίηση μπορώ τώρα να μιλώ για επιλογές ανακούφισης της κοινωνίας, ακριβώς γιατί έχουμε το δημοσιονομικό περιθώριο να το κάνουμε. Όχι γιατί αυξήσαμε τους φόρους, όπως τάχα κάποιοι διατυμπανίζουν, αλλά γιατί η ισχυρή ανάπτυξη φέρνει παραπάνω έσοδα. Το ίδιο και η σοβαρή καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που τόνωσε σημαντικά τα δημόσια ταμεία.
Αλλά και κάτι ακόμα: ενισχύουμε την κοινωνία, παρά το γεγονός ότι τα επόμενα χρόνια πρέπει να δαπανήσουμε πολλά χρήματα για την εθνική άμυνα. Μόνο για το 2026 οι πληρωμές του εξοπλιστικού μας προγράμματος θα φτάνουν τα 2,3 δισεκατομμύρια.
Η ελευθερία, βλέπετε, δεν θέλει μόνο αρετή και τόλμη, θέλει και πόρους. Αν κάποιοι ήθελαν αντί για Rafale και Belh@rra να κάνουμε την αξία τους σε επιδόματα, να το πουν ανοιχτά. Εγώ, πάντως, εκπτώσεις στην ασφάλεια της πατρίδας δεν κάνω.
Όπως δεν κάνω και εκπτώσεις στη θέση μας στον πυρήνα της Ευρώπης, ιδίως σε μια εποχή που ο αναθεωρητισμός σηκώνει κεφάλι. Τείνει να επικρατήσει το δίκαιο του ισχυρού. Σε τέτοιες συγκυρίες δεν επιτρέπονται διπλωματικές ακροβασίες. Γιατί αν εξισώνουμε τον θύτη με το θύμα, για παράδειγμα στην Ουκρανία, τότε τι θα πούμε όταν κάποιοι μας ζητήσουν να αναγνωριστούν τετελεσμένα μιας εισβολής και κατοχής στην Κύπρο;
Προσέξτε, ο τόπος αυτός απομονώθηκε μια φορά από την ευρωπαϊκή οικογένεια για λόγους οικονομικούς. Όσο είμαι Πρωθυπουργός δεν θα επιτρέψω να του συμβεί κάτι τέτοιο μια δεύτερη φορά για λόγους γεωστρατηγικούς.
Κυρίες και κύριοι, η φετινή Έκθεση αποκτά μια ξεχωριστή σημασία. Είναι σταθμός, ουσιαστικά, στο μέσο της δεύτερης θητείας μας. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ο πιο δύσκολος, ο πιο απαιτητικός -αλλά με έναν τρόπο ο οποίος είναι και συναρπαστικός.
Και επιμένω σε αυτό, καθώς βαδίζοντας προς τις επόμενες κάλπες ίσως κάποιοι να ανέμεναν να βάλουμε κάποιο φρένο στη δράση μας. Απόφασή μου, όμως, είναι να πατήσουμε γκάζι ώστε το 2027 να ανατείλει για τη χώρα, για την παράταξή μας, μια νέα τετραετία. Ακόμα πιο πετυχημένη, με λιγότερα λάθη, με περισσότερα αποτελέσματα.
Οι μεταρρυθμίσεις, άλλωστε, αποδίδουν σε διαφορετικούς χρόνους. Για παράδειγμα, σε λίγο θα περιγράψουμε την οικονομική πολιτική του 2026. Σε όσα θα πούμε, όμως, θα πρέπει να συνυπολογιστούν και μόνιμα μέτρα -τονίζω, μόνιμα μέτρα- ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων, που ήδη εξαγγέλθηκαν πριν από λίγους μήνες, μετά την ψήφιση του Προϋπολογισμού, τα περισσότερα από αυτά με έναρξη ισχύος αυτόν τον Νοέμβριο.
Θυμίζω ότι αυτή την πρόσθετη δημοσιονομική δυνατότητα την έφερε η υπεραπόδοση της οικονομίας το 2024. Αυτή με τη σειρά της, όμως, ήταν αποτέλεσμα δύσκολων μεταρρυθμίσεων της περασμένης διετίας. Μιλάμε, συνεπώς, για μια διαδικασία η οποία από τη φύση της αποδίδει σταδιακά.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά, το 2023, λίγους μήνες μετά τη δεύτερη εκλογική μας νίκη, από αυτό εδώ το βήμα είχα πρωτοαναφερθεί με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, μέσω της διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές μηχανές. Αμφιβάλλω αν τότε άκουσα έστω ένα δειλό χειροκρότημα.
Ήταν, ωστόσο, αυτές οι αθόρυβες, αλλά τολμηρές αλλαγές, που μας δίνουν τη δυνατότητα να επιστρέψουμε σε δύο μήνες από τώρα, και κάθε χρόνο, ένα ενοίκιο στους ενοικιαστές.
Ήταν αυτές οι αλλαγές που μας επιτρέπουν από αυτόν τον Νοέμβριο να μπορούμε να στηρίζουμε τους χαμηλοσυνταξιούχους με 250 ευρώ ετησίως.
Ήταν αυτές οι αλλαγές που μας επιτρέπουν, κύριοι αρχηγοί του ΓΕΕΘΑ και των Ενόπλων Δυνάμεων, να αναβαθμιστούν τα μισθολόγια στις Ένοπλες Δυνάμεις, στην Αστυνομία, στην Πυροσβεστική, στο Λιμενικό. Οι αυξήσεις στους ενστόλους θα είναι σημαντικές και θα ξεκινήσουν, μάλιστα, από τη μισθοδοσία του Οκτωβρίου.
Όπως, κ. Υπουργέ των Εξωτερικών, σημαντική αναβάθμιση θα έχουν επιτέλους και οι απολαβές των διπλωματών μας.
Ενώ και το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων αυξάνεται κατά 500 εκατομμύρια ευρώ.
Είναι κινήσεις που αποδεικνύουν ότι κάθε μέτρο στήριξης θα πρέπει να χρηματοδοτείται χωρίς να αμφισβητείται η δημοσιονομική ισορροπία.
Με αυτή τη λογική, λοιπόν, θα ανακοινώσω σε λίγο ένα πλαίσιο στήριξης της κοινωνίας, το οποίο, όμως, θα είναι απολύτως κοστολογημένο. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτα και πάνω απ’ όλα, θα συμβαδίζει με τις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις και τους νέους κοινοτικούς κανόνες.
Η δημοσιονομική σταθερότητα είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται όλο το οικοδόμημα της πολιτικής μας και δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί από αυτή την κυβέρνηση.
Θα εδράζεται, όμως, και στη δυνατότητα των μεταρρυθμίσεων να ανοίγουν περιθώρια για μέτρα στήριξης του εισοδήματος απέναντι στην ακρίβεια.
Θα είναι, όμως, και συνεπές προς την πάγια θέση μου, που θα έλεγα ότι βρίσκεται και στο DNA της παράταξής μας, ότι ο καλύτερος τρόπος να επιστρέφει το μέρισμα της ανάπτυξης στους πολίτες δεν είναι οι παροχές, είναι οι μειώσεις φόρων.
Και θέλω να θυμίσω ότι αυτή η κυβέρνηση έχει μειώσει τα τελευταία χρόνια 72 επιβαρύνσεις: από τον ΕΝΦΙΑ και τον φόρο γονικής παροχής, μέχρι τον εισαγωγικό φορολογικό συντελεστή, τον φόρο στις επιχειρήσεις, τον φόρο στα μερίσματα, την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Αναφέρω ενδεικτικά μόνο κάποιους από τους φόρους που μειώσαμε ή καταργήσαμε.
Και αυτό γιατί; Γιατί πιστεύουμε στην οικονομική ελευθερία. Και είναι μία ελευθερία η οποία υπηρετείται καλύτερα όταν το φορολογικό βάρος είναι λελογισμένο και κατανέμεται δίκαια.
Από την άλλη πλευρά, το ξέρετε καλά, το ξέρουν κυρίως οι επιχειρήσεις και δη οι μικρομεσαίες, ότι δεν διστάσαμε να καταφύγουμε σε γενναία επιδόματα. Πότε όμως; Όταν οι έκτακτες καταστάσεις το επέβαλαν. Με αυτά κρατήσαμε όρθια την κοινωνία, την οικονομία, τα δύσκολα χρόνια του Covid, τις δύσκολες εποχές της μεγάλης ενεργειακής κρίσης.
Όμως, τώρα ήρθε η ώρα να στηρίξουμε εκείνους που μέχρι τώρα δεν έχουν ωφεληθεί όσο άλλοι. Και θα το κάνουμε με την πιο τολμηρή μεταρρύθμιση της φορολογίας εισοδήματος στην ιστορία της Μεταπολίτευσης.
Είναι μία παρέμβαση ύψους -αυτή μόνο- 1,6 δισ. ευρώ. Είναι ένα σχέδιο το οποίο θα μπορούσε να έχει πολλούς τίτλους: «η ώρα της μεσαίας τάξης», «η ώρα της οικογένειας», «η ώρα της νέας γενιάς». Ανακουφίζει ταυτόχρονα πάνω από 4 εκατομμύρια φορολογούμενους.
Τι σημαίνει αυτό; Αυτόματα μόνιμη αύξηση εισοδήματος κάθε μήνα σε πολλούς: σε μισθωτούς, επαγγελματίες, αγρότες, συνταξιούχους, ιδίως, όμως, στις οικογένειες και στους νέους. Κρατήστε τους νέους ως μια ειδική κατηγορία στην οποία θέλω να αναφερθώ στη συνέχεια.
Ξέρω καλά πόσο δοκιμάζει η ακρίβεια το ελληνικό νοικοκυριό. Ξέρω πόσο δύσκολο είναι σήμερα να μεγαλώνεις δύο ή τρία παιδιά με ένα εισόδημα των 15.000, των 20.000 και των 30.000 ευρώ. Ξέρουμε καλά πόσο σοβαρή πλέον είναι, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη, η δημογραφική απειλή.
Γι’ αυτό και τον επόμενο χρόνο μειώνουμε τους βασικούς φορολογικούς συντελεστές, πλην του εισαγωγικού, που είναι ήδη στο 9%, κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες. Αλλά δεν σταματάμε εδώ. Αυτοί θα υποχωρούν περισσότερο, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών σε κάθε νοικοκυριό, για να στηρίξουμε, επιτέλους, έμπρακτα την ελληνική οικογένεια.
Για πάμε να δούμε τι σημαίνει αυτό στην πράξη. Να πάρουμε την κλίμακα για έναν εργαζόμενο με μισθό από 10.000 έως 20.000 ευρώ. Ο συντελεστής από 22% που είναι σήμερα θα γίνει 18% αν υπάρχει ένα παιδί, θα κατέβει στο 16% αν υπάρχουν δύο παιδιά, θα υποχωρήσει στο 9% για τους τρίτεκνους -έχει και συνέχεια- και θα μηδενίζεται -ναι, θα μηδενίζεται- σε οικογένειες με τέσσερα παιδιά.
Με άλλα λόγια, ένας εργαζόμενος των 20.000 ευρώ με δύο παιδιά θα έχει ετήσιο όφελος 600 ευρώ, με τρία τέκνα θα εξοικονομεί 1.300 ευρώ, με τέσσερα παιδιά το όφελός του θα είναι 1.680 ευρώ.
Αν έχει ετήσιες αποδοχές 30.000 ευρώ και δεν έχει παιδιά, το όφελός του θα είναι 400 ευρώ, με ένα παιδί το όφελος θα είναι 800 ευρώ, με δύο θα είναι 1.200 ευρώ, με τρία 2.100 ευρώ, με τέσσερα 4.100 ευρώ. Αν δουλεύουν και οι δύο, σε ένα νοικοκυριό με δύο εργαζόμενους, πολλαπλασιάστε αυτούς τους αριθμούς επί δύο.
Είναι μία κλιμάκωση που για πολλούς συμπολίτες μας συνεπάγεται από μισό μέχρι έναν μισθό τον χρόνο. Ενώ με τις ίδιες ρυθμίσεις, δύο εργαζόμενοι πολύτεκνοι θα έχουν ως όφελος ένα ποσό ίσο με δύο επιπλέον μισθούς για κάθε γονέα.
Την ίδια στιγμή, όμως, στρέφουμε και την προσοχή μας σε εκείνη την κατηγορία της μεσαίας τάξης που έχει έσοδα από 40.000 μέχρι 60.000 ευρώ. Είναι τα δυναμικά στρώματα. Σε αυτή την κατηγορία κατά κανόνα ανήκουν και τα Ελληνόπουλα τα οποία επαναπατρίζονται από το εξωτερικό.
Γι’ αυτούς τους συμπολίτες μας, λοιπόν, καθιερώνουμε έναν ενδιάμεσο συντελεστή 39%, αντί του 44%. Γιατί, αν θέλουμε να τονώσουμε την παραγωγή και την καινοτομία, πρέπει να κάνουμε αλλαγές που να μας καθιστούν ως χώρα ανταγωνιστικούς και σε αυτά τα εισοδήματα.
Όμως, συμβολικά και ουσιαστικά, η πιο σημαντική παρέμβασή μας αφορά τους νέους, ειδικά αυτούς που επιλέγουν να μπουν στην αγορά εργασίας νωρίς. Πάρτε για παράδειγμα έναν νέο, μία νέα που τελείωσε ένα δημόσιο ΙΕΚ και πιάνει δουλειά στα 20 ή στα 22.
Αναρωτήθηκα πολύ μαζί με το οικονομικό επιτελείο πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτά τα νέα παιδιά στο ξεκίνημά τους. Και ξέρω την αγωνία τους: τι σημαίνει να ξεκινάς δουλειά, να προσπαθείς να βρεις σπίτι, να στήσεις τη ζωή σου, να οικοδομήσεις τα όνειρά σου.
Εδώ, λοιπόν, εφαρμόζουμε κάτι τελείως ριζοσπαστικό: στο εξής κανείς εργαζόμενος έως 25 ετών με έσοδα μέχρι 20.000 ευρώ δεν θα πληρώνει φόρο. Το ξαναλέω: φόρος εισοδήματος μηδέν για νέους έως 25 ετών.
Δεν σταματάμε εδώ, όμως. Να σκεφτούμε και τους λίγο μεγαλύτερους. Να σκεφτούμε και αυτούς που είναι στην κατηγορία από 25 έως 30. Μπορεί να έχουν ξεκινήσει τη δουλειά τους, να κάνουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα. Έχουμε κάτι καλό και γι’ αυτούς. Για πέντε ακόμα χρόνια, από 25 έως 30 ετών, θα φορολογούνται με τον βασικό συντελεστή μειωμένο στο 9% αντί του 22%, κάτι που σημαίνει για τους περισσότερους μείωση φόρου άνω του 50%.
Νομίζω είναι πραγματικά μια απόφαση χωρίς προηγούμενο στη χώρα μας. Είναι μια γενναία τομή υπέρ της νέας γενιάς. Θα την παρουσιάσει αναλυτικά το οικονομικό επιτελείο τη Δευτέρα, μαζί με όλες τις παρεμβάσεις μας.
Πάμε να δούμε στην πράξη, με κάποια παραδείγματα, τι σημαίνει αυτό για κάποιον νέο. Σκεφτείτε έναν νέο 24 ετών με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ. Όφελος 1.283 ευρώ τον χρόνο. Δηλαδή, περισσότερο από έναν μισθό.
Αν το εισόδημά του είναι 20.000 ευρώ, όφελος 2.480 ευρώ. Δηλαδή, σχεδόν δύο μισθούς.
Μία 27χρονη επαγγελματίας με τα ίδια έσοδα, το όφελος της είναι 1.300 ευρώ, ισοδύναμο, λοιπόν, με μια ακόμα μηνιαία αμοιβή.
Κυρίες και κύριοι, να λοιπόν πώς τα συνθήματα όσων ξέρουν μόνο να κραυγάζουν γίνονται αθόρυβα πράξεις από εκείνους που ξέρουν και να δρουν και να σχεδιάζουν.
Προφανώς και εγώ και το οικονομικό επιτελείο εξετάσαμε σχετικά απλοϊκές ιδέες. Όπως, ας πούμε, τον 13ο μισθό στο Δημόσιο. Αποφασίσαμε, ωστόσο, ότι η δική μας πρόταση είναι η πιο ορθή. Γιατί; Καταρχάς είναι πιο δίκαιη, καθώς αφορά πολύ περισσότερους από μία κατηγορία εργαζόμενων. Εξάλλου, και οι μισθωτοί στο Δημόσιο ωφελούνται σημαντικά από τις φοροαπαλλαγές τις οποίες μόλις ανακοίνωσα. Ενώ η πρόταση αυτή αντιμετωπίζει, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας.
Από την άλλη πλευρά, στηρίζουμε έμπρακτα την ελληνική οικογένεια. Όχι μόνο γιατί αυτό είναι το δίκαιο, αλλά γιατί με αυτόν τον τρόπο προσθέτουμε ακόμα ένα δυνατό «βέλος» στη φαρέτρα μας στη μάχη κατά του προβλήματος του δημογραφικού.
Ενώ, επαναλαμβάνω, στέλνουμε και ένα μήνυμα στους νέους που μας ακούνε σήμερα, που αναρωτιούνται πάντα: θα ζήσουν καλύτερη ζωή από τους γονείς τους; Ακούει πραγματικά το κράτος, η κυβέρνηση, η πολιτεία τις δικές τους έννοιες, τις ανησυχίες τους;
Τους στέλνουμε ένα μήνυμα: ότι είμαστε κοντά σας, όσο μπορούμε, στο ξεκίνημα της επαγγελματικής σας διαδρομής. Θέλουμε να μπαίνετε νωρίς και εύκολα στον κόσμο της εργασίας και να εξελίσσεστε σε πολίτες με φορολογική συνείδηση. Και αυτό αφορά ειδικά τα παιδιά της Τεχνικής Εκπαίδευσης, την οποία έχουμε στηρίξει, και τα οποία κατά κανόνα μπαίνουν στην αγορά εργασίας πολύ πιο νωρίς.
Όμως, οι παρεμβάσεις μας στη φορολογία δεν σταματούν εδώ. Παρεμβαίνουμε και στην αγορά ακινήτων, για να διορθώσουμε μια στρέβλωση που αφορά την αυτοτελή φορολόγηση των ενοικίων.
Πώς θα το κάνουμε αυτό; Θεσπίζουμε έναν χαμηλότερο συντελεστή 25% για εισοδήματα από ενοίκια από 12.000 έως 24.000 ευρώ.
Να εξηγήσω με απλά λόγια γιατί αυτό είναι σημαντικό: μέχρι τώρα ο χαμηλός συντελεστής για τα ενοίκια ήταν 15% έως τις 12.000 ευρώ. Στη συνέχεια, όμως, προσέξτε, ο συντελεστής αυτός πήγαινε από το 15% στο 35% για όλα τα ενοίκια άνω των 12.000 ευρώ.
Αυτή η ρύθμιση, με σημαντικό όφελος για μικρούς ιδιοκτήτες, αφορά περί τους 150.000 ιδιοκτήτες με εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ και κάτω των 24.000 ευρώ ετήσια.
Παράλληλα, ωστόσο, η ρύθμιση αυτή αφορά και στη φορολογική συμμόρφωση. Και εδώ θέλω να είμαι ξεκάθαρος: οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος σε αυτή την αίθουσα που να πιστεύει ότι το πραγματικό μέσο ενοίκιο είναι 255 ευρώ. Αυτό, όμως, είναι το ποσό το οποίο δηλώνεται σήμερα επισήμως στην Εφορία.
Συνεπώς, αφού μειώνεται η φορολογία με τον ενδιάμεσο συντελεστή και είναι πια μόνιμη η επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο, πιστεύω ότι σίγουρα οι ενοικιαστές, αλλά και οι ιδιοκτήτες, έχουν πια κίνητρο να δηλώνουν τα πραγματικά ενοίκια.
Όταν και όχι αν, γιατί είμαι σίγουρος ότι θα συμβεί, όταν αυτό συμβεί, είμαι ανοιχτός να εξετάσω και περαιτέρω μειώσεις στη φορολόγηση των ακινήτων.
Και όλα αυτά συνδυαστικά και με πολιτικές στήριξης της στέγης που βρίσκονται ήδη σε ισχύ: την απαγόρευση, για παράδειγμα και το 2026 νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στο κέντρο της Αθήνας, την τριετή απαλλαγή φόρου όταν ενοικιάζεται ένα κλειστό σπίτι, προγράμματα «Σπίτι μου ΙΙ», «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», ενώ ψηφίζεται και ο νόμος για την Κοινωνική Αντιπαροχή.
Αλλά δρομολογούμε και έναν καινοτόμο τρόπο αξιοποίησης ακινήτων του Δημοσίου, σε συνεργασία με τον Υπουργό και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Συμφωνήσαμε ότι σε τρία σημαντικά στρατόπεδα, στο Μοσχάτο, εδώ στο στρατόπεδο Ζιάκα, στην Πάτρα στο στρατόπεδο Μανουσογιαννάκη, θα χτιστούν, με πρωτοβουλία των Ενόπλων Δυνάμεων, 2.000 διαμερίσματα, 25% αυτών θα στεγάσουν τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, το 75% θα αποδοθεί σε συμπολίτες μας που δεν έχουν πρώτη κατοικία. Και αυτό είναι κάτι το οποίο θα συνεχιστεί, αποδίδοντας στην κοινωνία πολλά αδρανή δημόσια ακίνητα.
Στα παραπάνω, επιτρέψτε μου να προσθέσω και τέσσερις, θα έλεγα, πιο προσωπικές αποφάσεις μου, βασισμένες σε όσα ακούω και βλέπω στις επισκέψεις σε ολόκληρη τη χώρα.
Η πρώτη αφορά την ελληνική περιφέρεια και όσους την κρατούν ζωντανή σήμερα. Νομίζω ότι όλους μας πληγώνει η εικόνα χωριών που ερημώνουν, περιοχών που χάνουν σταδιακά τις παραγωγικές τους ικανότητες, όταν έχουμε ένα χρέος να κρατήσουμε αυτές τις περιοχές, ειδικά τα χωριά μας, όσο το δυνατόν πιο ακμαίες.
Από το 2026 ο ΕΝΦΙΑ μειώνεται στο μισό και το 2027 καταργείται εντελώς στις πρώτες κατοικίες χωριών κάτω από 1.500 κατοίκους. ΕΝΦΙΑ μηδέν σε δύο χρόνια από τώρα για όποιον έχει πρώτη κατοικία σε οποιοδήποτε ελληνικό χωριό, οπουδήποτε στη ελληνική επικράτεια.
Νομίζω ότι είναι ένα σημαντικό κίνητρο και για να παραμείνουν γονείς και παιδιά στους τόπους τους, αλλά και για να υποστηρίξουμε αυτή τη νέα τάση την οποία βλέπουμε πια να διαμορφώνεται και με στήριξη από τις τοπικές κοινωνίες: συμπολίτες μας οι οποίοι φεύγουν από τις πόλεις και επιλέγουν να πάνε και να ζήσουν στο ελληνικό χωριό.
Ταυτόχρονα, έχοντας ταξιδέψει πολύ και έχοντας επισκεφθεί πολλές φορές τα νησιά μας, ειδικά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, ξέρω καλά τις δυσκολίες, τι σημαίνει να ζεις σε ένα παραμεθόριο νησί. Η στήριξη, εξάλλου, της νησιωτικότητας αποτελεί και συνταγματική πρόβλεψη.
Νομίζω ότι χρωστάμε κάτι στους νησιώτες μας, που κάθε μέρα υψώνουν την ελληνική σημαία στις εσχατιές του Αιγαίου. Γι’ αυτό και η δεύτερη απόφασή μου είναι να μειωθεί κατά 30% ο ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά κάτω των 20.000 κατοίκων. Νομίζω, οι Βουλευτές Δωδεκανήσου και Βορείου Αιγαίου έκαναν πολύ αισθητή την παρουσία τους σε αυτό τον κύκλο χειροκροτημάτων.
Εξαντλούμε τα σχετικά όρια, τα οποία θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τονίζω, αφορά μόνο νησιά. Σήμερα μειωμένο ΦΠΑ έχουμε σε πέντε νησιά, κυρίως σε εκείνα που είχαν το βάρος της φιλοξενίας των προσφύγων.
Όμως στο εξής ουσιαστικά το μέτρο επεκτείνεται σε δεκάδες άλλα που ανήκουν στις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, στα Δωδεκάνησα, στον Έβρο, από τη Λήμνο μέχρι την Κάρπαθο και από τη Σαμοθράκη μέχρι το Καστελόριζο, με στόχο οι τόποι αυτοί να τονωθούν οικονομικά, οικιστικά, πληθυσμιακά.
Πρωτοβουλία τρίτη, λίγο πιο εξειδικευμένη αλλά πολύ σημαντική, είναι ο διπλασιασμός της έκπτωσης στις δαπάνες επενδύσεων που θα γίνονται στην ελληνική αγορά στους τομείς της άμυνας, της κατασκευής οχημάτων. Και η συγκεκριμένη ενίσχυση μπορεί να φτάσει μέχρι τα 150 εκατομμύρια.
Είναι προφανής η δική της επιδίωξη: πρέπει να προωθήσουμε μεγάλες επενδύσεις στην άμυνα και την αμυντική βιομηχανία και αυτό υπό το φως των κατευθύνσεων της Ευρώπης για την ενίσχυση της κοινής ασφάλειας των κρατών μελών.
Τέλος, η τέταρτη πρωτοβουλία μας αφορά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μόλις πριν από τρεις μέρες εγκρίναμε την Εθνική Στρατηγική Εξωστρέφειας για την αύξηση των εξαγωγών, όπου έχουμε κάνει πρόοδο, αλλά πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα.
Είναι έτοιμο το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης για την περαιτέρω απλούστευση αδειοδότησης, με αιχμή πάντα τις επενδύσεις στον χώρο της βιομηχανίας. Σύντομα -κι εδώ θα πιέσω τους Υπουργούς, γιατί έχουμε εξαντλήσει λίγο τα χρονικά μας περιθώρια- θα τελειώσουν τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, τόσο για τη βιομηχανία όσο για τον τουρισμό και για τις ιχθυοκαλλιέργειες, τομέας κρίσιμος για τον πρωτογενή τομέα.
Παράλληλα, εξελίσσεται η προκήρυξη της δράσης ύψους 200 εκατομμυρίων για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, ενώ η Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία έχει επιτελέσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στήριξης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, μέσω του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, παρέχει πλέον 780 εκατομμύρια για ευνοϊκά δάνεια προς τους μικρομεσαίους.
Προσθέστε σε αυτό και το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, το οποίο θα καλύπτει ανάγκες του πρωτογενούς τομέα και θα ενεργοποιηθεί το 2026, αλλά και κάτι ειδικό, κ. Υπουργέ, που αφορά τον χώρο της Υγείας: 50 εκατομμύρια τα οποία θα διατεθούν ειδικά στο Ταμείο Καινοτομίας Φαρμάκων.
Επίσης, αρχίζουν να ξεκινούν οι χρηματοδοτήσεις δύο νέων σημαντικών ευρωπαϊκών Ταμείων, του Κοινωνικού Κλιματικού και του Ταμείου Εκσυγχρονισμού: 700 εκατομμύρια για την ενεργειακή αναβάθμιση μικρών και μεσαίων μονάδων, 200 εκατομμύρια για τη μείωση του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία -θα επανέλθω στη συνέχεια στο ζήτημα της ενέργειας- και επιπλέον 300 εκατομμύρια ως ξεκίνημα για τη σταδιακή ανανέωση του ακτοπλοϊκού μας στόλου με «πράσινα» πλοία, ξεκινώντας από τα πορθμεία μας.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, τα μέτρα αυτά συμπληρώνονται με δύο ακόμα σημαντικές αλλαγές. Δεν σας κρύβω ότι όπου και αν πάω στην Ελλάδα έρχονται και με βρίσκουν συνταξιούχοι οι οποίοι αναγνωρίζουν το γεγονός ότι έχουμε αρχίσει να δίνουμε αυξήσεις, ότι έχουμε μειώσει τους φόρους, πλην όμως αρκετοί από αυτούς, για την ακρίβεια 671.000, δεν ωφελούνται λόγω της προσωπικής διαφοράς.
Λοιπόν, το 2026 η προσωπική διαφορά πέφτει στο μισό και το 2027 καταργείται εντελώς. Προσωπική διαφορά τέλος. Και αυτό μία πρόσθετη ενίσχυση των συνταξιούχων οι οποίοι, το ξαναλέω, θα ωφεληθούν σημαντικά και από τις μειώσεις στη φορολόγηση εισοδήματος.
Επίσης, μειώνονται επιτέλους, μεσοσταθμικά κατά περίπου 30%, τα τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες και αυτοκίνητα για 500.000 φορολογούμενους. Ενώ διευρύνονται και τα επαγγελματικά κριτήρια για τους ελεύθερους επαγγελματίες, πλέον σε οικισμούς έως και 1.500 κατοίκους.
Αυτό το σχέδιο, λοιπόν, το οποίο σας παρουσίασα, δρα σε πολλά πεδία. Έχει καταρχάς χρώμα κοινωνικό, αυξάνει το εισόδημα του συνόλου των πολιτών ως ανάχωμα απέναντι στην ακρίβεια. Επαναλαμβάνω: ξέρω καλά ότι η ακρίβεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα το ελληνικό νοικοκυριό. Εκεί στοχεύει ο πυρήνας των φορολογικών παρεμβάσεων που ανακοινώσαμε σήμερα.
Το σχέδιο αυτό, όμως, έχει έντονο χρώμα δημογραφικό. Μεριμνά ουσιαστικά για την ελληνική οικογένεια, αναγνωρίζοντας ότι για ένα νοικοκυριό δεν είναι το ίδιο το κόστος του να μην έχεις παιδιά με το κόστος να μεγαλώνεις δύο ή τρία παιδιά.
Έχει, όπως αντιληφθήκατε, χρώμα νεανικό. Απαλλάσσει τους νέους από φορολογικές επιβαρύνσεις. Έχει χρώμα αναπτυξιακό, καθώς στηρίζει τις πιο παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας.
Οι νέες ρυθμίσεις, όμως, έχουν και χρώμα εθνικό, ενδυναμώνοντας όλες τις συνιστώσες της άμυνας της πατρίδας μας.
Πρόκειται, δηλαδή, για παράλληλες πρωτοβουλίες, τις οποίες διατρέχουν δύο νήματα: η κοινωνική δικαιοσύνη και η εθνική ευθύνη, σε κοινή τροχιά για τα ζητούμενα της πατρίδας.
Οι φόροι μειώνονται δραστικά. Οι συνταξιούχοι λυτρώνονται από την προσωπική διαφορά. Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ προσφέρει νέα ζωή στα χωριά μας. Ο μειωμένος ΦΠΑ δίνει νέα ώθηση στα ακριτικά μας νησιά. Τα μέτρα για τα ενοίκια απαντούν στο παρόν και η προτεραιότητα στα παιδιά απευθύνεται στο μέλλον.
Να το πω διαφορετικά, είναι ένα σύνθετο αφήγημα αυτό το οποίο εγκαινιάζουμε. Όπως αντιληφθήκατε, είναι ένα συνολικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο. Δεν είναι ένας κατάλογος, απλά, παρεμβάσεων σε διάφορα πεδία.
Είναι ένα συνεκτικό πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα, όμως, με ξεκάθαρες πολιτικές προτεραιότητες, το οποίο προωθείται με δράσεις οι οποίες αλληλοσυμπληρώνονται.
Γι’ αυτό και θα είναι δύσκολο. Γιατί μπορεί οι στόχοι μας να κοιτούν προς την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, όμως το κράτος συνεχίζουν να το πολιορκούν παθογένειες δεκαετιών. Όπως έδειξε, δυστυχώς, και η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Παθογένειες που, δυστυχώς, δεν ξεριζώθηκαν ούτε από τη δική μας διακυβέρνηση. Στις οποίες, ωστόσο, εμείς απαντάμε με πράξεις.
Δήλωσα ότι ο Οργανισμός θα εξυγιανθεί. Ήδη τέθηκε υπό την ευθύνη της ανεξάρτητης ΑΑΔΕ. Είπα ότι όσες επιδοτήσεις πήγαν σε επιτήδειους θα επιστρέψουν εκεί που ανήκουν. Και ήδη ανακτώνται 22 εκατομμύρια ευρώ από περίπου 1.000 ύποπτες υποθέσεις, με τους ελέγχους να συνεχίζονται.
Από αυτό το βήμα, πάλι, πριν από δύο χρόνια, είχα μιλήσει για την ατζέντα της «νομιμότητας παντού», την οποία υλοποιούμε όσες αντιστάσεις και αν συναντήσουμε: από τις παραβατικές συμπεριφορές στον δρόμο, όπου χάνονται τόσο άδικα ζωές, μέχρι τη διαφθορά στις πολεοδομίες και από τις παράνομες συνταγογραφήσεις μέχρι τις συμμορίες του υποκόσμου, του ποδοσφαίρου, του λαθρεμπορίου των καυσίμων, των τσιγάρων, των όπλων, των ναρκωτικών. Κάτι που αποδεικνύει πως όταν υπάρχει βούληση το κράτος μπορεί να τα βάλει με οποιονδήποτε, όσο ισχυρός κι αν είναι.
Αυτή, άλλωστε, είναι και η μεγάλη μας διαφορά. Ας μην κρυβόμαστε: παρανομία υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και στη δική μας χώρα, όπως υπάρχει παντού. Σήμερα, όμως, τι αλλάζει; Αυτή βγαίνει με τόλμη στην επιφάνεια. Γιατί; Γιατί χτυπιέται αποφασιστικά από την πολιτεία.
Μια διαφορά, η οποία αποκρυσταλλώνεται σε αλλεπάλληλες -το τονίζω, αλλεπάλληλες- χειροπιαστές επιτυχίες των διωκτικών αρχών, με «πολιορκητικό κριό» τη Μονάδα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος, το «ελληνικό FBI». Είναι μια ευκαιρία να τους συγχαρούμε, αλλά και να τους χειροκροτήσουμε για την επιμονή και τη μεθοδικότητά τους.
Για τις αδυναμίες που ακόμα έχουμε, θα το ξαναπώ: αυτή η κυβέρνηση και εγώ προσωπικά ξέρουμε να αναγνωρίζουμε λάθη, πάνω απ’ όλα, όμως, έχουμε τη θέληση να βρίσκουμε τις αιτίες αυτών των λαθών και να βρίσκουμε και τη δύναμη για να τα ξεπερνάμε.
Ως εδώ με τα «βαρίδια» του χθες και όσους θέλουν να τα συντηρούν στο σήμερα. Και μιλώ με σκληρό τόνο, γιατί δεν είναι η πρώτη και δεν θα είναι ούτε η τελευταία μάχη που δίνουμε με το παρελθόν. Κάποτε βρίσκουμε αντιστάσεις, ναι, κάποτε χάνουμε από το «βαθύ κράτος», αλλά συχνά το νικάμε μαζί με τους σπόνσορές του.
Μιλώ για νίκες όπως το gov.gr, που κατήργησε ουρές, ταλαιπωρία, γραφειοκρατία, αλλά και διαφθορά. Μιλώ για την επιτάχυνση των προσλήψεων από το ΑΣΕΠ. Μιλώ για την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, η οποία ρύθμισε την αυθαιρεσία στον τομέα της εργασίας.
Τέτοιες νίκες είναι ο σύγχρονος ΕΦΚΑ με τις γρήγορες συντάξεις. Όταν οι συντάξεις αποδίδονται σε δύο ή τρεις μήνες, δεν υπάρχει κανείς λόγος να γίνει οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση για να επιταχυνθεί η έκδοση μιας σύνταξης.
Μιλώ για το νέο πειθαρχικό δίκαιο στο Δημόσιο, το οποίο μόλις ψηφίστηκε και το οποίο προβλέπει ποινή μέχρι και απόλυσης για τους αρνητές αξιολόγησης.
Μιλώ για την άυλη συνταγογράφηση και τους ελέγχους που έχουμε κάνει για να μπορούμε να βρίσκουμε εκείνους τους λίγους επιτήδειους γιατρούς οι οποίοι έγραφαν συνταγές σαν να μην υπάρχει αύριο. Μιλώ για τα ηλεκτρονικά ραντεβού για δωρεάν εξετάσεις, αλλά μιλώ και για την ίδια την αξιολόγηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας από τους χρήστες του.
Ο κατάλογος των αλλαγών για το πώς αλλάζει το «βαθύ κράτος» είναι μεγάλος. Περιλαμβάνει το «112» της Πολιτικής Προστασίας, τις ψηφιακές συναλλαγές, την αξιολόγηση στο Δημόσιο, που σκόνταψε σε τόσα εμπόδια αλλά γίνεται.
Και περιλαμβάνει και μία ακόμα μεγάλη εμβληματική, ταυτοτική θα έλεγα, μεταρρύθμιση για τη δική μας παράταξη: τα μη κρατικά πανεπιστήμια, που κανείς δεν πίστευε πως θα τα έβλεπε κάποια στιγμή στην Ελλάδα. Σε πείσμα, λοιπόν, της καθυστέρησης, τα τέσσερα πρώτα θα ανοίξουν τις πόρτες τους σε Έλληνες και ξένους φοιτητές αυτόν τον Οκτώβριο, και μάλιστα τα δύο από αυτά εδώ ακριβώς, σε αυτήν την πόλη.
Όπως και στη Θεσσαλονίκη κανείς δεν το πίστευε όταν μίλησα, και πέρυσι από το βήμα αυτό, και έλεγα ότι το Μετρό στη Θεσσαλονίκη θα ξεκινούσε σε δύο μήνες, και χειροκροτήσατε κάποιοι Θεσσαλονικείς από υποχρέωση, δεν το πιστεύατε. Τώρα όμως το καμάρι της πόλης, της Ελλάδος, «ταξιδεύει» ήδη προς την Καλαμαριά, με πέντε καινούργιους σταθμούς οι οποίοι θα παραδοθούν το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2026.
Το νέο Παιδιατρικό Νοσοκομείο στο Φίλυρο, το ομορφότερο, πιο σύγχρονο παιδιατρικό νοσοκομείο ολόκληρης της Ευρώπης, θα είναι ένα «κόσμημα» για τη Θεσσαλονίκη. Θα εγκαινιαστεί τον Ιανουάριο του 2027 και θα είναι πλήρως στελεχωμένο από την πρώτη μέρα λειτουργίας του.
Το Flyover -ξέρω, σας έχει ταλαιπωρήσει, αλλά βλέπετε την πρόοδο των εργασιών- και αυτό θα είναι έτοιμο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2027.
Είναι πολλά τα δείγματα προόδου, ειδικά εδώ στη Θεσσαλονίκη, αλλά ξέρω ότι είναι άλλα τόσα τα προβλήματα που παραμένουν, σε μία μάχη με τον χρόνο, αλλά και με τον κακό μας εαυτό, ο οποίος συχνά γίνεται ο πιο σκληρός αντίπαλος.
Το 2026 και το 2027 θα είναι κρίσιμοι σταθμοί. Προορισμός μας, όμως, είναι το 2030, με μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν οριστικά την εικόνα της χώρας. Γι’ αυτό αυτές οι μεταρρυθμίσεις υπερβαίνουν τους κυβερνητικούς κύκλους και γι’ αυτό, με τον τρόπο τους, απαιτούν και ευρύτερες συναινέσεις.
Από αυτές, λοιπόν, τις προκλήσεις, θέλω σύντομα να μιλήσω για τέσσερις: είναι η καθιέρωση του Εθνικού Απολυτηρίου, είναι η ολοκλήρωση του νέου Εθνικού Συστήματος Υγείας, είναι οι σύγχρονες Πολεοδομίες και το πλήρες Κτηματολόγιο, και βέβαια ο Εθνικός Ενεργειακός Χάρτης των επόμενων δεκαετιών.
Στο πρώτο μέτωπο κανείς δεν νομίζω ότι αρνείται, σίγουρα όσοι έχουν παιδιά που ετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις το ξέρουν, ότι το Λύκειο, ειδικά στις δύο τελευταίες του τάξεις, έχει απαξιωθεί ως ένας υποκριτικός προθάλαμος για το Πανεπιστήμιο. Με την προετοιμασία, μάλιστα, των υποψηφίων να γίνεται κυρίως στα φροντιστήρια.
Πρότασή μας, λοιπόν, είναι να θεσπιστεί και στην Ελλάδα το Εθνικό Απολυτήριο, ώστε να αποκατασταθεί ο αυτοτελής ρόλος του Λυκείου. Να μπορεί να αποκτήσει το δικό του εκπαιδευτικό κύρος, το δικό του βάρος στην εργασιακή προοπτική των αποφοίτων.
Ταυτόχρονα, η δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να υποδεχθεί νέα μαθήματα, παρέχοντας στο τέλος έναν πλήρη κύκλο γνώσεων πριν από την επαγγελματική ακαδημαϊκή συνέχεια κάθε νέου. Νέα μαθήματα τα οποία θα συμπεριλαμβάνουν και την τεχνητή νοημοσύνη σε όλες της τις εφαρμογές.
Έτσι, ύστερα από μια σειρά αξιόπιστων δοκιμασιών στη διάρκεια του σχολείου, στις εξετάσεις που θα δίνονται στο τέλος κάθε τάξης, τα παιδιά θα μπορούν να εισάγονται στο Πανεπιστήμιο με βασικό πυρήνα το Εθνικό Απολυτήριο. Προσέξτε, μιλάμε για μια τεράστια αλλαγή, η οποία πρέπει να εξεταστεί από κοινού με τα κόμματα, πρέπει να εφαρμοστεί σε βάθος τετραετίας.
Για να το πω απλά: η πρώτη τάξη η οποία θα ωφεληθεί και θα ενταχθεί στο σύστημα του Εθνικού Απολυτηρίου είναι τα παιδιά τα οποία μόλις τελείωσαν τη Β΄ Γυμνασίου, θα ενταχθούν στην Γ΄, με την προοπτική να ενταχθούν στην Α΄ Λυκείου, του χρόνου, σε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας του Λυκείου.
Η υγεία αποτελεί το δεύτερο πεδίο που απαιτεί κάποιου είδους συνεννόηση. Σήμερα, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ανακαινίζονται τα τμήματα επειγόντων περιστατικών σε 93 νοσοκομεία, ανακαινίζονται πλήρως 163 κέντρα υγείας. Τα βλέπω σε όλη τη χώρα, όπου πηγαίνω. Βλέπω τη χαρά των συμπολιτών μας, πώς από κέντρα υγείας τα οποία ήταν παρακμιακά, εν πολλοίς διαλυμένα, ξαφνικά έχουν πρόσβαση σε σύγχρονες υποδομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Το «βραχιολάκι» στις εφημερίες λοιδορήθηκε. Έριξε, όμως, τον χρόνο αναμονής. Τα απογευματινά χειρουργεία μείωσαν τις λίστες των χειρουργείων. Το «MyHealth app» έχει μπει στη ζωή μας. Μπαίνετε και κλείνετε ραντεβού με όποιον γιατρό θέλετε εντός ημερών. Οι δωρεάν προληπτικές εξετάσεις -μια επανάσταση στο πώς αντιλαμβανόμαστε τη δημόσια υγεία- επεκτείνονται. Χρόνια ασθενείς παραλαμβάνουν, πλέον, τα φάρμακά τους στο σπίτι.
Διαθέτουμε, επίσης, περισσότερα κρεβάτια εντατικής θεραπείας. Έχουμε περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές, όχι όσους θα θέλαμε, αλλά πολύ πιο πολλούς σε σχέση με το 2019. Και αυτό είναι κάτι το οποίο αναγνωρίζουν και οι ίδιοι οι νοσηλευόμενοι.
Σας καλώ να δείτε λίγο τα στοιχεία της αξιολόγησης των ιδίων των χρηστών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, γιατί τώρα πια ο οποιοσδήποτε νοσηλεύεται σε ελληνικό νοσοκομείο λαμβάνει ένα μήνυμα τη στιγμή που θα βγει και του ζητούμε δέκα λεπτά από τον χρόνο του να μας πει τη γνώμη του: τι κάνουμε καλά, τι δεν κάνουμε καλά, πώς μπορούμε να βελτιωθούμε.
Αυτή η προσπάθεια, αυτή η εξέλιξη πιστεύω ότι αξίζει να συνεχιστεί -και το Εθνικό Σύστημα Υγείας ανήκει σε όλες τις Ελληνίδες, σε όλους τους Έλληνες, δεν έχει, θα έλεγα, κομματικό χαρακτήρα- με κατανόηση και διάθεση θετικών προτάσεων από όλους. Είναι πολύ άδικο, ξέρετε, κάποιοι να υποδέχονται και τις προσλήψεις υγειονομικών, κυρίως στα εγκαίνια των νέων κλινικών, των τμημάτων επειγόντων περιστατικών, με μίζερες αντιδράσεις.
Το ξαναλέω: το ΕΣΥ ανήκει σε όλες τις Ελληνίδες, σε όλους τους Έλληνες. Θα βελτιωθεί ακόμα πιο γρήγορα όταν οι πολιτικές δυνάμεις τουλάχιστον συμφωνήσουν σε κάποιες λύσεις οι οποίες είναι αυτονόητες. Μέχρι τότε, πάντως, η κυβέρνηση θα αρνείται να μετατρέπεται η υγεία των Ελλήνων σε «αρένα» κομματικών διαξιφισμών ή τα νοσοκομεία μας σε «ομήρους» διαδηλωτών.
Και εγώ, προσωπικά, προτιμώ να ακούω τη φωνή των ιδίων των ασθενών, των πολλών γιατρών, νοσηλευτών που υπηρετούν το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρά τη ντουντούκα των εργατοπατέρων και ορισμένων ανεύθυνων συνδικαλιστών.
Τρίτη μεγάλη μεταρρύθμιση: είναι εκείνη που θα επιτρέψει στον καθένα να ξέρει πού θα χτίσει, τι και με ποιους όρους, με βάση το ψηφιακό Κτηματολόγιο που το κράτος αποκτά για πρώτη φορά. Και με οδηγό έναν χωροταξικό σχεδιασμό κάθε περιοχής, που θα αποτρέπει τις αυθαιρεσίες και την άναρχη δόμηση.
Και βέβαια με μοχλούς πολεοδομίες που, από -δυστυχώς- αρκετές φορές, εστίες εξυπηρετήσεων ή ακόμα και διαφθοράς, θα υπηρετούν την αληθινή τους αποστολή. Γι’ αυτό έχουμε πάρει τη δραστική απόφαση οι πολεοδομίες, ως προς το κομμάτι έκδοσης και ελέγχου των οικοδομικών αδειών, να φύγουν από τους Δήμους και να ενταχθούν οργανικά στην «Κτηματολόγιο ΑΕ».
Προσέξτε, είναι ένα ζήτημα κρίσιμο για το μέλλον του τόπου. Η οργάνωση του χώρου αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη «σιωπηλή» μεταρρύθμιση που δρομολογεί η κυβέρνησή μας. Είναι, όμως, τόσο απαραίτητη για να κάνουμε πράξη τη βιώσιμη ανάπτυξη, που επιτρέπει τη δόμηση με όρους σεβασμού στο μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό μας περιβάλλον. Αποτελεί έναν κρίσιμο αναπτυξιακό παράγοντα, καθώς πυροδοτεί τις κατασκευές, τον τουρισμό, τις ξένες επενδύσεις. Είναι, με άλλα λόγια, μία ακόμα μεταρρύθμιση μακράς πνοής, που προϋποθέτει και αυτή διάλογο και συναίνεση.
Τέλος, εθνικό στοίχημα το οποίο κι αυτό επεκτείνεται πολύ πέραν του ορίζοντα αυτής της κυβέρνησης είναι και η ενεργειακή αυτονομία και ο μελλοντικός ενεργειακός χάρτης της χώρας.
Τι σημαίνει αυτό; Πρώτα και πάνω απ’ όλα σταθερά προσιτές τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα. Και αυτό, σε πείσμα όλων όσοι ισχυρίζονται το αντίθετο, ταυτίζεται με την περαιτέρω ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών, ένας τομέας στον οποίο η Ελλάδα ήδη πρωταγωνιστεί, εξάγοντας για πρώτη φορά ενέργεια από τον ήλιο και τον αέρα της.
Εδώ, θέλω να είμαι σαφής: η πολιτική μας αυτή αποδίδει. Θυμάστε ότι πέρυσι είχαμε μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές χονδρικής της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ελλάδας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Για πρώτη φορά είδαμε ότι με τη δυναμική είσοδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μειώθηκαν οι τιμές χονδρικής και συγκλίνουμε ολοένα και περισσότερο με τον πυρήνα της Ευρώπης.
Όμως, θέλω να είμαι σαφής: αυτές οι χαμηλότερες τιμές χονδρικής επιβάλλεται να περάσουν και στους καταναλωτές. Αν αυτό δεν συμβεί, δεν θα διστάσουμε να παρέμβουμε, όπως έχουμε κάνει επανειλημμένα.
Κύριες κύριοι, απέναντι στις προκλήσεις που μόλις παρουσίασα, η πατρίδα μας δεν επιτρέπεται να προχωρήσει μέσα σε ένα κλίμα σύγχυσης και ασυνεννοησίας. Δεν είναι δυνατόν οι εκπρόσωποι των πολιτικών δυνάμεων να μην συγκλίνουν σε κεντρικά ζητήματα, τα οποία όχι μόνο απασχολούν την κοινωνία, αλλά,θα έλεγα, απαιτούν και οι συνθήκες.
Ούτε -έτσι για να το πω όπως το αισθάνομαι- μπορεί η πολιτική διαφωνία τον 21ο αιώνα να μετατρέπεται σε ένα μόνιμο κομματικό γινάτι.
Αυτό το «όχι σε όλα» σημαίνει στην ουσία «ναι στο τίποτα».
Παρά, λοιπόν, την επίμονα αρνητική στάση της αντιπολίτευσης, αισθάνομαι το χρέος να την καλέσω -έστω και τώρα- σε κάποιου είδους συγκλίσεις. Αυτές δεν θα καταργούν τις διαφορές μας, θα σηματοδοτούν όμως κάποια στοιχειώδη κοινή διάθεση για το καλό του τόπου.
Πρώτη πρόταση αφορά τη συνεργασία μας για το αύριο της παιδείας και το Εθνικό Απολυτήριο. Έδωσα λίγο πριν δείγμα των προθέσεων της κυβέρνησης και υπό την ηγεσία της Υπουργού Παιδείας θα ξεκινήσουμε άμεσα έναν εθνικό διάλογο και θα αναμένουμε τις προτάσεις των άλλων κομμάτων, που επί της αρχής έχουν τοποθετηθεί θετικά γι’ αυτή τη μεταρρύθμιση.
Βέβαια, θυμάμαι -τι θυμήθηκα κι εγώ τώρα;- το ΠΑΣΟΚ να υποστηρίζει τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, μέχρι που ο Γιώργος Παπανδρέου, το 2008, να αλλάξει γνώμη, υπό την πίεση του κόμματός του.
Ελπίζω αυτή τη φορά, τουλάχιστον στο Εθνικό Απολυτήριο, να μπορεί να υπάρξει κάποιου είδους συνεννόηση. Πρέπει να μπορούμε κάπου να συναντιόμαστε στο πεδίο της λογικής, του ρεαλισμού και του αποτελέσματος.
Εγώ προσωπικά θα μπορούσα εύκολα να οχυρωθώ πίσω από μία σκληρή πολιτική αντιπαράθεσης. Θεωρώ όμως ότι είναι πολιτικό καθήκον της δικής μας παράταξης, κ. Πρόεδρε της Βουλής. Είμαστε η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη και εμείς πρέπει να κάνουμε αυτή την πρώτη καλή κίνηση συνεννόησης. Ο Παύλος Μπακογιάννης είχε πει ότι «αν στην πολιτική γκρεμίζονται οι γέφυρες, τότε κανείς δεν θα μπορεί να γυρίσει πίσω».
Βρισκόμαστε στον έβδομο χρόνο της διακυβέρνησής μας, όμως, σας διαβεβαιώνω, ο πήχης των φιλοδοξιών μας παραμένει ψηλά. Προσωπικά δεν μπορώ να συμβιβαστώ με τη λογική ότι δήθεν εμείς είμαστε καλοί, επειδή οι άλλοι είναι χειρότεροι. «Είστε λιγότερο κακοί». Και πάντως δεν με εκφράζει και δεν νομίζω ότι σας εκφράζει κι εσάς το δίλημμα «ή Νέα Δημοκρατία ή χάος».
Αντίθετα, εγώ θα διεκδικώ κάθε μέρα η χώρα μας να αλλάζει, ξέροντας ότι αλλάζουμε κι εμείς μαζί της. Ξροντας πως πάντα προτιμότερη είναι μία κυβέρνηση που κάνει και λάθη, από μία λάθος κυβέρνηση.
Συνεπώς, ναι, το ξέρουμε καλά, ειδικά στο Υπουργικό Συμβούλιο, ότι καλούμαστε να κάνουμε ένα άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά.
Νομίζω ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν την πρόοδο που έχει συντελεστεί. Έχουν, όμως, από εμάς περισσότερες απαιτήσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Αυτός, εξάλλου, ήταν και ο κύριος στόχος των μέτρων τα οποία μόλις εξήγγειλα.
Αλλά, ξέρετε, δεν είναι μόνο η εφαρμοσμένη πολιτική το μοναδικό πεδίο στο οποίο κρινόμαστε. Οι πολίτες μπορεί να μας συγχωρούν αστοχίες, σίγουρα όμως δεν ανέχονται αλαζονείες.
Θα το ξαναπώ: πολλοί συμπολίτες μας τα βγάζουν πέρα δύσκολα. Δεν νομίζω ότι μας ζητούν να λύσουμε ή περιμένουν να λύσουμε μονομιάς όλα τα προβλήματα. Έχουν την απαίτηση, όμως, να μας βλέπουν να προσπαθούμε και -να χρησιμοποιήσω μια μπασκετική αναλογία- να «ιδρώνουμε τη φανέλα». Και έχουν, νομίζω, και την απαίτηση να μην καβαλάμε το καλάμι της εξουσίας.
«Καλοχαιρέτα τους πεζούς όταν καβαλικέψεις για να σε χαιρετούν και αυτοί όταν θα ξεπεζέψεις», λέμε στην Κρήτη. Ας τη θυμούνται όλοι καλά αυτή τη μαντινάδα.
Σε αυτή την προσπάθεια, ωστόσο, δεν αισθάνομαι ότι είμαι μόνος με τη συνείδησή μου. Έχω δίπλα μου την ιστορία, τις αρχές, την ψυχή της παράταξής μας. Αρχές που μας συνοδεύουν από την πρώτη ημέρα ίδρυσής της από τον Εθνάρχη, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Είμαι σίγουρος ότι αυτό το αισθάνεται σήμερα κάθε Νεοδημοκράτισσα, κάθε Νεοδημοκράτης, που εδώ και πάνω από μισό αιώνα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά αυτής της παράταξης. Αποτελείτε τον πιο αυστηρό μας κριτή με τον τρόπο σας, αλλά και τον πιο πιστό μας σύντροφο.
Το ίδιο, όμως, θεωρώ ότι συμμερίζονται και πολλοί άλλοι πολίτες που δεν ανήκουν κατ’ ανάγκη στη δική μας παράταξη. Μαζί τους αντιδράσαμε στην περιπέτεια του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Χαράξαμε αργότερα, μαζί και πάλι, μια τροχιά εθνικής ανόρθωσης.
Είναι αυτό το ευρύ μέτωπο των Ελληνίδων και των Ελλήνων που πιστεύουν στην Ευρώπη, πιστεύουν στον εκσυγχρονισμό, πιστεύουν στη Δημοκρατία. Δεν ξεχνούν από πόσο πίσω ξεκινήσαμε. Μας ζητούν, όμως, να βαδίσουμε πιο γρήγορα.
Ενώ, ταυτόχρονα, διαπιστώνουν και το σκοτεινό διεθνές περιβάλλον, αγωνιώντας για την επόμενη μέρα. Και έχουν δίκιο να αγωνιούν. Γιατί πράγματι γύρω μας διαμορφώνεται ένα κλίμα ανατροπών που δεν φαίνεται να βρίσκει εύκολα την ισορροπία του: με πολέμους, γεωστρατηγικές μεταβολές που εκπέμπουν απειλητική αβεβαιότητα στη γειτονιά μας, με την αναμέτρηση των δασμών να κλονίζει πλέον όλες τις οικονομίες, με την κλιματική κρίση να προκαλεί ολοένα και πιο συχνές καταστροφές, με την τεχνητή νοημοσύνη να αλλάζει τα πάντα -επαναλαμβάνω, τα πάντα-, εγείροντας πρωτόγνωρες ευκαιρίες αλλά και τεράστιες προκλήσεις.
Σε μια τέτοια σύνθετη πραγματικότητα, νομίζω ότι είναι φυσικό να επιχειρήσει να φουντώσει ξανά ο λαϊκισμός, προτείνοντας εύκολες λύσεις σε δύσκολα προβλήματα, χαϊδεύοντας τα αυτιά με απατηλές υποσχέσεις, ακυρώνοντας τη σκέψη με fake news που σκηνοθετούν συχνά μια ψευδή πραγματικότητα. Έτσι, τα κράτη δεν πολιορκούνται μόνο από διεθνή προβλήματα, πολιορκούνται και από το «σαράκι» της εσωτερικής αστάθειας.
Να, λοιπόν, γιατί η πολιτική σταθερότητα γίνεται προϋπόθεση ευημερίας. Πρόκειται για ένα άυλο πλεονέκτημα το οποίο, ευτυχώς, η δική μας πατρίδα το διαθέτει. Ένα στοιχείο το οποίο κερδήθηκε δύσκολα, πολύ δύσκολα για να τίθεται πρόχειρα και σε πρώτη ευκαιρία σε αμφισβήτηση.
Ακριβώς γι’ αυτό ζητώ τόσο συχνά ο τόνος των κομματικών διαφωνιών να είναι πιο χαμηλός. Λιγότερα συνθήματα, περισσότερα σοβαρά επιχειρήματα.
Το έχω ξαναπεί: είμαστε αρκετοί για να βαδίσουμε μπροστά, δεν είμαστε τόσοι πολλοί, όμως, για να είμαστε διαιρεμένοι.
Αλλά, θυμηθείτε πού ήμασταν πριν από ακριβώς μια δεκαετία, να μην το ξεχνάμε αυτό. Και αναλογιστείτε πως η ομαλότητα, η ασφάλεια, η αποτρεπτική άμυνα, το διεθνές κύρος της χώρας μας, αυτά που διαθέτει σήμερα η πατρίδα μας, αποτελούν σκοπό για πολλές άλλες κοινωνίες, πολύ περισσότερο όταν τα συνοδεύει μια δυναμική οικονομική τροχιά. Εμείς τα αποκτήσαμε όλα αυτά. Τα αποκτήσαμε με κόπο. Τα αποκτήσαμε με θυσίες. Είναι άδικο να τα υποτιμούμε τόσο απλά και τόσο επιπόλαια. Είναι άλλο η τεκμηριωμένη κριτική και άλλο η διαρκής γκρίνια χωρίς επιχειρήματα.
Σήμερα απαιτείται, περισσότερο από ποτέ, μια πιο ψύχραιμη οπτική των διλλημάτων της σημερινής Ελλάδος, με βάση ένα διπλό κριτήριο: από τη μια πλευρά τη θέση μας στις παγκόσμιες εξελίξεις και, από την άλλη, ένα παρελθόν το οποίο πρέπει να μας κρατά μακριά από πειραματισμούς.
Ας μην γελιόμαστε: αν κρίνουμε από τις διαθέσεις των άλλων κομμάτων, το παρόν πολιτικό σκηνικό δυσκολεύεται να υπηρετήσει τις ανάγκες των καιρών. Και αυτή είναι και η απάντησή μου στο υποκριτικό επιχείρημα περί δήθεν ανυπαρξίας ενός αξιόπιστου πόλου στην άλλη όχθη.
Μα κανείς δεν εμπόδισε αυτός να διαμορφωθεί, αν διέθετε προτάσεις πιο πειστικές, πρακτικές, πιο αποτελεσματικές από αυτές της Νέας Δημοκρατίας.
Ακούγεται, όμως, ειρωνικό, η κυβέρνηση να δέχεται πυρά ακόμα και για την ανεπάρκεια των αντιπάλων της. Τι να πω; Τουλάχιστον ας κρινόμαστε μόνο για τη δική μας πολιτική, όχι για την πολιτική των άλλων.
Κυρίες και κύριοι, κλείνω με την εξής παρατήρηση: σε όλη την Ελλάδα συναντώ προκομένους ανθρώπους, με όνειρα και φιλοδοξίες. Συναντώ φοιτητές που δουλεύουν σεζόν το καλοκαίρι με στόχο να καλύψουν τις ανάγκες του χειμώνα. Νέους επιχειρηματίες που πασχίζουν να στήσουν την επιχείρησή τους. Γιατρούς του ΕΣΥ που τιμούν τον όρκο του Ιπποκράτη, συχνά σε δύσκολες συνθήκες. Λιμενικούς που φυλούν με αυταπάρνηση τα σύνορά μας. Αγρότες που τολμούν νέες καλλιέργειες. Οικογενειάρχες υπαλλήλους με όνειρο το καλύτερο αύριο για τα παιδιά τους. Συνταξιούχους οι οποίοι επέλεξαν να εργάζονται, όχι μόνο γιατί χρειάζονται ένα συμπληρωματικό εισόδημα, αλλά γιατί έτσι αισθάνονται χρήσιμοι και παραγωγικοί.
Είναι μόνο κάποια από τα πρόσωπα της Ελλάδας που θέλει να προχωρήσει μπροστά, ανεξάρτητα αν κάποιοι αδυνατούν να την ακολουθήσουν. Είναι η Ελλάδα που ξυπνά για να δουλέψει νωρίς, ενώ παρατηρεί και κατανοεί, συγκρίνει και κρίνει, ζυγίζει και αποφασίζει.
Αυτή η Ελλάδα καλείται στο εξής να πάρει στα χέρια της τη σκυτάλη του μέλλοντος. Και σε αυτή την Ελλάδα ακριβώς απευθύνομαι σήμερα.
Στο μεταξύ, ωστόσο, η ατζέντα των στόχων μας όλο και θα αυξάνεται. Εμείς πρέπει να είμαστε στην πρώτη γραμμή για να τους μετουσιώσουμε σε αποτελέσματα.
Και γι’ αυτό και υποδέχομαι τη φετινή Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης -100 χρόνια, να μην το ξεχνάμε, συμπληρώνονται από τότε που δημιουργήθηκε αυτή η Έκθεση, σε άλλες εποχές, με άλλες προκλήσεις-, αλλά ας την υποδεχθούμε ως αφετηρία σε μια δημιουργική διαδρομή μέχρι το 2030.
Θα είναι μια διαδρομή δύσκολη, σε έναν ταραγμένο κόσμο, όπου παλιές προκλήσεις επιστρέφουν σε άλλες μορφές, όπως το μεταναστευτικό, παλιές απειλές ξαναζωντανεύουν με νέο πρόσωπο, όπως η δημαγωγία.
Όμως, η Ελλάδα του 2025 είναι πλέον μια χώρα με αυτοπεποίθηση. Είναι έμπειρη ώστε να μην επιτρέπει πισωγυρίσματα. Είναι ώριμη ώστε να αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες κάθε μεταρρύθμισης και να τις μετουσιώνει σε πράξη. Αλλά είναι και έτοιμη να θωρακίσει τις κατακτήσεις της, ανοίγοντας με αυτοπεποίθηση τους ορίζοντες που της ανήκουν, που μας ανήκουν.
Γι’ αυτό και είμαι βέβαιος πως έχοντας ενωμένο το πλήρωμά του, το εθνικό σκάφος θα συνεχίσει στη ρότα της προόδου, όσα κύματα κι αν συναντήσει.
Αναφερθήκατε, κ. Τζήκα, στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Έλεγε πριν από έναν και πλέον αιώνα: «έχουμε την ωραιότερη πατρίδα του κόσμου, είμαστε λαός ικανός για έργα μεγαλοφυή». Είναι λόγια αισιόδοξα αυτά και λόγια τα οποία πιστεύω ότι ταιριάζουν απόλυτα και σε αυτή την επανεκκίνηση την οποία χρειάζεται ο τόπος σε ταραγμένους καιρούς. Με σιγουριά, με συνέχεια και τόλμη, σε ένα ταξίδι το οποίο ξεκινά πάλι από τη Θεσσαλονίκη.
Από εδώ, λοιπόν, σας καλώ να γράψουμε μαζί μία ακόμα όμορφη σελίδα στην ιστορία μας. Το θέλουμε, το μπορούμε και θα το κάνουμε, γιατί κρατάμε την Ελλάδα ψηλά και πάνω απ’ όλα νοιαζόμαστε για όλες τις Ελληνίδες και για όλους τους Έλληνες.
Σας ευχαριστώ.»
