COP28 - Κυρ. Μητσοτάκης: «Παρά τις κλιματικές καταστροφές, αναδύεται μια νέα Ελλάδα» (vid)

Παρέμβαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην ολομέλεια της 28ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP28) ου διεξάγεται στο Ντουμπάι.

«Παρά τις κλιματικές καταστροφές που υπέστη η χώρα μας, αναδύεται μια νέα Ελλάδα».

Αυτό υπογράμμισε μεταξύ άλλων το Σάββατο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην παρέμβασή κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα COP28, που διεξάγεται στο Ντουμπάι.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις ενέργειες της Ελλάδας απέναντι στην κλιματική αλλαγή και έκανε λόγο για την ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς των κοινωνιών.

Αναλυτικά η ομιλία του πρωθυπουργού στην Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα COP28 στο Ντουμπάι

«Εξοχότατοι, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,

Τα αποδεικτικά στοιχεία για την κλιματική κρίση δεν ήταν ποτέ πιο ξεκάθαρα. Ομοίως, τα οφέλη μιας ταχύτερης μετάβασης σε μια οικονομία με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών ουδέποτε ήταν πιο προφανή. Η Ελλάδα ενσαρκώνει αυτή την οικονομία ίσως καλύτερα από πολλές χώρες. Μέσα σε λίγες μόλις εβδομάδες βιώσαμε δασικές πυρκαγιές που έκαψαν πάνω από το 1% της έκτασης της χώρας μας και βροχές που έφεραν μέσα σε μία μόνο ημέρα περισσότερο νερό από ό,τι δέχονται τα περισσότερα μέρη στη διάρκεια ενός έτους, προκαλώντας πρωτοφανείς πλημμύρες. Και όμως, παράλληλα με αυτή την κλιματική καταστροφή, μια νέα Ελλάδα αναδύεται.

Έχουμε μειώσει τη χρήση άνθρακα κατά περισσότερο από 80%. Αναπτύσσουμε την οικονομία μας με πολύ ταχύτερο ρυθμό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, μειώνοντας παράλληλα τις εκπομπές ρύπων. Συνολικά, οι εκπομπές μας έχουν μειωθεί κατά 43% από το 2005, καθώς στρεφόμαστε όλο και περισσότερο προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Πρόκειται για μια από τις καλύτερες επιδόσεις ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες.

Πέρυσι, η διείσδυση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας ήταν η έβδομη υψηλότερη στον κόσμο και η εγκατεστημένη ισχύς μας ήταν η πέμπτη υψηλότερη σε κατά κεφαλήν βάση. Ο άνεμος και ο ήλιος παράγουν πλέον πάνω από το μισό της ηλεκτρικής μας ενέργειας και μας προστατεύουν από την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η Ρωσία όταν εισέβαλε στην Ουκρανία. Τα περιβαλλοντικά, οικονομικά αλλά και γεωπολιτικά οφέλη μιας ταχείας μετάβασης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας δεν ήταν ποτέ πιο προφανή.

Ανακαινίζουμε τα σπίτια και τα γραφεία μας με πρωτοφανή ρυθμό. Χτίζουμε μια αλυσίδα προστιθέμενης αξίας στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα για τη βαριά βιομηχανία μας. Τα νησιά μας είναι «εργαστήρια» για τις πιο προηγμένες πρακτικές όσον αφορά στην βιωσιμότητα.

Ως παγκόσμιος ηγέτης στις θαλάσσιες μεταφορές, αντιλαμβανόμαστε την ευθύνη για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, εφόσον διατηρούμε την ανταγωνιστικότητά μας και διασφαλίζουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύντομα θα αξιοποιήσουμε μια από τις μεγαλύτερες ανεκμετάλλευτες δυνατότητές μας, την υπεράκτια αιολική ενέργεια, και ειδικότερα τους ανέμους του Αιγαίου, μια πηγή ενέργειας που θα οδηγήσει κυριολεκτικά στον επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της περιοχής.

Οι επενδύσεις μας στον τομέα της ενέργειας συμβαδίζουν με την προσήλωσή μας στην ανθεκτικότητα. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, ο αριθμός έκτακτης ανάγκης «112», έχει αποδειχθεί σωτήριος. Ένα μήνυμα μπορεί κυριολεκτικά να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Χρειαζόμαστε περισσότερες οικονομικά αποδοτικές τεχνολογίες αυτού του είδους που να μπορούν να εφαρμοστούν και σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Οι κοινωνίες μας δεν είναι προετοιμασμένες για την κλιματική κρίση που είναι ήδη μαζί μας. Πρέπει να διαθέσουμε περισσότερους πόρους για την ανθεκτικότητα. Το έλλειμμα στο μέτωπο της προσαρμογής είναι εξίσου σημαντικό με το έλλειμμα στους στόχους για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η Ευρώπη έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση. Καθώς οικοδομούμε το μέλλον, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το παρελθόν, πρέπει να διασφαλίσουμε μια δίκαιη μετάβαση για τις κοινότητες που μας έφεραν ως εδώ.

Έχουμε ευθύνη απέναντι στην κοινή μας πολιτιστική κληρονομιά να προστατεύσουμε τα μνημεία που απειλούνται από το μένος της κλιματικής αλλαγής. Με αυτόν τον τρόπο, πιστεύω ακράδαντα ότι θα ανακαλύψουμε την αρχαία σοφία, πώς να οικοδομούμε την ανάπτυξη και να ευδοκιμούμε σε αρμονία με τη φύση. Αυτή η σοφία θα έρθει από κάθε γωνιά της γης. Έχουμε τόσα πολλά να μάθουμε ο ένας από τον άλλον και από τους προγόνους μας. Αυτή η πρόκληση αφορά τόσο την τεχνητή νοημοσύνη όσο και τη νοημοσύνη των προγόνων μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι τεράστια, αλλά δεν μπορούμε να υποβαθμίσουμε την πρόοδο που έχουμε σημειώσει. Αντίθετα, ας αντλήσουμε δύναμη από αυτήν καθώς εισερχόμαστε στο επόμενο και πιο σημαντικό μέρος του κοινού μας ταξιδιού.

Σας ευχαριστώ πολύ.»

Οι 22 αλλαγές στην φορολογία από την 1η Ιανουαρίου - Αναλυτικός οδηγός

Οι 22 αλλαγές στην φορολογία από την 1η Ιανουαρίου 2024 - Ποιους αφορούν και τι πρέπει να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι - Αναλυτικός οδηγός

Σημαντικές αλλαγές προβλέπονται στην φορολογία το 2024, σε μία σειρά από ζητήματα, τα οποία αμέσως ή εμμέσως αφορούν το σύνολο των φορολογουμένων και για αυτόν τον λόγο από την πρώτη κιόλας ημέρα του νέου έτους, χρήσιμο θα ήταν η καλή ενημέρωση ή μία επίσκεψη στον λογιστή και στον φοροτεχνικό.

Σήμερα θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τις σημαντικότερες αλλαγές και έχουν ήδη δρομολογηθεί, με προγενέστερα νομοθετήματα αλλά και με βάση το νομοσχέδιο που ήδη βρίσκεται προς ψήφιση στη Βουλή.

Η μεγαλύτερη αλλαγή συντελείται στον νέο τρόπο φορολόγησης των περίπου 730.000 ελευθέρων επαγγελματιών, η φορολόγηση των οποίων για τα εισοδήματα που απέκτησαν εφέτος θα γίνει με τεκμαρτό τρόπο. Επίσης πάνω 1,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι που έχουν παιδιά θα δουν από τον τρέχοντα μήνα - αν είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή συνταξιούχοι - και από τον επόμενο αν είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, αύξηση στις αποδοχές τους χάρις στην αύξηση του αφορολόγητου, κατά 1.000 ευρώ, εξέλιξη που οδηγεί σε χαμηλότερη παρακράτηση φόρου.

Αλλαγές έρχονται και στο φορολογικό καθεστώς εκείνων που διαχειρίζονται ακίνητα τα οποία διαθέτουν για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Εκείνοι οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές που έχουν στην κατοχή τους, πάνω από 3 ακίνητα, θεωρούνται από την Εφορία επιχειρηματίες και θα πρέπει να ανοίξουν βιβλία.

Μία άλλη σημαντική αλλαγή είναι ότι πλέον όλες οι αγοραπωλησίες ακινήτων θα πρέπει να γίνονται μέσα από το τραπεζικό σύστημα και όχι με μετρητά. Παράλληλα ελάφρυνση 10% θα έχουν όλοι εκείνοι οι ιδιοκτήτες κατοικιών οι οποίοι θα τις ασφαλίζουν για φυσικές καταστροφές. Επίσης όλοι οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις θα είναι υποχρεωμένοι να διαβιβάζουν τα έσοδα και τα έξοδα τους στην πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ.

Ας δούμε τις βασικότερες αλλαγές που έρχονται στο φορολογικό σύστημα από την 1.1.2024:

- 1. Η φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και ατομικών επιχειρήσεων θα γίνει το 2024, για τα εισοδήματα που απέκτησαν το 2023, με τεκμαρτό τρόπο. Ωστόσο προβλέπονται εξαιρέσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων εστιάζονται στους νέους επαγγελματίες, σε όσους έχουν δραστηριότητα σε περιοχές με μικρό πληθυσμό, τους πολύτεκνους κ.λπ.

Το ανώτερο τεκμαρτό εισόδημα καθορίζεται στις 50.000 ευρώ. Παράλληλα προβλέπεται πλήρης απαλλαγή από το τεκμήριο όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως ασθένεια, εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας, φυσικές καταστροφές, λόγοι ανωτέρας βίας κ.λπ., για τους αυτοαπασχολούμενους με Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών (ΑΠΥ) έως 3 εργοδότες, ενώ η απαλλαγή αφορά και τους αγρότες. Βασικό κριτήριο για το ύψους του τεκμηρίου είναι ο βασικός μισθός. Το τεκμήριο μεταβάλλεται ανάλογα με τα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο της μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου της επιχείρησης σε σχέση με το μέσο όρο του κλάδου.

- 2. Οριζόντια μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος που σήμερα είναι 650 ευρώ και πλέον θα διαμορφωθεί στα 325 ευρώ για όλους τους επαγγελματίες. Για κάθε επιπλέον υποκατάστημα το Τέλος μειώνεται στα 300 ευρώ από 600 ευρώ.

- 3. Αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ το αφορολόγητο για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με παιδιά. Σε ετήσια βάση η ελάφρυνση κυμαίνεται από 90 ευρώ έως 220 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών.

- 4. Οι μεταβιβάσεις ακινήτων θα γίνονται πλέον υποχρεωτικά με την χρήση τραπεζικών εργαλείων. Κάθε συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά θα θεωρείται άκυρο και θα απαγορεύεται η μεταγραφή του.

- 5. Η καταβολή κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) θα γίνεται πλέον αποκλειστικά με χρεωστική κάρτα.

- 6. Αυξάνεται το πρόστιμο για συναλλαγές με μετρητά. Για αγορές αξίας πάνω από 500 ευρώ με μετρητά, από 100 ευρώ που είναι σήμερα, θα διαμορφωθεί στο διπλάσιο της αξίας της απόδειξης.

- 7. Υποχρεωτική διαβίβαση στην πλατφόρμα myDATA, όλων των εσόδων και εξόδων. Τα έσοδα που θα δηλώνονται από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν θα μπορεί να είναι μικρότερα από τα έσοδα που έχουν διαβιβαστεί στην πλατφόρμα. Επίσης, οι δαπάνες μιας επιχείρησης που δεν έχουν διαβιβαστεί δεν θα εκπίπτουν.

- 8. Ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρήσεις υποχρεώνονται πλέον σε ηλεκτρονική έκδοση τιμολογίων.

- 9. Διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS τον Μάρτιο του 2024

- 10. Επέκταση των POS στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν.

- 11. Ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως έως το τέλος του έτους.

- 12. Αμοιβή από 100 μέχρι 3.000 ευρώ στους πολίτες που καταγγέλλουν, μέσω της εφαρμογής «Appodixi», περιστατικά εκδόσεως αποδείξεων από παραποιημένες ή παραβιασμένες ταμειακές μηχανές.

- 13. Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ. Μονιμοποιούνται οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε μεταφορές, τουριστικό πακέτο, γυμναστήρια, σχολές χορού, εισιτήρια στους κινηματογράφους, τα θέατρα και ζωολογικούς κήπους, αγαθά σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία. Παρατείνεται έως τις 30 Ιουνίου 2024 ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ στον καφέ και τα ροφήματα στην εστίαση καθώς και στα κόμιστρα στα ταξί. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 επανέρχεται στο 24% ο συντελεστής ΦΠΑ στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα ποτά (αναψυκτικά, μπύρες χωρίς αλκοόλ, αεριούχα νερά).

- 14. Μεγαλύτερη θα είναι στο εξής η μείωση φόρου για ανακαίνιση ακινήτων. Οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ. Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών. Όλες οι δαπάνες θα πρέπει να προκύπτουν από τιμολόγια τα οποία έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και διαβιβαστεί στην ΑΑΔΕ από τον προμηθευτή μέσω του συστήματος myDATA.

- 15. Όπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος οι αιτήσεις για χωριστές φορολογικές δηλώσεις από τους συζύγους θα πρέπει να υποβάλλονται μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου και αυτές θα είναι δεσμευτικές και για τους δύο και δεν θα μπορούν να αναιρεθούν μετά το πέρας της εν λόγω ημερομηνίας.

- 16. Αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των μακροχρόνιων μισθώσεων, με τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση θα υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, να τηρούν βιβλία και να εκδίδουν φορολογικά στοιχεία. Επίσης όπως είναι φυσικό για όλους τους επιτηδευματίες θα επιβαρύνονται με τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο.

- 17. Καταργείται ο φόρος διαμονής και επιβάλλεται «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση» το οποίο θα επιβαρύνει επιπλέον και όλες τις βραχυχρόνιες μισθώσεις με 1,5 ευρώ την ημέρα.

- 18. Επεκτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, που είναι 0,5 % επί των εσόδων.

- 19. Αύξηση προστίμων για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Τα πρόστιμο για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, το οποίο σήμερα είναι οριζόντιο, ανέρχεται σε 5.000 ευρώ και επιβάλλεται στον διαχειριστή, είτε είναι κύριος ή επικαρπωτής ή τρίτος, θα ορίζεται πλέον στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του εκάστοτε τελευταίου φορολογικού έτους και κατ' ελάχιστο στα 5.000 ευρώ.

- 20. Θέσπιση ανώτατου ορίου διάρκειας 60 ημερών σε κάθε βραχυχρόνια μίσθωση: Το όριο των 60 ημερών αφορά στη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά.

- 21. Αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για νοθεία, λαθρεμπόριο καυσίμων ή παρεμπόδιση του ελέγχου: προβλέπεται σφράγιση της εγκατάστασης για δύο χρόνια, ενώ ορίζεται ότι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα των οποίων η εγκατάσταση σφραγίστηκε, δεν μπορούν να δραστηριοποιηθούν στη διακίνηση ενεργειακών προϊόντων επίσης για δύο χρόνια από τη διαπίστωση της παράβασης.

- 22. Μειώνονται οι φόροι συγκέντρωσης κεφαλαίου (από 0,5% σε 0,2%) και χρηματιστηριακών συναλλαγών κατά 50%, σε 1 τοις χιλίοις

Θανάσης Παπαδής / ΑΠΕ-ΜΠΕ

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης του Δημήτρη Κουτσούμπα, στον Ν. Χατζηνικολάου (vid)

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη που παραχώρησε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας στην εκπομπή «Ενώπιος Ενωπίω» και τον δημοσιογράφο Νίκο Χατζηνικολάου, στον «ΑΝΤ1».

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης παραχώρησε το βράδυ της Πέμπτης ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, στον «ΑΝΤ1» και την εκπομπή «Ενώπιος Ενωπίω» του δημοσιογράφου Νίκου Χατζηνικολάου.

Ο Δ. Κουτσούμπας αναφέρθηκε στα βιώματά του από την παιδική του ηλικία, την αγωνιστική παράδοση της οικογένειάς του στη Φθιώτιδα, τις εκτελέσεις και τις διώξεις που υπέστησαν άνθρωποι όπως ο παππούς, ο θείος και ο πατέρας του. 

 

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ διηγήθηκε ακόμα αναμνήσεις από τα φοιτητικά χρόνια, τον αντιδικτατορικό αγώνα, την οργάνωσή του στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ, περιγράφοντας παράλληλα τα δύσκολα, φτωχικά χρόνια που ζούσαν οι εργαζόμενοι της υπαίθρου και των πόλεων τις δεκαετίες του '60 και του '70, μαζί όμως με τις αγωνιστικές τους διεκδικήσεις, τις απεργίες.

Σχετικά με το προσωπικό του ύφος και το χιούμορ του, σημείωσε ότι είναι στοιχείο του χαρακτήρα του και θύμισε ότι τόσο ο Χαρίλαος Φλωράκης όσο και η Αλέκα Παπαρήγα διακρίνονταν για το χιούμορ τους και τη δυνατότητά τους να συνομιλούν με τον λαό σε απλή γλώσσα.

Ακόμα επισήμανε ότι η εκτίμηση του κόσμου για πρόσωπα μπορεί να είναι διαφορετική από τα ποσοστά του Κόμματος, εξηγώντας ότι η συμπόρευση με το ΚΚΕ είναι πιο δύσκολο βήμα για έναν άνθρωπο από τη μετακίνησή του μεταξύ των αστικών κομμάτων, γιατί απαιτείται ωρίμανση της πολιτικής συνείδησης, μιας και το ΚΚΕ πρεσβεύει κάτι τελείως διαφορετικό.

Ωστόσο, υπογράμμισε ότι φαίνεται να δημιουργείται ένα ρεύμα αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής και των κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα και προσέγγισης προς το ΚΚΕ.

Σε άλλα σημεία της συνέντευξης, ο Δημήτρης Κουτσούμπας στάθηκε στη μελέτη και την εξαγωγή συμπερασμάτων του Κόμματος από την προσπάθεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα, στην αντίληψη του ΚΚΕ για την οργάνωση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, την πραγματική δημοκρατία και ελευθερία, μέσω της εξασφάλισης σε όλους εργασίας, κατοικίας, Παιδείας, Υγείας και Πολιτισμού.

Επίσης, επισήμανε τη δύναμη της συλλογικής λειτουργίας και δράσης του ΚΚΕ, μέσω της εσωκομματικής δημοκρατικής συζήτησης και τη συλλογική εφαρμογή των αποφάσεων.

Σχολιάζοντας τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ τόνισε ότι πρόκειται για προδιαγεγραμμένη πορεία πολιτικού εκφυλισμού, ενώ για τα στελέχη που αποχωρούν επισήμανε ότι υπηρέτησαν και υπερασπίζονται τα αντιλαϊκά πεπραγμένα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και γι’ αυτό ο λαός έχει «ράμματα για τη γούνα τους».

Όσον αφορά στη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, τόνισε ότι πρόκειται για επικίνδυνη εξέλιξη που ανοίγει τον δρόμο σε αλλοίωση του εκλογικού σώματος και εντείνει τους ήδη μεγάλους εκβιασμούς που υφίστανται οι εργαζόμενοι, από εργοδότες και άλλους παράγοντες, στην ψήφο τους.

Σχετικά με τα Ελληνοτουρκικά και την επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν, ανέφερε ότι το ΚΚΕ δεν είναι ενάντια στον διάλογο με άλλες χώρες, ωστόσο επισήμανε τους κινδύνους των παζαριών -υπό αμερικανοΝΑΤΟική ομπρέλα- που μπορεί να οδηγήσουν σε επώδυνους συμβιβασμούς κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας προς όφελος των αιτιάσεων της τουρκικής πλευράς.

Ακόμα, ξεκαθάρισε τη θέση του ΚΚΕ για την ανάγκη επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Λονδίνο, τα οποία ανήκουν στην Ελλάδα, έχουν κλαπεί και πρέπει το ζήτημα να τεθεί ξεκάθαρα από τις ελληνικές κυβερνήσεις, κάτι το οποίο δεν έχει συμβεί.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, για τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ μίλησαν η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, η βουλευτής του Κόμματος Λιάνα Κανέλλη, η ερμηνεύτρια Μαρία Φαραντούρη, η σύζυγος του Θ. Μικρούτσικου, συγγραφέας Μαρία Παπαγιάννη, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, Παναγιώτης Πολίτης, ο ομοσπονδιακός προπονητής στίβου Γ. Πομάσκι, ο φίλος του Δ. Κουτσούμπα από τα φοιτητικά χρόνια, Αντώνης Μαλάμης, ο δάσκαλος Αγγλικών Νίκος Δαβανέλλος, καθώς και άλλοι παλιοί φίλοι, σύντροφοι, συμμαθητές και συγχωριανοί.

Η ΕΕ συμφωνεί κανόνες για την προστασία των δημοσιογράφων από καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs)

Οι κανόνες αποσκοπούν στη διασφάλιση της προστασίας σε επίπεδο ΕΕ δημοσιογράφων, οργανισμών μέσων ενημέρωσης, ακτιβιστών, ακαδημαϊκών, καλλιτεχνών και ερευνητών έναντι αβάσιμων και καταχρηστικών νομικών διαδικασιών.  

Η δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης - Για το λόγο αυτό, το ευρωκοινοβούλιο προχωρά στη θέσπιση εργαλείων προστασίας απέναντι στις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και ακτιβιστών που κάνουν αποκαλύψεις δημοσίου συμφέροντος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν την Πέμπτη σχέδιο νέων κανόνων που αποσκοπούν στην προστασία των δημοσιογράφων και των ακτιβιστών από καταχρηστικές αγωγές που χρησιμοποιούνται για να φιμώσουν τη δημόσια κριτική.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε στο X, πρώην Twitter, ότι χαιρετίζει τη συμφωνία για την «προστασία όσων προσπαθούν να αποκαλύψουν άβολες αλήθειες».

I welcome the agreement on the anti-SLAPP directive, who will protect those who try to uncover inconvenient truths.

Just like Daphne Caruana Galizia, who paid the ultimate price for it.

This is for her.

This is Daphne’s law. https://t.co/nkmOANjFpH

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) November 30, 2023

Οι λεγόμενες Στρατηγικές Αγωγές κατά της Συμμετοχής του Δημοσίου (SLAPPs) στοχεύουν στον εκφοβισμό των επικριτών με επαχθείς νομικές ενέργειες.

Ακόμη και αν οι ενέργειες μερικές φορές φαίνεται πιθανό να αποτύχουν, τα μέσα ενημέρωσης και οι ΜΚΟ συχνά αναγκάζονται να υποχωρήσουν, φοβούμενοι μακροχρόνιες και δαπανηρές νομικές μάχες.

Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν σε ένα άτομο που στοχεύεται από αγωγή SLAPP να ζητήσει ταχεία απόρριψη από τα δικαστήρια.

Ένα δικαστήριο μπορεί επίσης να αποφασίσει να υποχρεώσει τον ενάγοντα να επιβαρυνθεί με τα έξοδα της διαδικασίας, ιδίως τα δικαστικά έξοδα του προσώπου που αντιμετωπίζει την αγωγή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε για πρώτη φορά το σχέδιο οδηγίας τον Απρίλιο του 2022 για την καταπολέμηση αυτών των καταχρηστικών διαδικασιών, εκφράζοντας ανησυχία για την αυξανόμενη χρήση τους.

Η Επιτροπή συνέστησε επίσης στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην αναγνωρίζουν ή να επιβάλλουν υποθέσεις SLAPP που έχουν ασκηθεί εναντίον τους σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Βρετανία.

Πλούσιοι ενάγοντες συρρέουν στο Λονδίνο - που αποκαλείται η «πρωτεύουσα της συκοφαντίας» του κόσμου - για να φέρουν προσοδοφόρες υποθέσεις σύμφωνα με τη βρετανική νομοθεσία, η οποία θέτει το βάρος της απόδειξης στους δημοσιογράφους.

Στέφανος Κασσελάκης: Οι τέσσερις προτεραιότητες και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ (vid)

«Η αλήθεια είναι με το μέρος μας, απλά καμιά φορά η δικαίωση έχει τους δικούς της χρόνους», τόνισε το απόγευμα της Πέμπτης ο Στέφανος Κασσελάκης κατά την τοποθέτησή του στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, την πρώτη που διεξάγεται μετά τη διάσπαση και την αποχώρηση των έντεκα βουλευτών.

Σημεία της ομιλία του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανου Κασσελάκη στη συνεδρίαση της Κ.Ο. του κόμματος

- Μην ανησυχείτε που είμαστε πλέον 36 Βουλευτές.
- Η ηθική μας κοινοβουλευτική παρουσία είναι και θα είναι 47 Βουλευτές – διότι αυτό επέλεξε ο ελληνικός λαός.
- Μην ανησυχείτε. Η αλήθεια είναι με το μέρος μας. Απλώς καμιά φορά, η δικαίωση έχει τους δικούς της χρόνους.
- Σας προσκαλώ να βάλετε μπροστά τις μηχανές παραγωγής φρέσκιας πολιτικής. 

- Για τη φορολογία

-  Έχει φτάσει η μέρα που πρέπει να έχουμε ένα απλό, κατανοητό και ΣΤΑΘΕΡΟ φορολογικό σύστημα.
- Με έσοδα-έξοδα. Με έναν μόνο συντελεστή ανεξαρτήτως πηγής εισοδήματος. Με απλή, καθαρή προοδευτική κλίμακα στο ατομικό εισόδημα.
- Και για τις επιχειρήσεις, χωρίς προκαταβολή φόρου εισοδήματος. Λες και η επιτυχία της επόμενης χρονιάς είναι δεδομένη.
- Χωρίς τεκμαρτό, χωρίς τριετίες.
- Απλά, κατανοητά, δίκαια. Αυτό θέλουμε και αυτό χρειάζεται η οικονομία μας. 

- Για τη Διαβίωση του Πολίτη

- Και εδώ με βάση «έσοδα – έξοδα».
- Όσον αφορά στα έσοδα, σε χώρα με αγοραστική δύναμη στο 68% του μ.ο. της ΕΕ, στη θέση 24 από τους 27, είναι θέμα ηθικής αλλά και κοινής λογικής να αυξηθούν οι μισθοί.
- Πραγματική αύξηση των μισθών επιτέλους στο Δημόσιο. Μετά απο 12 χρόνια.
- Και επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων, όπως προβλέπει και η οδηγία της ΕΕ.
- Όσον αφορά στα έξοδα, στην Ακρίβεια, να αναδείξουμε τα ολιγοπώλια παντού όπου υπάρχουν. Στα τρόφιμα. Στα καύσιμα. Στον ηλεκτρισμό. Να φέρουμε ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Να δείξουμε πως η μείωση του ΦΠΑ θα φέρει ρευστότητα και ανάπτυξη στην οικονομία, μειώνοντας ανισότητες.
- Και να προτείνουμε ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας, κυρίως στη Δημόσια Υγεία, όπου 6.5 δισ. το χρόνο δαπανώνται από τις τσέπες του Έλληνα πολίτη.
- Να δείξουμε ξεκάθαρα σε κάθε νοικοκυριό πώς θα αλλάξει ο μήνας, η ζωή του, με τη δική μας πρόταση. 

- Για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

- Δεν μπορείς να δανείσεις κάτι στον ιδιοκτήτη του.
- Απαιτείται διαφάνεια και συναίνεση σε εθνικά θέματα που έχουν μάλιστα και διεθνή διάσταση, καθώς αφορούν την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
- Γι’ αυτό το λόγο, χθες πήρα την πρωτοβουλία να προτείνω στους πολιτικούς αρχηγούς της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, του ΚΚΕ και της Πλεύσης Ελευθερίας, να αποστείλουμε από κοινού επιστολή με την εθνική μας θέση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα προς τις Επιτροπές Εξωτερικών και Πολιτισμού της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου.
- Έστειλα ένα σχέδιο επιστολής στους άλλους Αρχηγούς και αναμένω να ανταποκριθούν θετικά στην εθνική αυτή πρωτοβουλία.
- Εμείς επιμένουμε στην πρότασή μας για τη συγκρότηση μιας διακομματικής επιτροπής στη Βουλή, αλλά και μιας διμερούς διακυβερνητικής επιτροπής Ελλάδας-Ηνωμένου Βασιλείου με τη συμμετοχή της UNESCO για το ζήτημα. 

- Για τα κόκκινα δάνεια

- Προτείνουμε τη διαγραφή μέρους του ιδιωτικού χρέους για φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις και αγρότες με πρόνοια ώστε να πληρώνουν όλοι αυτό που πραγματικά μπορούν (ability to pay) με βάσει τις Εύλογες Δαπάνες Διαβίωσης (από την ΕΛΣΤΑΤ).
- Η Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αγοράζει από τα funds πακέτα κόκκινων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, με έκδοση ομολόγου με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και με χρηματοδότηση από την αγορά.
- Τα δάνεια θα διαγράφονται (κουρεύονται) σε πολύ μεγάλο ποσοστό σε σχέση το ύψος της αγοράς τους συν ένα εύλογο κέρδος, ώστε να εξασφαλίζει η Αναπτυξιακή και την πληρωμή των τοκομεριδίων που εκδίδει. 

- Για τον διάλογο με την Τουρκία

- Οι κόκκινες γραμμές μας: καμία αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, καμία απεμπόληση κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, καμία συζήτηση για συνεκμετάλλευση.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ τονίζει τη σαφή προοπτική της Χάγης για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ τονίζει ότι απαιτείται καθαρή στρατηγική που θα δεσμεύει την Τουρκία στον διάλογο. - Και αυτό είναι κρίσιμο, για να μην μπορεί η Τουρκία, όπως παγίως επιδιώκει, να αξιοποιήσει αύριο την εικόνα του καλού παιδιού και μετά να επανέλθει στην ένταση όταν αποκομίσει τα οφέλη που θέλει, όπως για παράδειγμα τα F16.

- Αυτή η στιγμή, σε αυτήν εδώ την αίθουσα που στεκόμαστε λίγοι για να σηκώσουμε το βάρος της ευθύνης πολλών, είναι μία νέα αφετηρία για τον ΣΥΡΙΖΑ.
- Έχω εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σας. Στη δουλειά και στο πείσμα σας.
- Θα απαντήσουμε με προτάσεις στέρεες στις αγωνίες της κοινωνίας.
Όλοι μαζί - μία γροθιά.
- Έχουμε πέσει πολλές φορές.
- Όμως να θυμάστε: Έχουμε σηκωθεί περισσότερες.

Αναλυτικά η ομιλία Κασσελάκη στην ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ:

«Αγαπητοί βουλευτές, αγαπητές βουλεύτριες, είναι μια βαριά μέρα σήμερα. Γιατί αν για όλη την Ελλάδα ο Βασίλης Βασιλικός ήταν ο συγγραφέας που συνομίλησε με την Ιστορία και τη Δημοκρατία, για εμάς ήταν κάτι ακόμα: Ήταν ο σύντροφός μας, ο άνθρωπος που κόσμησε την 1η θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία το 2019, βουλευτής που κόσμησε το ελληνικό Κοινοβούλιο την περίοδο 2019-2023. Το κόσμησε με το ήθος και την προσωπικότητά του. Μια προσωπικότητα που έχουν λίγοι, αυτοί που μπορούν να γίνουν καταγραφείς του αιώνα τους. Να μετατρέψουν το ιστορικό δράμα της χώρας τους σ’ ένα παγκόσμιο γεγονός.

Θα ήθελα να σας ζητήσω να κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή, γι` αυτό τον σπουδαίο άνθρωπο.

Αγαπητές βουλεύτριες, αγαπητοί βουλευτές, μπορεί σήμερα να βλέπετε λιγότερους συναδέλφους στην αίθουσα και να σας φαίνεται κάπως πρωτόγνωρο, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σ’ αυτή την αίθουσα, κάποτε είχε 149 βουλευτές, μετά είχε 145, μετά 86, μετά 71 και τέλος, 47. Με άλλα λόγια, χάσαμε το 68% της Κοινοβουλευτικής μας Ομάδας μέσα σε 9 χρόνια. Της κοινοβουλευτικής μας δύναμης.

Προφανώς μέσα σε 9 χρόνια, αλλάζει η χώρα, αλλάζει η κοινωνία. Και δυστυχώς, το συμπέρασμα είναι ότι σταδιακά υπήρξε αποσύνδεση ΣΥΡΙΖΑ και κοινωνίας. Μια απόσταση πολιτικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ και κοινωνικών μεταβολών. Αυτή είναι η πραγματικότητα που εμείς καλούμαστε τώρα να αναστρέψουμε. Και μην ανησυχείτε που είμαστε πλέον 36 βουλευτές, η ηθική μας κοινοβουλευτική παρουσία, είναι και θα είναι 47 βουλευτές. Διότι αυτό επέλεξε ο ελληνικός λαός.

Το ότι μερικοί δεν σεβάστηκαν τον κώδικα δεοντολογίας που συνυπέγραψαν για να παραδώσουν τις έδρες τους, το ότι για μήνες δεν βγήκαν μια φορά στα κανάλια να κατηγορήσουν τις ύβρεις του συστήματος εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ τώρα έχουν πιάσει στασίδι στα κανάλια εναντίον των ίδιων των ψηφοφόρων που τους ανέδειξαν ως βουλευτές, το ότι βάζουν τη φιλοδοξία πάνω από την κοινωνία, αυτά τα γνωρίζει καλά ο ελληνικός λαός και ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ και δεν πρόκειται να τους τα συγχωρήσει.

Μην ανησυχείτε: η αλήθεια είναι με το μέρος μας. Απλώς, καμιά φορά, η δικαίωση έχει τους δικούς τους χρόνους. Η αλήθεια είναι ότι ο Έλληνας συμπολίτης μας θέλει ένα ανοιχτό, αποδοτικό, κοινωνικό κόμμα, που δεν θα είναι δέσμιο σε κανένα μηχανισμό. Θέλει ένα τέτοιο κόμμα για να γλιτώσει τη ζωή του και τη ζωή των παιδιών του.

Αυτό το κόμμα είμαστε μόνο εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Σήμερα και για πάντα. Η πανίσχυρη προπαγάνδα της Νέας Δημοκρατίας κατάφερε να κολλήσει στον ΣΥΡΙΖΑ πολλές ρετσινιές και προκαταλήψεις όλα αυτά τα χρόνια. Ότι ήμασταν εναντίον της αριστείας, εναντίον των χαμηλών φόρων, εναντίον της επιχειρηματικότητας, ότι ήμασταν οι δήθεν μπαχαλάκηδες, οι δήθεν εθνομηδενιστές. Η Νέα Δημοκρατία αρχίζει να λαμβάνει την απάντησή της από την κοινωνία. Πλέον οι Έλληνες βλέπουν τις κωλοτούμπες του Κυριάκου Μητσοτάκη σε σχέση με τις προεκλογικές τους εξαγγελίες.

Και οι Έλληνες αρχίζουν να κατανοούν ότι εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ, είμαστε η Αριστερά της ευθύνης, η πατριωτική Αριστερά, η σύγχρονη Αριστερά, η κυβερνητική Αριστερά. Αυτή που μπορεί να νοικοκυρέψει τη χώρα και να φέρει δικαιοσύνη παντού, όπως έλεγε το προεκλογικό μας σύνθημα, το οποίο δεν πέρασε λόγω προπαγάνδας και εσωστρέφειας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν ήταν ορθό. Είμαστε μεν συρρικνωμένοι, αλλά είμαστε και πιο ενωμένοι από ποτέ. Και μ’ έναν λαό που περιμένει να ακούσει την εναλλακτική μας πρόταση. Γιατί αυτό που ζει, δεν το αξίζει και δεν του αρκεί.

Πριν προχωρήσω, δυο σχόλια για την επικαιρότητα: Πρώτον, έστω και με καθυστέρηση, ακούσαμε την ανακοίνωση του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο σχετικά με την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου στις επικείμενες ευρωεκλογές. Η ενίσχυση των συμμετοχής των πολιτών στις εκλογές διαδικασίες και η αντιμετώπιση της αυξανόμενη αποχής είναι στις προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ και απαιτούν άμεσες θεσμικές παρεμβάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξε έγκαιρα το πρόβλημα του αποκλεισμού χιλιάδων συμπολιτών μας, και κυρίως νέων εποχικών εργαζομένων, ειδικά σε τουριστικές περιοχές, και κατέθεσε σχετική τροπολογία.

Όμως, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας την απέρριψε τότε χωρίς κανένα διάλογο, μπορεί να το θυμάστε αυτό. Η σημερινή εξαγγελία δεν πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επικοινωνιακής εκμετάλλευσης. Απαιτεί απαντήσεις για πιθανά συνταγματικά κωλύματα, για τη διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου καθώς και ασφαλιστικές δικλείδες που θα προστατεύσουν από ενδεχόμενη νόθευση το εκλογικό αποτέλεσμα και που θα εξασφαλίσουν την αξιοπιστία της διαδικασίας. Σε αυτή την κατεύθυνση, περιμένουμε την περαιτέρω εξειδίκευση της εξαγγελίας του κ. Μητσοτάκη από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών.

Δεύτερον, με αφορμή τη χθεσινή Διεθνή Ημέρα Αλληλεγγύης για τον Παλαιστινιακό λαό, ζητήσαμε την άμεση κατάπαυση του πυρός για να σταματήσει το αιματοκύλισμα, ο θάνατος χιλιάδων Παλαιστινίων αμάχων και η ανθρωπιστική κρίση στην Παλαιστίνη. Να επιστραφούν όλοι οι όμηροι και να τερματιστεί ή ισραηλινή κατοχή και οι εποικισμοί. Τασσόμαστε σταθερά υπέρ της ειρήνης, στη βάση δυο κρατών που συμβιώνουν με ασφάλεια και τους δυο λαούς. Αναγκαία όσο ποτέ είναι η αποφασιστική παρέμβαση των ισχυρών δυνάμεων, ιδίως των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος με την άσκηση κατάλληλης πίεσης στην ισραηλινή κυβέρνηση.

Η άρνηση της δικής μας κυβέρνησης να ψηφίσει στον ΟΗΕ υπέρ της κατάπαυσης του πυρός όχι μόνο εξέθεσε διεθνώς τη χώρα, αλλά πλέον γυρνά ως μπούμερανγκ εναντίον της χώρας μας, καθώς όλο και περισσότερες κυβερνήσεις αντιλαμβάνονται και στηρίζουν το δίκαιο αυτό αίτημα.

Στην επικαιρότητα των ημερών έχουμε επίσης και την προσβλητική συμπεριφορά του Βρετανού πρωθυπουργού προς τον κ. Μητσοτάκη και συνεπώς προς τη χώρα μας. Αποδοκιμάσαμε τη στάση του κ. Σούνακ χωρίς καθυστέρηση, μια στάση που επέδειξε περισσή αλαζονεία για ένα ζήτημα που γνωρίζει καλά πως η Ελλάδα έχει το δίκιο με το μέρος της.

Από την άλλη, τίθενται ερωτήματα για τη στρατηγική του κ. Μητσοτάκη. Δυστυχώς, αντιμετωπίζει το πολύ σοβαρό ζήτημα της επανένωσης των γλυπτών με όρους ιδιωτικής διπλωματίας και προσωπικής επικοινωνίας για εσωτερική κατανάλωση. Δεν προσφέρεται όμως το ζήτημα για αντιπερισπασμό και για παιχνίδια αλλαγής ατζέντας. Ούτε μπορεί ο κ. Μητσοτάκης να αλλάζει, από το 2019 που εξελέγη, την εθνική θέση για επιστροφή των Γλυπτών με αυθαίρετες διαπραγματεύσεις για δανεισμό από το Βρετανικό Μουσείο κι όχι οριστική επιστροφή στην Ελλάδα.

Φίλοι και φίλες, δεν μπορείς να δανείσεις κάτι στον ιδιοκτήτη του. Απαιτείται διαφάνεια και συναίνεση σε εθνικά θέματα που έχουν μάλιστα και διεθνή διάσταση, καθώς αφορούν την παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά. Γι’ αυτό τον λόγο, χθες πήρα την πρωτοβουλία να προτείνω στους πολιτικούς αρχηγούς της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, του ΚΚΕ και της Πλεύσης Ελευθερίας, να αποστείλουμε από κοινού επιστολή με την εθνική μας θέση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα προς τις Επιτροπές Εξωτερικών και Πολιτισμού της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου.

Έστειλα ένα σχέδιο επιστολής στους άλλους αρχηγούς και αναμένω να ανταποκριθούν θετικά στην εθνική αυτή πρωτοβουλία. Εμείς επιμένουμε στην πρότασή μας για τη συγκρότηση μιας διακομματικής επιτροπής στη Βουλή, αλλά και μιας διμερούς διακυβερνητικής επιτροπής Ελλάδας - Ηνωμένου Βασιλείου με τη συμμετοχή της UNESCO για το ζήτημα.

Φίλες και φίλοι, επανέρχομαι στα εσωτερικά, επισημαίνοντας μία ακόμη φορά ότι η ευθύνη της παραγωγής πολιτικής αρχίζει εδώ, με εσάς, την Κοινοβουλευτική μας Ομάδα. Προφανώς είναι ένα δύσκολο έργο, καθώς απέναντί μας έχουμε έναν καταιγισμό από παρακμιακές και αντιλαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες της Νέας Δημοκρατίας.

Για τα κόκκινα δάνεια, όπου αντί για έναν δημόσιο φορέα που θα φέρει ελάφρυνση, η κυβερνητική πρόταση οδηγεί σε υπερχρέωση και αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα και για τα νοικοκυριά και για την επιχειρηματικότητα. Η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη εμπεριέχει αναποτελεσματικές ρυθμίσεις εξωδικαστικού συμβιβασμού και κώδικα δεοντολογίας τραπεζών, ελλιπή έλεγχο στους servicers - funds και υψηλά επιτόκια τραπεζών. Οι δανειολήπτες θα βρεθούν σε αδύναμη θέση σε όλες τις επιλογές της κυβέρνησης και θα βιώσουν πλήρη ανασφάλεια στην πρώτη κατοικία.

Ο Πρόεδρός μας, ο Αλέξης Τσίπρας, ήδη από το 2021 είχε δώσει το στίγμα για μια δραστική παρέμβαση λύσης του προβλήματος. Είχε προτείνει να αναβαθμιστεί ο ρόλος της Αναπτυξιακής Τράπεζας και για το θέμα των κόκκινων δανείων. Είχε πει χαρακτηριστικά: “Η Αναπτυξιακή Τράπεζα θα μπορεί πλέον αφενός να αγοράζει μέσω της έκδοσης εγγυημένων ομολόγων μέρος των χρεών των βιώσιμων επιχειρήσεων, ώστε να τις διασώζει και, αφετέρου, θα τις κατευθύνει σε περισσότερο παραγωγική λειτουργία εξασφαλίζοντας επιπλέον ρευστότητα”.

Αυτό είναι μια πολιτική πρόταση και αυτό κάλλιστα μπορεί να επεκταθεί και στα χρέη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, με βελτιωμένες τις ήδη έτοιμες εξωδικαστικές παρεμβάσεις που προέβλεπε το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, με ταυτόχρονη αναβίωση του δικαστικού πλαισίου ρύθμισης χρεών στα πρότυπα του νόμου Κατσέλη και με ταχύτατες διαδικασίες στην εκδίκαση των υποθέσεων.

Προτείνουμε λοιπόν τη διαγραφή μέρους του ιδιωτικού χρέους για φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις και αγρότες, με πρόνοια ώστε να πληρώνουν όλοι αυτό που πραγματικά μπορούν με βάση τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης από την ΕΛΣΤΑΤ, για έναν ενάρετο κύκλο και όχι μια δουλεία στα χρέη πολλών τραυματικών κρίσεων που υποδουλώνει τη ζωή του Έλληνα.

Συνοψίζοντας, η πρόταση μας πρέπει να συνίσταται στο ότι η Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αγοράζει από τα funds πακέτα κόκκινων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, με έκδοση ομολόγου με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και με χρηματοδότηση από την αγορά. Τα δάνεια θα διαγράφονται, θα κουρεύονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό σε σχέση το ύψος της αγοράς τους συν ένα εύλογο κέρδος, ώστε να εξασφαλίζει η Αναπτυξιακή και την πληρωμή των τοκομεριδίων που εκδίδει.

Έχετε μπροστά σας και κυβερνητική πρωτοβουλία για το φορολογικό: Πρόκειται για αδιαμφισβήτητη ομολογία αποτυχίας στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής από την κυβέρνηση, με ένα οριζόντιο φορολογικό χαράτσι, σε αντιδιαμετρική αντίθεση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του κ. Μητσοτάκη. Ένα μεγάλο χτύπημα σε αδύναμους και ευάλωτους, που συγχρόνως αφήνει εκτός φορολόγησης τα υπερκέρδη, όπως έκανε η Νέα Δημοκρατία με τα μερίσματα και τη μεγάλη ακίνητη περιουσία.

Σήμερα, το Επαγγελματική Επιμελητήριο Αθηνών δημοσίευσε μια έρευνα που έκανε, στην οποία το 71% θεωρεί ότι η φορολογική μεταρρύθμιση Χατζηδάκη δεν θα καταφέρει να περιορίσει τη φοροδιαφυγή, ενώ το 84%, στην έρευνα του Επιμελητηρίου, θεωρεί ότι τα μεγάλα εισοδήματα θα μείνουν στο απυρόβλητο. Μόλις το 15% εγκρίνει το οριζόντιο μέτρο της κυβέρνησης. Μόλις το 15% αυτού του φορέα εγκρίνει αυτό το μέτρο της κυβέρνησης. Και κάπως η κυβέρνηση δεν το ακούει αυτό.

Άλλη πρωτοβουλία από την κυβέρνηση, για την κλιματική κρίση. Ακούστε πρόταση εδώ: Θέλουν να μεταφέρουν το Αστεροσκοπείο για να είναι υπό την Πολιτική Προστασία. Πρόκειται για την εκδίκηση Μητσοτάκη στους επιστήμονες, όπως και με τις ανεξάρτητες Αρχές, επειδή τον πειράζει η επιστήμη και η αλήθεια όταν αναδεικνύουν τις ευθύνες και την ανεπάρκεια της κυβέρνησης του.

Και φυσικά έχουμε τον Προϋπολογισμό. «Δείξε μου τον προϋπολογισμό σου, να σου πω ποιος είσαι». Οι προτεραιότητες της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας είναι ξεκάθαρες από τον Προϋπολογισμό που κατέθεσε. Ταμείο Ανάκαμψης για τους λίγους και ισχυρούς και, με δημόσια παραδοχή του υπουργού, φοροεπιδρομή και τεράστιος ΦΠΑ για τους πολλούς και αδύναμους.

Κεντρικό στοιχείο του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2024 είναι η υπεραπόδοση φόρων. Σημειώνεται ότι για το 2023 προκύπτει υπεραπόδοση εσόδων ύψους 4,6 δισ. σε σχέση με την πρόβλεψη για τη χρονιά αυτή. Για του χρόνου, για το 2024 προβλέπεται εκ νέου αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1,6 δισ. ευρώ.

Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού της κυβέρνησης δεν περιλαμβάνει κανένα έκτακτο μέτρο αντιμετώπισης της ακρίβειας ή της αισχροκέρδειας, ούτε από την πλευράς φορολογικής πολιτικής, όπως είναι η μείωση ΦΠΑ και ΕΦΚ, ούτε από την πλευρά των ελέγχων, με εκτεταμένους ελέγχους σε όλη την αλυσίδα αξίας ή ρυθμιστικά μέτρα όπως το περιθώριο διύλισης, που θα μπορούσαν να μειώσουν την αισχροκέρδεια του ιδιωτικού τομέα.

Ενώ η χώρα έχει την ακριβότερη βενζίνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση με όρους αγοραστικής δύναμης, ενώ η ακρίβεια τελματώνει τα νοικοκυριά και στα σουπερμάρκετ και στους δυσβάσταχτους λογαριασμούς που πρέπει να πληρώσουν, ενώ η ανάπτυξη του 2023 θα είναι μόλις 2,3%, οι φόροι θα είναι αυξημένοι 8% πάνω από τους στόχους της κυβέρνησης.

Ο ΦΠΑ είναι αυξημένος 5,44% σε σχέση με πέρυσι (+1,2 δισ.) και αναμένεται να αυξηθεί έτι περαιτέρω 4% σε σχέση με το 2023. Αύξηση εσόδων από ΦΠΑ το 2023, φέτος 33,7% σε σχέση με το 2021. Αύξηση ΦΠΑ το 2024, 40% σε σχέση με το 2021. Μιλάμε για τεράστια νούμερα τα οποία φεύγουν από την τσέπη του Έλληνα μέσα σε δυο-τρία χρόνια. Τεράστια νούμερα.

Σε αντίθεση με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, 12 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε παρατείνουν ή παίρνουν νέα μέτρα μείωσης του ΦΠΑ, κυρίως στα τρόφιμα. Αξιοποίησαν την Οδηγία που απελευθέρωσε τις μειώσεις του ΦΠΑ κάτω του 5%. Κύπρος, Πορτογαλία και Ισπανία μηδένισαν τον ΦΠΑ τροφίμων. Έκτοτε οι τιμές τροφίμων στην Πορτογαλία μειώθηκαν 16 μονάδες, στην Ισπανία 6 μονάδες. Αυτά για να μη μας λέει η κυβέρνηση ότι δεν μειώνονται οι τιμές όταν μειώνεις το ΦΠΑ.

Ο Προϋπολογισμός της Νέας Δημοκρατίας δεν περιλαμβάνει έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών στην ενέργεια. Τα υπερκέρδη στην προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, τα οποία προέκυψαν από τη δήθεν κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, δεν έχουν εισπραχθεί ακόμη παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μέτρο είναι νομοθετημένο από το τέλος του 2022.

Επίσης, δεν πρόκειται να φορολογηθούν ενδεχόμενα υπερκέρδη των διυλιστηρίων για το 2023, αν και ο ευρωπαϊκός κανονισμός προέβλεπε τη δυνατότητα επέκτασης της φορολόγησης και για το 2023.

Η κυβέρνηση επέλεξε να επιβάλει έκτακτη εισφορά στα διυλιστήρια με τον κατώτατο συντελεστή που προέβλεπε η ευρωπαϊκή νομοθεσία (33%) και μόνο για το 2022, προβλέποντας μάλιστα ότι η έκτακτη εισφορά θα μπορεί να λογιστεί ως δαπάνη για το 2023.

Κάποια στιγμή θα καταλάβουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καταλαβαίνει κι από επιχειρήσεις. Μας υποτιμούν πάρα πολύ. Όπως του είπα στη συνάντησή μας για τους ισολογισμούς των τραπεζών και μου λέει «για τη θέση των τραπεζών...», του λέω «μα αυτό είναι cash το θέμα, δεν είναι θέμα κερδοφορίας. Γιατί να είναι τόσο μεγάλη η κερδοφορία»; Δεν είχε απάντηση.

Δεν περιλαμβάνει ο Προϋπολογισμός ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης μισθών και συντάξεων, που αφορούν το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών και δευτερογενώς την αγοραστική δύναμη. Μεγάλο πλήγμα για την ελληνική οικονομία αποτελεί και η μείωση του ρυθμού αύξησης της συνολικής ιδιωτικής κατανάλωσης στο 1,3% το 2024, από 2,9% το 2023 και +7,5% το 2022. Άρα λοιπόν πάμε για συρρίκνωση και φοροεπιδρομή, αυτό είναι το ρεζουμέ.

Επενδύσεις: Η κυβέρνηση υπερεκτίμησε τις επενδύσεις του 2023, στον Προϋπολογισμό προβλεπόταν 15,5% αύξηση. Εντέλει τώρα εκτιμά +7,1% αύξηση, είναι μια τεράστια αστοχία. Την υπεραισιοδοξία της κυβέρνησης για τις επενδύσεις τη μεταφέρει στο 2024 όπου πάλι βλέπει +15%,ενώ η Κομισιόν προβλέπει 7,5%.

Για να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης, ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2024, θα είναι 1,3% αύξηση. Εμείς προβλέπουμε 15% αύξηση. Στις εξαγωγές, η διαφορά της Κομισιόν από την κυβέρνηση είναι τεράστια, είναι 3% παραπάνω, 5,7% σε σχέση με το 2,7%.

Φίλοι και φίλες, είναι πλέον γνωστό σε όλους ότι περίπου το 50% του πληθωρισμού οφείλεται στα επιχειρηματικά κέρδη και όχι σε εξωγενείς παράγοντες. Σύμφωνα δε με την Ετήσια Έκθεση για το 2023 του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, η ποιότητα εργασίας στην Ελλάδα είναι η χαμηλότερη μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χαμηλότερη.

Έχουμε δουλειές χαμηλής παραγωγικότητας, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χαμηλής εργασιακής σταθερότητας και υψηλών εργάσιμων ωρών. Την ίδια στιγμή, που σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, πάνω από 1 στις 4 επιχειρήσεις έχουν μηδενικό ταμείο, ενώ για το 21% των επιχειρήσεων τα ταμειακά διαθέσιμα φτάνουν το πολύ για ένα μήνα. Διαψεύδεται λοιπόν το μακροοικονομικό αναπτυξιακό αφήγημα της ΝΔ, το οποίο στηρίζεται στην αύξηση των εξαγωγών, στην αύξηση των επενδύσεων και στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Θα έχετε πολλά να επεξεργαστείτε τις επόμενες εβδομάδες. Και παράλληλα ξέρω ότι θα τρέξετε όσα χιλιόμετρα χρειάζονται για να ανασυγκροτήσουμε τον κομματικό μηχανισμό μας. Και όπως σας υποσχέθηκα χθες το βράδυ, θα είμαι δίπλα σας σ’ αυτά τα χιλιόμετρα, σε όλη τη χώρα, σε όλη την επικράτεια.

Παρακαλώ, ας βάλουμε λίγο τα κινητά στο αθόρυβο, είναι μια μικρή πράξη, η οποία πάει πολλά χιλιόμετρα μαζί μ’ εσάς στην επικράτεια. Στα Αγγλικά λένε «πιο πολλά βγάζεις με το μέλι παρά με το ξύδι». Εδώ μέσα είμαστε μέλι και δουλειά, τίποτε άλλο. Και μιας και λέμε για το μέλι, να ενισχύσουμε τους μελισσοκόμους στη Ρόδο που έχουν χάσει το βιός τους και σε όλες τις πυρκαγιές ανά τη χώρα, και στην Αλεξανδρούπολη και παντού. Σας προκαλώ λοιπόν, επειδή πιθανά θα έχετε όλο αυτό τον όγκο εργασίας και αντιπολιτευτικά και κομματικά, σας προκαλώ να βάλετε μπροστά και τις μηχανές παραγωγής σύγχρονης πολιτικής. Και παροτρύνω όλη την ομάδα να επικεντρωθεί σε τέσσερις κεντρικούς άξονες.

1) Φορολογική Δικαιοσύνη: Έχει φτάσει η μέρα που πρέπει να έχουμε ένα απλό, κατανοητό και σταθερό φορολογικό σύστημα. Με έσοδα - έξοδα. Με έναν μόνο συντελεστή, ανεξαρτήτως πηγής εισοδήματος. Με απλή, καθαρή προοδευτική κλίμακα στο ατομικό εισόδημα. Και για τις επιχειρήσεις, χωρίς προκαταβολή φόρου εισοδήματος. Λες και η επιτυχία της επόμενης χρονιάς είναι δεδομένη. Χωρίς τεκμαρτό, χωρίς τριετίες. Απλά, κατανοητά, δίκαια. Αυτό θέλουμε και αυτό χρειάζεται η οικονομία μας.

2) Διαβίωση του Πολίτη: Και εδώ με βάση «έσοδα – έξοδα» το σκεφτόμαστε το ζήτημα. Όσον αφορά στα έσοδα, σε χώρα με αγοραστική δύναμη στο 68% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη θέση 24 στους 27, είναι θέμα ηθικής αλλά και κοινής λογικής να αυξηθούν οι μισθοί.

Πραγματική αύξηση των μισθών επιτέλους στο Δημόσιο. Μετά από 12 χρόνια, που αυτοί οι άνθρωποι ούτε ένα «ευχαριστώ» δεν ακούν, και επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων, όπως προβλέπει και η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όσον αφορά στα έξοδα, στην ακρίβεια, να αναδείξουμε τα ολιγοπώλια παντού όπου υπάρχουν. Στα τρόφιμα, στα καύσιμα, στο ρεύμα. Και να φέρουμε ρυθμιστικές παρεμβάσεις εμείς, να δείξουμε πώς η μείωση του ΦΠΑ θα φέρει ρευστότητα και ανάπτυξη στην οικονομία, μειώνοντας τις ανισότητες. Και να προτείνουμε ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας, κυρίως στη δημόσια Υγεία αλλά και στην Παιδεία.

Στη δημόσια Υγεία, 6,5 δισ. τον χρόνο φεύγουν από τις τσέπες του Έλληνα πολίτη. Οι γονείς ξέρουν πόσο αγκομαχούν να πληρώσουν τα φροντιστήρια. Κάποια στιγμή πρέπει να υπάρχει ένα κοινωνικό κράτος πρόνοιας και αυτό είναι φοροαπαλλαγή για τον Έλληνα πολίτη. Είναι φοροαπαλλαγή. Και να δείξουμε ξεκάθαρα σε κάθε νοικοκυριό πώς θα αλλάξει ο μήνας, η ζωή τους, με τη δική μας πρόταση. Να το κάνουμε πενηνταράκια.

3) Φορολογική δικαιοσύνη, διαβίωση του πολίτη, ασφάλεια του πολίτη: Ναι, πρέπει να στηρίξουμε την Αστυνομία και τις τοπικές κοινότητες να κάνουν το έργο τους και να διασφαλίζουν την ασφάλεια κάθε γειτονιάς. Πρέπει να προτείνουμε πολιτικές ένταξης και επανένταξης με ευαισθησία στη μοναδικότητα κάθε συνανθρώπου μας. Αλλά ασφάλεια σημαίνει επίσης και προστασία από φυσικές καταστροφές, εν μέρει λόγω της κλιματικής κρίσης. Πρέπει να προτείνουμε λοιπόν εμείς ένα μεγαλόπνοο σχέδιο ανασυγκρότησης της Πολιτικής Προστασίας. Και ένα μεγαλόπνοο σχέδιο Κλιματικής Ανθεκτικότητας και Προσαρμογής. Δεν μπορούμε πλέον άλλο να βλέπουμε τους συμπολίτες μας να πνίγονται και να καίγονται. Πρέπει να επενδύσουμε τώρα στην πρόληψη. Τώρα κι εμείς πρέπει να βγάλουμε προτάσεις για την ασφάλεια του πολίτη.

4) Στεγαστική Πολιτική: Να ετοιμάσουμε μια ρηξικέλευθη, παρεμβατική πρόταση για τη στέγαση. Μία πρόταση που να λύσει αυτόν τον κοινωνικό εφιάλτη που ζει τόσος κόσμος, και νέος κόσμος, να το λύσει τουλάχιστον για τα επόμενα 50 χρόνια. Και να φέρει μαζί με αυτό και αποκέντρωση στη χώρα. Δεν είναι δυνατό να είμαστε πλέον «μια χώρα, μια πόλη». Δεν είναι σωστό.

Έχουμε ένα δημογραφικό τείχος μπροστά μας. Η πολιτεία έχει ευθύνη να επιτρέψει στους Έλληνες πολίτες να ζήσουν τις ζωές τους εντός Ελλάδας. Να μπορέσουν να φτιάξουν οικογένειες. Να μπορέσουν να επιβιώσουν και να διαπρέψουν.

Αυτές οι τέσσερις προτεραιότητες είναι μεγάλες κοινωνικές προτεραιότητες. Και εκεί λοιπόν σας καλώ να επικεντρωθούμε, στην παραγωγή φρέσκιας, ρηξικέλευθης, σύγχρονης πολιτικής. Οι απόψεις, οι προτάσεις, οι ιδέες του καθενός και της καθεμιάς σας μέσα στα όργανα, και σ’ εμένα προσωπικά, είναι πολύτιμες. Διότι εσείς είστε ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κόμμα και την κοινωνία. Και έτσι θα πορευθούμε από δω και πέρα.

Θα κλείσω με μερικά σημεία για την εξωτερική πολιτική. Βρισκόμαστε στις παραμονές της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν. Μια συνάντηση που ήδη έχει προκαλέσει τους μύδρους του κ. Σαμαρά, ο οποίος εξελίσσεται σε κακό δαίμονα άλλου ενός Μητσοτάκη. Δεν συμφωνεί με τον διάλογο με την Τουρκία ο κ. Σαμαράς. Για να μην αναφέρω πώς έχει μιλήσει για τους μετανάστες και για τα ομόφυλα ζευγάρια ο κ. Σαμαράς.

Ο κ. Σαμαράς δεν θέλει την κύρωση των τριών μνημονίων συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία, που είναι μια υποχρέωση της χώρας που πηγάζει από την Συμφωνία των Πρεσπών. Εν πάση περιπτώσει, όσο κι αν τον κρύβουν τα ΜΜΕ όπως καθετί άλλωστε που ενοχλεί τον εκλεκτό τους, ο κ. Σαμαράς αποτελεί πονοκέφαλο του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος όμως οφείλει, ως πρωθυπουργός, να προασπίζει και να προωθεί τα συμφέροντα της χώρας και όχι τις εσωκομματικές του ισορροπίες. Οφείλει να εφαρμόζει μια ενεργητική εξωτερική πολιτική, όχι μια εξωτερική πολιτική τύπου ΙΧ, στη βάση του δόγματος του δεδομένου και του προβλέψιμου συμμάχου, που έρχεται σε αντίθεση με πάγιες θέσεις της ελληνικής διπλωματίας.

Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφής: Ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει σταθερά τον διάλογο με την Τουρκία στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, με σκοπό τη μείωση της έντασης, με σκοπό την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και με σκοπό τη συνεργασία σε σειρά τομέων. Άλλωστε ήταν ο Αλέξης Τσίπρας που ως πρωθυπουργός, στο πλαίσιο της ενεργητικής εξωτερικής πολιτικής, είχε εγκαθιδρύσει τη στρατηγική διαλόγου, αλλά με σαφείς κόκκινες γραμμές. Οι κόκκινες γραμμές δεν είναι εμπόδια στον διάλογο. Είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου ο διάλογος αυτός να λειτουργήσει υπέρ των εθνικών συμφερόντων και, στο τέλος της ημέρας, υπέρ της ειρήνης.

Οι κόκκινες γραμμές μας: Καμία αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, καμία απεμπόληση κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, καμία συζήτηση για συνεκμετάλλευση ΑΟΖ πριν τη Χάγη. Στη Χάγη μόνο για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Με λύπη μας όμως -χωρίς ίχνος μικροκομματικής εκμετάλλευσης που να θυμίζει ό,τι έκανε η Νέα Δημοκρατία ως αξιωματική αντιπολίτευση όταν διαδήλωνε μαζί με τη Χρυσή Αυγή κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών- με λύπη λοιπόν διαπιστώνουμε ότι η Νέα Δημοκρατία αποδεικνύεται συστηματικά κατώτερη των περιστάσεων.

Ήδη από το 2021 έχουμε διαπιστώσει ότι με πρωθυπουργό τον κ. Μητσοτάκη δεν υφίσταται συνεκτική στρατηγική με αρχή μέση και τέλος απέναντι στην Τουρκία. Ο κ. Μητσοτάκης ξεκίνησε να λέει ότι υπάρχουν «γεωπολιτικές διαφορές» με την Τουρκία. Μετά ο ΥΠΕΞ είπε ότι η διαφορά μας δεν είναι μόνο νομική αλλά και πολιτική. Και ανακοινώθηκε ότι πια οι διερευνητικές θα εντάσσονται σε έναν «πολιτικό διάλογο».

Όμως, η χώρα μας πάντα υποστήριζε ότι το θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας είναι νομικό, όχι πολιτικό. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί κυβέρνηση και Νέα Δημοκρατία αντιμετωπίζουν την Τουρκία με όρους εσωκομματικούς, βάζοντας πάνω από το συμφέρον της πατρίδας μας τους εσωκομματικούς συσχετισμούς δυνάμεων. Γι’ αυτό και είδαμε τον κ. Μητσοτάκη να επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορώντας τον ότι αποτελεί “εθνική εξαίρεση”, θυμάστε, λέγοντας ότι ο πατριωτισμός αποτελεί ξένη λέξη για εμάς. Και ουδέποτε τον έχω ακούσει να απολογείται γι` αυτό τον κ. Μητσοτάκη.

Λοιπόν, ο πατριωτισμός για εμάς δεν είναι λέξη, είναι πράξη. Και αυτό έχουμε αποδείξει ως κυβέρνηση και αυτό αποδεικνύουμε κάθε μέρα με τη στάση μας Είμαστε η Σύγχρονη Πατριωτική Αριστερά, ενώ ο κ. Μητσοτάκης φτάνει μέχρι του σημείου να μιλάει για υποχωρήσεις πριν καν ξεκινήσει ο διάλογος!

Εμείς δεν δίνουμε λευκή επιταγή στον κ. Μητσοτάκη. Και ζητήσαμε να υπάρξει ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών πριν από τη Σύνοδο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Ακριβώς όπως είχε γίνει πριν από την προηγούμενη Σύνοδο, τον Μάρτιο του 2016, όταν τότε είχε συγκληθεί Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών.

Το κεντρικό ερώτημα που έχουμε μπροστά μας είναι το πώς και το σε ποιο πλαίσιο θα προχωρήσουν οι διερευνητικές συνομιλίες, ένα θέμα το οποίο αποφεύγει συστηματικά η κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει. Εμείς, εξαιτίας των εμπειριών του παρελθόντος, κρατάμε μικρό καλάθι. Δεν έχουμε ξεχάσει, για παράδειγμα, ότι μάθαμε από την τουρκική πλευρά για την ελληνοτουρκική συμφωνία του Βερολίνου τον Ιούλιο του 2020.

Θέλω λοιπόν και από αυτό το βήμα να επαναλάβω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, η σύγχρονη πατριωτική Αριστερά, με αίσθηση ευθύνης απέναντι στους πολίτες, δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω στην προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων.

Αγαπητές βουλεύτριες, αγαπητοί βουλευτές, είναι μεγάλες οι προκλήσεις του μέλλοντος και πέφτουν βαριές στις δικές σας πλάτες, το ξέρω. Όπως όμως στην αρχή της ομιλίας μου μίλησα για τους 149 βουλευτές που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ κάποτε, έτσι θα πρέπει να θυμηθούμε και τις εποχές εκείνες που ο Συνασπισμός ακροβατούσε μεταξύ εισόδου και εξόδου από τη Βουλή, μέχρι να έρθει ο Αλέξης Τσίπρας και γύρω του να αρχίσει να χτίζεται το δημοκρατικό προοδευτικό αίτημα, αίτημα μίας ολόκληρης εποχής, που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Αυτή η στιγμή, σε αυτήν εδώ την αίθουσα, που είμαστε λίγοι σχετικά σε σχέση με το παρελθόν, αλλά είμαστε εμείς εδώ που πρέπει να σηκώσουμε το βάρος της ευθύνης πολλών. Είναι μία νέα αφετηρία για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Έχω εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σας, στη δουλειά και στο πείσμα σας. Θα απαντήσουμε με προτάσεις στέρεες, θα απαντήσουμε στις αγωνίες της κοινωνίας. Όλοι μαζί μία γροθιά.

Έχουμε πέσει πολλές φορές. Όμως να θυμάστε: Έχουμε σηκωθεί περισσότερες.

Σας ευχαριστώ.»

Προκόπης Παυλόπουλος: Φόρος Τιμής στον «Γέρο του Μοριά» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη

Σημεία ομιλίας, κατά την εκδήλωση που οργάνωσε η Ακαδημία Αθηνών προς τιμήν του «Πατριωτικού Ομίλου Απογόνων Αγωνιστών 1821 και Ιστορικών Γενών της Ελλάδας», με θέμα «Φόρος Τιμής στον «Γέρο του Μοριά» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη: Η ανεκτίμητη συμβολή του στην ευόδωση της Εθνεγερσίας και στην Ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους»

Προκόπης Παυλόπουλος*

Πρόλογος

Διακόσια, και πλέον, χρόνια από την «έκρηξη» της Επανάστασης του 1821 η Ιστορία έχει «εκδώσει» την αμετάκλητη «ετυμηγορία» της για την ανυπέρβλητη Εθνική συνεισφορά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του θρυλικού «Γέρου του Μοριά»: Από την μια πλευρά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης -φυσικά μαζί με πολλούς άλλους μεγάλους Αγωνιστές που πρωταγωνίστησαν μαζί του- έβαλε ανεξίτηλη την «σφραγίδα» του στην ευόδωση της Εθνεγερσίας, με κορυφαίες στιγμές την Άλωση της Τριπολιτσάς και την Μάχη στα Δερβενάκια. Και από την άλλη πλευρά -και αυτή η «πτυχή» της ιστορικής του διαδρομής δεν πρέπει, κατ’ ουδένα τρόπο, να υποτιμάται – τασσόμενος «στο πλευρό» του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και επιδεικνύοντας υποδειγματικό πολιτικό, υπό την ευρεία του όρου έννοια, ήθος πατριωτικής εμβέλειας, «κατέθεσε» απλόχερα την καθοριστικής σημασίας συνεισφορά του στην τελική, κρίσιμη, προσπάθεια για την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, το 1830. Έτσι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τίμησε με τον δικό του ανεπανάληπτο τρόπο, στο ακέραιο και έως το τέλος της ζωής του, και τον όρκο που έδωσε το 1818, όταν μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Πάνω σε αυτές τις δύο, ιστορικώς συμπληρωματικές μεταξύ τους, όψεις της όλης προσωπικότητάς του εδράζεται η σύντομη ανάλυση που ακολουθεί και που είναι αφιερωμένη στον «Εθνεγέρτη» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Ι. Η στρατιωτική-πολεμική ιδιοφυία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Η ιστορική αποτίμηση των γεγονότων της πορείας της Επανάστασης του 1821 καταλήγει, και μάλιστα με αμάχητα, επίσης ιστορικώς, τεκμήρια στο ότι η οριστική ευόδωση της Εθνεγερσίας οφείλει τα μέγιστα στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η διαπίστωση αυτή ουδόλως μειώνει την πολύπλευρη συμβολή όλων των άλλων μεγάλων Αγωνιστών και Συμπολεμιστών του στον αγώνα για την Ελευθερία και για την Εθνική Ανεξαρτησία. Κάθε άλλο. Όμως, και κατά γενική πλέον ομολογία, δίχως την στρατιωτική-πολεμική ιδιοφυία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ο αγώνας αυτός μάλλον δεν θα είχε την κατάληξη εκείνη, η οποία θεμελίωσε την πιο στέρεη «αντηρίδα» για την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους. Την στρατιωτική-πολεμική ιδιοφυίατου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη συνέθεταν ιδίως οι σπάνιες ικανότητές του να συνδυάζει, κατά τις περιστάσεις, τις μεθόδους της «πολιορκίας» του αντιπάλου, κυρίως όταν ο τόπος και ο χρόνος του έδιναν τ’ αντίστοιχα περιθώρια οργάνωσης και εκτέλεσής της. Και του «κλεφτοπολέμου», κυρίως όταν επρόκειτο ν’ αντιμετωπίσει πολύ ανώτερα, αριθμητικώς και σε ό,τι αφορά τον εξοπλισμό τους, στρατεύματα σε ανοιχτό πεδίο. Η πρώτη από τις ως άνω μεθόδους του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη «σημάδεψε» ιστορικώς την Άλωση της Τριπολιτσάς, αν και κατ’ ακρίβεια θα έπρεπε να γίνεται λόγος μάλλον για την Απελευθέρωση της Τριπολιτσάς. Και η δεύτερη -οπωσδήποτε όμως κατά μεγάλο μέρος σε συνάρτηση με την πρώτη, όπως θα διευκρινισθεί στην συνέχεια- ήταν εκείνη η οποία έκρινε την νικηφόρα έκβαση της Μάχης στα Δερβενάκια.

Α. Η Άλωση-Απελευθέρωση της Τριπολιτσάς

Πριν από κάθε άλλη σχετική αναφορά, πρέπει να επισημανθεί ότι το μέγιστο μέρος της επιτυχίας της επιχείρησης –εφεξής κατά την κρατούσα ορολογία- Άλωσης της Τριπολιτσάς ανήκει, δικαιωματικώς, στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η Ιστορία αναδεικνύει ότι ο «Γέρος του Μοριά» συνέλαβε, σχεδίασε και έκανε πράξη το στρατήγημα αυτό στηριζόμενος στην, οιονεί «ενορατική», αντίληψη ότι μόνον η πτώση και κατάληψη της τότε «Πρωτεύουσας της Πελοποννήσου», της Τριπολιτσάς, θα μπορούσε να βάλει τις βαθιές ρίζες, τις οποίες είχε απόλυτη ανάγκη η Επανάσταση του 1821 για να ευδοκιμήσει.

1. Πραγματικά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε πλήρη επίγνωση ότι η Τριπολιτσά, ως το ουσιαστικό διοικητικό, στρατιωτικό και οικονομικό κέντρο της Πελοποννήσου, έπρεπε οπωσδήποτε, για λόγους συμβολισμών αλλά πρωτίστως για λόγους ουσίας, να «πέσει στα χέρια» των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Έτσι ώστε η Εθνεγερσία ν’ αποκτήσει «παμπελοποννησιακή» εμβέλεια και, με τον τρόπο αυτό, να συντηρήσει «άσβεστη» την προσδοκία και την προοπτική επικράτησής της σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, αλλά και περαιτέρω επέκτασής της, με την προτεραιότητα να «γέρνει» προς την περιοχή της Ρούμελης.

α) Το ότι το στρατήγημα με κεντρικό στόχο την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς ανήκει, ουσιαστικώς καθ’ ολοκληρία, στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη προκύπτει ιστορικώς εκ του ότι άλλοι Οπλαρχηγοί Αγωνιστές δεν διέθεταν, παρά την αδιαμφισβήτητη στρατιωτική εμπειρία και γενναιότητά τους, τις ίδιες μεγάλες δυνατότητες ανάλογου πολεμικού σχεδιασμού. Και πρότειναν την διεξαγωγή τοπικών μαχών για την κατάληψη επιμέρους, διάσπαρτων, στρατηγικών σημείων και μικρών οικισμών, θεωρώντας ότι έτσι θα ήταν δυνατό ο αγώνας της Εθνεγερσίας να καταγάγει «εύκολες» νίκες.

β) Είναι όμως προφανές ότι αν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε υιοθετήσει τις απόψεις τους, η Επανάσταση του 1821 θα διέτρεχε τον κίνδυνο να «εκφυλισθεί» αγωνιστικώς, μέσ’ από τοπικές συμπλοκές σημαντικού κόστους σε ανθρώπινες ζωές και μικρής, έως σχεδόν μηδενικής, στρατηγικής ωφέλειας. Ενώ, ταυτοχρόνως, οι οθωμανοί θα είχαν όλο τον χρόνο να οχυρωθούν ακόμη πιο αποτελεσματικά μέσα στην Τριπολιτσά, όταν μάλιστα κρατούσαν εκεί σε ομηρία εκτός από τον υπόλοιπο πληθυσμό και μεγάλο αριθμό Ελλήνων Προκρίτων της ευρύτερης περιοχής.

2. Την στρατιωτική-πολεμική ιδιοφυία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη κατέδειξε, πέραν της προαναφερόμενης κατανόησης της στρατηγικής σημασίας της Τριπολιτσάς, και ο τρόπος με τον οποίο οργάνωσε τον αποκλεισμό της και, εν τέλει, την μάχη για την κατάληψή της.

α) Επιλέγοντας -μεθοδικώς, και με στόχο την περικύκλωση και τον αποκλεισμό της Τριπολιτσάς από οιαδήποτε επικοινωνία, ικανή να της διασφαλίσει την στρατιωτική ενίσχυση και τον κάθε είδους ανεφοδιασμό- συγκεκριμένες περιοχές, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καθοδήγησε τους αγωνιζόμενους Έλληνες σε τοπικές μάχες, εντεταγμένες όμως σ’ έναν ευρύτερο, κατά τα προεκτεθέντα, σχεδιασμό. Μάχες που ήταν εξαιρετικά πιθανό ότι θα είχαν νικηφόρα κατάληξη, και δη με μικρό κόστος σε ανθρώπινες απώλειες. Πρώτα ήλθε η νίκη στο Λεβίδι, την 14η Απριλίου, για ν’ ακολουθήσουν οι διαδοχικές νίκες στο Βαλτέτσι, μεταξύ 12ης και 13ης Μαΐου και στα Βέρβενα και στα Δολιανά, την 18η Μαΐου. Τέλος η «Μάχη της Γράνας», όπως έμεινε γνωστή στην Ιστορία της Εθνεγερσίας, υπήρξε το αποκορύφωμα του όλου στρατηγήματος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη για την Άλωση της Τριπολιτσάς. Η «Γράνα» δεν ήταν μια προϋπάρχουσα τοποθεσία στην περιοχή, αλλά ένα χαράκωμα συνολικού μήκους 700 μ., περίπου, το οποίο υπό την επίβλεψη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη έσκαψαν περί την Τριπολιτσά αγωνιστές και ντόπιοι κάτοικοι εκτός της Πόλης. Όταν, μέσα σ’ ελάχιστο χρόνο και παρά τις επιθέσεις των οθωμανών, η «Γράνα» ολοκληρώθηκε και ήταν πλήρως επιχειρησιακή, τον Αύγουστο του 1821, είχε ταυτοχρόνως ολοκληρωθεί και ο ασφυκτικός αποκλεισμός της Τριπολιτσάς. Η πτώση της ήταν πλέον προδιαγεγραμμένη.

β) Το πρωινό της 23ης Σεπτεμβρίου του 1821, πάντοτε υπό την καθοδήγηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη -καίτοι ορισμένες, άστοχες και υπερβολικές, επιθετικές ενέργειες των πολιορκητών επιχειρήθηκαν πέρα και έξω από τις εντολές του και ήταν εντελώς ξένες προς την αυθεντικώς γενναία στρατιωτική και πολεμική του νοοτροπία- η Τριπολιτσά καταλήφθηκε και απελευθερώθηκε. Και μετέπειτα, σχεδόν έως το τέλος της Εθνεγερσίας, υπήρξε το «στρατηγείο» του Αγώνα για ολόκληρη την Πελοπόννησο, και όχι μόνο. Τέσσερα ήταν τα επιμέρους στρατιωτικά σώματα των πολιορκητών της Τριπολιτσάς. Το πολυπληθέστερο, αριθμώντας περίπου 2.500 άνδρες, τελούσε υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ενώ τα τρία άλλα τελούσαν, αντιστοίχως, υπό την ηγεσία των Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Χρήστου «Αναγνώστη» Παπαγεωργίου-Αναγνωσταρά και Παναγιώτη Γιατράκου.

γ) Και ακόμη τούτο ως προς το μοναδικό ηγετικό πρότυπο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη: Ο «Γέρος του Μοριά» είχε, αμέσως και δίχως ίχνος μεμψιμοιρίας, αποδεχθεί το εγχείρημα της κατάληψης και της απελευθέρωσης της Τριπολιτσάς να τεθεί υπό την υπέρτατη ηγεσία του Δημητρίου Υψηλάντη και υπό την αρχιστρατηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Η Ιστορία όμως, κατά «δικαίαν κρίσιν», εξέδωσε μάλλον ευθύς εξ αρχής την «ετυμηγορία» της, αναγνωρίζοντας τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ως την κορυφαία ηγετική προσωπικότητα της Άλωσης της Τριπολιτσάς.

3. Σήμερα το χρέος μας, ως Ελλήνων, έναντι των Αγωνιστών της Εθνεγερσίας και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη πρέπει να επικεντρώνεται στο να τιμούμε εμπράκτως την Ιερή Μνήμη τους αφενός συνάγοντας, με βάση το παράδειγμά τους, τ’ αναγκαία διδάγματα για το δικό μας Εθνικό Χρέος, όταν το απαιτεί η σωτηρία της Πατρίδας. Και, αφετέρου, υπερασπιζόμενοι την ιστορική αλήθεια για την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, περαιτέρω δε ακυρώνοντας αδιαλείπτως την παραχάραξη της Ιστορίας, την οποία ακόμη και στις μέρες μας -ίσως με μεγαλύτερο θράσος και μεγαλύτερη ένταση- επιδιώκει η Τουρκία. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι ανάγκη να προστεθούν και τα εξής:

α) Η ιστορική αλήθεια επιβάλλει ν’ αποδεχθούμε ότι κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις για την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς χύθηκε πολύ αίμα. Η στάση ορισμένων από τους πολιορκητές της Τριπολιτσάς -στάση κατά την οποία, δυστυχώς, επικράτησαν καθ’ υπερβολή και τα συναισθήματα των καταπιεσμένων κάτω από το «κυκλώπειο» βάρος της σκλαβιάς τεσσάρων αιώνων- δεν έχει καμία σχέση με την νοοτροπία και το μέτρο ευθύνης που το Έθνος των Ελλήνων έχει επιδείξει, δίχως εξαίρεση, σε ανάλογες περιπτώσεις. Πρέπει όμως στο σημείο τούτο να επισημανθούν και τ’ ακόλουθα, τα οποία η πλευρά της Τουρκίας θέλει, για τους δικούς της ανομολόγητους σκοπούς, ν’ «αγνοεί»:

α1) Πρώτον, εκείνοι που ηγήθηκαν κατά τη μάχη για την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, με πρώτο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, όχι μόνο δεν επικρότησαν τις ακρότητες και την αιματοχυσία αλλά έκαναν τα πάντα για να την αποφύγουν.

α2) Δεύτερον, και προς επίρρωση αυτού του γεγονότος, πρέπει να υπενθυμίζουμε ότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αλλά και άλλοι Οπλαρχηγοί ζήτησαν -ακριβώς για ν’ αποφευχθούν οι αιματηρές υπερβολές- και συγκεκριμένα επανειλημμένως, από τους πολιορκούμενους οθωμανούς να παραδοθούν ειρηνικά, εγγυώμενοι την ασφάλειά τους. Όμως οι οθωμανοί όχι μόνον απέρριψαν κάθε τέτοια πρόταση, αλλά και οι απαντήσεις τους προς την Ελληνική πλευρά ήταν, το λιγότερο, ιταμές και προκλητικές. Επομένως, η τακτική αυτή των οθωμανών δεν μπορεί να μην προσθέτει το δικό της βάρος στην «ζυγαριά» της Ιστορίας σε ό,τι αφορά τα γεγονότα της εποχής εκείνης.

β) Αυτό όμως το οποίο εμείς, οι Έλληνες, οφείλουμε ν’ αντιτάσσουμε όχι μόνο προς την Τουρκία αλλά και προς όλους εκείνους, διεθνώς -ευτυχώς λίγους βεβαίως- οι οποίοι «συμμερίζονται» τις θέσεις της, είναι πως αποτελεί τουλάχιστον πρόκληση απέναντι στην Ελλάδα αλλά, κυρίως, και απέναντι στην ίδια την Ιστορία να επιχειρούν την εξίσωση της αιματοχυσίας κατά την Μάχη της Άλωσης της Τριπολιτσάς με τα στυγερά εγκλήματα της Τουρκίας εις βάρος των Ελλήνων, και όχι μόνο.

β1) Πριν απ’ όλα η Τουρκία οφείλει να θυμάται τους ποταμούς αίματος των Ελλήνων κατά τους τέσσερις αιώνες σκλαβιάς, αρχής γενομένης από την ανελέητη σφαγή κατά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Όπως επίσης οφείλει να θυμάται το αδιανόητο μαρτύριο που υπέμειναν οι αγωνιζόμενοι Έλληνες και το αίμα που χύθηκε, «κρουνηδόν», κατά τους τέσσερις αιώνες σκλαβιάς υπό τον οθωμανικό ζυγό «ελαυνόμενο» από την βαρβαρότητα των εκάστοτε Σουλτάνων. Αναφέρομαι εδώ, εν είδει παραδείγματος και μόνο, στις παρατηρήσεις και διαπιστώσεις του Γάλλου περιηγητή της εποχής εκείνης Jean-François-Maxime Raybaud -που κάθε άλλο παρά ευνοϊκά είχε κρίνει αρχικώς την στάση των Ελλήνων κατά την Άλωση της Τριπολιτσάς- στο βιβλίο του «Memoires sur la Grèce» (Paris, 1824, σελ. ΧΙΙΙ-ΧΙV) για τα ιστορικά γεγονότα της 23ης Σεπτεμβρίου του 1821. Μεταξύ άλλων, ο Raybaud αναφέρει στο εν λόγω βιβλίο του: «Η Ελλάδα δεν μπορούσε να βγει από την άβυσσο, στην οποία είχε βυθισθεί εξαιτίας της πολύχρονης δουλείας, ούτε με συμβιβασμούς, ούτε με θαύματα, αλλά με πολύ θάρρος».

β2) Ολοκληρώνοντας τον σύντομο αυτόν απολογισμό για τα ιστορικά δεδομένα που αφορούν την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, είναι επιβεβλημένο να τονισθούν και τα εξής ως προς το απύθμενο θράσος των ηγεσιών της Τουρκίας να επιχειρούν αδιανόητους «συμψηφισμούς» μεταξύ των δικών τους βάρβαρων εγκλημάτων εις βάρος του Έθνους των Ελλήνων και της αιματοχυσίας κατά την Μάχη της Άλωσης της Τριπολιτσάς: Τίποτα, και με κανένα τρόπο, δεν μπορεί να «ξεπλύνει» στην διαδρομή της Ιστορίας τα εγκλήματα και την βαρβαρότητά τους όχι μόνο κατά τους τέσσερις αιώνες σκλαβιάς, αλλά και μετά την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους. Ειδικότερα, τίποτα δεν μπορεί ν’ αποσιωπήσει το ποια είναι η πραγματική Τουρκία με αποκλειστική ευθύνη των κατά καιρούς ηγεσιών της. Εκείνων, που με δικούς τους σχεδιασμούς και δικές τους εντολές διέπραξαν, κτηνωδώς, τις Γενοκτονίες των Ελλήνων του Πόντου και των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, στις αρχές του 20ού αιώνα, καθώς και τον αποδεκατισμό, κυριολεκτικώς, της πάλαι ποτέ κραταιάς Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη, ιδίως μεταξύ 1955-1965. Κατά τούτο και είναι παραπάνω από επιβεβλημένο το χρέος μας, ως Ελλήνων, να κάνουμε τα πάντα προκειμένου οι Γενοκτονίες αυτές ν’ αναγνωρισθούν πέραν της Ελλάδας και διεθνώς, πρωτίστως δε εντός της Ευρωπαϊκής μας Οικογένειας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Β. Η Μάχη στα Δερβενάκια

Αν η κατάληψη και απελευθέρωση της Τριπολιτσάς διασφάλισε, όπως επεξηγήθηκε προηγουμένως, την εμπέδωση της Επανάστασης του 1821, η Μάχη στα Δερβενάκια «αναζωπύρωσε» την «φλόγα» της, η οποία κινδύνευε να σβήσει όταν οι οθωμανοί είχαν πάρει την απόφαση, με ισχυρό και καλά οργανωμένο στράτευμα, να εξαλείψουν το πολύτιμο «κεκτημένο» της εδραίωσης του Αγώνα για την Ανεξαρτησία στο μεγαλύτερο μέρος της Πελοποννήσου. Και, καθώς ήδη επισημάνθηκε ακροθιγώς, ήταν η Μάχη στα Δερβενάκια, η οποία επέτρεψε στον «Γέρο του Μοριά» να εφαρμόσει στην πράξη και τις δύο συνιστώσες της στρατιωτικής-πολεμικής του ιδιοφυίας, ήτοι εκείνη της «πολιορκίας» και εκείνη του «κλεφτοπολέμου».

1. Περί τα μέσα του 1822, και μπροστά στον ορατό «κίνδυνο» περαιτέρω εξάπλωσης της Επανάστασης του 1821 ύστερα από την κατάληψη και την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, η «Υψηλή Πύλη» αποφάσισε να βάλει οριστικό τέλος στην Εθνεγερσία των Ελλήνων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου ανατέθηκε στον Μαχμούτ Πασά Δράμαλη η αποστολή ανακατάληψης όλων των εδαφών της Πελοποννήσου, τα οποία είχαν κατορθώσει ν’ απελευθερώσουν και να κρατούν υπό τον έλεγχό τους οι αγωνιζόμενοι Έλληνες. Το, εξαιρετικά μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής –και μάλιστα σε σύγκριση με το προδήλως υποδεέστερο αριθμητικώς έμψυχο δυναμικό των Ελλήνων- στράτευμα του Δράμαλη αποτελούσαν 23.000, περίπου, πολύ καλά οπλισμένοι μαχητές, τους οποίους επικουρούσε ένα σώμα 7.000 βοηθητικών οθωμανών, κυρίως για την συντήρησή τους, για τον ανεφοδιασμό τους και για την εκτέλεση άλλων δευτερευουσών εργασιών.

α) Στις αρχές Ιουλίου του 1822 το στράτευμα του Δράμαλη επέδραμε στην Πελοπόννησο από την περιοχή της Κορινθίας. Αρχικώς κατέλαβε, αμαχητί, τον Ακροκόρινθο και στην συνέχεια εισέβαλε στην Αργολική πεδιάδα. Την 13η Ιουλίου του 1822 κατέλαβε την πόλη του Άργους και στην συνέχεια άρχισε να πολιορκεί το Κάστρο της, το οποίο υπερασπιζόταν ένα ολιγάριθμο -πλην όμως γενναίως μαχόμενο- απόσπασμα Ελλήνων μαχητών. Ο Δράμαλης ακολούθησε αυτή την «επιθετική» τακτική στηριζόμενος, υπεροπτικώς, στην στρατιωτική του υπεροχή και υποτιμώντας πλήρως τις Ελληνικές δυνάμεις, δίχως να υπολογίσει επίσης και δύο θεμελιώδεις, στρατηγικώς, παραμέτρους: Αφενός την εδαφική ιδιομορφία της Αργολικής πεδιάδας, η οποία ήταν οιονεί «περίκλειστη» εξαιτίας των γύρω ορεινών όγκων και, επομένως, «ευάλωτη» στον αποκλεισμό της. Και, αφετέρου, το γεγονός ότι όλη την άνοιξη του 1822 ελάχιστες βροχές είχαν πέσει στην περιοχή, έτσι δε και το νερό σπάνιζε και η παραγωγή αγαθών ήταν δραματικά μειωμένη. Επιπροσθέτως, εκείνο το καλοκαίρι έως και τον Ιούλιο ήταν ασυνήθιστα θερμό.

β) Ο επικεφαλής των Ελλήνων απέναντι στο στράτευμα του Δράμαλη Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, με βάση αυτά τα δεδομένα, αντιλήφθηκε αμέσως ότι θα ήταν μάταιο και καταστροφικό να επιχειρήσει ευθεία στρατιωτική αντιπαράθεση.

β1) Και αποφάσισεν’ «αξιοποιήσει» αρχικώς την πρώτη από τις κατά τα προεκτεθέντα δύο «συνιστώσες» της στρατιωτικής -πολεμικής του ιδιοφυίας, εκείνη μιας μορφής πολιορκίας, στην πραγματικότητα δε ασφυκτικού αποκλεισμού του στρατεύματος του Δράμαλη. Πολλώ μάλλον όταν προς αυτή την κατεύθυνση συνέτειναν ευθέως και όλες οι δυσχερείς για τον εχθρό συνθήκες που επισημάνθηκαν προηγουμένως, στις οποίες είχε αρχίσει να προστίθεται και το πλεονέκτημα για τους Έλληνες ότι ο Δράμαλης έχανε πολύτιμο χρόνο και καθυστερούσε αναλόγως προσπαθώντας να καταλάβει, όπως προεκτέθηκε, το Κάστρο του Άργους. Κάστρο, το οποίο υπερασπίζονταν ακόμη με αποτελεσματικότητα οι λίγοι Έλληνες μαχητές που είχαν οχυρωθεί εντός αυτού.

β2) Για να επιτύχει πιο αποτελεσματικά τον «πολιορκητικό» στόχο του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης άρχισε να καίει, με «καταδρομικές» κινήσεις των Ελλήνων μαχητών, ό,τι απέμενε από τα σπαρτά και την εν γένει γεωργική παραγωγή στον Αργολικό κάμπο και σε συνορεύουσες με αυτόν περιοχές. Ταυτοχρόνως, οργάνωσε τον αποκλεισμό του στρατεύματος του Δράμαλη στην περιοχή της Πόλης του Άργους, το οποίο έτσι οδηγήθηκε σε πραγματική λιμοκτονία λόγω ελλιπέστατου ανεφοδιασμού και σταδιακής ελαχιστοποίησης των αποθεμάτων νερού. Το όλο πολιορκητικό σχέδιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ολοκλήρωσε και πάλι η διορατικότητά του, η οποία τον οδήγησε ν’ αντιληφθεί ότι έπρεπε αφενός ν’ αποκλείσει την διαφυγή του στρατεύματος του Δράμαλη προς την υπόλοιπη Αργολίδα και προς την Αρκαδία. Και, αφετέρου, να τον αναγκάσει κατ’ αυτόν τον τρόπο να επιλέξει ως μόνη διέξοδο διαφυγής την επιστροφή στην Κόρινθο. Διέξοδο, την οποία ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέστησε ανέφικτη μέσω της οργανωμένης -κατ’ ουσία με μεθόδους «κλεφτοπολέμου»- πολεμικής υπεράσπισης των Στενών των Δερβενακίων, της μόνης διόδου φυγής προς την Κόρινθο.

β3) Μέσα σε αυτό το πλαίσιο «φραγής» της πορείας του στρατεύματος του Δράμαλη προς την λοιπή Αργολίδα και προς την Αρκαδία, κατ’ εντολή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ο Πλαπούτας, με 800 περίπου άνδρες, ανέλαβε στο Σχινοχώρι την φύλαξη της βορειοδυτικής πλευράς της Αργολίδας. Ενώ οι Νικηταράς και Παπαφλέσσας, επίσης με 800 περίπου άνδρες, ανέλαβαν στο Στεφάνι και στο Αγιονόρι, αντιστοίχως, την φύλαξη της διάβασης προς την Κορινθία μέσω της Κλένιας.

2. Το νέο «στρατήγημά» του-μετά από εκείνο που οδήγησε στην κατάληψη και στην απελευθέρωση της Τριπολιτσάς- έδειξε πώς και γιατί οι προβλέψεις του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη επιβεβαιώθηκαν στην πράξη και οδήγησαν το οθωμανικό στράτευμα στην «παγίδα» της αναγκαστικής οπισθοχώρησης.

α) Πραγματικά ο Δράμαλης, έχοντας επιπλέον χάσει ένα, έστω και όχι καθοριστικής σημασίας, μέρος από το στράτευμά του λόγω των κακουχιών κατά την παραμονή στο Άργος -παραμονή την οποία, κατά τα όσα διευκρινίσθηκαν, επιμήκυνε ασκόπως η πολιορκία του Κάστρου του Άργους- αναγκάσθηκε ν’ αρχίσει την υποχώρηση προς την Κόρινθο και να περάσει, αναποδράστως, από τα Στενά των Δερβενακίων. Εκεί όμως, όπως το είχε σχεδιάσει επιμελώς, τον περίμενε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με τους άνδρες του, στους οποίους την κρίσιμη ώρα προστέθηκαν τόσο οι πολιορκούμενοι στο Κάστρο του Άργους -οι οποίοι στο μεταξύ είχαν καταφέρει να διαφύγουν από τους πολιορκητές τους οθωμανούς- όσο και τα στρατιωτικά αποσπάσματα των Πλαπούτα, Νικηταρά και Παπαφλέσσα που δεν ήταν ανάγκη πια να φυλάσσουν τις, κατά τ’ ανωτέρω, τοποθεσίες προς την Αργολίδα και προς την Αρκαδία και άλλα, πλην των Στενών των Δερβενακίων, περάσματα.

β) Υπό τις συνθήκες αυτές στα Στενά των Δερβενακίων διεξήχθη, την 26η Ιουλίου του 1822, η εμβληματική εκείνη μάχη, η Μάχη των Δερβενακίων, η οποία αποσόβησε τον κίνδυνο καταστολής, εκ μέρους του οθωμανικού στρατεύματος, της Εθνεγερσίας.

β1) Στα Στενά των Δερβενακίων, και με δεδομένο το ότι οι Έλληνες -συνολικώς λιγότεροι από 3.000- είχαν ν’ αντιμετωπίσουν έναν πολύ υπέρτερο αριθμητικώς και καλά εξοπλισμένο αντίπαλο, ακολούθησαν κατά βάση, πάντοτε κατά το «στρατήγημα» του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη όπως επεξηγήθηκε, την τακτική του «κλεφτοπολέμου». Όσο ο Δράμαλης με το στράτευμά του, κινούμενος προς την Κόρινθο, «έμπαινε» στα Στενά των Δερβενακίων, τόσο οι Έλληνες πολεμιστές από την μια πλευρά του «έκοβαν» κάθε δίοδο νέας υποχώρησης προς την Αργολική πεδιάδα. Και, από την άλλη πλευρά, επετίθεντο ξαφνικά «ταμπουρωμένοι» στις γύρω πλαγιές, αποδεκατίζοντας συστηματικά το εχθρικό στράτευμα.

β2) Η Μάχη των Δερβενακίων εξελίχθηκε για τον Δράμαλη και το στράτευμά του σε πανωλεθρία, με τουλάχιστον 3.000 νεκρούς και τραυματίες, και έμεινε στην Ιστορία ως «η σφαγή του Δράμαλη». Οι απώλειες των Ελλήνων ανήλθαν στους 200 νεκρούς. Ο Δράμαλης υποχώρησε ατάκτως προς την Τίρυνθα. Η τελική ουσιαστική καταστροφή του στρατού του συντελέστηκε λίγες μέρες αργότερα, την 28η Ιουλίου του 1822, κατά την Μάχη στο Αγιονόρι. Ο Δράμαλης πέθανε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους κατά μια εκδοχή από μαρασμό, εξαιτίας της ταπεινωτικής ήττας του, ενώ κατ’ άλλη από τον τύφο που μάστιζε το στράτευμά του. Ο συνδυασμός των δύο αυτών εκδοχών είναι όμως εκείνος, ο οποίος ίσως αποδίδει πιο πιστά την ιστορική πραγματικότητα.

ΙΙ. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στην πορεία προς την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους

Η «απαστράπτουσα» προσωπικότητα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη «σημάδεψε», όπως ήδη μνημονεύθηκε, ευεργετικώς όχι μόνο τον Αγώνα της Εθνεγερσίας αλλά και την όλη διαδρομή έως την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους, το 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Και τούτο διότι την στρατιωτική-πολεμική ιδιοφυία του «Γέρου του Μοριά» συμπλήρωνε, με ιδανικό τρόπο, η «σοφία» του συνδυασμένη με την, παροιμιώδη, θυμοσοφία του. «Σοφία», η οποία «αναδυόταν» από την μακρά πείρα του όχι μόνον αναφορικά με την πεμπτουσία της ιδιοσυστασίας του Έθνους των Ελλήνων, αλλά και αναφορικά με ορισμένα διαχρονικά και μεγάλα ελαττώματά μας -με πιο «αντιπροσωπευτικά» εκείνα του διχασμού και του φθόνου- ιδίως όταν αυτά «εκπορεύονταν» από τους τότε Πολιτικούς. Και δη Πολιτικούς οι οποίοι δεν είχαν στοιχειώδη μάχιμη συμβολή στον Αγώνα για την Ανεξαρτησία.

Α. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο «κατευνασμός των παθών» κατά την περίοδο έως την ευόδωση της Εθνεγερσίας

Όλ’ αυτά τα προσόντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μαζί με το κύρος του ως «Στρατηγού» της Επανάστασης του 1821, του επέτρεψαν να διαδραματίσει ουσιώδη ρόλο για τον «κατευνασμό των παθών», τα οποία πολλές φορές έθεσαν σε «θανάσιμο» κίνδυνο την ίδια την Εθνεγερσία. Τούτο δεν σημαίνει ότι ο «Γέρος του Μοριά» δεν είχε τις δικές του ανθρώπινες στιγμές ή και αδυναμίες, κυρίως όταν έπρεπε ν’ αντιμετωπίσει την άδικη αμφισβήτηση και τις αδιανόητες προσβολές εις βάρος του, κατά κανόνα από την «χορεία» των πολιτικών του αντιπάλων. Όμως ακόμη και σε αυτές τις, θλιβερές για τον «Εθνεγέρτη», στιγμές στο τέλος πρυτάνευε μέσα του -δοθέντος ότι ήταν αφιερωμένος «ψυχή τε και σώματι» στην απελευθέρωση της Πατρίδας και στην σωτηρία του Έθνους- η «επιείκεια» και η «καταλαγή». Τα παραδείγματα που παρατίθενται στην συνέχεια προς αυτή την κατεύθυνση αφορούν μόνο την περίοδο έως την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους, ήτοι έως το 1830, όχι όμως και την μετέπειτα περίοδο της Βασιλείας του Όθωνα, κατά την οποία επίσης υπέστη τα «πάνδεινα» ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

1. Μεταξύ Οκτωβρίου του 1824 και Μαΐου του 1825 διαδραματίσθηκε ο δεύτερος κύκλος της, παρ’ ολίγον μοιραίας, εμφύλιας σύγκρουσης μεταξύ των Ελλήνων. Οι «Κυβερνητικοί» υποπτευόντουσαν τους Στρατιωτικούς για την καλλιέργεια «δικτατορικών» τάσεων. Ενώ οι «Αντικυβερνητικοί» «εκτόξευαν» εναντίον των αντιπάλων τους την κατηγορία ότι, μεταξύ άλλων, σκόπευαν να υποταχθούν στις απαιτήσεις των Άγγλων.

α) Και όλ’ αυτά ενώ η Εθνεγερσία «έφθινε» καταθλιπτικώς και η σύμπραξη του Σουλτάνου με τον Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου για την οργάνωση της επιδρομής του γιού του τελευταίου, Ιμπραήμ Πασά, στην Πελοπόννησο βρισκόταν «επί θύραις». Η εμφύλια διαμάχη μεταξύ των Ελλήνων άρχισε να οξύνεται μετά το πέρας της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος, την 18η Απριλίου του 1823. Οι «Κυβερνητικοί» απέκτησαν μεγάλη υπεροχή, συνεργαζόμενοι ιδίως με ισχυρούς οικονομικώς παράγοντες, νησιώτες εφοπλιστές και γαιοκτήμονες, ενώ τους συνέδραμαν ορισμένοι Οπλαρχηγοί και επιφανείς Έλληνες του Εξωτερικού. Πέραν τούτου, είχαν την οικονομική δύναμη που τους εξασφάλιζε το «πρώτο δάνειο» της Ανεξαρτησίας.

β) Παρά το δίκαιο πολλών εκ των θέσεών του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αποδυναμωμένος και αργότερα περίλυπος -από την δολοφονία του γιου του, Πάνου, την 13η Νοεμβρίου του 1824- επιδίωξε τον συμβιβασμό και τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Την 22α Μαΐου του 1824 αναγνώρισε την Κυβέρνηση Κουντουριώτη, και μάλιστα μετέβη στο Ναύπλιο για να δηλώσει προς αυτή τον σεβασμό του και την υποταγή του στους «νόμους της Πατρίδας».

2. Οι «Κυβερνητικοί» όχι μόνο δεν τον εμπιστεύθηκαν αλλά, όλως αντιθέτως, τον συνέλαβαν την 6η Φεβρουαρίου 1825. Μετά από μια δίκη «παρωδία», ο «Γέρος του Μοριά» φυλακίσθηκε στην Μονή του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα.

α) Στην αποβάθρα του Ναυπλίου, όταν επιβιβαζόταν για να πλεύσει προς την Ύδρα προκειμένου να «εκτίσει την ποινή» του, ο όχλος που κατηύθυνε η ίδια η Κυβέρνηση τον αποδοκίμαζε, πετώντας του πέτρες και αποφάγια, με μια πέτρα να τον τραυματίζει στο μάτι! Οι «υβριστές» έκαναν πίσω όταν ο «Γέρος του Μοριά» πρόταξε τ’ αλυσοδεμένα χέρια του και τους ρώτησε, θλιμμένος αλλά υπερήφανος, αν του άξιζε τέτοια «καταισχύνη». Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έμεινε φυλακισμένος στην Μονή του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα έως την 17η Μαΐου του 1825.

β) Όμως ακόμη και οι συνθήκες της αποφυλάκισής του έδειξαν από την μια πλευρά σε τι κατάσταση είχε περιαγάγει την Εθνεγερσία η εμφύλια διαμάχη. Και, από την άλλη πλευρά, το ηθικό μεγαλείο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και την αφοσίωσή του στον αγώνα για την απελευθέρωση της Πατρίδας και για την σωτηρία του Έθνους:

β1) Η Κυβέρνηση αποφάσισε την αποφυλάκιση του «Γέρου του Μοριά» ύστερα από γενική κατακραυγή, και όταν πλέον ο Ιμπραήμ και το στράτευμά του ήταν ήδη στην Πελοπόννησο. Η οποία «στέναζε» από την «σφαγή» και την «φωτιά» και είχαν πια καταληφθεί από τον Ιμπραήμ το Ναβαρίνο και η Σφακτηρία, ενώ την ίδια περίοδο ο Κιουταχής πολιορκούσε το Μεσολόγγι. Τότε έγινε, επιτέλους, αντιληπτό ότι μόνον υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ήταν δυνατό ν’ αντιμετωπισθεί ο «θανάσιμος» κίνδυνος για την Επανάσταση του 1821. Η Κυβέρνηση των Κουντουριώτη, Κωλέττη και Μαυροκορδάτου εξέδωσε διάταγμα γενικής αμνηστίας, κατ’ εφαρμογή του οποίου αποφυλακίσθηκε και ο «Γέρος του Μοριά». Αμέσως μετά διορίσθηκε Γενικός Αρχιστράτηγος και ο κόσμος τον υποδέχθηκε μ’ ενθουσιασμό στο Ναύπλιο.

β2) Τα όσα διαδραματίσθηκαν αμέσως μετά την κατά τα ως άνω έλευσή του στο Ναύπλιο αποδεικνύουν και το Εθνικό «μέταλλο» της ψυχής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Καθώς διηγούνται, ήταν τότε που ανέβηκε σε μια μεγάλη πέτρα και μίλησε στο πλήθος, το οποίο τον επευφημούσε λέγοντας: «Έλληνες, πριν βγω στ’ Ανάπλι έρριξα στη θάλασσα τα πικρά τα περασμένα. Κάντε κι εσείς το ίδιο. Στο δρόμο που περνάγαμε, για να ’ρθούμε στην εκκλησιά, είδα να σκάβουν κάποιοι ανθρώποι. Ρώτησα και μου είπαν πως σκάβουν να βρούνε κρυμμένο θησαυρό. Εκεί, στο λάκκο μέσα, ρίξτε και τα μίση τα δικά σας. Έτσι θα βρεθεί κι ο χαμένος θησαυρός.» Ο «Γέρος του Μοριά»,μετά την αποφυλάκισή του, «πήρε τ’ άρματά» του και οργάνωσε το «ευάριθμο» στράτευμά του για να πολεμήσει τον Ιμπραήμ με την γνωστή του μέθοδο: Τον «κλεφτοπόλεμο», τον οποίο συνέχισε αδιαλείπτως έως ότου έφθασε στην Πελοπόννησο ο Γάλλος Στρατηγός Νικόλαος-Ιωσήφ Μαιζών, το 1828, κατ’ εντολή του Βασιλιά Καρόλου Ι΄ της Γαλλίας προκειμένου να ηγηθεί του Γαλλικού στρατεύματος που είχε ως αποστολή την εκδίωξη του Ιμπραήμ από τον Μοριά.

Β. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Ιωάννης Καποδίστριας: Η εμβληματική σύμπραξή τους για την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους

Όπως ήδη επισημάνθηκε, η όλη αποτίμηση της ανεκτίμητης συμβολής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη θα ήταν προδήλως ιστορικώς ελλιπής δίχως την προσθήκη εκείνη, η οποία καταδεικνύει και την συνεισφορά του στην ευόδωση της Εθνεγερσίας διά της ίδρυσης του Νεότερου Ελληνικού Κράτους με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, το 1830. Όμως η κατά τα ως άνω αποτίμηση θα ήταν επίσης ιστορικώς ελλιπής δίχως την ανάδειξη και εκείνων των γεγονότων, τα οποία «φωτίζουν» τις κυριότερες πτυχές της «σύμπραξης» του «Γέρου του Μοριά» -κατ’ ακρίβεια δε της αμέριστης συμπαράστασής του προς αυτόν- με τον πρώτο Κυβερνήτη της απελευθερωμένης Ελλάδας, τον Ιωάννη Καποδίστρια.

1. Η γνωριμία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη με τον Ιωάννη Καποδίστρια ανάγεται αρκετά πριν η Γ΄ Εθνοσυνέλευση αποφασίσει την εκλογή του ως Κυβερνήτη. Ειδικότερα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε συναντήσει τον Ιωάννη Καποδίστρια προ του 1827 δύο φορές, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ιστορικές μαρτυρίες, ορισμένες από τις οποίες «συγκλίνουν» υπέρ του ότι είχε προηγηθεί και μια εντελώς «πρώιμη» συνάντηση μεταξύ τους, το 1805 στην Κέρκυρα.

α) Η πρώτη, σχεδόν πλήρως τεκμηριωμένη, συνάντηση μεταξύ του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Ιωάννη Καποδίστρια πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1807 στην «Αγία Μαύρα», την σημερινή Λευκάδα. Και συγκεκριμένα στην περιοχή του «Μαγεμένου» που υπαγόταν στον συνοικισμό της Νικιάνας, σε μικρή απόσταση από την Πόλη της Λευκάδας.

α1) Ήταν τότε που η Ιόνιος Πολιτεία διόρισε, την 2α Ιουνίου του 1807, τον Ιωάννη Καποδίστρια -πριν βέβαια αρχίσει την διπλωματική του σταδιοδρομία στην Αυλή του Τσάρου της Ρωσίας- «έκτακτο στρατιωτικό διοικητή» με αποστολή την οχύρωση της Λευκάδας. Και τούτο διότι υπήρχαν βάσιμες πληροφορίες ότι ο Αλή Πασάς ετοίμαζε εισβολή στην Λευκάδα. Σ’ ελάχιστο χρονικό διάστημα ο Ιωάννης Καποδίστριας έθεσε τις βάσεις της αποτελεσματικής οχύρωσης της «Αγίας Μαύρας», πλην όμως η εισβολή αυτή ουδέποτε πραγματοποιήθηκε, είτε διότι ο Αλή Πασάς άλλαξε τους πολεμικούς του σχεδιασμούς είτε διότι ο ίδιος είχε, τεχνηέντως, «διοχετεύσει» τις προαναφερόμενες πληροφορίες γι’ αντιπερισπασμό.

α2) Όμως η συγκυρίαεπέτρεψε στον Ιωάννη Καποδίστριανα συναντηθεί στην Νικιάνα, κάτω από την περιώνυμη καρυδιά στου «Μαγεμένου», με τους σπουδαιότερους Οπλαρχηγούς, οι οποίοι συμμετείχαν στην προετοιμασία της Εθνεγερσίας που συντελέσθηκε δεκατέσσερα χρόνια μετά, το 1821. Η «σύναξη» έγινε με πρωτοβουλία και τις «ευλογίες» του Μητροπολίτη Άρτας Ιγνατίου. Μεταξύ των Οπλαρχηγών ήταν και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Και κατά την μαρτυρία του Λευκάδιου Αριστοτέλη Βαλαωρίτη ο Ιωάννης Καποδίστριας, απευθυνόμενους προς τους Οπλαρχηγούς και προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη τόνισε, μεταξύ άλλων: «Ελπίζω η Πατρίς να σας καλέσει συντόμως δια σκοπόν πολύ υψηλότερον», υπαινισσόμενος προφανώς την «έκρηξη» του υπέρ Ανεξαρτησίας Αγώνα.

β) Η δεύτερη συνάντηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Ιωάννη Καποδίστρια πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα, λίγο πριν την «έκρηξη» της Επανάστασης του 1821, και συγκεκριμένα το 1819.

β1) Τότε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπηρετούσε ως Ταγματάρχης στο «Ελληνικό ελαφρύ πεζικό» του Αγγλικού Στρατού στην Ζάκυνθο. Μετέβη δε στην Κέρκυρα αποκλειστικώς και μόνο προκειμένου να συναντήσει τον Ιωάννη Καποδίστρια -ο οποίος είχε φθάσει εκεί για να δει την οικογένειά του και για ολιγοήμερη ανάπαυση- κορυφαίο τότε Αξιωματούχο της Ρωσικής Διπλωματίας, αγωνιώντας να μάθει από αυτόν ποια θα ήταν, ενδεχομένως, η στάση του Τσάρου αν και όταν οι Έλληνες ξεκινούσαν τον υπέρ Ανεξαρτησίας Αγώνα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρήκε στην Κέρκυρα έναν Ιωάννη Καποδίστρια που έδειχνε «περίφροντις», πλην όμως υπήρξε απολύτως ειλικρινής μαζί του. Ήταν η περίοδος κατά την οποία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, επηρεασμένος από την όλη πληροφόρηση που είχε για την Ελλάδα αλλά και από τις θέσεις του Αδαμαντίου Κοραή -κατά τις οποίες το Έθνος δεν ήταν ακόμη «ώριμο» για την Εθνεγερσία- «έτρεφε» μεγάλες επιφυλάξεις για το αν και κατά πόσον οι Έλληνες έπρεπε να επαναστατήσουν, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.

β2) Όσο για τον Τσάρο της Ρωσίας, ο Ιωάννης Καποδίστριας πληροφόρησε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ότι δεν ήταν, κάθε άλλο, διατεθειμένος να συμπαρασταθεί στο Έθνος των Ελλήνων για να διεκδικήσει την Ελευθερία του, κυρίως διότι δεν επιθυμούσε να «διαταράξει» τις σχέσεις του με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, εμπλεκόμενος ενδεχομένως και σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έφυγε από την Κέρκυρα καταφανώς απογοητευμένος. Όμως τούτο δεν σήμανε και ρήξη του με τον Ιωάννη Καποδίστρια, επειδή εκτιμούσε πέρ’ από το αδιαμφισβήτητο κύρος του και την ανυπόκριτη ειλικρίνειά του, επιπλέον δε θεωρούσε πως η αφοσίωσή του στο Έθνος ήταν αδιαπραγμάτευτη.

2. Όπως αναφέρουν αρκετές μαρτυρίες, μετά την έναρξη της Επανάστασης του 1821 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν πεπεισμένος, ευθύς εξ αρχής, ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας, και λόγω του χαρακτήρα του και λόγω της «διεθνούς» εμβέλειας της προσωπικότητάς του, ήταν ο πιο κατάλληλος για να ηγηθεί του Ελληνικού Κράτους, όταν θα έφθανε η ώρα της συγκρότησής του.

α) Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα λίγο πριν και, κατ’ εξοχήν, κατά την διάρκεια των εργασιών, το 1827, της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης στην Τροιζήνα, η οποία και θέσπισε το πρώτο «οριστικό» Σύνταγμα της Ελλάδας, το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», ένα από τα πιο ολοκληρωμένα Συντάγματα στην Συνταγματική Ιστορία μας αλλά και πέραν αυτής. Με πρωτοβουλία ιδίως του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη η Γ΄ Εθνοσυνέλευση αποφάσισε ομοφώνως, την 27η Μαρτίου του 1827, «η Νομοτελεστική Δύναμις να παραδοθή εις έναν και μόνον», προκειμένου ν’ αποφευχθούν στο μέλλον «όσα κακά επήγασαν εις το διάστημα του επταετούς Αγώνος… από την πολυμέλειαν της Νομοτελεστικής Δυνάμεως». Η ρύθμιση αυτή «φωτογράφιζε» ήδη το πρόσωπο του Ιωάννη Καποδίστρια. Τούτο προέκυψε ευθέως πλέον όταν, και πάλι με πρωτοβουλία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, θεσπίσθηκε από την Γ΄ Εθνοσυνέλευση, την 3η Απριλίου του 1827, το Ψήφισμα ΣΤ΄, με το οποίο ο Ιωάννης Καποδίστριας ορίσθηκε «Κυβερνήτης της Ελλάδος». Άκρως χαρακτηριστικές για την πολιτική ισχύ που εμπιστευόταν στον Ιωάννη Καποδίστρια η Γ΄ Εθνοσυνέλευση ήταν οι διατάξεις των άρθρων 102-125 του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος» («Κεφάλαιον Ζ΄») «Περί Κυβερνήτου».

β) Την 8η Ιανουαρίου του 1828 ο Ιωάννης Καποδίστριας αποβιβάσθηκε στο Ναύπλιο, και την 11η Ιανουαρίου ανέλαβε στην Αίγινα τα καθήκοντά του ως Πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, όταν του μεταβιβάσθηκε επισήμως η «Εκτελεστική Εξουσία» από την «μεταβατική» «Αντικυβερνητικήν Επιτροπήν». Έκτοτε, και καθ’ όλη την δραματική περίοδο έως την δολοφονία του στο Ναύπλιο, την 27η Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε την αμέριστη συμπαράσταση -πολύτιμη καθ’ όλα, λόγω του μεγέθους της προσωπικότητας και της Εθνικής προσφοράς του «Γέρου του Μοριά»- του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, όπως φάνηκε σε πολλές και κρίσιμες περιστάσεις.

β1) Πριν απ’ όλα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αντιλήφθηκε, αμέσως και δίχως δισταγμούς, ότι η πλήρης εφαρμογή του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος» ήταν αδύνατη λόγω των εξαιρετικών συνθηκών που επικρατούσαν τότε στον Τόπο και ότι, συνακόλουθα, έπρεπε ν’ ανατεθούν στον Κυβερνήτη έκτακτες αρμοδιότητες. Γι’ αυτό και πρωτοστάτησε κατά την θέσπιση από την Βουλή του ΝΗ΄ Ψηφίσματος, την 18η Ιανουαρίου του 1828, το οποίο ενέκρινε «σχέδιον μεταβολής διοικήσεως προσωρινής» που ανέστειλε, κατά μεγάλο μέρος, την εφαρμογή του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος». Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στην συνέχεια, αντιτάχθηκε με σθένος έναντι όλων εκείνων -και δεν ήταν λίγοι- οι οποίοι καταλόγιζαν στον Ιωάννη Καποδίστρια «δικτατορικές» τάσεις και τον υπονόμευαν εμφανώς. Όπως επίσης ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πίστεψε, δίχως δισταγμούς, στις ειλικρινείς προθέσεις του Ιωάννη Καποδίστρια να επαναφέρει σταδιακώς το Κράτος σ’ ένα είδος «συνταγματικής ομαλότητας» μέσω νέου Συντάγματος. Γι’ αυτό και συμφώνησε όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας οργάνωσε -αμέσως μετά την έναρξη της ισχύος του προαναφερόμενου ΝΗ΄ Ψηφίσματος της 18ης Ιανουαρίου του 1828- από κοινού με την Βουλή την σύγκληση Δ΄ Εθνοσυνέλευσης για την θέσπιση νέου Συντάγματος, η οποία τελικώς συνήλθε στο Άργος, την 11η Ιουλίου του 1829.

β2) Επιπροσθέτως, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε αντιληφθεί ότι μόνον η προσωπικότητα του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια μπορούσε να πείσει τις «Μεγάλες Δυνάμεις» της εποχής να «στέρξουν» την ίδρυση του Νεότερου Ελληνικού Κράτους, και μάλιστα υπό εδαφικούς και άλλους όρους πρόσφορους να διασφαλίσουν την μελλοντική του επιβίωση. Δεν πρέπει δε να υποτιμάται ιστορικώς το γεγονός ότι, παρά την στάση τους στο Ναυαρίνο, αυτές οι «Μεγάλες Δυνάμεις», κυρίως για τους δικούς τους ιδιοτελείς λόγους, έφερναν εμπόδια στην τελική ευόδωση της Εθνεγερσίας, τηρώντας πολλές φορές μια επαμφοτερίζουσα στάση σε ό,τι αφορούσε την ίδρυση του πρώτου Έθνους-Κράτους, ήτοι του Νεότερου Ελληνικού Κράτους. Και πρωτίστως σε ό,τι αφορά το μέγεθος και τον βαθμό αυτονομίας που θα είχε, έτσι ώστε να μην έλθουν εκ νέου σ’ ευθεία σύγκρουση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η συμπαράσταση αυτή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ήταν πολύτιμη για τον Ιωάννη Καποδίστρια αφού περιόριζε εμφανώς τις εσωτερικές αντιδράσεις, προκειμένου ο Κυβερνήτης να είναι όσο το δυνατό περισσότερο απερίσπαστος κατά τις διαπραγματεύσεις με τις «Μεγάλες Δυνάμεις» και να στεφθεί έτσι μ’ επιτυχία το τιτάνιο έργο της «γέννησης» του πλήρως Ελεύθερου Ελληνικού Κράτους. Υπό τα δεδομένα αυτά ήταν και μια δικαίωση για τον ίδιο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη η υπογραφή, την 22α Ιανουαρίου/3η Φεβρουαρίου 1830, του «Πρωτοκόλλου του Λονδίνου» με το οποίο, όπως επανειλημμένως επισημάνθηκε, ιδρύθηκε εν τέλει το Νεότερο Ελληνικό Κράτος.

β3) Η στυγερή δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια ένα, μόλις, χρόνο μετά ανέκοψε τον ρου της Ιστορίας για την ολοκλήρωση της πραγματοποίησης του «οράματος» του Κυβερνήτη αναφορικά με το μέλλον της Ελλάδας, το οποίο συμμεριζόταν στο ακέραιο ο «Γέρος του Μοριά». Και είναι άκρως χαρακτηριστικό εκείνο, το οποίο αποδίδεται στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη λίγο μετά την δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Συγκεκριμένα λέγεται ότι ο «Γέρος του Μοριά» αναφώνησε με ανείπωτη πίκρα και οργή: «Ο δολοφονήσας τον Καποδίστρια εδολοφόνησε την Ελλάδα»!

Επίλογος

Τα όσα εκτέθηκαν για τον «Εθνεγέρτη» Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον «Γέρο του Μοριά», είναι ιστορικές παρακαταθήκες που τις θεμελιώνουν αμάχητα πια τεκμήρια. Εκτιμώντας την σημερινή συγκυρία οφείλουμε όμως να δεχθούμε πως η προσωπικότητα και η προσφορά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη δεν είναι μόνον ιστορική «κιβωτός» του παρελθόντος. Πρέπει να μείνει εσαεί, και ιδίως για τις γενιές που έρχονται, «δείκτης πορείας» του μέλλοντός μας. Παράδειγμα προς μίμηση για την πορεία του Έθνους των Ελλήνων μέσα στον χρόνο, κυρίως όταν οι συνθήκες που επικρατούν –όπως προεχόντως οι σημερινές- δεν επιτρέπουν εφησυχασμό αλλά μας προτρέπουν επιτακτικώς σε μιαν υπεύθυνη εγρήγορση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το αξεπέραστο ιστορικό υπόδειγμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αναφορικά με το Εθνικό μας Χρέος για την υπεράσπιση της Πατρίδας -άρα και όλων, ανεξαιρέτως, των Εθνικών μας Θεμάτων και των Εθνικών μας Δικαίων- πρέπει να μας υπενθυμίζει και τούτο: Για εμάς, τους Έλληνες, η Εθνεγερσία -η οποία είναι πάντα ζωντανό ιστορικό ορόσημο και όχι μια απλή επέτειος- συνεχίζεται και θα συνεχίζεται, όσο οι ηγεσίες της Τουρκίας κάνουν ακόμη επίδειξη της διαχρονικής τους βαρβαρότητας στην Μαρτυρική Κύπρο. Με άλλες λέξεις εμείς, οι Έλληνες, οφείλουμε να «καταθέσουμε» στην Ιερή Μνήμη των Προγόνων μας Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 την ανυποχώρητη δέσμευσή μας ότι θ’ αγωνισθούμε, έως το τέλος, ώστε ν’ απελευθερωθεί και η τελευταία σπιθαμή του εδάφους της Κυπριακής Γης από τον τουρκικό ζυγό. Αλλά και ότι θ’ αγωνισθούμε, επιπροσθέτως, ως το τέλος προκειμένου τόσο η Διεθνής Κοινότητα όσο και, κυρίως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ν’ αναλάβουν, στο ακέραιο, τις δικές τους ευθύνες, παύοντας ν’ ανέχονται απαθείς την τουρκική κατοχή στην Κύπρο. Κατοχή, η οποία πέραν των άλλων πλήττει καιρίως και το κύρος της Διεθνούς και της Ευρωπαϊκής Νομιμότητας, εν τέλει δε τον ίδιο τον Πολιτισμό μας.

πηγή: prokopiospavlopoulos.gr

(*) Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ