Αντιφατικές και αντισυνταγματικές χαρακτηρίζει τις ρυθμίσεις που καθορίζουν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση απαλλαγών από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής
(ΕΥΒ), στην έκθεσή της επί του νέου φορολογικού νομοσχεδίου. Οι επικρίσεις
επικεντρώνονται κυρίως στις προϋποθέσεις για μη τη χορήγηση απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ σε όσους έχουν χρέη σε Εφορία και Ταμεία.
Επιπλέον, η Υπηρεσία κρίνει αντισυνταγματική και τη διάταξη που προβλέπει την δυνατότητα των φορολογικών αρχών να διενεργούν ελέγχους χωρίς την άδεια των εισαγγελικών αρχών στις κατοικίες των φορολογουμένων που έχουν δηλωθεί και ως χώροι άσκησης επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα επισημαίνονται στην έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής:
1) Η ρύθμιση που προβλέπει ότι η απαλλαγή κατά 50% από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή η απαλλαγή από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν θα χορηγείται σε φορολογούμενο που πληροί τα προβλεπόμενα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάτω των 9.000 ευρώ προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο τέκνο και συνολική επιφάνεια κατεχόμενων κτισμάτων μέχρι 150 τ.μ.), εφόσον αυτός οφείλει ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο ή στα ασφαλιστικά ταμεία «δεν βρίσκεται σε αρμονία» με τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με την οποία κάθε πολίτης πρέπει να συνεισφέρει στα φορολογικά βάρη με βάση την πραγματική φοροδοτική του ικανότητα.
Συγκεκριμένα στην έκθεση επισημαίνεται, κατ’ αρχήν, ότι η συγκεκριμένη πρόσθετη προϋπόθεση «παρίσταται αντίθετη με τον σκοπό της προτεινόμενης ρύθμισης, ο οποίος, είναι η μείωση ή η απαλλαγή από τον φόρο των προσώπων που βρίσκονται σε “οικονομική αδυναμία πληρωμής” του». Κι αυτό διότι, «η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών συνιστά τεκμήριο έλλειψης χρηματικών πόρων από πλευράς του οφειλέτη, και όχι ένδειξη οικονομικής του δυνατότητας για την καταβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α., λαμβανομένων υπόψη και των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων που αντιμετωπίζουν τα πρόσωπα που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και των προβλεπόμενων από τον Κ.Ε.Δ.Ε. μέτρων διοικητικής εκτέλεσης σε βάρος της περιουσίας τους».
Εξ άλλου, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «η σύνδεση τυχόν απαλλαγών ή μειώσεων από τον φόρο με κριτήρια μη συνδεόμενα με το είδος και την αξία του αντικειμένου του φόρου (ακίνητη περιουσία) ή με την προσωπική φοροδοτική ικανότητα του υποκειμένου στον φόρο, δηλαδή με το ατομικό ή οικογενειακό του εισόδημα, ή με τη συνολική αξία της περιουσίας του, δεν φαίνεται να βρίσκεται σε αρμονία ούτε με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος».
2) Το προβλεπόμενο στο άρθρο 7 του νομοσχεδίου κριτήριο για τη μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κατά 50% ή κατά 100%, σύμφωνα με το οποίο το ύψος του συνολικού ετήσιου φορολογητέου οικογενειακού εισοδήματος του προηγούμενου έτους δεν πρέπει να έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ - με προσαύξηση 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε ένα από τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας του φορολογούμενου - περιορίζει την αποτελεσματικότητα του αμέσως επόμενου κριτηρίου σύμφωνα με το οποίο η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων τα οποία κατέχουν ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 τ.μ. Κι αυτό διότι, για παράδειγμα, ένας άγαμος φορολογούμενος ο οποίος κατέχει οικογενειακή κατοικία (κτίσμα) επιφανείας κυρίων χώρων 120 τ.μ., μολονότι πληροί το δεύτερο κριτήριο (η επιφάνεια του κτίσματός του δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ.), εμφανίζεται - λόγω της συγκεκριμένης κατοικίας που κατέχει - με (τεκμαρτό) οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα της τάξης των 10.800 ευρώ (σύμφωνα με τα τεκμήρια διαβίωσης του άρθρου 31 παρ. του ν.4172/2013), το οποίο υπερβαίνει το εισοδηματικό όριο των 9.000 ευρώ που τίθεται με το πρώτο κριτήριο, οπότε χάνει το δικαίωμα μείωσης του φόρου κατά 50%!
3) H ρύθμιση της παραγράφου 6 του άρθρου 46 του πολυνομοσχεδίου, με την οποία προβλέπεται ότιη είσοδος των ελεγκτών της Εφορίας στην κατοικία του φορολογούμενου, για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου, επιτρέπεται χωρίς την εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα, εφόσον η κατοικία έχει δηλωθεί από το φορολογούμενο και ως χώρος άσκησης επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας, αντίκειται στη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία: «Η κατοικία … καθενός είναι άσυλο. H ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας».
Ψηφίστηκε επί της αρχής από τους βουλευτές της συγκυβέρνησης
Επιπλέον, η Υπηρεσία κρίνει αντισυνταγματική και τη διάταξη που προβλέπει την δυνατότητα των φορολογικών αρχών να διενεργούν ελέγχους χωρίς την άδεια των εισαγγελικών αρχών στις κατοικίες των φορολογουμένων που έχουν δηλωθεί και ως χώροι άσκησης επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα επισημαίνονται στην έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής:
1) Η ρύθμιση που προβλέπει ότι η απαλλαγή κατά 50% από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή η απαλλαγή από το σύνολο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν θα χορηγείται σε φορολογούμενο που πληροί τα προβλεπόμενα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάτω των 9.000 ευρώ προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο τέκνο και συνολική επιφάνεια κατεχόμενων κτισμάτων μέχρι 150 τ.μ.), εφόσον αυτός οφείλει ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο ή στα ασφαλιστικά ταμεία «δεν βρίσκεται σε αρμονία» με τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με την οποία κάθε πολίτης πρέπει να συνεισφέρει στα φορολογικά βάρη με βάση την πραγματική φοροδοτική του ικανότητα.
Συγκεκριμένα στην έκθεση επισημαίνεται, κατ’ αρχήν, ότι η συγκεκριμένη πρόσθετη προϋπόθεση «παρίσταται αντίθετη με τον σκοπό της προτεινόμενης ρύθμισης, ο οποίος, είναι η μείωση ή η απαλλαγή από τον φόρο των προσώπων που βρίσκονται σε “οικονομική αδυναμία πληρωμής” του». Κι αυτό διότι, «η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών συνιστά τεκμήριο έλλειψης χρηματικών πόρων από πλευράς του οφειλέτη, και όχι ένδειξη οικονομικής του δυνατότητας για την καταβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α., λαμβανομένων υπόψη και των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων που αντιμετωπίζουν τα πρόσωπα που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και των προβλεπόμενων από τον Κ.Ε.Δ.Ε. μέτρων διοικητικής εκτέλεσης σε βάρος της περιουσίας τους».
Εξ άλλου, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «η σύνδεση τυχόν απαλλαγών ή μειώσεων από τον φόρο με κριτήρια μη συνδεόμενα με το είδος και την αξία του αντικειμένου του φόρου (ακίνητη περιουσία) ή με την προσωπική φοροδοτική ικανότητα του υποκειμένου στον φόρο, δηλαδή με το ατομικό ή οικογενειακό του εισόδημα, ή με τη συνολική αξία της περιουσίας του, δεν φαίνεται να βρίσκεται σε αρμονία ούτε με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος».
2) Το προβλεπόμενο στο άρθρο 7 του νομοσχεδίου κριτήριο για τη μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κατά 50% ή κατά 100%, σύμφωνα με το οποίο το ύψος του συνολικού ετήσιου φορολογητέου οικογενειακού εισοδήματος του προηγούμενου έτους δεν πρέπει να έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ - με προσαύξηση 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε ένα από τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας του φορολογούμενου - περιορίζει την αποτελεσματικότητα του αμέσως επόμενου κριτηρίου σύμφωνα με το οποίο η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων τα οποία κατέχουν ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 τ.μ. Κι αυτό διότι, για παράδειγμα, ένας άγαμος φορολογούμενος ο οποίος κατέχει οικογενειακή κατοικία (κτίσμα) επιφανείας κυρίων χώρων 120 τ.μ., μολονότι πληροί το δεύτερο κριτήριο (η επιφάνεια του κτίσματός του δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ.), εμφανίζεται - λόγω της συγκεκριμένης κατοικίας που κατέχει - με (τεκμαρτό) οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα της τάξης των 10.800 ευρώ (σύμφωνα με τα τεκμήρια διαβίωσης του άρθρου 31 παρ. του ν.4172/2013), το οποίο υπερβαίνει το εισοδηματικό όριο των 9.000 ευρώ που τίθεται με το πρώτο κριτήριο, οπότε χάνει το δικαίωμα μείωσης του φόρου κατά 50%!
3) H ρύθμιση της παραγράφου 6 του άρθρου 46 του πολυνομοσχεδίου, με την οποία προβλέπεται ότιη είσοδος των ελεγκτών της Εφορίας στην κατοικία του φορολογούμενου, για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου, επιτρέπεται χωρίς την εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα, εφόσον η κατοικία έχει δηλωθεί από το φορολογούμενο και ως χώρος άσκησης επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας, αντίκειται στη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία: «Η κατοικία … καθενός είναι άσυλο. H ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας».
Ψηφίστηκε επί της αρχής από τους βουλευτές της συγκυβέρνησης
Ψηφίστηκε επί της αρχής τις πρώτες
πρωινές ώρες στην Ολομέλεια της Βουλής, το νομοσχέδιο του υπουργείου
Οικονομικών για την καθιέρωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων, το
οποίο περιλαμβάνει και πληθώρα άλλων διατάξεων.
Το
νομοσχέδιο ψηφίστηκε επί της αρχής από τις κοινοβουλευτικές ομάδες της
Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, ενώ καταψηφίστηκε από τα υπόλοιπα
κόμματα.
Ο υπουργός Οικονομικών Ι. Στουρνάρας κατέθεσε σειρά νομοτεχνικών αλλαγών και προσθηκών στο νομοσχέδιο που αφορούν κυρίως τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, αλλά και αγρότες.
Ο υπουργός Οικονομικών Ι. Στουρνάρας κατέθεσε σειρά νομοτεχνικών αλλαγών και προσθηκών στο νομοσχέδιο που αφορούν κυρίως τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, αλλά και αγρότες.
