Η Αριστερά πρέπει να αναδείξει τον ταξικό της χαρακτήρα αυτής της πολιτικής που γεννάει κέρδη για τους λίγους βασισμένα στην φορολόγηση και την εκμετάλλευση των πολλών. Η φετινή Πρωτομαγιά, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση των μέτρων Μητσοτάκη και υπό την βαριά σκιά της συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών είναι μία τέτοια ευκαιρία για τον κόσμο της εργασίας.
Τα υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα μειώνουν την δυνητική μεγέθυνση μίας οικονομίας. Αυτό το εμπεδώσαμε καλά από τα οικονομικά της λιτότητας εδώ στην Ελλάδα.
1. Τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν είναι απαραίτητα κάτι «καλό», πολύ περισσότερο τα θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα σε μία οικονομία. Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι αυτά αποδεικνύουν την ευρωστία της ελληνικής οικονομίας, όμως στην πραγματικότητα η οικονομική μεγέθυνση είναι συνάρτηση και των πρωτογενών πλεονασμάτων, ανάμεσα σε άλλους παράγοντες και μάλιστα με αρνητική σχέση. Τα υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα μειώνουν την δυνητική μεγέθυνση μίας οικονομίας. Αυτό το εμπεδώσαμε καλά από τα οικονομικά της λιτότητας εδώ στην Ελλάδα.
2. Οι ρυθμοί μεγέθυνσης στην Ελλάδα είναι πράγματι υψηλότεροι σε σχέση με τον μ.ο. της Ε.Ε., όμως αυτό εξηγείται απολύτως από ένα άλλο δεδομένο: η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση της ΕΕ-27 σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το απολύτως φυσιολογικό είναι οι χώρες με το μικρότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μία οικονομική ζώνη να έχουν υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης από τις πιο αναπτυγμένες χώρες.
3. Είναι όμως ικανοποιητικά υψηλοί οι ρυθμοί μεγέθυνσης της Ελλάδας; Απολύτως όχι. Την περίοδο 2020-2025 ο μ.ο. του ρυθμού μεγέθυνσης της Ελλάδας ήταν 1,96%. Τόσος ακριβώς (1,96%) ήταν ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας την τριετία 2017-2019. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η περίοδος 2020-2025 ήταν μία περίοδος πολυκρίσεων, με αποκορύφωμα το υφεσιακό σοκ του 2020 (-9,2%), όμως και πάλι το rebound του 2021 (+8,7%) και 2022 (+5,7%) είναι απολύτως συνδεδεμένα με αυτό το εξωγενές σοκ του 2020. Άλλωστε και όποιος δεν έχει κοντή μνήμη, θα θυμάται ότι και την περίοδο 2017-2019 τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα για την ελληνική οικονομία, μάλλον πολύ χειρότερα ήταν. Πολύ χειρότεροι όροι αναχρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος από ΕΚΤ, κανένα Ταμείο Ανάκαμψης, καμία ευελιξία σε δημοσιονομικούς κανόνες.
4. Το 2024 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ, το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, που -α μη τι άλλο, λόγω μνημονίων- δεν είχαμε και χαμηλά. Είναι βιώσιμό για την οικονομική ανάπτυξη ένα τέτοιο θηριώδες πλεόνασμα; Απολύτως όχι. Πολύ περισσότερο δε, που από το 2026 σταματάει ο σημαντικότερος μοχλός χρηματοδότησης επενδύσεων στην Ελλάδα, το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο σήμερα υποστηρίζει αυτούς τους -μέτριους για το επίπεδο κατά κεφαλήν ΑΕΠ- ρυθμούς μεγέθυνσης στην χώρα μας. Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική των θηριωδών πρωτογενών πλεονασμάτων και μετά το 2026, χωρίς Ταμείο Ανάκαμψης, με την ιδιωτική κατανάλωση να στηρίζεται στην μείωση της αποταμίευσης και τις εξαγωγές να μπαίνουν στην δίνη του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, δεν υπάρχει καμία ευοίωνη προοπτική για την ανάπτυξη στην Ελλάδα.
5. Το πρωτογενές πλεόνασμα – που πανηγυρίστηκε αυτές τις μέρες από την Κυβέρνηση- δεν είναι κοινωνικά ουδέτερο, είναι η αντανάκλαση μία βαθιά ταξικής πολιτικής. Ενός βίαιου μηχανισμού αναδιανομής εισοδήματος που έχει ξεκινήσει από την έκρηξη του πληθωρισμού, που χρησιμοποιεί τα εισοδήματα των πιο χαμηλών εισοδηματικά στρωμάτων για να στηρίξει τα ολιγοπώλια και τους πλούσιους. Είναι ο πυρήνας της «πολιτικής οικονομίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη» και το όπλο της για να συνάπτει κοινωνικές συμμαχίες και να δημιουργεί ένα μπλοκ εξουσίας που ηγεμονεύει τα τελευταία χρόνια στην χώρα. Αυτός ο μηχανισμός έχει τέσσερις πυλώνες:
6. Πρώτον, μέσω του «πληθωρισμού της απληστίας», ενός μηχανισμού ανατροφοδότησης των κερδών μέσω της ακρίβειας, που ανθίζει ειδικά στις περισσότερο ολιγοπωλιακά διαρθρωμένες αγορές (και στην Ελλάδα, αυτές οι αγορές είναι ο κανόνας, περισσότερο από άλλες χώρες). Ο πληθωρισμός και η ακρίβεια μπορεί αρχικά να οφείλονταν σε διαταραχές στην πλευρά της «προσφοράς» (σπάσιμο εφοδιαστικών αλυσίδων, ενεργειακή κρίση κ.α.), όμως η διατήρηση τους οφείλεται στην δυνατότητα των ολιγοπωλίων να αυξάνουν τα περιθώρια κέρδους τους. Αν οι τιμές αυξάνονταν συμμετρικά με τα κόστη, τότε τα κέρδη θα παρέμεναν σταθερά. Όμως αυξάνονται περισσότερο για αυτό και τα κέρδη στην χώρα μας έχουν εκτιναχτεί την περίοδο της ακρίβειας. Οι καταναλωτές λοιπόν επιδοτούν τα κέρδη των επιχειρήσεων.
7. Δεύτερον, εξαιτίας της υψηλής έμμεσης φορολογίας στην Ελλάδα, οι καταναλωτές επιδοτούν τα δημόσια οικονομικά μέσω της ακρίβειας. Μία αύξηση 1 ευρώ στις τιμές των προϊόντων αντιστοιχεί σε αύξηση 0,24 ευρώ στα έσοδα από ΦΠΑ, αφήνοντας έξω τους άλλους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Η μη τιμαριθμοποίηση της άμεσης φορολογίας, αυξάνει επιπλέον τα δημόσια έσοδα και εξαϋλώνει τις όποιες εισοδηματικές αυξήσεις γίνονται. Άρα πχ. μία αύξηση του κατώτατου μισθού, χωρίς τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, σημαίνει περισσότερα δημόσια έσοδα, όχι απαραίτητα περισσότερη αγοραστική δύναμη. Ακούγεται συχνά τελευταία -με βάση τα κυβερνητικά non-paper- το επιχείρημα ότι τα αυξημένα φορολογικά έσοδα -ειδικά στην έμμεση φορολογία- είναι αποτέλεσμα της πάταξης της φοροδιαφυγής λόγω της διασύνδεσης των POS με τις ταμειακές μηχανές και της λειτουργίας του MyData (σωστά μέτρα). Αυτά ολοκληρώθηκαν το καλοκαίρι του 2024. Δεν εξηγούν την αύξηση των έμμεσων φόρων το 2021, 2022, 2023, ούτε καν για ολόκληρο το 2024. Η ακρίβεια των ολιγοπωλίων τα εξηγεί. Τα δημόσια ταμεία γεμίζουν με χρήματα των φορολογουμένων, αλλά κυρίως των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων αφού η έμμεση φορολογία τους επιβαρύνει περισσότερο. Τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα βλέπουν μειώσεις φόρων (τεράστια αύξηση αφορολόγητου για κληρονομιές και γονικές παροχές, χαμηλότερος συντελεστής φορολογίας μερισμάτων σε ΕΕ, μείωση φόρου συμμετοχής κεφαλαίου, μείωση φορολογίας κερδών επιχειρήσεων).
8. Τρίτον, τα πρωτογενή πλεονάσματα -που συσσωρεύονται με τους παραπάνω τρόπους- αξιοποιούνται κατά το δοκούν από τον Μητσοτάκη για να «κλείνει πολιτικές πληγές». Έχοντας διαλύσει τον ανταποδοτικό χαρακτήρα των συνταξιοδοτικών ταμείων με τις απανωτές μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών προς όφελος του «τρίτου πυλώνα» (ιδιωτική ασφάλιση), μοιράζει τώρα χαρτζιλίκια 250 ευρώ στους συνταξιούχους προσπαθώντας να εξαγοράσει συναίνεση. Έχοντας δώσει «γη και ύδωρ» σε τράπεζες μέσω των «Σπίτι μου 1 και 2», τώρα δίνει φιλοδωρήματα σε ενοικιαστές που βλέπουν τα ενοίκια να έχουν εκτιναχτεί μεσοσταθμικά 30% από το 2020 ως σήμερα. Το ίδιο θα συνεχίσει να κάνει και στην ΔΕΘ προσπαθώντας να μαζέψει τις ζημιές στις κοινωνικές συμμαχίες που δημιούργησε ο ταξικός μηχανισμός αναδιανομής εισοδήματος στον οποίο βασίστηκε ως τώρα.
9. Τέταρτον, η μεγάλη κερδοφορία των επιχειρήσεων (λόγω της ακρίβειας, επαναμβάνω!) με τις πλάτες της κυβέρνησης Μητσοτάκη δημιουργεί συνθήκες όπου η εταιρική επικοινωνία χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η επιρροή στα ΜΜΕ μέσω της διαφήμισης, που πλέον δεν είναι μόνο κρατική αλλά και ιδιωτική με κρατική πλάτες. Το παράδειγμα της Blue Skies και της Ομάδας Αλήθειας είναι μόνο ένα παράδειγμα. Ας δει για παράδειγμα κάποιος πόσα χρήματα δαπανά η ΔΕΗ -μία επιχείρηση που εκτίναξε στα ύψη την κερδοφορία της τα τελευταία χρόνια εις βάρος των καταναλωτών- για διαφήμιση σε ΜΜΕ και έμμεσης επιρροής τους σε φιλοκυβερνητική γραμμή. Τα τεράστια επιχειρηματικά κέρδη κινούν την αγορά διαφήμισης και επικοινωνίας και αυξάνουν την πολιτική επιρροή της κυβέρνησης.
Κάπως έτσι διαμορφώνεται η μεγάλη εικόνα της Πολιτικής Οικονομίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη και ο μηχανισμός αναδιανομής και πολιτικής επιρροής.
Η Αριστερά πρέπει να αναδείξει τον ταξικό της χαρακτήρα αυτής της πολιτικής που γεννάει κέρδη για τους λίγους βασισμένα στην φορολόγηση και την εκμετάλλευση των πολλών. Η φετινή Πρωτομαγιά, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση των μέτρων Μητσοτάκη και υπό την βαριά σκιά της συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών είναι μία τέτοια ευκαιρία για τον κόσμο της εργασίας.
commonality.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου