Αρμάν Τατογιάν: «Η Αρμενία θα πρέπει να προσφύγει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο»

Ο συνήγορος υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αρμενία, Αρμάν Τατογιάν

«Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, οι ηγέτες των ειδικών υπηρεσιών και του στρατού πρέπει να τεθούν υπό τη διεθνή ποινική ευθύνη και να τιμωρηθούν...», δήλωσε ο συνήγορος υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αρμενία, Αρμάν Τατογιάν (photo)

Η Αρμενία θα πρέπει να προσφύγει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και να το κάνει αναγνωρίζοντας τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Θα πρέπει να γίνει αμέσως δεδομένων των φρικτών συνθηκών της τρέχουσας επιθετικότητας και των μαζικών εγκλημάτων του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας.

Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, οι ηγέτες των ειδικών υπηρεσιών και του στρατού πρέπει να τεθούν υπό τη διεθνή ποινική ευθύνη και να τιμωρηθούν. Η διεθνής τους δίωξη θα είναι ανασταλτικός παράγοντας για τη συνεχιζόμενη γενοκτονική πολιτική τους.

Δεδομένου ότι το ζήτημα είναι επείγον τώρα, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου αυτή τη στιγμή και μπορούμε στη συνέχεια να επικυρώσουμε το καταστατικό του Δικαστηρίου τηρώντας τις αναγκαίες και σχετικές προϋποθέσεις.

Εναλλακτικά, μπορούμε επίσης να αναγνωρίσουμε τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου προσωρινά, αλλά σε κάθε σενάριο πρέπει να γίνει άμεσα. Υπάρχουν λόγοι για την προσφυγή αυτή και το καταστατικό του δικαστηρίου προβλέπει αυτή τη δυνατότητα.

Η Ελλάδα στέλνει 40 τανκς BMP-1 στην Ουκρανία - Θα αντικατασταθούν από ισάριθμα γερμανικά Marder.

Η συμφωνία έρχεται ως συνέχεια της απόφασης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του καγκελάριου Όλαφ Σολτς για στήριξη της άμυνας της Ουκρανίας...

Στην παραχώρηση 40 τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης BMP-1 από την Ελλάδα στην Ουκρανία με ταυτόχρονη αντικατάστασή τους από ισάριθμα γερμανικά τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Marder συμφώνησαν ο υπουργός Έλληνας υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και η Γερμανίδα ομόλογός του Κριστίνε Λάμπρεχτ.

Η συμφωνία έρχεται ως συνέχεια της απόφασης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του καγκελάριου Όλαφ Σολτς για στήριξη της άμυνας της Ουκρανίας, ενάντια στη συνεχιζόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας.

Γιώργος Μητροπέτρος: «Ζαλισμένοι οι καταναλωτές από τα απανωτά...χτυπήματα! Μεγάλη κρίση στη κοινωνία» (ηχητικό)

Την κατάσταση την οποία βιώνουν οι πολίτες από την κρίση και την ακρίβεια σχολίάζει ο Πρόεδρος της Ενωσης Καταναλωτών Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος, Γιώργος Μητροπέτρος στον ρ/σ 1...

Ο οικονομολόγος Γιώργος Μητροπέτρος μιλώντας στο ΡΑΔΙΟ 1 και τον Μάνο Παπαμακάριο είπε οτι «οι παρεμβάσεις και τα επιδόματα δεν λύνουν τα προβλήμτα του καταναλωτή-πολίτη αφού οι συνεχείς αυξήσεις στο καλάθι της νοικοκυράς και στα καύσιμα τις εκμηδενίζουν εν μία νυκτί!!»

«Οι διαμαρτυρίες των καταναλωτών είναι συνεχείς και εντονες στα τηλέφωνα της Ενωσης» λέει ο Πρόεδρος του ΕΠΚΑ-ΣΤΕ και τους καλεί να συσπειρωθούν γύρω από την Ενωση για αγώνες.

Ακούστε τι είπε....

eviatoday.news · ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΣ Γ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ

πηγή: eviatoday.news 

Πώς τα τρόφιμα και η ενέργεια οδηγούν την παγκόσμια έκρηξη του πληθωρισμού

Καθώς οι αυξανόμενες τιμές συνεχίζουν να συμπιέζουν το βιοτικό επίπεδο παγκοσμίως, η εξομάλυνση του πληθωρισμού θα πρέπει να είναι η προτεραιότητα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής . Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα έχει αναπόφευκτα πραγματικό οικονομικό κόστος, αλλά αυτό θα επιδεινωθεί μόνο με την καθυστέρηση των διορθωτικών μέτρων...

Φίλιπ Μπάρετ

Ο παγκόσμιος πληθωρισμός ήταν γενικά μετριασμένος όταν ξεκίνησε η πανδημία και η πτωτική τάση συνεχίστηκε και τους πρώτους μήνες της κρίσης. Αλλά οι αυξανόμενες τιμές από τα τέλη του 2020 έχουν ωθήσει τον πληθωρισμό σταθερά υψηλότερα. Το μέσο παγκόσμιο κόστος ζωής έχει αυξηθεί περισσότερο τους 18 μήνες από την αρχή του 2021 από ό,τι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων πέντε ετών μαζί.

Τα τρόφιμα και η ενέργεια είναι οι κύριοι μοχλοί αυτού του πληθωρισμού, όπως δείχνει το Διάγραμμα της Εβδομάδας . Πράγματι, από την αρχή του περασμένου έτους, οι μέσες εισφορές μόνο από τα τρόφιμα υπερβαίνουν το συνολικό μέσο ποσοστό πληθωρισμού κατά την περίοδο 2016-2020. Με άλλα λόγια, ο πληθωρισμός των τροφίμων από μόνος του έχει διαβρώσει το παγκόσμιο βιοτικό επίπεδο με τον ίδιο ρυθμό που έκανε ο πληθωρισμός όλης της κατανάλωσης την πενταετία αμέσως πριν από την πανδημία. 

Μια παρόμοια ιστορία ισχύει για το ενεργειακό κόστος, το οποίο εμφανίζεται τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, μέσω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι τιμές άλλων ειδών δεν αυξάνονται επίσης. Για παράδειγμα, ο πληθωρισμός των υπηρεσιών έχει αυξηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη ζώνη του ευρώ. Και ο σχετικός αντίκτυπος των τροφίμων, της ενέργειας και άλλων ειδών στην αύξηση του πληθωρισμού ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών.



Ο πληθωρισμός συνέχισε να αυξάνεται μέχρι τον Ιούλιο, αν και λίγο πιο αργά. Αν και οι συνθήκες διαφέρουν ανά χώρα, οι τελευταίες παρατηρήσεις δείχνουν μια ελαφρά αλλαγή στη σύνθεση του πληθωρισμού, με το μερίδιο των τροφίμων να αυξάνεται περαιτέρω ενώ οι κατηγορίες που σχετίζονται με την ενέργεια υποχώρησαν ελαφρά. Αυτό συνάδει με την πιθανότητα οι παγκόσμιες τιμές ενέργειας να μετακυλίονται στους καταναλωτές πιο γρήγορα από τις υψηλότερες τιμές χονδρικής των τροφίμων.

Η τελευταία μας World Economic Outlook τον Ιούλιο προέβλεπε ότι ο πληθωρισμός θα φτάσει το 6,6% φέτος στις προηγμένες οικονομίες και το 9,5% στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες—ανοδικές αναθεωρήσεις 0,9 και 0,8 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα από τρεις μήνες νωρίτερα. Το επόμενο έτος, οι αυξήσεις των επιτοκίων είναι πιθανό να δαγκώσουν, με την παγκόσμια οικονομία να αναπτύσσεται μόλις κατά 2,9 τοις εκατό και με τη σειρά της να επιβραδύνει τις αυξήσεις των τιμών παγκοσμίως.

Καθώς οι αυξανόμενες τιμές συνεχίζουν να συμπιέζουν το βιοτικό επίπεδο παγκοσμίως, η εξομάλυνση του πληθωρισμού θα πρέπει να είναι η προτεραιότητα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής . Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα έχει αναπόφευκτα πραγματικό οικονομικό κόστος, αλλά αυτό θα επιδεινωθεί μόνο με την καθυστέρηση των διορθωτικών μέτρων. Όπως δείχνει ένα πρόσφατο Διάγραμμα της Εβδομάδας , οι κεντρικές τράπεζες έχουν στραφεί δραματικά φέτος προς πιο αυστηρή πολιτική παγκοσμίως.

Η στοχευμένη δημοσιονομική στήριξη μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση του αντίκτυπου στους πιο ευάλωτους. Οι πολιτικές για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων επιπτώσεων στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων θα πρέπει να επικεντρώνονται σε αυτούς που επηρεάζονται περισσότερο χωρίς να στρεβλώνουν τις τιμές. Και με τους κρατικούς προϋπολογισμούς να τεντώνονται από την πανδημία, τέτοιες πολιτικές θα πρέπει να αντισταθμιστούν από αυξημένους φόρους ή χαμηλότερες κρατικές δαπάνες.

__________________________________________________

* Ο Philip Barrett είναι οικονομολόγος στο Τμήμα Ερευνών του ΔΝΤ. Από την ένταξή του στο ΔΝΤ το 2016 εργάστηκε στο Τμήμα Δημοσιονομικών Υποθέσεων και στο Τμήμα Μέσης Ανατολής και Κεντρικής Ασίας, καλύπτοντας το Αφγανιστάν και το Ιράν. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη δημοσιονομική πολιτική, τις κοινωνικές αναταραχές και την κλιματική αλλαγή. Είναι διδάκτωρ από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο.

πηγή: IMFblog

Δημήτρης Κουτσούμπας στην 86η ΔΕΘ: «Συμπόρευση με το ΚΚΕ σε κάθε μάχη, παντού, όπου χτυπά η καρδιά του αγωνιστή και περήφανου λαού μας»

«Ο ίδιος ο λαός μπορεί και πρέπει να γίνει ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων. Με ενιαίο πανελλαδικό αγώνα. Με προετοιμασία και οργάνωση "από τα κάτω"», τόνισε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, σε ομιλία του, το μεσημέρι, στην 86η ΔΕΘ.

Με μια μαζική συγκέντρωση στο συνεδριακό κέντρο «Ν. Γερμανός» στη ΔΕΘ, υποδέχτηκαν μέλη και φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ, εργαζόμενοι του χεριού και του πνεύματος, συνδικαλιστές, εκπρόσωποι φορέων της Θεσσαλονίκης, τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσουμπα, που «άνοιξε» με την ομιλία του στο χώρο αυτό, την διήμερη επίσκεψη του στην πόλη.

«Καμία αναμονή καμία ανοχή! Ο λαός μπορεί να μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής με αγώνα και συμπόρευση με το ΚΚΕ!» διακήρυττε το πανό που δέσποζε στο χώρο, με τον Δ. Κουτσούμπα να κλείνει την ομιλία του ανανεώνοντας το αγωνιστικό ραντεβού με τους παρευρισκόμενους στη μεγάλη πανελλαδική απεργία της 9ης Νοεμβρίου.

Στη συγκέντρωση παραβρέθηκαν η Θεανώ Καπετη μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και γραμματέας της ΚΟ Κ. Μακεδονίας, ο Ζ. Λυμπεριδης, μέλος της γραμματείας της ΚΕ, τα μέλη της ΚΕ Κ. Αβραμόπουλος, Θ. Χρηστίδης, Δ. Παπατολιδης, Γ. Γκλιγκόπουλος, Ε. Δημάκης, ο βουλευτής του Κόμματος Γ. Δελής, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι με τη «Λαϊκή Συσπείρωση».

Παραθέτουμε την ομιλία του Δημ. Κουτσούμπα:

Η ομιλία αναλυτικά

«Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, σύντροφοι και συντρόφισσες,

Όλες αυτές τις μέρες και από το βήμα της ΔΕΘ ακούμε ξανά και ξανά για το «δύσκολο χειμώνα» που έρχεται, σαν να πρόκειται για κάποιο φυσικό φαινόμενο που δεν μπορούμε να αποφύγουμε.
Η κυβέρνηση της ΝΔ και από κοντά ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, συνεχίζουν βέβαια την κάλπικη αντιπαράθεσή τους, όμως όλοι μαζί προβάλλουν ότι η λύση βρίσκεται στη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής της ΕΕ που θα απαντήσει, όπως λένε, στον «ενεργειακό εκβιασμό του Πούτιν»!
Το ΚΚΕ πολύ έγκαιρα αποκάλυψε στο λαό την αλήθεια για τη σημερινή κατάσταση και τα χειρότερα που έρχονται.

Αποκάλυψε ότι ο μεγάλος ένοχος για την αύξηση της ακρίβειας και της ενεργειακής φτώχειας είναι οι ίδιες οι κατευθύνσεις και οι δεσμεύσεις της ΕΕ, που υπηρετούν τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, σε βάρος των λαών της Ευρώπης.

Η αλήθεια είναι ότι η έκρηξη των τιμών της ενέργειας ξεκίνησε πολύ πριν την στρατιωτική αναμέτρηση και την κλιμάκωση του ενεργειακού πολέμου μεταξύ ΝΑΤΟ, ΕΕ και Ρωσίας.

Η αλήθεια είναι ότι η μετατροπή των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος σε πανάκριβα εμπορεύματα είναι αποτέλεσμα των στρατηγικών κατευθύνσεων της ΕΕ, της «απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας», με όλες τις μορφές της, όπως το χρηματιστήριο Ενέργειας και της «Πράσινης Μετάβασης», με το εμπόριο ρύπων που υπονόμευσε τη λιγνιτική παραγωγή φθηνής εγχώριας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.

Ούτε, όμως, και η ίδια η κλιμάκωση του ενεργειακού πολέμου αποτελεί κάποιο φυσικό φαινόμενο. Η επιλογή της ΕΕ για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, για αύξηση των εισαγωγών του ακριβού αμερικανικού υγροποιημένου αερίου LNG και στη συνέχεια η επιλογή για τα πακέτα οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, φέρει την υπογραφή των κρατών-μελών της ΕΕ.

ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ στηρίζουν αυτές τις επιλογές, που υλοποιήθηκαν προτού αρχίσουν τα ρώσικα αντίμετρα με το κλείσιμο των αγωγών.

Αποδείχθηκε ότι η ΕΕ πυροβολεί τα πόδια των λαών και δεν το κάνει για να υπερασπιστεί «την ελευθερία και το διεθνές δίκαιο», αλλά για να θωρακίσει τη δικτατορία του κεφαλαίου και τη θέση της στον διεθνή ανταγωνισμό.

Καμιά προπαγάνδα δεν μπορεί να κρύψει για πολύ τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας.
Η ΕΕ αδυνατεί να διασφαλίσει τους επόμενους μήνες επαρκή ποσότητα αερίου, που να αναπληρώσει τις απώλειες του ρωσικού φυσικού αερίου.

Το ευρώ εξασθενεί συνεχώς σε σχέση με το δολάριο, που παραμένει βασικό νόμισμα των ενεργειακών εμπορικών συναλλαγών.

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν διαφορετικό ενεργειακό μείγμα και έχουν κλείσει διαφορετικές διμερείς ενεργειακές συμφωνίες.

Για αυτό και δεν προχωρά η κοινή προμήθεια αερίου με ευθύνη της ΕΕ. Καθώς ανεβαίνουν τα επιτόκια και το κόστος δανεισμού, περιορίζονται όλο και περισσότερο τα περιθώρια ελιγμών των επιτελείων της ΕΕ.

Για αυτό ετοιμάζονται για περικοπές στην ενεργειακή κατανάλωση των νοικοκυριών, ενώ φορτώνουν τους λαούς με νέα δάνεια για να δώσουν κάποιες επιδοτήσεις.

Ήδη μία σειρά μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες στην Ευρώπη, όπως στους κλάδους του αλουμινίου και του χάλυβα, στη χημική βιομηχανία, προχωρούν σε απολύσεις, κάνουν περικοπές στην παραγωγή και κλείνουν.

Για όλα αυτά είναι όλα τα αστικά κόμματα συνυπεύθυνα, το καθένα στο μερίδιο που του αναλογεί.

Τόσο η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, προώθησαν και προωθούν την βαθύτερη εμπλοκή της χώρας, όχι μόνο στον ενεργειακό πόλεμο, αλλά και συνολικά στην ιμπεριαλιστική αναμέτρηση ΝΑΤΟ – ΕΕ και Ρωσίας.

Εμπλοκή που δεν αφορά μόνο την επέκταση των αμερικανικών βάσεων και των υποδομών του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα. Αφορά τον οικονομικό και ενεργειακό πόλεμο:

Με τους σταθμούς μεταφοράς αμερικανικού LNG στα Βαλκάνια και την ΕΕ,
Τον πρωταγωνιστικό ρόλο των Ελλήνων εφοπλιστών, σε αυτή τη μεταφορά,
Τον ρόλο της “Εγνατίας των Λιμανιών” της Βόρειας Ελλάδας, από την Ηγουμενίτσα και τη Θεσσαλονίκη ως την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη,
Tην ανάπτυξη μεγάλων αμερικανικών και γερμανικών ψηφιακών κέντρων στην Ελλάδα,
-ην έρευνα για λογαριασμό του ΝΑΤΟ στα ελληνικά Πανεπιστήμια.

ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, είναι συνένοχοι για την πολιτική που μετατρέπει πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη και η Αλεξανδρούπολη, σε στρατιωτικούς στόχους, αν υπάρξει μια ευρύτερη σύγκρουση.
Είναι συνένοχοι γιατί κοροϊδεύουν ότι η εμπλοκή μας στα σχέδια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ αποτελεί ασπίδα προστασίας από την επιθετικότητα της Τουρκίας.

Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει!

Με τις πλάτες του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ η Τουρκία “γκριζάρει” το Αιγαίο, αμφισβητεί την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου με το εφεύρημα της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Η τουρκική επιθετικότητα “τρέφεται” από τη δράση των ΝΑΤΟ - ΗΠΑ - ΕΕ, καθώς και των μεγάλων αντιθέσεών τους με Κίνα και Ρωσία.

Εκεί μέσα εξελίσσεται ένα μεγάλο παζάρι με την Τουρκία, το οποίο κινδυνεύει να πάρει αμπάριζα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.

Καμία εμπιστοσύνη, λοιπόν, στην κυβέρνηση της ΝΔ και τις άλλες δυνάμεις του ευρωατλαντισμού, που εναλλάσσουν τα “νταηλίκια γιοκ” με τους εναγκαλισμούς τους στις Συνόδους του ΝΑΤΟ και στα διάφορα επιχειρηματικά συμβούλια της καπιταλιστικής αγοράς.

Είναι συνένοχοι για την κωμωδία των κρατικών μέτρων ανακούφισης, όπου το κράτος παίρνει από εμάς, με τους έμμεσους φόρους και την άμεση φορολογία και μας επιστρέφει ελάχιστα, τα οποία παρουσιάζονται προκλητικά ως «παροχές»!

Είναι συνένοχοι για την κρατική επιδότηση της αύξησης των τιμών, της ακρίβειας και των κερδών των ομίλων, ενώ η λαϊκή οικογένεια στενάζει.

Είναι συνένοχοι, γιατί όλοι μαζί ψήφισαν το Γ΄ μνημόνιο και τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις και όλοι αποδέχονται την επιτήρηση των ευρωενωσιακών εξαμήνων της ΕΕ.

Είναι πάνω από όλα συνένοχοι γιατί προβάλλουν ως λύση που θα εξασφαλίσει την “ανάπτυξη για όλους”, την αξιοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς και την προσέλκυση νέων επενδύσεων.

Ανταγωνίζονται, μάλιστα, μεταξύ τους σχετικά με το ποιος από όλους είναι ο πιο ικανός διαχειριστής για να υλοποιήσει αυτή τη λύση.

Όποιος εξακολουθεί να έχει αυταπάτες, σχετικά με το αν η αύξηση των επενδύσεων και των κερδών των ομίλων οδηγεί στην λαϊκή ευημερία, αρκεί να σκεφτεί με βάση την ίδια του την πείρα του μέχρι τώρα, αλλά και την πραγματικότητα που βιώνει.

Φίλες και φίλοι,

Ο κ. Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, πριν από λίγες μέρες, πανηγύρισε ότι, σχετικά με την προσέλκυση επενδύσεων και την αξιοποίηση των κοινοτικών ταμείων, η Ελλάδα πέτυχε το 2021 ρεκόρ σε επίπεδο 30ετίας!!!

Μάλιστα. Δεν μας είπε όμως τι κέρδισαν με αυτό το ρεκόρ οι εργαζόμενοι και ο λαός;

Όλοι ξέρουμε την απάντηση. Η προσέλκυση επενδύσεων συμβαδίζει με τη θυσία των δικαιωμάτων του λαού στο βωμό του κέρδους.

Το αποδεικνύει η αλυσίδα των αντεργατικών νόμων, με κορυφαίο το νόμο Χατζηδάκη.
Το αναδεικνύουν οι συνθήκες εργασιακής γαλέρας που έφεραν οι αμερικανικές επενδύσεις στα ναυπηγεία στης Σύρου και της Ελευσίνας, με τη βοήθεια των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ.
Το αποδεικνύουν οι απολύσεις και η κατάσταση στα πετρέλαια Καβάλας, στη Λάρκο.
Το αποδεικνύουν οι απολύσεις στη Μαλαματίνα, όπου οι εργαζόμενοι δίνουν μια μεγάλη μάχη ενάντια στην τρομοκρατία και την καταστολή.
Σ’ αυτό το πλαίσιο πρέπει να εξετάσει κανείς και τις περιβόητες εξαγγελίες του πρωθυπουργού για την “ανακούφιση” των εργαζόμενων!

Εξαγγελίες που τελικά προκαλούν.
Και από αυτό εδώ το ίδιο βήμα στη ΔΕΘ, λέμε ξεκάθαρα στον πρωθυπουργό και όλους τους ομοίους του:
Σπέρνουν ανέμους, αλλά θα θερίσουν θύελλες.
Η προπαγάνδα δεν μπορεί να συγκαλύψει για πολύ την πραγματικότητα.
Ποια είναι τα ακριβή δεδομένα;
Η πολιτική που ακολούθησαν, όλη την προηγούμενη δεκαετία, όλες οι κυβερνήσεις των κομμάτων του κατεστημένου, έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση που κυριολεκτικά δεν πάει άλλο.
Το κόστος ζωής έχει εκτιναχθεί, η αγοραστική δύναμη της λαϊκής οικογένειας έχει μειωθεί δραματικά.
Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού είναι κυριολεκτικά τραγικοί για εργαζόμενους, για μικρές επιχειρήσεις, για τους φτωχούς αγρότες.

Ο λόγος είναι απλός:

Ο ενεργειακός σχεδιασμός που γίνεται με κριτήριο το πόσο θα κερδίσει ο κάθε επενδυτής, η κυριαρχία των πανάκριβων ΑΠΕ και της ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, που ήρθαν να αντικαταστήσουν τα λιγνιτικά εργοστάσια, που για δεκαετίες παρήγαγαν σχετικά φθηνό ρεύμα.

Το κόστος των τροφίμων επίσης εκτινάσσεται.

Η παραδοσιακή φέτα φτάνει να πωλείται 12 ευρώ το κιλό και τα εργατικά λαϊκά στρώματα σταματούν να αγοράζουν τρόφιμα για να κάνουν οικονομία.

Η κοινή “ευρωπαϊκή” αγορά, η προώθηση των εξαγωγών των εγχώριων ποιοτικών αγροτικών - διατροφικών προϊόντων, η πολιτική της ΕΕ που έχει εκτινάξει το κόστος της παραγωγής τροφίμων, έχει μετατρέψει και τα τρόφιμα σε είδος πολυτελείας!

Το κόστος στέγασης γονατίζει τους εργαζόμενους στα κέντρα των πόλεων.

Απ’ τη μία η μαζική αλλαγή χρήσης, η στροφή προς το τουρισμό και του κέντρου των μεγαλουπόλεων της χώρας, οι επιβαρύνσεις για την “πράσινη αναβάθμιση” των κτηρίων, και απ’ την άλλη η συνεχής μείωση των εισοδημάτων των εργαζόμενων, μετατρέπουν και τη στέγαση σε άπιαστο όνειρο.

Σε μεγαλύτερη κλίμακα, η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και κυρίως η νομισματική πολιτική των τελευταίων ετών της ΕΚΤ, το περιβόητο Ταμείο Ανάπτυξης, είναι οι βασικές αιτίες του τερατώδους πληθωρισμού που έρχεται και κατατρώει, ό,τι έχει απομείνει απ’ το λαϊκό εισόδημα.

Αυτά είναι, λοιπόν, τα δεδομένα. Πρόκειται δηλαδή για τους πυλώνες της οικονομικής πολιτικής, τόσο της ΝΔ, όσο και όλων των άλλων αστικών κομμάτων και της ΕΕ, που είναι και οι ουσιαστικές αιτίες της πρωτοφανούς κατάστασης που βιώνουν οι εργαζόμενοι και ο λαός μας σήμερα.

Την ίδια στιγμή, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμα χειρότεροι.
Κανείς σοβαρός αναλυτής δεν συζητά για το αν, αλλά μόνο για το βάθος της νέας, επερχόμενης καπιταλιστικής κρίσης.

Έρχεται η τρίτη, μεγάλη, βαθειά κρίση μέσα σε 15 χρόνια!

Όλες οι υποσχέσεις των άλλων κομμάτων, όλα αυτά τα χρόνια, “για την ανάπτυξη που έρχεται και που θα οδηγήσει σε λαϊκή ευημερία”, θρυμματίζονται απ’ την πραγματικότητα.

Κάθε φάση ανάκαμψης μετά από κάθε κρίση, στρώνει το δρόμο για μια νέα βαθύτερη…
Και στο βάθος, επιπλέον, ο πόλεμος που έρχεται να λύσει ό,τι δεν μπορεί να λύσει το εναλλάξ δίδυμο ανάπτυξης – κρίσης.

Τον χειμώνα που έρχεται οι εργαζόμενοι θα βιώσουν, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, μαζική αδυναμία θέρμανσης, διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ οι ελλείψεις σε αγαθά πρώτης ανάγκης και οι υπέρογκες τιμές -που είναι δύο όψεις το ίδιου νομίσματος- θα πολλαπλασιαστούν.
Το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης δείχνει το πραγματικό του, αντιδραστικό, σάπιο πρόσωπο.

Αυτή είναι η ζοφερή πραγματικότητα. Και σ’ αυτή την πραγματικότητα, έρχονται οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, που εμφανίζεται σαν να μην την καταλαβαίνει….

Τα μέτρα ανακούφισης, το μεγάλο πακέτο, είναι παραπάνω από φανερό ότι ελάχιστα μπορεί να ανακουφίσει τους εργαζόμενους.

Το ύψος του “πακέτου”, ακόμα και αν φθάσει τελικά τα 5.5 δισ. που διατείνεται, μεταφράζεται περίπου σε 500 ευρώ ανά άτομο…

Η κυβέρνηση, λοιπόν, καλεί τους εργαζόμενους με αυτά να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μιας τερατώδους αύξησης του κόστους ζωής.

Με απλά λόγια, ένας μισθωτός που επιβίωνε με 10.000 το χρόνο, και πρέπει να πληρώσει φέτος 11.500, καλείται αυτό να το κάνει με 500 ευρώ.

Αυτό είναι το ένα δεδομένο.
Το δεύτερο και σοβαρότερο, είναι το ποιος πληρώνει.

Η κυβέρνηση λέει, ότι “δίνει” 5.5 δισ!
Αλήθεια, από πού;

Μπορεί να δίνει πραγματικά κάποιος στον λαό, όταν του τα παίρνει απ’ τη μία τσέπη και του τα δίνει στην άλλη;

Τα φορολογικά έσοδα προκύπτουν απ’ τη φορολόγηση των λαϊκών στρωμάτων, ενώ οι πρόσθετοι, μη “φορολογικοί” πόροι του “πράσινου ταμείου”, δεν είναι τίποτα άλλο παρά πληθωριστικό χρήμα, που τρώει τα λαϊκά εισοδήματα.

Άρα, ποιες παροχές; Πού τις βλέπετε τις “παροχές”;

Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια νέα αναδιανομή της φτώχειας και της μιζέριας ανάμεσα στα λαϊκά στρώματα.
Με φόρους, με πληθωρισμό, με εκτίναξη των τιμών, λόγω των τεράστιων κερδών που καταγράφουν στην ενέργεια οι εφοπλιστές και οι παραγωγοί του LNG, οι εργαζόμενοι πληρώνουν, όλο το πακέτο που τάχα τους ελαφραίνει.

Θέλετε να δούμε αυτά τα μέτρα ακόμα πιο συγκεκριμένα;

Τι μας λέει ο κ. Μητσοτάκης; Ποιες είναι οι παροχές του;

Ο πρωθυπουργός κάνει λόγο για αύξηση του επιδόματος θέρμανσης, κατά 300 εκατ. ευρώ, δηλαδή αύξηση μεσοσταθμική 100 ευρώ ανά νοικοκυριό, για 3 εκατομμύρια νοικοκυριά, την ίδια ώρα που οι συντηρητικότερες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, τουλάχιστον κατά 1000 ευρώ, ενώ σε περιοχές της Β. Ελλάδας η αύξηση μπορεί να είναι πολλαπλάσια!

Και επειδή οι τιμές της θέρμανσης δεν είναι φυσικό φαινόμενο, η συζήτηση για “αύξηση του επιδόματος” συγκαλύπτει τόσο το ποιος το πληρώνει, όσο και το ποιος τελικά το λαμβάνει.

Γιατί το “επίδομα θέρμανσης” θα αυγατίσει τα κέρδη των εισαγωγέων φυσικού αερίου, των εφοπλιστών που το μεταφέρουν, των ομίλων ενέργειας που κυριαρχούν στην αγορά.
Βέβαια, εδώ δεν μπορεί κανείς να μην σχολιάσει μια πραγματική ιλαροτραγωδία…
Το κράτος, που μέχρι πέρυσι επιδοτούσε το φυσικό αέριο και συνιστούσε σε όλους, πίεζε, να βάλουν σωρηδόν φυσικό αέριο για θέρμανση, γεγονός που οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά να αντικαταστήσουν τις παλαιότερες υποδομές τους, τώρα έρχεται και πριμοδοτεί τη νέα αλλαγή...

Και βάζει και υπουργό του με πολιτικό κυνισμό να λέει στον κόσμο ότι “όποιος δεν προσαρμόζεται πεθαίνει”…

Όμως, φίλες και φίλοι, τα κίνητρα “στέγασης” των φοιτητών είναι κυριολεκτικά “όλα τα λεφτά”!

Αλήθεια, τι θα καλύψουν με τα 500 ευρώ χρονιάτικη αύξηση του επιδόματος -για όσους πάλι το δικαιούνται, γιατί δεν το δικαιούνται, παρά λίγοι- όταν τα ενοίκια αυξάνονται πάνω από 1000 – 1500 ευρώ ετησίως;

Τι να πρωτοκαλύψει κανείς απ’ το τεράστιο κόστος σίτισης, ένδυσης, στοιχειώδους αναψυχής ενός φοιτητή;

Για τις υπόλοιπες εξαγγελίες του για τον περιορισμό του κόστους στέγασης, δεν μπορεί κανείς παρά να γελάσει.

Αλήθεια, οι 1000 μισθωμένες κατοικίες απ’ το δημόσιο, θα αλλάξουν το τοπίο; Το πιστεύει κάποιος πραγματικά αυτό;

Για την αναφορά του στο ύψος της golden visa ο κ. Μητσοτάκης πραγματικά κοροϊδεύει, γιατί η βίζα αφορά την αθροιστική ακίνητη περιουσία, αλλά, και σε κάθε περίπτωση, μία απ’ τις αιτίες για την εκτόξευση του κόστους στέγασης, δεν είναι οι golden visa, αλλά οι τουριστικές επενδύσεις που γίνονται σωρηδόν στις πόλεις και η γενική αύξηση του κόστους ζωής.

Δίνει, είπε, 250 ευρώ σε 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή 70 λεπτά τη μέρα. Αλήθεια, με αυτά τα 70λεπτά τη μέρα θα αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα της ακρίβειας;

Περίεργα μαθηματικά… Ας σταματήσουν πια οι κοροϊδίες!

Αντίστοιχα, οι εξαγγελίες για τους αγρότες μόνο ως πρόκληση μπορούν να γίνουν κατανοητές.
Το τεράστιο κόστος των λιπασμάτων και των αγροτικών εφοδίων έχει οδηγήσει τους αγρότες να ελαχιστοποιούν τη χρήση τους, εδώ και δεκαετίες, με αρνητικό αποτέλεσμα στα επίπεδα παραγωγής και κάλυψης των διατροφικών αναγκών της χώρας.

Και τώρα, η κυβέρνηση έρχεται να επιδοτήσει με λιγότερα από 4 ευρώ ανά στρέμμα χρησιμοποιούμενης έκτασης, επιδοτήσεις που τελικά θα καταλήξουν στους εισαγωγείς λιπασμάτων και αγροεφοδίων.

Οι εξαγγελίες για τους συνταξιούχους, επίσης προκαλούν το κοινό αίσθημα.

Αλήθεια, πως είναι δυνατόν ένας πρωθυπουργός, ενός τάχα ευνομούμενου κράτους, να έρχεται και να εξαγγέλλει ως “παροχή” αυτά που τα δικαστήρια επιδίκασαν ως “δικαίωμα” των συνταξιούχων;

Γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι συνταξιούχοι όλη τη προηγούμενη δεκαετία είδαν τις συντάξεις τους πραγματικά να τσεκουρώνονται, με ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ να διαγκωνίζονται για το ποιος θα βάλει το μαχαίρι βαθύτερα.

Ένα μικρό κομμάτι απ’ αυτές τις απώλειες, θεωρήθηκαν απ’ τα δικαστήρια ως παράνομες.
Και έρχεται τώρα με θράσος η κυβέρνηση, αντί να ζητήσει συγνώμη για τη νομικά αποδεδειγμένη, με βάση τους δικούς της κανόνες πλέον αδικία, και αναφέρεται σε “παροχές”!

Τι άλλο να πει κανείς, άραγε;...

Όσο για την περίφημη “νέα αύξηση στον κατώτατο μισθό” που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Κατ΄ αρχάς, για να σχολιάσει κανείς μια αύξηση πρέπει να ξεκινήσει πρώτα απ’ τη βάση σύγκρισης.

Και η αλήθεια είναι ότι ο κατώτατος μισθός δεν επαρκούσε για να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες των εργαζόμενων, πολύ πριν το σημερινό κύμα ακρίβειας.

Τώρα, με το κόστος ζωής, η αγοραστική δύναμη έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά 15 - 20%.
Και ποια είναι η πρόταση της κυβέρνησης; Μια αύξηση που υπολείπεται ακόμα και της τεράστιας αύξησης στο κόστος ζωής.

Εννοείται βέβαια πως χρειάζεται πολύ θράσος, ο πρωθυπουργός να κάνει διαφήμιση του κυβερνητικού έργου στην Παιδεία και την Υγεία.

Για ποια δίχρονη προσχολική αγωγή μιλάει, όταν τα 4χρονα στοιβάζονται σε κοντέινερ, όταν διατηρεί την απαράδεκτη ρύθμιση τα προνήπια να συστεγάζονται με εφήβους 17 χρονών για να βρεθεί λίγος χώρος;

Για ποια σύγχρονα προγράμματα σπουδών, για ποια νέα μαθήματα μιλάει, όταν στα σχολεία μπορεί να μπαίνει κάθε καρυδιάς καρύδι, και να κάνει μαθήματα ανορθολογισμού;

Όσο για τους νέους διορισμούς, που ίσα-ίσα καλύπτουν τις συνταξιοδοτήσεις, να πάει να τα πει στους μαθητές της Γ’ Λυκείου, που ξεκινούν με κενά σε πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα.

Να τα πει στους χιλιάδες αναπληρωτές που μένουν σε κάμπινγκ και κοιμούνται μέσα σε αυτοκίνητα!

Όσο για τη σύνδεση της Παιδείας με τις ανάγκες της οικονομίας, εμείς ρωτάμε: Γιατί τα πτυχία δεν αναβαθμίζονται ως μοναδικό προσόν για την πρόσβαση στο επάγγελμα και γιατί οι νέοι άνθρωποι κυνηγούν συνεχώς και με το χέρι στην τσέπη πιστοποιητικά για μια θέση στον ήλιο;

Για τα διάφορα αμίμητα για την υγεία και τη διαχείριση της πανδημίας, που ξεστόμισε ο πρωθυπουργός τι να πούμε;

Έχει αναρωτηθεί ποτέ πως βιώνει ο λαός τις εξαγγελίες στην καθημερινότητά του;

Με το σφύριγμα της λήξης της πανδημίας, προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων, την ένταση της επιχειρηματικής δράσης, με την υποστελέχωση και την υποχρηματοδότηση, την προώθηση των ΣΔΙΤ, με τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις κλινικών και μονάδων στο πλαίσιο του “νέου ΕΣΥ”, με την ετοιμασία για απογευματινά χειρουργείων επί πληρωμή, με προκλητική στήριξη του ιδιωτικού τομέα;

Και ταυτόχρονα με υγειονομικούς λεηλατημένους, εξουθενωμένους και κακοπληρωμένους!

Ειδικά τώρα τελευταία, το σίριαλ της αντιλαϊκής πολιτικής στην Υγεία έχει νέο επεισόδιο, με τίτλο “ψάξε να βρεις προσωπικό γιατρό”, γιατί αλλιώς μπορεί να μην έχεις πρόσβαση ούτε στις υποτυπώδεις παροχές υγείας!

Φτάνει πια! Έχει έρθει η ώρα να βγάλουμε συμπεράσματα.

Τα τελευταία χρόνια, με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και κάθε συνδυασμό μεταξύ τους, η ψαλίδα κεφαλαίου - εργασίας συνεχώς διευρύνεται.

Ο λαός γίνεται φτωχότερος και για να έρθει η καπιταλιστική ανάπτυξη, για να γίνουν οι πλούσιοι πλουσιότεροι, ενώ στη φάση της κρίσης, ο λαός πληρώνει τα σπασμένα. Κι αυτό συμβαίνει, είτε με περιοριστική, είτε με επεκτατική πολιτική.

Εδώ, στη χώρα μας, πρώτα, με τα μνημόνια, υποστήκαμε ένα μεγάλο κούρεμα του βιοτικού επιπέδου, με άμεση μείωση μισθών, συντάξεων και επιδομάτων και με δραστικές αυξήσεις φόρων.

Με εκείνα, τα περιοριστικά μέτρα των μνημονίων, από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, ο λαός έφαγε ένα κούρεμα του βιοτικού επιπέδου που έφτασε σχεδόν το 40%.

Σήμερα, πάλι οι ίδιοι, πληρώνουμε το “επεκτατικό κούρεμα” του βιοτικού επιπέδου μας. Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια στην καθομιλουμένη, η αύξηση του ενεργειακού κόστους και του κόστους ζωής, κουρεύει ένα ακόμα 20 – 30%.

Το ΚΚΕ με τις θέσεις και τις προτάσεις του δίνει απαντήσεις στα σημερινά αδιέξοδα. Σας παρουσιάζουμε σήμερα 15 συγκεκριμένες προτάσεις του ΚΚΕ:

Για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο άμεσης αξιοποίησης όλων των εγχώριων πηγών ενέργειας, - όπως ο λιγνίτης - με περιβαλλοντικούς όρους κόντρα στις δεσμεύσεις της ΕΕ για την «πράσινη ανάπτυξη» και το εμπόριο ρύπων.
Κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και όλων των συμβάσεων που καθορίζουν τις ρήτρες αναπροσαρμογής.
Απόσυρση της χώρας από τις κυρώσεις της ΕΕ προς τη Ρωσία, που τελικά τις πληρώνει ο λαός, ενώ τμήματα του κεφαλαίου θησαυρίζουν από τη µεταφορά του πανάκριβου αµερικανικού LNG.
Κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ σε πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια.
Γενναία μείωση και πλαφόν στην τιµή του ηλεκτρικού ρεύµατος και του φυσικού αερίου.
Κατάργηση της χρέωσης του χαρατσιού των ΑΠΕ στους λογαριασµούς ρεύµατος.
Καµία διακοπή ρεύµατος σε όσους δεν µπορούν να ανταποκριθούν στους υπέρογκους λογαριασµούς.
Διαγραφή χρεών για τα εργατικά και λαϊκά νοικοκυριά και τους επαγγελµατίες.
Απάντηση στην ακρίβεια μπορεί να δοθεί μόνο με αύξηση του κατώτατου μισθού σύμφωνα με την πρόταση εργατικών σωµατείων, Οµοσπονδιών, Εργατικών Κέντρων για τη νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας.
Επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού για το Δηµόσιο, με επαναφορά της 13ης και 14ης σύνταξης.
Αυξήσεις στις συντάξεις.
Επίδομα ανεργίας στο ύψος του 80% του κατώτατου μισθού για όλους τους ανέργους.
Γενναία μείωση και πλαφόν στις τιμές στα βασικά είδη πλατιάς κατανάλωσης, όπως διατροφής (π.χ. ψωµί, γάλα, άλευρα, έλαια), ένδυσης κ.ο.κ.
Κατάργηση του ΦΠΑ στα βασικά είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης.
Επιδότηση ενοικίου για λαϊκά νοικοκυριά, τους φοιτητές και τις µικρές επιχειρήσεις, διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης και αύξηση της επιδότησης.
Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για τα λαϊκά νοικοκυριά και του Τέλους Επιτηδεύµατος για τους επαγγελµατίες.

Φίλες και φίλοι,

Εμείς, καλούμε τους εργαζόμενους, το λαό της χώρας να σκεφτεί και να βγάλει συμπεράσματα.
Τι μέλλον θέλει; Εποχικές εργασίες, προσωρινή απασχόληση και ορισμένες επιδοτούμενες θέσεις εργασίας; Ανεργία που μονιμοποιείται και πλέον παίρνει χαρακτηριστικά μάστιγας; Εξαναγκασμό σε έναν νέο γύρο μετανάστευσης; Ελαστικές σχέσεις απασχόλησης, με ολοένα και μεγαλύτερη συμπίεση του πραγματικού μισθού;

Τεράστια φορολογία, με άμεσους και έμμεσους φόρους για το λαό; Ακρίβεια, φτώχεια, καταδίκη σε ελλείψεις στη θέρμανση και στα τρόφιμα;

Αυτή η θλιβερή, μίζερη πραγματικότητα έχει όνομα. Είναι ο Καπιταλισμός. Είναι οι δεσμεύσεις στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Αυτό είναι το θλιβερό, μίζερο τοπίο που έχει δημιουργήσει για τον λαό η πολιτική όλων των αστικών κομμάτων όλο το προηγούμενο διάστημα.

Οι μνημονιακές δεσμεύσεις μετατράπηκαν σε μεταμνημονιακές. Και τώρα έρχονται να ολοκληρωθούν με τις νέες δεσμεύσεις του Ταμείου ανάκαμψης και με τις απαιτήσεις που έχει το μεγάλο κεφάλαιο.
Εμείς ως ΚΚΕ θα συνεχίσουμε να επιμένουμε:

Η ανεργία δεν είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων. Το δικαίωμα στη δουλειά, το ίδιο το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ύπαρξη δεν είναι “δώρο” της μιας ή της άλλης κυβέρνησης. Η δουλειά με δικαιώματα και με μισθό που να καλύπτει τις ανάγκες είναι δικαίωμα, όχι παροχή και μάλιστα ψεύτικη.

Το δικαίωμα στη θέρμανση, σε στέγαση και σε τρόφιμα, επιπέδου αντίστοιχου με τις κοινωνικές δυνατότητες, είναι αδιαπραγμάτευτο.

Η ΝΔ σήμερα και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις προσπαθούν να μας πείσουν ότι η κατάσταση, όπου οι πολλοί έχουν όλο και λιγότερα και μια χούφτα επιχειρηματιών έχουν τα πάντα και μας δίνουν φιλοδωρήματα, είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων, ότι είναι το καλύτερο που μπορεί να γίνει σε αυτή τη συγκυρία, όπως τη λένε.

Όμως, το ΚΚΕ θα συνεχίσει να φωτίζει την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι, πως τελικά η αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος, είναι απαράβατος όρος για την ίδια την καπιταλιστική ανάπτυξη, για το καπιταλιστικό και μόνο κέρδος.

Για αυτό και η πάλη του λαού μπορεί να έχει συνέχεια, διάρκεια και προοπτική, μόνο όταν ενταχθεί στη μάχη απέναντι στη στρατηγική του κεφαλαίου και των εκπροσώπων του.

Οι εξαγγελίες της ΔΕΘ φέτος είναι μια ακόμα ευκαιρία για το λαό. Να κάνει ταμείο, να δει ότι το εργατικό – λαϊκό κίνημα, δεν έχει κανένα συμφέρον να επιλέξει τον ένα ή τον άλλο διαχειριστή του καπιταλισμού, τον ένα ή τον άλλο τρόπο αφαίμαξης του λαού.

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που προσπαθεί να τη βγει στη ΝΔ με μια ακόμα πιο επεκτατική διαχείριση θα φέρουν ακόμα μεγαλύτερο πληθωρισμό.

Ο καπιταλιστικός δρόμος εξέλιξης, ανάπτυξης, είναι ο μεγάλος ένοχος πίσω απ’ όλα τα σημερινά προβλήματα του λαού, από την ακρίβεια μέχρι τον πόλεμο. Το σύστημα αυτό είναι καταστροφικό για το λαό σε κάθε εκδοχή του. Και το σάπιο πρόσωπό του γίνεται ολοένα και πιο φανερό, πιο αποκρουστικό.

Γι’ αυτό το ΚΚΕ σήμερα πρωτοστατεί και καλεί τους εργαζόμενους και το λαό να οργανώσουν αποφασιστικά την πάλη τους στην κατεύθυνση της μοναδικής λύσης για τα προβλήματά τους, τον ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, την εργατική εξουσία, τον σοσιαλισμό.

Φίλοι και φίλες

Για άλλη μια φορά, ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη ΔΕΘ, έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να κρύψει τα μεγάλα προβλήματα του λαού της Θεσσαλονίκης κάτω από τα χαλί, παρουσιάζοντας μια ψεύτικη εικόνα ανάπτυξης των υποδομών της πόλης προς όφελος όλων.

Αλλά τα γεγονότα μιλάνε από μόνα τους και η αλήθεια δεν κρύβεται.

Πώς να κρύψει κανείς ότι η Θεσσαλονίκη πνίγεται σχεδόν σε κάθε μπόρα, όπως συνέβη στις αρχές του Σεπτέμβρη και μάλιστα δυο φορές μέσα σε τέσσερις μέρες;

Δρόμοι της πόλης μετατράπηκαν σε ποτάμια ενώ κινδύνευσαν ζωές, όπως του διανομέα που παρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά σε κεντρικό δρόμο της πόλης.

Από τη μια πανηγυρίζουν για τα εκατομμύρια ευρώ, που εξασφαλίζουν για έργα και υποδομές που στηρίζουν τη κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, και από την άλλη όταν μιλούν για την αντιπλημμυρική θωράκιση ψελλίζουν πως “κάνουν ό,τι μπορούν”, πως δεν είναι “επιλέξιμη” η σχετική χρηματοδότηση, τα ρίχνουν στις δυσκολίες της κρίσης ή ανακυκλώνουν κάθε χρόνο ανακοινώσεις για τα ίδια λιγοστά έργα - μπαλώματα.

Ναι, η αλήθεια δεν κρύβεται!

Είναι δυνατόν να πανηγυρίζει ο κ. Μητσοτάκης για το ΜΕΤΡO της Θεσσαλονίκης, το οποίο υποτίθεται ότι ολοκληρώνεται στα τέλη του 2023, κι ενώ έχουν περάσει 16 χρόνια και 6 κυβερνήσεις και οι εργαζόμενοι στο έργο, αλλά και ο λαός της πόλης, τα έχουν δει στην κυριολεξία, όλα;

Από τη διαρκή επιδείνωση των εργασιακών δικαιωμάτων με τελευταίο επεισόδιο τις νέες απολύσεις ένα μήνα πριν, μέχρι τη διόγκωση – αναθεώρηση του κόστους κατασκευής και τις προκλητικές αποζημιώσεις στην ανάδοχο εταιρεία ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από τις κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ.

Για να μην πούμε για την αρχαιολογική ανασκαφή που μετριέται με κριτήριο τα κυβικά χώματος που αφαιρούνται, καταργώντας τον επιστημονικό της χαρακτήρα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις πολύ σημαντικές αρχαιότητες, αλλά και τους εργαζόμενους στις ανασκαφές!

Μήπως είναι καλύτερη η κατάσταση με τις αστικές συγκοινωνίες, τον ΟΑΣΘ δηλαδή;

Τι πιο αποκαλυπτικό από το γεγονός, ότι τον Αύγουστο έμεινε περιοχή της πόλης, συγκεκριμένα η Άνω Πόλη, χωρίς συγκοινωνία, γιατί χάλασε και το τελευταίο λεωφορείο που την εξυπηρετούσε;

Κι όμως ενώ η πόλη της Θεσσαλονίκης εξακολουθεί να μη διαθέτει ένα ολοκληρωμένο σύστημα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, η κυβέρνηση προωθεί το έργο της υπερυψωμένης λεωφόρου – flyover πάνω από την υφιστάμενη Περιφερειακή Οδό, χωρίς καμιά δέσμευση ότι δεν θα επιδεινωθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης κατά την περίοδο κατασκευής.

Ένα έργο πανάκριβο, που προωθείται με ΣΔΙΤ και θα το χρυσοπληρώσει πραγματικά ο λαός μας.

Ταυτόχρονα ετοιμάζεται νέο “δωράκι” για το λαό όλης της Βόρειας Ελλάδας με την ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας Οδού και τις αναμενόμενες μεγάλες αυξήσεις στα διόδια.

Όλα αυτά και άλλα πολλά, έχουν τη σφραγίδα της πολιτικής υπέρ του κεφαλαίου που βάζουν διαδοχικά όλες οι κυβερνήσεις.

Επιβαρύνουν άμεσα και έμμεσα την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, την ποιότητα ζωής του λαού.
Το ΚΚΕ έχει στο επίκεντρο των προτάσεων και πρωτοβουλιών του όλα τα κρίσιμα ζητήματα, τα οποία, ακόμα μια φορά, απουσίασαν επί της ουσίας από τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης και άλλων παραγόντων και πολιτικών κομμάτων στη ΔΕΘ.

Γιατί κρίσιμα ζητήματα είναι:

Η ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική, αντιπυρική, αντισεισμική προστασία, με βάση έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, έτσι ώστε να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα, κατεστραμμένες υποδομές και περιουσίες.
Κρίσιμο ζήτημα είναι ένα πρόγραμμα ανάπτυξης σχολικής και φοιτητικής στέγης χωρίς ΣΔΙΤ, που να καλύπτει τις μεγάλες ανάγκες της περιοχής. Να μην υπάρχουν σήμερα μαθητές σε κοντέινερ. Να μην κλείνουν πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και τμήματα, επειδή γεμίζουν με νερά από τις νεροποντές. Αυτά λείπουν από τις σχολές και όχι ΜΑΤ και πανεπιστημιακή αστυνομία που εγκατέστησε η κυβέρνηση.
Κρίσιμο ζήτημα είναι το μέλλον του μοναδικού πνεύμονα της πόλης, του Σέιχ Σου. Παίζουν με τη φωτιά, όσο περιορίζονται σε παρεμβάσεις που στοχεύουν μόνο στον περιορισμό των απωλειών στις παρυφές της πόλης στην περίπτωση πυρκαγιάς. Η φετινή πυρκαγιά, αλλά και η προπέρσινη μπορεί να αντιμετωπίστηκαν έγκαιρα, όμως χτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου. Η ολοκληρωμένη προστασία, διαχείριση και οικολογική ανόρθωση του περιαστικού δάσους δεν παίρνει άλλη αναβολή.
Κρίσιμο ζήτημα είναι η προστασία από τη βιομηχανική ρύπανση και τη δυσοσμία, που συνεχίζουν να “κόβουν την ανάσα”, με εμβληματικό παράδειγμα την κατάσταση στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Το ίδιο και η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, με επίκεντρο την ανακύκλωση και ανατροπή της πολιτικής που την εμπορευματοποιεί και επιλέγει την καρκινογόνα καύση.
Για αυτά αγωνίζονται εξάλλου δεκάδες σωματεία και φορείς, έχοντας αντιμέτωπους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, που σημειώνουν ρεκόρ κερδοφορίας, παίζοντας με τις ζωές των κατοίκων και παριστάνουν τους προστάτες του περιβάλλοντος, με τις πλάτες της στρατηγικής της “Πράσινης Ανάπτυξης” της ΕΕ, των διαδοχικών κυβερνήσεων και της Περιφέρειας.
Κρίσιμο ζήτημα είναι επίσης η αναβάθμιση των υφιστάμενων και η ανάπτυξη νέων ελεύθερων χώρων, χώρων πρασίνου, αναψυχής για το λαό.
Την ίδια ώρα όμως, με την υπογραφή των κυβερνήσεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, της διοίκησης του Δήμου και της Περιφέρειας, η Θεσσαλονίκη αποκτά, αντί για έναν πραγματικό πνεύμονα πρασίνου, που τόσο έχει ανάγκη, ένα νέο επιχειρηματικό κέντρο που θα χρηματοδοτηθεί άμεσα ή έμμεσα από τον ίδιο το λαό -είτε δηλαδή με ΣΔΙΤ, είτε με ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης, είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Όμως, οι εργαζόμενοι και η νεολαία της περιοχής έχουν ανάγκη από τη μετατροπή όλου του χώρου της ΔΕΘ σε πάρκο, με δυνατότητα για αθλητικές – πολιτιστικές δραστηριότητες και πολλαπλές χρήσεις.
Έχουν ανάγκη την εξέταση της αντιπλημμυρικής προστασίας της ευρύτερης περιοχής του κέντρου της Θεσσαλονίκης και την ένταξη του χώρου της ΔΕΘ στο σχέδιο πολιτικής προστασίας ως χώρου συγκέντρωσης πληθυσμού σε περίπτωση σεισμού.
Ταυτόχρονα, επιδιώκουμε την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής της ΔΕΘ όπως αναφερθήκαμε και πέρσι αναλυτικά μέσα από απομάκρυνση δραστηριοτήτων όπως το ΝΑΤΟϊκό Στρατηγείο και το συνολικό ανασχεδιασμό της.
Κρίσιμο ζήτημα είναι η ύπαρξη επαρκών και σύγχρονων υποδομών αθλητισμού για την ανάπτυξη μαζικού λαϊκού αθλητισμού, για να βρει διέξοδο η νεολαία και να στηριχθούν πραγματικά οι αθλητικοί σύλλογοι, και να μην κρύβεται αυτή η άσχημη κατάσταση πίσω από προεκλογικές αναφορές σε γήπεδα που, όπως έχουμε δει και σε άλλες περιπτώσεις, προετοιμάζουν την παροχή ζεστού χρήματος σε επενδυτές.

Έτσι αντιλαμβάνεται το ΚΚΕ την αναβάθμιση και ανάπτυξη των ελεύθερων χώρων, υποδομών, του δημόσιου χώρου γενικότερα.

Με τον ίδιο τρόπο βάζουμε στο επίκεντρο τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, για την αξιοποίηση προς όφελος του λαού και της νεολαίας του παραλιακού μετώπου και με αυτό το σκοπό πρέπει να σχεδιάζονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις.

Κάτι που φυσικά βρίσκεται στον αντίποδα του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το παραλιακό μέτωπο, που προετοιμάζει το έδαφος για να βρουν εκεί κερδοφόρα διέξοδο λιμνάζοντα κεφάλαια και για την εφαρμογή του θα κατευθυνθούν περί τα 500 εκατ. € σε επιχειρηματικούς ομίλους.

Από την ίδια σκοπιά, οι δυνάμεις του ΚΚΕ πρωτοστατούν στη διεκδίκηση της απόδοσης των χώρων των πρώην στρατοπέδων μέσα στη πόλη, στα δυτικά αλλά και στα ανατολικά, όπως το στρατόπεδο Κόδρα και το παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς, που ρημάζουν για χρόνια και ταυτόχρονα, τα εποφθαλμιούν διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Βέβαια, για όλα αυτά δεν φτάνει μόνο η οργανωμένη μαχητική διεκδίκηση για να ακυρωθεί ο συγκεκριμένος σχεδιασμός έργων και υποδομών, οι πολιτικές επιλογές αστικών κομμάτων και διοικήσεων στην Τοπική Διοίκηση.

Αλλά, τελικά, χρειάζεται αμφισβήτηση του ίδιου του καπιταλιστικού δρόμου, που ιεραρχεί υποδομές με γνώμονα κυρίως την άμεση και έμμεση στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων και αφήνει μονίμως ανικανοποίητες τις μεγάλες κοινωνικές ανάγκες του εργαζόμενου λαού.

Όσο ακολουθείται αυτός ο αδιέξοδος δρόμος, όχι το 2030, όπως προπαγανδιστικά αναφέρει η κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά ούτε το 2.300 δεν θα ικανοποιηθούν οι πραγματικές ανάγκες του λαού της Θεσσαλονίκης.

Και αυτό γιατί μπαίνει εμπόδιο το κέρδος των λίγων, που υπαγορεύει συγκεκριμένα, πού θα κατευθυνθούν τα χρήματα, πώς θα ιεραρχηθούν τα έργα και πότε θα τελειώσουν. Και όσα πραγματοποιούνται, τα χρυσοπληρώνουν οι εργαζόμενοι, τόσο κατά την περίοδο κατασκευής τους, όσο και κατά την περίοδο λειτουργίας τους.

Φίλες και φίλοι

Έχει αποδειχτεί πως, όταν οι κυβερνώντες μιλούν -και πολλές φορές εκβιάζουν- για την ανάγκη κυβερνητικής “σταθερότητας”, όπως κάνει τώρα ο κ. Μητσοτάκης, στην πραγματικότητα ανησυχούν μη τυχόν και διαταραχθεί η σταθερότητα και ένταση της αντιλαϊκής πολιτικής τους, η οποία σταθερά και μόνιμα σαρώνει τα δικαιώματα του λαού για τα κέρδη των λίγων.

Τις ίδιες βέβαια ανησυχίες έχει και ο ΣΥΡΙΖΑ, για αυτό και ο κ. Τσίπρας όπου βρεθεί και όπου σταθεί, αναμασά τα περί διασφάλισης της “κοινωνικής συνοχής”. Στην πραγματικότητα, δίνει σήμα στο κεφάλαιο ότι “εδώ είμαι εγώ να την εγγυηθώ, όπως άλλωστε έκανα στην προηγούμενη κυβερνητική μου θητεία”.

ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, και από κοντά και το ΠΑΣΟΚ, θέλουν το λαό θεατή, μια ζωή στην αναμονή, να παρακολουθεί με σταυρωμένα χέρια, να μεγαλώνει η αστάθεια και η ανασφάλεια στη ζωή του για χάρη της πολιτικής σταθερότητας που έχουν ανάγκη οι λίγοι, οι εκμεταλλευτές του λαού για τα δικά τους συμφέροντα.

Τα έχουν πει και τα επαναλαμβάνουν και από το βήμα της ΔΕΘ. “Προσοχή”, λέει η ΝΔ, “μη γυρίσουμε πίσω” και εννοεί να μη γυρίσουμε πίσω στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ. “Να φύγουν αυτοί”, λέει με τη σειρά του ο ΣΥΡΙΖΑ και εννοεί την κυβέρνηση της ΝΔ, ή πιο σωστά την κυβέρνηση της ΝΔ με τον Μητσοτάκη. Αλλά, δε λένε, για παράδειγμα, πως η ΝΔ έπιασε το αντιλαϊκό νήμα από εκεί που το άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ και το πήγε ακόμα παραπέρα. Αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ με τη σειρά του, για να μην κοπεί το νήμα της αντιλαϊκής πολιτικής στήριξε, ψήφισε όλα τα κρίσιμα αντιλαϊκά νομοσχέδια της κυβέρνησης, μαζί φυσικά με το ΠΑΣΟΚ.

Για να είμαστε λοιπόν ειλικρινείς! Το εύκολο είναι να ζητάς να φύγει μια αντιλαϊκή κυβέρνηση, ή να μην έρθει μια άλλη. Το δύσκολο, αλλά ταυτόχρονα και το πιο κρίσιμο για το λαό, είναι να παλέψει ο λαός για να “φύγουν”, δηλαδή να καταργηθούν, όλοι οι αντεργατικοί αντιλαϊκοί νόμοι.

Και το κυριότερο να ανοίγεις το δρόμο για να απαλλαγείς από όλες τις αντιλαϊκές κυβερνήσεις.
Και μια και μιλάμε για κατάργηση των αντιλαϊκών νόμων, ο κατάλογος είναι ατέλειωτος.

Αλλά μιας και πολύ συζήτηση γίνεται - και σωστά- για τις παρακολουθήσεις και τις υποκλοπές, με αφορμή την άθλια και απαράδεκτη υπόθεση παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

Ποιος όμως μιλάει για αυτά; Ποιος; Ο ΣΥΡΙΖΑ που σκίζει τα ρούχα του ή το ΠΑΣΟΚ που το έχει λουστεί, μιλάνε σήμερα για την κατάργηση όλου του σκοτεινού και επικίνδυνου θεσμικού πλαισίου για τις παρακολουθήσεις και τις υποκλοπές; Κανείς δεν μιλάει.

Γιατί όλοι τους, είτε ψήφισαν, είτε στήριξαν, είτε ανέχτηκαν όλο αυτόν τον βούρκο από νόμους, οδηγίες και κανονισμούς της ΕΕ, που στην ουσία βάζουν στο στόχαστρο τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του λαού.

Αυτά που ενώνουν σήμερα, τη ΝΔ, τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ αλλά και τα άλλα αστικά κόμματα, είναι πολύ περισσότερα, από αυτά που τους χωρίζουν. Και μια χαρά θα μπορούσαν να φτιάξουν την επόμενη αστική κυβέρνησή τους, και αριθμητικά και κυρίως πολιτικά, αν αυτό το απαιτήσει το κεφάλαιο και οι σύμμαχοί του.

Κι αυτό το ξέρει και το παραξέρει και ο κ. Μητσοτάκης που μίλησε για το σχηματισμό μιας κυβέρνησης, την οποία την χαρακτήρισε ως “πολιτική – τερατογένεση”, χώνοντας με κουτοπονηριά μέσα και το ΚΚΕ!

Ο κ. Μητσοτάκης ξέρει - κι αυτό θέλει να κρύψει από το λαό - πως τα τέρατα που ψάχνει, υπάρχουν εκεί που βρίσκεται ο ίδιος και το κόμμα του, μαζί με τα άλλα αστικά κόμματα δηλαδή, μέσα στο σάπιο σύστημα που υπηρετούν παρέα.

Αλλά πώς αλλιώς να δουλέψει τον κόσμο που ακόμα τον ακολουθεί; Πώς να δουλέψει το εκβιαστικό του δίλημμα;

Λες και ο κόσμος καίγεται για το δίλημμα των δύο+ καρεκλοκένταυρων: “Μητσοτάκης ή Τσίπρας”!
Για να μην πούμε ότι είναι βαθιά γελασμένοι και οι μεν και οι δε, ότι με τέτοια «διλήμματα» θα συσπειρώσουν τους - ήδη αποσυσπειρωμένους- ψηφοφόρους τους.

Το λέμε και από αυτό εδώ το βήμα:

Αφήστε λοιπόν όλοι σας, έξω από τα βρώμικα παιχνίδια σας, το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ, το ξέρετε καλά, όπως το ξέρει και όλος ο ελληνικός λαός, δεν πρόκειται, όχι να σας στηρίξει, αλλά ούτε και να σας ανεχτεί σε μία τέτοια κυβέρνηση της συμφοράς για το λαό, όπως δεν το έκανε όλα αυτά τα χρόνια.

Ακόμα κι όταν εμφανιζόντουσαν διάφοροι ως “άτρωτες, άσπιλες και αμόλυντες παρθένες της αλλαγής και των ανατροπών”, πριν τους γνωρίσει από την καλή και την ανάποδη η λαϊκή πλειοψηφία με τις αλλεπάλληλες “κωλοτούμπες” τους στην κατηφόρα του συστήματος.

Κι αν σήμερα εδώ σ’ αυτή τη χώρα, υπάρχουν ζωντανές δυνάμεις στο εργατικό κίνημα, που κάθε μέρα πολλαπλασιάζονται συνεχώς, είναι γιατί υπάρχει ένα Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, που πήγε κόντρα στο ρεύμα. Χωρίς να υπολογίζει κανένα κόστος, ούτε στήριξε, ούτε ανέχτηκε καμιά αντιλαϊκή κυβέρνηση. Ούτε κι αυτή που ερχόταν από τα “αριστερά” για να στρίψει τελικά “δεξιά”.
Καμιά αναμονή λοιπόν, δεν πρέπει να δείξει ο λαός μας! Καμιά ανοχή! Γιατί δεν έχει πλέον καμιά αντοχή!

Ο ίδιος ο λαός μπορεί και πρέπει να γίνει ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων! Με ενιαίο πανελλαδικό αγώνα. Με προετοιμασία και οργάνωση “από τα κάτω”.

Με εστίες αντίστασης και μέτωπα πάλης σε κάθε κλάδο, σε κάθε χώρο δουλειάς και σπουδών, σε κάθε πόλη, γειτονιά και χωριό.

Αυτό που χρειάζεται σήμερα για να ξαναγεννηθεί η ελπίδα και η αισιοδοξία είναι ένα νέο αγωνιστικό ξεκίνημα, με το ΚΚΕ μπροστά, δυνατό.

Ενάντια στην ενεργειακή φτώχεια κι ακρίβεια,
Ενάντια στην λεγόμενη “πράσινη μετάβαση” των χρηματιστηρίων της ενέργειας,
Ενάντια στην αφαίμαξη των εργαζομένων και της περιβαλλοντικής καταστροφής,
Ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την – με κάθε τρόπο – συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτόν,
Ενάντια στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που χρυσοπληρώνει ο ελληνικός λαός με τις πολεμικές δαπάνες σήμερα και που θα καταλήξει να τον πληρώνει και με το αίμα των παιδιών του αύριο.
Αυτό που επείγει είναι να ενισχυθεί το αγωνιστικό πνεύμα μέσα στην εργατική τάξη και όλο το λαό, σε συμπόρευση με το ΚΚΕ, παντού σε όλες τις μάχες και στις εκλογές. Γιατί μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό και γι αυτό χρειάζεται ΚΚΕ πολύ πιο δυνατό.

Σας καλούμε όλους και όλες σε συμπόρευση μαζί μας στις ερχόμενες βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν το αργότερο έως τον Ιούνη του 2023. Στις ερχόμενες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές που θα γίνουν τον Οκτώβρη του 2023.

Σε κάθε μάχη, σε κάθε διαδήλωση, σε κάθε απεργία, σε κάθε συγκέντρωση, σε κάθε συναυλία ή συναυλία πολιτιστικής ανάτασης, σε κάθε Συνέδριο ή Συνέλευση Σωματείου, Συλλόγου, Εργατικού Κέντρου, Ομοσπονδίας, παντού, όπου χτυπά η καρδιά του αγωνιστή και περήφανου λαού μας!»

Προκόπης Παυλόπουλος: «Ελληνική Γλώσσα και Ελληνικός Πολιτισμός»* - Στο 20ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου των Ελληνίδων, στην Καλαμάτα.

Για την Ελληνική Γλώσσα και τον Ελληνικό Πολιτισμό μίλησε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, στο 20ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου των Ελληνίδων, στην Καλαμάτα.

Στο 20ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου των Ελληνίδων στην Καλαμάτα, μίλησε ο Προκόπης Παυλόπουλος, τέως Προέδρου της Δημοκρατίας Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ο οποίος για την «Ελληνική Γλώσσα και Ελληνικός Πολιτισμός»*. Το Συνέδριο διοργάνωσε το Λύκειο των Ελληνίδων Καλαμάτας σε συνεργασία με το Τμήμα Φιλολογίας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με θέμα: «Ελληνικότητα και Ρωμιοσύνη: Η μακρά διαμόρφωση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας μέσα από τη σύγκρουση δύο οραμάτων».

Σημεία ομιλίας στο 20ό Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου των Ελληνίδων που διοργάνωσε το Λύκειο των Ελληνίδων Καλαμάτας σε συνεργασία με το Τμήμα Φιλολογίας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

με θέμα:

«Ελληνικότητα και Ρωμιοσύνη: Η μακρά διαμόρφωση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας μέσα από τη σύγκρουση δύο οραμάτων»

Πρόλογος

Η «σύλληψη» και κατανόηση του Ελληνικού Πολιτισμού, από τις καταβολές του ως σήμερα, πάντοτε ως δημιουργήματος του ελεύθερου Αρχαίου Πνεύματος, δίχως την συσχέτισή του με την Ελληνική Γλώσσα αναδεικνύονται άκρως ελλιπείς.

Α. Για την ακρίβεια, η άρρηκτη σύνδεση του Ελληνικού Πολιτισμού με την Ελληνική Γλώσσα προκύπτει, κατά κύριο λόγο, εκ του ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται, εξ’ υπαρχής, Πολιτισμός ιδίως του γραπτού λόγου. Πολλώ μάλλον όταν η περίοδος, οπωσδήποτε υπαρκτή, της «προφορικότητάς» του ήταν και σύντομη και άνευ ουσιαστικής πολιτισμικής «παραγωγής». Συγκεκριμένα, ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι Πολιτισμός του γραπτού λόγου πρωτίστως, και κατά κύριο λόγο, υπό την έννοια ότι συνιστά το αποτέλεσμα της γραπτής διατύπωσης και αποτύπωσης των κάθε είδους -και ιδίως των μεγάλων- πνευματικών δημιουργημάτων και κατακτήσεων που τον απαρτίζουν. Ο γραπτός λόγος όμως είναι -γενικώς και όχι μόνο στο πλαίσιο της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού- και το μέσο, με το οποίο η γλώσσα πορεύεται στην αιωνιότητα. Άρα στην βάση του γραπτού λόγου είναι η γλώσσα.

Β. Κατά τούτο δε η γλώσσα, πριν καταστεί μέσο εξωτερίκευσης της σκέψης και, επέκεινα, μέσο επικοινωνίας με τρίτους δια της διάδοσής της κυρίως μέσω του γραπτού λόγου, είναι, προηγουμένως και αναποδράστως, το μέσο δημιουργίας και διαμόρφωσης της σκέψης. Με άλλες λέξεις αυτή η «ενδοσκοπική» θεώρηση της γλώσσας, ως δημιουργού της σκέψης, εμφανίζει οιονεί «αρχετυπικά» χαρακτηριστικά, δοθέντος ότι δίχως την δημιουργία και την διαμόρφωση της σκέψης μέσω της γλώσσας, είναι ουσιαστικώς αδύνατη και αδιανόητη η «εξωτερίκευσή» της, βεβαίως κατά τον προορισμό της. Δηλαδή προκειμένου να καταστεί, δια της επικοινωνίας που αυτή καθιστά εφικτή, «κτήμα» τρίτων.

Ι. Ο Ελληνικός Πολιτισμός ως Πολιτισμός του γραπτού λόγου

Εκ προοιμίου, και προς άρση κάθε παρανόησης (βλ., αντί άλλης παραπομπής, Ιωάννη Καζάζη, «Λόγος για την Ελληνική Γλώσσα, Λόγος για την Ελληνική Παιδεία», Θεσσαλονίκη, 2016), πρέπει να διασαφηνισθεί ευκρινώς ότι γλώσσα και πολιτισμός -επομένως η Ελληνική Γλώσσα και ο Ελληνικός Πολιτισμός- είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις, αφού και οι δύο πέρασαν από την φάση της προφορικότητας στην φάση της γραπτής έκφρασης.

Α. Ο γραπτός λόγος

Όμως είναι ιστορικώς αποδεδειγμένο το γεγονός πως η ριζική «μετάλλαξη» -πάντοτε προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής πνευματικής δημιουργίας- της Ελληνικής Γλώσσας, αφότου άρχισε να γράφεται, «συμπαρέσυρε» και τον Ελληνικό Πολιτισμό:

1. Το Ελληνικό Λεξιλόγιο του Πολιτισμού -ήτοι, στην πραγματικότητα, το «Ελληνικό Εννοιολογικό», που δημιουργήθηκε για όλο το φάσμα των Γραμμάτων, των Τεχνών, των Επιστημών και της Φιλοσοφίας- επέφερε την πλήρη «μετάλλαξη», προς την ίδια κατεύθυνση, και του συνόλου του Ελληνικού Πολιτισμού.

2. Αυτή η, άκρως θετική για τον Πολιτισμό, «μετάλλαξη» της Ελληνικής Γλώσσας της έδωσε και την δυνατότητα -θάλεγε κανείς το «προνόμιο», αν αναλογισθούμε ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη με κάθε γλώσσα, άρα δεν είναι συστατικό στοιχείο κάθε γλώσσας, αλλά μόνον εκείνων που έχουν την «έφεση» διαμόρφωσης αυθεντικής πολιτισμικής «παραγωγής»– να υπερβεί τα όρια του χώρου, εντός του οποίου την ομιλούσαν. Και να έλθει, συνακόλουθα, σ’ επαφή με άλλες γλώσσες, επέκεινα δε με άλλα κοινωνικά σύνολα, εντελώς διαφορετικής γλωσσικής ιδιοσυστασίας.

Β. Η «εκφραστική διαχρονία» της Ελληνικής Γλώσσας

Επειδή δε με αυτή την εκδοχή της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού ήλθαν σ’ επαφή οι Λατίνοι και, μέσω αυτών, η Δύση γενικότερα, δικαιολογημένα επιφανείς ειδικοί Ελληνιστές χαρακτηρίζουν τις Νεολατινικές και τις λοιπές Ευρωπαϊκές γλώσσες «κρυπτοελληνικές» και, κατ’ επέκταση, τον Δυτικό Πολιτισμό «κρυπτοελληνικό».

1. Πραγματικά, η Ελληνική Γλώσσα, ως γραπτή γλώσσα, άφησε ανεξίτηλα αποτυπωμένη την «σφραγίδα» της πάνω στην Λατινική. Και δι’ αυτής, πάνω στις Νεολατινικές όπως και πάνω στις Γερμανικές και τις Σλαβικές γλώσσες, που γνώρισαν την Ελληνική Γλώσσα δια της εξ αυτής μετάφρασης σ’ εκείνες των Ιερών Βιβλίων. Και στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι και μόνο το γεγονός πως τα Ιερά Βιβλία -τεράστιας σημασίας από πλευράς επίδρασης σ’ ένα εξαιρετικά ευρύ και πολυσύνθετο αναγνωστικό κοινό- διατυπώθηκαν, μετά την αρχική «πηγή» τους, στην Ελληνική Γλώσσα, αναδεικνύει, δίχως αμφιβολία, την εξαιρετική εκφραστική δύναμη, από κάθε έποψη, της τελευταίας.
2. Όπως ήταν αναμενόμενο, ακριβώς λόγω και της κατά τ’ ανωτέρω «διεισδυτικότητας» της Ελληνικής Γλώσσας, τα στοιχεία της «διαχύθηκαν» σε άλλες, όπως οι προαναφερόμενες, κατ’ εξοχήν στο πεδίο της Επιστήμης και της Λογοτεχνίας. Και μάλιστα η ώθηση μιας τέτοιας «διάχυσης» ήταν τόση, ώστε η διάρκεια της αντίστοιχης επιρροής της Ελληνικής Γλώσσας υπήρξε εξαιρετικά μακρά, σε σημείο που να δεχόμαστε σήμερα πως η παρουσία της στα λοιπά ως άνω γλωσσικά πεδία ουδέποτε διεκόπη ως τις μέρες μας. Ούτε, βεβαίως, υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται να διακοπεί στο μέλλον. Το φαινόμενο δε τούτο αποδίδει αυτό, το οποίο θα μπορούσαμε, δίχως υπερβολή, ν’ αποδώσουμε με τον όρο της «εκφραστικής διαχρονίας» της Ελληνικής Γλώσσας.

Γ. Η «γοητεία» του κειμένου

Για την συμπλήρωση της εν προκειμένω ανάλυσης είναι ανάγκη να προστεθεί και τούτο: Εξασφαλίζοντας στην Ελληνική Γλώσσα την γραπτή της μορφή, ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός έδωσε στους «κοινωνούς» του, μεταξύ άλλων, και:

1. Την ικανότητα να εξετάζουν το ίδιο γραπτό έργο πολλές φορές, ώστε να δημιουργηθεί έτσι η έννοια του «κειμένου», ως οντότητας ανεξάρτητης από τα συμφραζόμενα και τις συνθήκες παραγωγής του. Με τον τρόπο αυτό το «κείμενο» αποκτά την ικανότητα να «ταξιδεύει» αυτοτελώς και ν’ ασκεί την ανάλογη επιρροή του μέσα στον χρόνο.
2. Την ικανότητα να «συγκρίνουν» μεταξύ τους τα κείμενα και τμήματα των κειμένων -έως τις έσχατες μονάδες τους, μετά την σταδιακή κατάτμησή τους, τις «λέξεις»- καθιστώντας έτσι δυνατή την σύλληψη της «γραμματικής», ως «τέχνης» συνδυασμού των λέξεων σ’ ευρύτερες νοηματικές μονάδες, ακόμη και εκτός των «συμφραζομένων».
3. Την ικανότητα να συλλάβουν και ν’ αναγάγουν σ’ ένα είδος «επιστήμης» την «Λογική». Δηλαδή τις «λογικές» σχέσεις μεταξύ των εννοιών και των προτάσεων του γραπτού λόγου, ως μια «τέχνη» αφηρημένη, ανεξάρτητη ιδίως από τα συμφραζόμενά της.

ΙΙ. Η καταξίωση της Ελληνικής Γλώσσας

Περαιτέρω, η «τελειότητα» -στο μέτρο που της αναλογεί σε σχέση με τις λοιπές- της γλώσσας κρίνεται, δίχως αμφιβολία, από την δύναμή της να συμβάλλει στην όσο το δυνατόν πληρέστερη και ολοκληρωμένη δημιουργία και σύνθεση της σκέψης. Με τρόπο ώστε παίρνοντας η τελευταία την μορφή της Γνώσης και, έπειτα, της «Σοφίας», ήτοι της Επιστήμης, να δώσει στην γλώσσα την δυνατότητα της επικοινωνίας με τρίτους, άρα να της επιτρέψει να «χαράξει» τον δρόμο γέννησης Πολιτισμού.

 
Α. Η σαφήνεια της σκέψης και της έκφρασης

Και ακόμη τούτο, σύμφωνα με τα όσα προεκτέθηκαν: 

1. Εκείνος που δεν έχει πραγματική και ουσιαστική γνώση της γλώσσας δεν μπορεί να δημιουργήσει και να διαμορφώσει με πληρότητα τις σκέψεις του ούτε, επομένως, να τις μεταδώσει προς τρίτους, κατά τρόπο σύμφωνο με τις απαιτήσεις της Γνώσης και της Επιστήμης. Και τούτο διότι, κατ’ ακολουθία των όσων ήδη επισημάνθηκαν, η γλώσσα είναι ο κατ’ εξοχήν «οδηγός» της σκέψης, έως ότου αποκτήσει την πληρότητα που αναλογεί στον ανθρώπινο συλλογισμό και διαλογισμό. Άρα ο σκεπτόμενος ασαφώς εκφράζεται, οιονεί νομοτελειακώς, ασαφώς.
2. Αυτή δε η ασάφεια «υποβαθμίζει» -κατά κάποιον τρόπο, και πάντοτε ως προς τον συγκεκριμένο σκεπτόμενο- την λειτουργικότητα της γλώσσας. Διότι υπ’ αυτές τις συνθήκες η γλώσσα δεν έχει την δυνατότητα να του «μεταδώσει» το σύνολο των εγγενών της εκφραστικών πλεονεκτημάτων. Και το μεγαλείο της Ελληνικής Γλώσσας έγκειται, πρωτίστως, ακριβώς στην ανεπανάληπτη, μέσα στην ανά τις χιλιετίες αδιάλειπτη πορεία της, δύναμή της να συμβάλλει στην πλήρη και ολοκληρωμένη δημιουργία και διαμόρφωση της σκέψης. Με άλλες λέξεις η Ελληνική Γλώσσα, οιονεί «εκ φύσεως», διαθέτει το μείζον πλεονέκτημα της διευκόλυνσης της σκέψης όχι μόνο στο επίπεδο της διαμόρφωσής της αλλά και στο επίπεδο της έκφρασής της. Γεγονός που σημαίνει ότι εκείνος, ο οποίος την γνωρίζει επαρκώς μπορεί, ακόμη και αν το διανοητικό του επίπεδο στέκεται αρχικώς εμπόδιο προς τούτο, να σκέπτεται με περισσότερη σαφήνεια και, άρα, να εκφράζεται με μεγαλύτερη σαφήνεια.
3. Το ότι η Ελληνική Γλώσσα διευκόλυνε, κατά τ’ ανωτέρω, τα μέγιστα την εν γένει σκέψη και την διάδοσή της οφείλεται, εν πολλοίς, και στον τρόπο, με το οποίο οι Προσωκρατικοί αλλά και, στην συνέχεια, η πλειονότητα των Αρχαίων Ελλήνων Φιλοσόφων «μεταχειρίσθηκαν» την γλώσσα κατά την διαμόρφωση της πνευματικής τους «παραγωγής».

α) Κατ’ ακρίβεια, η φιλοσοφική σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα -πάντα βεβαίως κατά κανόνα- χρησιμοποίησε την Ελληνική Γλώσσα έτσι ώστε το νόημα μιας λέξης ή μιας πρότασης να προσδιορίζεται όχι τόσο με τον τρόπο, με τον οποίο «απεικονίζει» την πραγματικότητα. Αλλά, πολύ περισσότερο, με τον τρόπο χρήσης του στο συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς, εντός του οποίου λειτουργεί εκφραστικώς. Και τούτο διότι, κατά την ρήση του Αντισθένους «ἀρχή σοφίας ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις», η φιλοσοφική σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα -επαναλαμβάνεται, κατά κανόνα- ουδέποτε επικεντρώθηκε αποκλειστικώς στην διερεύνηση του νοήματος της γλώσσας. Αντιθέτως, η νοηματική προσέγγιση των λέξεων και των προτάσεων αποτελούσε το μέσο, για να διευκολυνθεί το θεμελιώδες αντικείμενο της φιλοσοφικής έρευνας, που ήταν πρωτίστως ο καθορισμός του περιεχομένου των υπό έρευνα εννοιών σε σχέση με τα πράγματα, στα οποία αυτές αναφέρονται.

β) Το πόσο «προωθημένη» ήταν εν προκειμένω, για την εποχή εκείνη, η φιλοσοφική σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα προκύπτει, οπωσδήποτε με όλες τις επιφυλάξεις μιας τέτοιας αναλογίας, και από το εξής: Ο κορυφαίος σύγχρονος φιλόσοφος Ludwig Josef Johann Wittgenstein, στην περίφημη πρώτη «Πραγματεία» του, το «Tractatus Logico–Philosophicus» (1922), υιοθέτησε την λεγόμενη «απεικονιστική» θεώρηση της γλώσσας. Ήτοι εκείνη, κατά την οποία η λέξη έχει νόημα μόνον όταν «απεικονίζει» πιστώς και, επέκεινα, αποδίδει πιστώς τα πράγματα και την πραγματικότητα. Κάτι το οποίο συναντάμε και στον «Κρατύλο» του Πλάτωνος, όπου επιχειρήθηκε μια αναίρεση της προαναφερόμενης ρήσης του Αντισθένους περί της «αρχής της σοφίας». Πολύ αργότερα ο Wittgenstein, στην συλλογή του «Philosophical Investigations» –η οποία, σημειωτέον, εκδόθηκε ολοκληρωμένη το 1953, ήτοι μετά τον θάνατό του που επισυνέβη το 1951-αναίρεσε τις προμνημονευόμενες θέσεις του περί της γλώσσας. Για να καταλήξει οριστικά στο συμπέρασμα -στο οποίο, κατά τα προλεχθέντα, είχε οδηγηθεί προ αιώνων η φιλοσοφική σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα- πως το νόημα μιας λέξης ή μιας πρότασης καθορίζεται όχι από την δυνατότητά τους ν’ «απεικονίζουν» τα πράγματα και την πραγματικότητα αλλά από τον τρόπο χρήσης τους μέσα στο ad hoc κάθε φορά πλαίσιο συλλογιστικής αναφοράς.

Β. Ελληνική Γλώσσα και Παιδεία

Η Ελληνική Γλώσσα υπήρξε όχι μόνο το μέσο επικοινωνίας ενός Λαού ή και ενός Έθνους γενικότερα. Αλλά το όργανο διαμόρφωσης της Παιδείας, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα του Ελληνικού Πολιτισμού, από την γέννησή του ως την σύγχρονη εξέλιξή του, λόγω του ότι, σύμφωνα με τις επόμενες σκέψεις, η Ελληνική Γλώσσα συνέβαλε καθοριστικώς στην δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων. 

1.  Όλα αυτά έχουν ως αφετηρία το επιστημονικώς ακραδάντως τεκμηριωμένο γεγονός, ότι η δύναμη της Ελληνικής Γλώσσας, ως μέσου επικοινωνίας των συμβιούντων σε οργανωμένη κοινωνία ανθρώπων, είναι τέτοια μέσα στον χρόνο, ώστε βασίμως μπορούμε να δεχθούμε πως δεν είναι τόσο το σύνολο των επιμέρους Λαών στην Αρχαιότητα, οι οποίοι συνδέθηκαν ιστορικώς μεταξύ τους ως Έλληνες, που δημιούργησε την Ελληνική Γλώσσα. Πολύ περισσότερο ήταν η Ελληνική Γλώσσα, όπως προέκυψε από την σύνθεση των επιμέρους διαλέκτων της -αφού από την ιστορική εποχή δεν υπάρχει, αποδεδειγμένα, Ελληνική διάλεκτος αυτόνομη και ανεξάρτητη από τις άλλες- εκείνη η οποία συνέδεσε, σταθερά και σε βάθος, μεταξύ τους τους Έλληνες και οδήγησε στην μετέπειτα ενότητα των Ελλήνων.
2. Ενότητα η οποία, όπως εκτίθεται στην συνέχεια, οδήγησε από τότε στην «γέννηση» του Έθνους των Ελλήνων. Ενός Έθνους που η γλώσσα του, ομιλούμενη ουσιαστικώς δίχως διακοπή μέσα στον χρόνο, του επιτρέπει να διατηρεί, αδιαλείπτως, μια σταθερή «ισορροπία». Δοθέντος ότι, μέσω αυτής, οι «κεντρομόλες» ενωτικές για τον «εθνικό πυρήνα» δυνάμεις παραμένουν σταθερά πολύ περισσότερες και πολύ πιο ισχυρές από τις, ενδεχομένως, «φυγόκεντρες». Πραγματικά, η ίδια η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους αποδεικνύει, με αμάχητα τεκμήρια, ότι η διαχρονική ενότητά του οφείλει πολλά -αν όχι τα περισσότερα- στην Ελληνική Γλώσσα.

Γ. Το δίδαγμα του Θουκυδίδη

Ο μέγιστος των ιστορικών Θουκυδίδης είναι, δίχως αμφιβολία, ο πιο κατάλληλος για ν’ αποδείξει αυτή την μεγάλη αλήθεια, αν αναλογισθούμε το μεγαλείο και την «αυθεντία» του έργου του.

1. Συγκεκριμένα ο Θουκυδίδης, στην εισαγωγή των «Ιστοριών» του, καταγράφει το γεγονός ότι για πρώτη φορά ενώθηκαν οι Έλληνες κατά την προετοιμασία και την διεξαγωγή του Τρωϊκού Πολέμου, έστω και αν ο σκοπός του πολέμου αυτού έχει τις ρίζες του σε μυθολογικά, αμιγώς, δεδομένα.

α) Καθώς και ότι τα Ομηρικά Έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, μάλλον είναι το κυριότερο πρώτο παράδειγμα της γλωσσικής και πολιτισμικής ενότητας του τότε Ελληνικού Κόσμου, γραμμένα σε μίαν ιδιαίτερη Ελληνική Γλώσσα, προϊόν σύνθεσης διαφόρων, συγγενών μεταξύ τους, διαλέκτων πάνω σε Ιωνική βάση. Υπό τις συνθήκες αυτές ο Θουκυδίδης είναι ο πρώτος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος ανέδειξε την σημασία της Ελληνικής Γλώσσας στην δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων. Ίσως δε και ο μόνος ιστορικός ερευνητής, ο οποίος κατάφερε να σηματοδοτήσει, με πειστικά τεκμήρια, το πώς και γιατί μια γλώσσα μπορεί να θέσει τις βάσεις της δημιουργίας ενός έθνους.

β) Επιπλέον, αυτές οι βάσεις μας παρέχουν, ακόμη και σήμερα, επαρκείς εξηγήσεις για την αδιάλειπτη συνέχεια της Ελληνικής Γλώσσας. Αρκεί ν’ αναλογισθεί κανείς π.χ. την πλειάδα λέξεων της εποχής του Ομήρου που «επιβιώνει» σε όλο το φάσμα του προφορικού και γραπτού λόγου, ιδίως δε σε πεδία τα οποία έχουν μια μορφή «κοινότητας αναφοράς» μεταξύ ορισμένων σημερινών δρώμενων και των δρώμενων που εξιστορούν τα Ομηρικά Έπη. Για παράδειγμα, είναι εντυπωσιακή, κατά κυριολεξία, η ανίχνευση μεγάλου αριθμού ναυτικών λέξεων-όρων στην Γλώσσα μας, που έλκουν ευθέως, σχεδόν, την καταγωγή τους από τις εξιστορήσεις του Ομήρου (βλ., αντί άλλης παραπομπής, Αθανασίου Γιαννάκη, «Ομηρικό Λεξικό ναυτικών όρων», εκδ. Αμφιτρίτη, Αθήνα, 2013). Στο ίδιο, κατά βάση, συμπέρασμα καταλήγει στις μέρες μας ο μεγάλος νομπελίστας Ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης, με τους εξής στίχους από το ποίημά του «Άξιον Εστί» (Ενότητα «Τα Πάθη»):

«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική,

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου».

2. Χρήσιμο είναι να παρατεθεί το απόσπασμα των «Ιστοριών» (Ι,1.3.1-1.3.4), όπου με τρόπο «λακωνικό», πλην σαφή, ο Θουκυδίδης αποδεικνύει πως η Ελληνική Γλώσσα ήταν εκείνη, η οποία έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία του Έθνους των Ελλήνων.

α) «Δηλοῖ δέ μοι καὶ τόδε τῶν παλαιῶν ἀσθένειαν οὐχ ἥκιστα· πρὸ γὰρ τῶν Τρωικῶν οὐδὲν φαίνεται πρότερον κοινῇ ἐργασαμένη ἡ Ἑλλάς· δοκεῖ δέ μοι, οὐδὲ τοὔνομα τοῦτο ξύμπασά πω εἶχεν, ἀλλὰ τὰ μὲν πρὸ Ἕλληνος τοῦ Δευκαλίωνος καὶ πάνυ οὐδὲ εἶναι ἡ ἐπίκλησις αὕτη, κατὰ ἔθνη δὲ ἄλλα τε καὶ τὸ Πελασγικὸν ἐπὶ πλεῖστον ἀφ᾽ ἑαυτῶν τὴν ἐπωνυμίαν παρέχεσθαι, Ἕλληνος δὲ καὶ τῶν παίδων αὐτοῦ ἐν τῇ Φθιώτιδι ἰσχυσάντων, καὶ ἐπαγομένων αὐτοὺς ἐπ᾽ ὠφελίᾳ ἐς τὰς ἄλλας πόλεις, καθ᾽ ἑκάστους μὲν ἤδη τῇ ὁμιλίᾳ μᾶλλον καλεῖσθαι Ἕλληνας, οὐ μέντοι πολλοῦ γε χρόνου [ἐδύνατο] καὶ ἅπασιν ἐκνικῆσαι. τεκμηριοῖ δὲ μάλιστα Ὅμηρος· πολλῷ γὰρ ὕστερον ἔτι καὶ τῶν Τρωικῶν γενόμενος οὐδαμοῦ τοὺς ξύμπαντας ὠνόμασεν, οὐδ᾽ ἄλλους ἢ τοὺς μετ᾽ Ἀχιλλέως ἐκ τῆς Φθιώτιδος, οἵπερ καὶ πρῶτοι Ἕλληνες ἦσαν, Δαναοὺς δὲ ἐν τοῖς ἔπεσι καὶ Ἀργείους καὶ Ἀχαιοὺς ἀνακαλεῖ. οὐ μὴν οὐδὲ βαρβάρους εἴρηκε διὰ τὸ μηδὲ Ἕλληνάς πω, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, ἀντίπαλον ἐς ἓν ὄνομα ἀποκεκρίσθαι. Οἱ δ᾽ οὖν ὡς ἕκαστοι Ἕλληνες κατὰ πόλεις τε ὅσοι ἀλλήλων ξυνίεσαν καὶ ξύμπαντες ὕστερον κληθέντες οὐδὲν πρὸ τῶν Τρωικῶν δι᾽ ἀσθένειαν καὶ ἀμειξίαν ἀλλήλων ἁθρόοι ἔπραξαν. ἀλλὰ καὶ ταύτην τὴν στρατείαν θαλάσσῃ ἤδη πλείω χρώμενοι ξυνεξῆλθον».

β) Κατά την μετάφραση του Ελευθερίου Βενιζέλου, με δικό του τίτλο «Το όνομα Ελλάς»: «1.1.3. Την αδυναμίαν, άλλωστε, των παλαιών καιρών μου φαίνεται ότι αποδεικνύει και το γεγονός προ πάντων ότι πριν από τα Τρωικά τίποτε δεν επεχείρησεν από κοινού η Ελλάς. Νομίζω μάλιστα ότι το όνομα αυτό ούτε είχε δοθή ακόμη εις όλην την χώραν, ούτε καν υπήρχε προ του Έλληνος, υιού του Δευκαλίωνος, αλλά τα διάφορα φύλα, και εις μεγαλυτέραν έκτασιν το Πελασγικόν, έδιδαν το όνομά των εις τα υπ’ αυτών κατοικούμενα διαμερίσματα. Αλλ’ από την εποχήν που ο Έλλην και οι υιοί του απέβησαν ισχυροί εις την Φθιώτιδα, και την βοήθειάν των επεκαλούντο οι κάτοικοι των άλλων πόλεων, τα διάφορα φύλα, συνεπεία της επικοινωνίας αυτής, ωνομάζοντο ήδη επί μάλλον και μάλλον Έλληνες, μολονότι πολύς επέρασε καιρός πριν το όνομα τούτο ημπορέση να επικρατήση γενικώς. Την καλυτέραν απόδειξιν παρέχει ο Όμηρος. Διότι, μολονότι έζησε πολύ ύστερον και από τα Τρωικά, πουθενά δεν ωνόμασε με το όνομα αυτό όλους, ούτε άλλους εκτός εκείνων που ηκολούθησαν τον Αχιλλέα από την Φθιώτιδα, οι οποίοι ήσαν και οι πρώτοι Έλληνες, αλλ’ αποκαλεί αυτούς εις τα ποιήματά του γενικώς Δαναούς και Αργείους και Αχαιούς. Ούτε βαρβάρους, άλλωστε, μνημονεύει διά τον λόγον, ως νομίζω, ότι ούτε οι Έλληνες είχαν ακόμη διακριθή διά κοινού αντιθέτου ονόματος. Οπωσδήποτε τα διάφορα ελληνικά φύλα, επί των οποίων το όνομα των Ελλήνων, λόγω κοινότητος της γλώσσης, εξηπλώνετο διαδοχικώς από μίαν περιφέρειαν εις άλλην, έως ότου επεξετάθη ακολούθως επί του συνόλου των, δεν έκαμαν καμμίαν κοινήν επιχείρησιν πριν από τα Τρωικά, ένεκα αδυναμίας και ελλείψεως αμοιβαίας επικοινωνίας. Άλλωστε, και την εκστρατείαν ακόμη κατά της Τροίας τότε μόνον επεχείρησαν από κοινού, όταν είχαν ήδη αποκτήσει αξιόλογον εμπειρίαν της θαλάσσης».

3. Στο απόσπασμα αυτό ο Θουκυδίδης επιβεβαιώνει και προεκτείνει, σε παρελθόντα χρόνο, όσα είχε διαπιστώσει ο προγενέστερός του, «Πατέρας της Ιστορίας», Ηρόδοτος στις δικές του «Ιστορίες» (Θ, 8. 144,2) για την συμβολή της Ελληνικής Γλώσσας στην διαμόρφωση του Έθνους των Ελλήνων.

α) Στο ως άνω απόσπασμα ο Ηρόδοτος παραθέτει την απάντηση των Αθηναίων προς τους Σπαρτιάτες, όταν οι τελευταίοι δυσπιστούσαν έναντι των Αθηναίων, φοβούμενοι μιαν ενδεχόμενη μελλοντική συμμαχία τους με τον Βασιλέα των Περσών. Για να είμαστε ιστορικώς ακριβείς, τούτο ήταν ένα χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής Σπαρτιατικής καχυποψίας προς άλλους, εκ μέρους της Σπάρτης. Το οποίο όμως δεν θα μπορούσε, κατ’ ουδένα τρόπο, να δικαιολογηθεί έναντι των Αθηναίων, ακόμη και αν είχαν υπάρξει στο παρελθόν εντελώς μεμονωμένα και αμιγώς προσωπικά «δείγματα γραφής» φιλικών σχέσεων, κυρίως με την περσική «αυλή».

β) Συγκεκριμένα, στην απάντησή τους οι Αθηναίοι θεωρούν «ντροπή» και «αίσχος» μια τέτοια υποψία για πολλούς λόγους, κυρίως όμως διότι: «Αὖτις δὲ τὸ Ἑλληνικόν, ἐὸν ὅμαιμόν τε καὶ ὁμόγλωσσον, καὶ θεῶν ἱδρύματά τε κοινὰ καὶ θυσίαι ἤθεά τε ὁμότροπα, τῶν προδότας γενέσθαι Ἀθηναίους οὐκ ἂν εὖ ἔχοι». («Επιπλέον δε είμαστε Έλληνες, με κοινό αίμα και γλώσσα, κοινούς βωμούς, κοινές θυσίες και παρεμφερή ήθη και έθιμα, πράγμα που σημαίνει ότι αν προδίδαμε όλα αυτά θα ήταν ντροπή και αίσχος για τους Αθηναίους»). Είναι δε εδώ χαρακτηριστικό το ότι οι Αθηναίοι, κατά τον Ηρόδοτο, δεν κατέφυγαν στο επιχείρημα ότι οι υποψίες των Σπαρτιατών ήταν αβάσιμες λόγω της πάγιας αντίθεσης της Αθήνας προς τους Πέρσες. Αλλά προτίμησαν, εντείνοντας τις ενδείξεις ότι υφίσταται ήδη -και προ πολλού- Έθνος Ελλήνων, ν’ αναδείξουν την οιονεί «ιερή» προσήλωσή τους στο «όμαιμον» και, κατ’ εξοχήν, στο «ομόγλωσσον».

ΙΙΙ. Η «δοξαστική» πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος

Την πορεία εξέλιξης του Ελληνικού Πολιτισμού, σε όλη του την μακραίωνη διαδρομή, «καταγράφει», πιστά και αξιόπιστα όπως επισημάνθηκε συνοπτικώς προηγουμένως, κυρίως η πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος στον δρόμο προς την επιστημονική -ουσιαστικώς την πρώτη στην ιστορία της επιστημονικής εξέλιξης- δημιουργία. Αυτή η πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος προς την θεμελίωση της ολοκληρωμένης Επιστήμης και της Φιλοσοφίας με συστηματική δομή παραπέμπει, εν πολλοίς, στον μύθο του Προμηθέα, κατά την Αισχύλεια εκδοχή του. Ήτοι παραπέμπει στον ημίθεο, ο οποίος τίθεται στην υπηρεσία του Ανθρώπου -προκειμένου να τον διδάξει τις Τέχνες, μέσω της χρήσης της φωτιάς που έχει κλέψει από τους θεούς- με σκοπό να καταστήσει την ανθρώπινη δημιουργία δύναμη «παραγωγής» Πολιτισμού, άρα δύναμη η οποία θ’ απελευ-θερώσει τον Άνθρωπο και από τον αρχέγονο φόβο του θανάτου. Σκοπό, τον οποίο «αποκαλύπτει» στον Χορό ο Προμηθέας με τον συγκλονιστικό στίχο του Αισχύλου (260): «Θνητούς γ’ ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι μόρον» («Απέβαλα από τους θνητούς τον φόβο του θανάτου»). Και τούτο στοίχισε στον Προμηθέα την σύγκρουση ως και με τον Δία, σύγκρουση που «σφραγίσθηκε» με την τιμωρία της αλυσόδεσής του στον καυκασιανό βράχο.

Α. Μια «προμηθεϊκή» πορεία

Μεσ’ απ’ αυτήν την, οιονεί προμηθεϊκή, πορεία του το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα γέννησε, σχεδόν ταυτοχρόνως, την Επιστήμη και την Φιλοσοφία, κατά τα προλεχθέντα συντόμως. Σήμερα, η συνεισφορά αυτή του Ελληνικού Πνεύματος στον Πολιτισμό, εν γένει, φαίνεται ίσως φυσική. Όμως η ιστορική διαδρομή και έρευνα στο πεδίο κυρίως της Επιστήμης αρκεί για να καταδείξει, ότι αυτή η «προμηθεϊκή», κατά τ’ ανωτέρω, πορεία του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος συνιστά μια από τις πιο συγκλονιστικές -δίχως ίχνος υπερβολής- περιόδους της ανθρώπινης δημιουργίας, αφότου εμφανίσθηκε ο Homo Sapiens ως «τελείωση» του Homo Sentiens. Και τούτο διότι, κατ’ ουσία και κατ’ αποτέλεσμα, σηματοδοτεί την αρχή της πνευματικής «καταξίωσης» του Homo Sapiens.

1. Για να γίνει σαφέστερη και, επομένως, ακριβέστερη η ανάλυση που προηγήθηκε, πρέπει να διευκρινισθεί ότι το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα έφθασε στον «κολοφώνα» της διάπλασης της Επιστήμης μέσ’ από την «επαναστατική», μεθοδολογικώς, για την εποχή εκείνη μετατροπή της πληροφορίας σε Γνώση και της Γνώσης σε «Σοφία».

α) Με άλλες λέξεις το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα οδήγησε έτσι την εν γένει Παιδεία -υπό την έννοια του συνόλου των έργων του Πνεύματος και της Τέχνης, κατά τον André Malraux- της Αρχαίας Ελλάδας σε μια πρωτόγνωρη, με οιαδήποτε σύγκριση παρελθόντος, ολοκλήρωσή της, προσθέτοντάς της τους «ακρογωνιαίους λίθους» της, ήτοι την Επιστήμη και την Φιλοσοφία. Την τελευταία δε ιδίως με την μορφή της «τελειοποίησης» -για τα δεδομένα της εποχής- της επιστημονικής μεθόδου, ως θεμελιώδους «εργαλείου» αναζήτησης και επεξεργασίας της Γνώσης, που έχει ως τελικό στόχο την διεπιστημονική της προσέγγιση ως την, κατά το δυνατόν, ολιστική θεώρησή της. Ολιστική θεώρηση, η οποία βεβαίως και δεν οδηγεί στην, από μεθοδολογικής πλευράς, πλήρη «εξομοίωση» των επιμέρους επιστημονικών κλάδων, πλην όμως αναζητεί τα υπαρκτά κοινά σημεία μεταξύ τους, έτσι ώστε ν’ αποφεύγονται, όσο αυτό είναι εφικτό, μεγάλες αντιφάσεις στο lato sensu πεδίο του «επιστητού».

β) Η «δοξαστική» σύλληψη και κυοφορία της Επιστήμης –που, με πολλή «ελευθερότητα» ως προς την χρησιμοποίηση του όρου είναι αλήθεια, συνιστά το ισοδύναμο του «big–bang» στο πεδίο μορφοποίησης του «σύμπαντος» της ανθρώπινης δημιουργίας, καθώς ο Άνθρωπος πλάθει το δικό του Σύμπαν για να κατανοήσει εκείνο του Δημιουργού του- είναι, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, έργο των Προσωκρατικών φιλοσόφων καθώς και των Σοφιστών, οι οποίοι επηρεάσθηκαν από αυτούς, με κυριότερους τους Πρωταγόρα και Ιππία, φυσικά με βάση τα υπάρχοντα, δυστυχώς άκρως ελλιπή, ιστορικά τεκμήρια. Κατά κάποιον τρόπο οι Προσωκρατικοί, με τις πρωτόγνωρες για την εποχή εκείνη προσεγγίσεις της αλήθειας γύρω από την φύση του Κόσμου, «οργάνωσαν» το πρώτο «επιστημονικό εργαστήρι» στο πλαίσιο της ιστορίας της επιστημονικής «παραγωγής».

2. Και τούτο, διότι ήταν εκείνοι που πρώτοι επιχείρησαν –και ουσιαστικώς πέτυχαν- ν’ απαλλάξουν την ανθρώπινη διανόηση από τα «προπατορικά» δεσμά του μύθου και να την οδηγήσουν, σταδιακώς, προς την κατανόηση και εξήγηση του Κόσμου στις πραγματικές του, φυσικές, διαστάσεις.

α) Ταυτοχρόνως, αυτή η «ριζοσπαστική» δημιουργική παρακαταθήκη των Προσωκρατικών υπήρξε, στην μετέπειτα πορεία του Πνεύματος, το σπουδαιότερο όπλο για την αντιμετώπιση των εμποδίων του κάθε είδους δογματισμού που έκανε, κατά καιρούς, την εμφάνισή του. Δογματισμού ο οποίος, εν τέλει, έφθανε, μέσ’ από ένα καταστροφικό «πισωγύρισμα», στο να μετατρέψει την όποια Γνώση είχε προκύψει και πάλι σε απλή πληροφορία. Πληροφορία, που μεταδιδόταν εφεξής μεταξύ των, δήθεν, «επαϊόντων», δίχως δυνατότητα αμφισβήτησής της εκ μέρους τους και, πολύ περισσότερο, τροποποίησης του περιεχομένου της προς την κατεύθυνση οιασδήποτε επιστημονικώς αποδεκτής εξέλιξής της.

β) Αυτό, ακριβώς, το καταστροφικό «πισωγύρισμα» της ανθρώπινης Σκέψης και της καθήλωσής της στην «κατεστημένη» πληροφορία απέτρεψε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, στην πορεία της ελεύθερης δημιουργίας του. Ουσιαστικώς δε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα ουδέποτε, ακόμη και στις απαρχές της «ανόδου» του, συμβιβάσθηκε με μια τέτοια μεθοδολογική στασιμότητα που είναι, εκ των πραγμάτων και διαχρονικώς, ο κυριότερος «εχθρός» της Επιστήμης. Και υπενθυμίζεται εκ νέου: Το «άλμα» αυτό του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος δεν κατανοήθηκε πλήρως ακόμη και με τα πνευματικά «εργαλεία» των απαρχών της σύγχρονης εποχής. Χρειάσθηκε πολύς χρόνος και μεγάλη προσπάθεια για να οριοθετηθεί επαρκώς το μέγεθος των «επαναστατικών» καινοτομιών της περιόδου και της συνεισφοράς των Προσωκρατικών στο πεδίο της επιστημονικής εξέλιξης, ιδίως κατά το αρχικό της στάδιο.

3. Αλήθεια πόσο αργότερα, άραγε, ο Max Weber, στην μελέτη του «Η επιστήμη ως επάγγελμα», ανέδειξε ότι η Επιστήμη σημαίνει το «ξεμάγεμα του κόσμου», την «απομάγευση του κόσμου» («die Entzauberung der Welt»), ήτοι την απαλλαγή της Σκέψης, κατά την έρευνα του Κόσμου τούτου, από τα «μάγια» του κάθε είδους μύθου!

α) Βεβαίως, και για ν’ αποδοθούν «τὰ τοῦ Καίσαρος τῷ Καίσαρι καὶ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ», είχε προηγηθεί η σκέψη του René Descartes και του Francis Bacon, που εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους στην αυθεντία της παράδοσης, στην εξωλογική πίστη, στο δόγμα σε κάθε πεδίο της γνώσης. Αλλά και η σκέψη του Gottfried Wilhelm Leibniz, μέσω της «αρχής του αποχρώντος λόγου», σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν «θαύματα», τίποτα στον Κόσμο μας δεν συμβαίνει χωρίς λόγο. Descartes, Bacon και Leibniz -όπως και άλλοι φιλόσοφοι, σε μικρότερο όμως βαθμό- ανέδειξαν πως ό,τι συμβαίνει στον Κόσμο δεν είναι προϊόν κάποιας «θείας» παρέμβασης ούτε καν κάποιας «μοιραίας», οιονεί νομοτελειακής, εξέλιξης, ανεπίδεκτης λογικής έρευνας και επεξήγησης.

β) Όλως αντιθέτως, κάθε φαινόμενο έχει την αιτία του, άρα η πρόοδος της Επιστήμης μπορεί να εξηγηθεί μόνο με όρους αιτίου και αποτελέσματος. Όπου ως αίτιο εμφανίζεται αυτό, το οποίο επιτρέπει στο αιτιατό να προκύψει υπό συνθήκες δυνατότητας επιστημονικής απόδειξης, που φυσικά και υπόκειται στην διαρκή δοκιμασία της επιλάθευσης. Και με τον τρόπο αυτό, όπως υποστήριξε ο θεμελιωτής της νεότερης επαγωγικής μεθόδου Francis Bacon: «Scientia nihil aliud est quam veritatis imago» («Η Επιστήμη δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εικόνα της Αλήθειας»). Της ίδιας αλήθειας την οποία, όπως προαναφέρθηκε, είχαν αρχίσει ν’ αναζητούν αιώνες πριν οι Προσωκρατικοί, απορρίπτοντας εκ προοιμίου την «τύχη» και το «τυχαίο» ως μέσα εξήγησης των φυσικών, κυρίως, φαινομένων.

4. Οι Προσωκρατικοί λοιπόν, στις ακτές της Ιωνίας, παρατηρώντας τον Κόσμο που απλωνόταν γύρω τους πήραν την εμπειρία και την πληροφορία, η οποία εκπορεύεται από αυτήν, και οργανώνοντας τον φιλοσοφικό στοχασμό στα πεδία της λογικής, της μεταφυσικής και της επιστημολογίας την μετέτρεψαν σε ουσιαστική, εξελικτικώς αναπαραγόμενη, Γνώση. Επέκεινα, βασιζόμενοι πρωτίστως στην μεθοδική αποδεικτική διαδικασία -την οποία εφάρμοσαν π.χ. ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης- παρήγαγαν «Σοφία». Δηλαδή, σε τελική ανάλυση, Επιστήμη. Βασικό τους όπλο υπήρξε η «πραγματική σκέψη», όπως την «κωδικοποίησε» ο Κορνήλιος Καστοριάδης ως μέθοδο που επιτρέπει, διαδοχικώς:

α) Αρχικώς την «εξήγηση», που σημαίνει την αναγωγή ενός φαινομένου στις ρίζες και στις αιτίες του.

β) Έπειτα την «κατανόηση», που σημαίνει την δημιουργία νοημάτων για την σύλληψη της σημασίας της εξήγησης.

γ) Και, τελικώς, την «διαύγαση», που σημαίνει την μέσω της εξήγησης και της κατανόησης ολιστική σύλληψη της Γνώσης. Κάπως έτσι το Πνεύμα φθάνει στον τελευταίο σταθμό του «ταξιδιού» της επιστημονικής δημιουργίας, που είναι η Φιλοσοφία.

Β. Η συμβολή των Προσωκρατικών και των επιγόνων τους στην ανακάλυψη της Επιστημονικής Μεθόδου

Τα όσα προηγήθηκαν αρκούν για να καταδείξουν ότι δεν πρέπει να προσπεράσει κανείς «αβασάνιστα» το γεγονός, πως οι Προσωκρατικοί -και οι επίγονοί τους βεβαίως, ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο ενός είδους «επιλάθευσης», όπως εκτίθεται ειδικότερα στην συνέχεια- ακριβώς επειδή υπήρξαν συνεπείς πολέμιοι της πνευματικής «αιχμαλωσίας» του μύθου και του δόγματος, ουδέποτε επιφύλαξαν στο έργο τους ένα είδος επιστημονικού «αλαθήτου».

1. Όλως αντιθέτως, είχαν πλήρη επίγνωση -τόσο ενωρίς, που και σήμερα προκαλεί ένα είδος επιστημονικού «δέους»– ότι το «επιφαινόμενο» δεν αποδίδει αυτονοήτως την αλήθεια, χρειάζεται έρευνα σε βάθος για την αποκάλυψή της. Έρευνα, η οποία πρέπει να είναι διαρκής και αδιάλειπτη, επιπλέον δε πρέπει να έχει ως αφετηρία την επίγνωση αυτού τούτου του εαυτού μας. Κατά τον Ηράκλειτο, «ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν» (Diels-Kranz, 53, 101).

α) Το ότι το «επιφαινόμενο», κατά τους Προσωκρατικούς, δεν αποδίδει αυτονοήτως την αλήθεια καταδεικνύει η ρήση του Ηρακλείτου, αναφορικά με την τάση της φύσης ν’ αντιτίθεται στην «αποκρυπτογράφηση των μυστικών της» : «Φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ» (Diels-Kranz, 53,123). Την διαχρονική επικαιρότητα της ως άνω διαπίστωσης του Ηρακλείτου αναδεικνύει -βεβαίως τηρουμένων των επιστημονικών αναλογιών, και μάλιστα μετά την παρέλευση χιλιετιών επιστημονικής αναζήτησης- π.χ. το μεγάλο «μυστήριο», και σήμερα και ποιος ξέρει για πόσο χρόνο ακόμη, ως προς την σύνθεση του Σύμπαντος. Συγκεκριμένα, και παρ’ όλη την αλματώδη επιστημονική πρόοδο εν προκειμένω, ελάχιστα γνωρίζουμε για το 95%, περίπου, της σύνθεσης του Σύμπαντος, το οποίο απαρτίζουν η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια, κατά το 26,8% και 68,3% αντιστοίχως. Κατ’ ακρίβεια, το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι -και αυτό υπό όρους πιθανολόγησης- η μεν σκοτεινή ύλη κρατά «δεμένους» τους γαλαξίες μεταξύ τους, ως μια μορφή «συμπαντικού chainage». Η δε σκοτεινή ενέργεια συνιστά την «κινητήρια δύναμη» της αέναης διαστολής του Σύμπαντος, η οποία ξεκίνησε αμέσως μετά την «Μεγάλη Έκρηξη».

β) Υπό τις ως άνω συνθήκες, και με αφετηρία π.χ. τις ρήσεις του Ηρακλείτου, «πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει»(Πλάτωνος, Κρατύλος, 402α) και του Πρωταγόρα, «πάντων χρηµάτων µέτρον ἄνθρωπος» (Πλάτωνος, Θεαίτητος, 152α), οι Προσωκρατικοί έβαλαν πρώτοι στον χώρο της Επιστήμης τον «θεμέλιο λίθο» της «σχετικότητας», φυσικά υπό την ευρεία του όρου έννοια. Άρα, έστω και εμμέσως, της «επιλάθευσης» -και πάλι υπό την ευρεία του όρου έννοια- που, επειδή δεν θεωρεί τίποτε δεδομένο, ανοίγει τον δρόμο της αναγνώρισης του σφάλματος, προκειμένου η επιστημονική έρευνα να εξελιχθεί ως την τελική, οριακή, αποστολή της. Και έτσι συνιστά τον θεμέλιο λίθο της Επιστημονικής Μεθόδου. Είναι, λοιπόν, οι Προσωκρατικοί που, κατ’ αποτέλεσμα, υπήρξαν οι «προπομποί» εμπνευστές του Karl Popper, όταν έγραφε για την «ανοιχτή κοινωνία και τους εχθρούς της» -ο ίδιος, άλλωστε, τ’ ομολογεί, ουσιαστικώς ευθέως, στο έργο του «Ο κόσμος του Παρμενίδη, Δοκίμια για τον προσωκρατικό διαφωτισμό» (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 2002)- και του Thomas Kuhn, όταν θεμελίωνε την θεωρία του για την «δομή των επιστημονικών επαναστάσεων».

γ) Δεν ήταν, άραγε, αυτοί που –για ν’ αναχθούμε στο κατά Kuhn πρότυπο της «επιστημονικής επανάστασης»- αποτέλεσαν ένα είδος, βεβαίως πρωτόλειας, «επιστημονικής κοινότητας», η οποία διαμόρφωσε περαιτέρω ένα, επίσης πρωτόλειο, «επιστημονικό παράδειγμα»; Και μάλιστα αφήνοντας ανοιχτό τον δρόμο της μελλοντικής αμφισβήτησής του και αντικατάστασής του από ένα νέο «επιστημονικό παράδειγμα», με το ανάλογο «περιβάλλον» μιας, εξίσου νέας, «επιστημονικής κοινότητας»; Και για να γίνει σαφέστερος αλλά και να τεκμηριωθεί επαρκέστερα ο ισχυρισμός αυτός: Πόσο, άραγε, απέχει από τα δεδομένα της σύγχρονης μεθοδολογικής θεώρησης η άποψη, ότι φεύγοντας ο Λεύκιππος από την Μίλητο και πηγαίνοντας στα Άβδηρα, όπου συναντήθηκε με τον Δημόκριτο, διαμόρφωσε μαζί του -με την ιστορική ακρίβεια να επιβάλλει την αναγνώριση της «μερίδας του λέοντος» επ’ αυτού στον τελευταίο- μια κυριολεκτικώς πρωτόγνωρη, σε σχέση με το παρελθόν των Προσωκρατικών, νέα «επιστημονική κοινότητα», στο επίκεντρο της οποίας κυριάρχησε το «επιστημονικό παράδειγμα» της Ατομικής Θεωρίας ως προς την σύνθεση και την αέναη εξέλιξη του Σύμπαντος;

2. Το παράδειγμα της ανάπτυξης της Επιστήμης των, και πάλι υπό την ευρεία του όρου έννοια, Μαθηματικών στην Αρχαία Ελλάδα -κατ’ εξοχήν μέσω της Ελληνικής Γλώσσας- είναι άκρως ενδεικτικό της συνεισφοράς του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος στην ανακάλυψη της Επιστημονικής Μεθόδου. Η αρχή ανάγεται στον 5ο π.Χ. αιώνα, κυρίως με τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο στο πεδίο της Ατομικής Θεωρίας, κατά τα προαναφερθέντα, και τον Πυθαγόρα στο πεδίο των Μαθηματικών. Άκρως αποκαλυπτική είναι η συνέχεια, πρωτίστως με τον Θαλή και τον Ευκλείδη στην Γεωμετρία και τον Διόφαντο στην Άλγεβρα, βεβαίως κατά το επιστημονικό όνομα που πήρε αυτή αργότερα. Είναι απαραίτητο να διευκρινισθεί περισσότερο εκείνο που ήδη επισημάνθηκε, ως προς την σύνδεση της Επιστήμης των Μαθηματικών στην Αρχαία Ελλάδα με την Ελληνική Γλώσσα. Και τούτο διότι αποφασιστική, από πλευράς επιστημονικής δημιουργίας, υπήρξε -φυσικά μεταξύ άλλων- η «συνάντηση» της Ελληνικής Γλώσσας με την Επιστήμη των Μαθηματικών. Και αυτή η «συνάντηση» ήταν η αιτία, η οποία εξηγεί το γιατί και άλλοι, βεβαίως, Λαοί στην Αρχαιότητα είχαν αξιοσημείωτη γνώση στον ευρύτερο χώρο των Μαθηματικών. Πλην όμως, οι Έλληνες πρωτοπόρησαν στην θεμελίωση της Επιστήμης των Μαθηματικών, με κολοφώνα τα «Στοιχεία» του Ευκλείδη, το έργο του Ευδόξου και του Αρχιμήδη -σχετικά με το είδος των Μαθηματικών που είναι γνωστά από τον 17ο αιώνα και μετά ως «απειροστικά μαθηματικά»- και την εν γένει μαθηματική σκέψη του Διοφάντου όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από τα εξής:

α) Προφανώς, κάτι υπήρχε ειδικώς στην γλωσσική υφή της Ελληνικής Γλώσσας που αποδείχθηκε πρόσφορο για την σχέση, η οποία διαμορφώθηκε μεταξύ αυτής και των Μαθηματικών.

α1) Και τούτο εντοπίζεται, κατά κύριο λόγο, στις εξής δύο «ιδιομορφίες» της. Κατά πρώτο λόγο σε μια ειδική γραμματική προϋπόθεση της Ελληνικής Γλώσσας, συγκεκριμένα στην ύπαρξη του οριστικού άρθρου, κάτι ανύπαρκτο π.χ. στην λατινική γλώσσα. Το οριστικό άρθρο εξελίχθηκε στην μεθομηρική Ελληνική Γλώσσα από την αντωνυμική χρήση του «ο, η, το». Το άρθρο, προτασσόμενο σε συγκεκριμένες γραμματικές δομές της γλώσσας, δημιουργεί «αφηρημένη έκφραση». Και αυτή, στην χρονική συνέχεια, οδηγεί στο «αφηρημένο ουσιαστικό». Το δε «αφηρημένο» είναι, εξ ορισμού και εκ φύσεως, η βάση του σχηματισμού λογικών προτάσεων και συλλογισμών, ένα στοιχείο σύμφυτο με την ανάπτυξη της Μαθηματικής Σκέψης, ιδίως στην πρώιμη φάση της.

α2) Η ως άνω ευνοϊκή γραμματική προϋπόθεση συμπορεύθηκε, ως προς την σχέση μεταξύ της Ελληνικής Γλώσσας και της Μαθηματικής Σκέψης, μ’ ένα γενικότερο όρο που διέπει εξ αρχής την Ελληνική Σκέψη: Την «ακατάσχετη» και «καθολική» ροπή προς την κατεύθυνση της εύρεσης της «ατομικής μονάδας» σε κάθε χώρο του επιστητού. Είναι η ροπή που «απομόνωσε», στον εκφερόμενο και ακουόμενο λόγο, τον «φθόγγο», ως την έσχατη ατομική και αδιαίρετη ακουστική μονάδα, που υπήρξε η βάση του μετασχηματισμού του φοινικικού αλφαβήτου σ’ Ελληνικό. Και είναι αυτή η ροπή η οποία «απομόνωσε», με την μέθοδο ιδίως του Δημοκρίτου, το άτομο, αναδεικνύοντάς το ως την έσχατη, άτμητη και αδιαίρετη, μονάδα της ύλης.

β) Καθώς παρατηρεί ο J.L.Gardies (L’organisation des mathématiques grecques de Théétète à Archimède, Paris, εκδ. Vrin, 1997, σελ. 270 και κυρίως 276 επ.), μοναδική υπήρξε η συμβολή των Αρχαίων Ελλήνων στον τομέα των Μαθηματικών, σε ό,τι αφορά την σύνθεση προβλήματος και απόδειξης.

β1) Και για την ακρίβεια, σε ό,τι αφορά από την μια πλευρά την διαμόρφωση του προβλήματος, μέσω της διατύπωσης του θεωρήματος με την μαθηματική εκείνη ιδιότητα, η οποία του προσδίδει την πιο γενική μορφή. Και, από την άλλη πλευρά, την προσθήκη, στην διαδικασία λύσης του προβλήματος, της κατάλληλης απόδειξης. Επιπροσθέτως, στο σημείο αυτό δεν πρέπει να υποτιμάται το ότι η παραγωγή και η επαγωγή αναπτύχθηκαν στην Ελληνική διανόηση πολύ ενωρίς, με την εμφάνιση της εμπειρικής γλώσσας των Ιώνων στην Φιλοσοφία και ήδη στην Αρχαϊκή Ποίηση.

β2) Μέσα, λοιπόν, από αυτή την εμβληματική «διαδρομή» η Ελληνική Γλώσσα κατέστησε εφικτή και την δημιουργία γλωσσικών διατυπώσεων τέτοιας «αφαιρετικότητας», ώστε να μπορεί να «συντονίζεται» ευχερώς ακόμη και με ακραίως αφηρημένες μαθηματικές έννοιες. Γι’ αυτό και η Ελληνική Γλώσσα αναδείχθηκε στην πιο κατάλληλη «μεταγλώσσα» ως προς τα Μαθηματικά, προκαλώντας την «έκρηξη» της εν γένει μαθηματικής γνώσης.

γ) Η προαναφερόμενη όμως -μοναδική όπως τονίσθηκε- συμβολή των Αρχαίων Ελλήνων στην δημιουργία της Επιστήμης των Μαθηματικών κατέστη δυνατή μέσω της εξίσου μοναδικής, όπως επίσης προαναφέρθηκε, ιδιοσυστασίας της Ελληνικής Γλώσσας. Εξ ού και Λαοί που δεν διέθεταν το κατάλληλο «γλωσσικό εργαλείο» δεν κατάφεραν να κάνουν ανάλογα επιστημονικά βήματα.

γ1) Κατ’ ουσία δε, η ως άνω ιδιοσυστασία έγκειται, πρωτίστως, στο ότι η Ελληνική Γλώσσα είναι οιονεί «ιδανική» στο πεδίο της παραγωγής «συμβόλων», ικανών ν’ απεικονίσουν επαρκώς την Σκέψη, έτσι ώστε να δομηθεί η αναγκαία, για την συνολική επιστημονική δημιουργία, «κιβωτός γνώσεων». Κυρίως δε η «κιβωτός γνώσεων» που άνοιξε τον δρόμο στην θεμελίωση και εξέλιξη της Επιστήμης των Μαθηματικών (βλ., αντί άλλης παραπομπής, Χρ. Φίλη «Οι Αρχαιοελληνικές Καταβολές των Σύγχρονων Μαθηματικών», εκδ. Παπασωτηρίου, Αθήνα, 2010, σελ. 877).

γ2) Είναι ιδιαιτέρως ενδεικτικό προς αυτή την κατεύθυνση ότι τα σύμβολα διευκόλυναν καθοριστικώς και την χρήση των αριθμών ως, κατά την φύση τους και τον προορισμό τους, βάσης της μαθηματικής σκέψης, όπως συνάγεται και από τα εξής: Ετυμολογικώς η λέξη «αριθμός» προκύπτει από την σύνθεση του ρήματος «αραρίσκω» – αναδιπλασιασμένος τύπος του «άρω» – που σημαίνει, μεταξύ άλλων, την αρμονική σύνδεση δεδομένων μεταξύ τους, και του ουσιαστικού το «ίθμα», που σημαίνει το «βήμα». Με άλλες λέξεις, ο «αριθμός» είναι το μέσο για να τεθεί κάτι στην σωστή του θέση σε σχέση με συγγενή δεδομένα, και υπ’ αυτό το πρίσμα ο αριθμητικός συλλογισμός μπορεί να κάνει τα επόμενα βήματα, κυρίως για την διατύπωση ενός προβλήματος. Ακριβώς αυτή την λειτουργία των αριθμών διευκόλυναν καθοριστικώς, όπως προεκτέθηκε, τα σύμβολα, κατ’ εξοχήν ως προς την διατύπωση ενός προβλήματος. Πολλώ μάλλον αφού, όπως η ίδια η Ιστορία των Επιστημών έχει τεκμηριώσει, προ της χρήσης των συμβόλων, με «όχημα» διαμόρφωσής τους την Ελληνική Γλώσσα, δεν είχε «αναδυθεί» επαρκώς η επιστημονική προσέγγιση και καλλιέργεια των Μαθηματικών.

δ) Μέσω των «εργαλείων» της Ελληνικής Γλώσσας εξελίχθηκε και η μαθηματική σκέψη του Διοφάντου του Αλεξανδρέως.

δ1) Και τούτο, διότι η ιδιοσυστασία της Ελληνικής Γλώσσας επέτρεψε στον Διόφαντο ν’ ανοίξει τον δρόμο στην «πρόδρομη» κατάσταση της διαμόρφωσης ενός μαθηματικού προβλήματος, υπό όρους που καταλήγουν στις λεγόμενες «πολυωνυμικές αλγεβρικές εξισώσεις», όπως είναι η «διώνυμη εξίσωση» αxn =bxm ή η «τριώνυμη εξίσωση» . Καθώς επίσης γίνεται δεκτό, ότι η αναζήτηση των λεγόμενων «Πυθαγόρειων τριάδων» -ήτοι ακέραιων λύσεων της εξίσωσης «χ2 + ψ2 = γ2»- αποτελεί μέρος των κλασικών προβλημάτων της όλης ανάλυσης του Διοφάντου. Δικαίως, λοιπόν, τ’ «Αριθμητικά» του Διοφάντου -σε δεκατρία βιβλία, από τα οποία σώζονται έξη στην Ελληνική Γλώσσα και τέσσερα σε αραβική μετάφραση- θεωρούνται, και σήμερα, «θεμέλιο» της δημιουργίας της παράδοσης, η οποία οδήγησε στην δημιουργία της αλγεβρικής σκέψης και ανάλυσης της νεότερης εποχής. Διότι, όπως έχει γράψει ο J.Klein, η «σύγχρονη άλγεβρα και ο σύγχρονος φορμαλισμός προέκυψαν από την ενασχόληση του Viète με τον Διόφαντο» (βλ. J. Klein, «Ο κόσμος της Φυσικής και ο “φυσικός” κόσμος», μετ. Δ. Λάππας, Μ. Μυτιληναίος, Γ. Σαγιάς, Τ. Σπύρου, Γ. Χριστιανίδης, Νεύσις 7 (1998), 41-74. Το αγγλικό κείμενο δημοσιεύθηκε το 1981, στο περιοδικό «The St. Johns Review» και ανατυπώθηκε στην συλλογή, R.B. Williamson and E. Zucherman (επιμ.) «Jacob Klein: Lectures and Essays», Annapolis, Maryland, St. John’s College Press, 1985, 1-34).

δ2) Ας σημειωθεί ότι ο όρος «Άλγεβρα» ανήκει στον Πέρση μαθηματικό, αστρονόμο και γεωγράφο Αμπού Μουσά αλ-Χουαρίζμι. Ο οποίος πολύ αργότερα, τον 9ο αιώνα -κοντά 500 χρόνια μετά τον Διόφαντο- παρουσίασε, είναι αλήθεια για πρώτη φορά, την συστηματική επίλυση της δευτεροβάθμιας πολυωνυμικής εξίσωσης. Αξίζει, λοιπόν, ν’ αναρωτηθούμε: Θα είχε, άραγε, οδηγηθεί ο αλ-Χουαρίζμι, έστω και στα χρόνια του, στην αλγεβρική του ανάλυση δίχως την πρωτοποριακή μαθηματική «παρακαταθήκη» του Διοφάντου αναφορικά με την δημιουργία των, «πρόδρομων» κατά τα προλεχθέντα, αλγεβρικών τεχνικών επίλυσης προβλημάτων, μέσω της «αφαιρετικής» δύναμης της Ελληνικής Γλώσσας;

ε) Σ’ επίρρωση των ανωτέρω αξίζει να γίνει, εν προκειμένω, ειδική αναφορά στο σύγγραμμα του Reviel Netz, Καθηγητή Ελληνικών Μαθηματικών και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ -ενός εκ των κορυφαίων μελετητών του έργου του Αρχιμήδη- με τίτλο: «Η διαμόρφωση της Παραγωγικής Μεθόδου στα Ελληνικά Μαθηματικά-Μια μελέτη υπό το πρίσμα της γνωσιακής επιστήμης» (απόδοση στα ελληνικά Β. Σπυρόπουλου, επιστημονική επιμέλεια Γ. Χριστιανίδη και Μ. Σιάλαρου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2019).

ε1) Στο σύγγραμμα αυτό μελετάται ένα θέμα κεφαλαιώδους σημασίας για την όλη ιστορία του Δυτικού Πολιτισμού. Ήτοι η διαμόρφωση της παραγωγικής απόδειξης στα Κλασικά Ελληνικά Μαθηματικά. Η εντυπωσιακή, κυριολεκτικώς, πρωτοτυπία του ως άνω έργου του Reviel Netz έγκειται στο γεγονός ότι ο συγγραφέας εστιάζει την ανάλυσή του σε δύο, θεμελιώδη, χαρακτηριστικά της πρακτικής των Ελληνικών αποδείξεων, το εγγράμματο διάγραμμα και την τεχνική, λογοτυπική γλώσσα. Δίχως μάλιστα να παραλείπει, έστω και κατ’ ελάχιστο, την ανάδειξη των υλικών και κοινωνικών συνθηκών αλλά και των πρακτικών, εντός των οποίων τα κατά τ’ ανωτέρω χαρακτηριστικά «αναδύθηκαν», μέσα στην πορεία της εξέλιξης των Ελληνικών Μαθηματικών.

ε2) Ειδικότερα, ο Reviel Netz ανέδειξε ότι οι τεχνικές που τότε ανέπτυξαν οι Έλληνες Μαθηματικοί -εστιάζοντας την μελέτη του στον Ευκλείδη, τον Αρχιμήδη και τον Απολλώνιο- για την κατασκευή γραμμάτων στα διαγράμματά τους και, συνακόλουθα, η συνεχής αλληλεπίδραση μεταξύ του κειμένου και του διαγράμματος στις αποδείξεις τους, υπήρξαν καίριας σημασίας για την «γέννηση» της παραγωγικής απόδειξης. Με τον τρόπο αυτόν ο Reviel Netz κατάφερε ν’ αποσαφηνίσει, επαρκώς, και τις υποκείμενες γνωστικές διαδικασίες.

ε3) Το γεγονός, όμως, αυτό έχει και μια δεύτερη, ευρύτερη, σημασία που αφορά την πορεία της όλης Επιστήμης στην Δύση, άρα την πορεία αυτού τούτου του Δυτικού Πολιτισμού. Είναι δε χαρακτηριστικά τα όσα, συνοπτικώς, υπογραμμίζει ο ίδιος ο Reviel Netz στην εισαγωγή, την οποία έγραψε για την ελληνική έκδοση του προμνημονευόμενου συγγράμματός του: «Οι Έλληνες μαθηματικοί ανακάλυψαν μια συγκεκριμένη πρακτική και ένα συγκεκριμένο σύνολο εργαλείων, που κατέστησαν δυνατό ένα συγκεκριμένο έργο: Την συνεπή άσκηση της παραγωγικής απόδειξης. Αυτό θα παίξει ουσιαστικό ρόλο στην ανάδυση της δυτικής επιστήμης. Η προοπτική της απόδειξης οδήγησε στην μαθηματικοποίηση του συνόλου της επιστήμης, και εν τέλει στο νευτώνειο πρόγραμμα το οποίο, με την επιτυχία του, άνοιξε το δρόμο για την βιομηχανική επανάσταση και την άνοδο της Δύσης» (όπ. παρ., σελ. XV-XVI).

Γ. Οι πολιτειακές επιπτώσεις

Αυτό το, ταυτοχρόνως και αθροιστικώς, ελεύθερο, ατίθασο και δημιουργικό Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα είχε καταλυτικές επιπτώσεις και στον τομέα της πολιτειακής οργάνωσης, κυρίως της Αρχαίας Αθήνας και των Πόλεων-Κρατών, που η «ακτινοβολία» της κάλυπτε στον ευρύτερο χώρο της τότε Ελληνικής επικράτειας, η οποία συμπεριλάμβανε, φυσικά, και τον χώρο των Αποικιών της.

1. Για λόγους σαφήνειας πρέπει να επισημανθεί ότι ήταν, αναμφιβόλως, και η επιρροή του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος που συνέβαλε- αυτή κυρίως- στην γέννηση του προτύπου της Άμεσης Δημοκρατίας ή, όπου η Άμεση Δημοκρατία δεν εφαρμόσθηκε στο σύνολό της, του προτύπου της lato sensu δημοκρατικής οργάνωσης ενός συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου, με θεσμικά και πολιτικά χαρακτηριστικά Πόλης-Κράτους. Μια τέτοια, πάντα lato sensu, δημοκρατική οργάνωση μπορεί να «περικλείσει» -φυσικά με τα πολιτικοκοινωνικά δεδομένα της εποχής εκείνης- και την «αριστοκρατική» διακυβέρνηση, όταν βεβαίως η τελευταία δεν συγκάλυπτε την ολιγαρχία αλλά είχε την τάση ν’ αποτελέσει ένα είδος «βασιλικής οδού» προς μια, έστω και περιορισμένης έκτασης, Άμεση Δημοκρατία. Όταν δηλαδή λειτούργησε ως «προπομπός» της Άμεσης Δημοκρατίας, είτε σε περιόδους όπου η αριστοκρατική διακυβέρνηση είχε προηγουμένως καταλύσει αντιδημοκρατικά ολιγαρχικά καθεστώτα. Είτε είχε προκύψει λόγω «κατάρρευσης» της Άμεσης Δημοκρατίας για συγκεκριμένους, κατά περίπτωση, λόγους και ασκούσε την εξουσία όχι για να «διαιωνισθεί» σε αυτήν αλλά προκειμένου να προετοιμάσει, εκ νέου, το έδαφος με στόχο την «επανίδρυση» της Άμεσης Δημοκρατίας.
2. Την επιρροή αυτή του ελεύθερου, ατίθασου και δημιουργικού Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος τεκμηριώνει επαρκώς το γεγονός, ότι αυτή η πολυπρισματικώς φιλελεύθερη ιδιοσυστασία του δεν θα μπορούσε, υφ’ οιανδήποτε ιστορική και πολιτική εκδοχή, να συμβιβασθεί με ανελεύθερες μορφές πολιτειακής οργάνωσης, ήτοι πολιτειακής οργάνωσης με βασικά στοιχεία δεσποτισμού, ατομικού ή συλλογικού. Ειδικότερα δε δεσποτισμού υπό τον μανδύα π.χ. της βασιλείας, της τυραννίας ή και της ολιγαρχίας. Η ως άνω διαπίστωση ενδυναμώνεται, από ιστορική και πολιτική σκοπιά, αν ανατρέξει κανείς στον τρόπο οργάνωσης και εξέλιξης των μεγάλων Βασιλείων της τότε Ανατολής, με πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα το Περσικό Βασίλειο, όπως θ’ αναλυθεί εκτενέστερα στην συνέχεια: Το ανθρώπινο πνεύμα δεν είναι σε θέση να εξελιχθεί και να δημιουργήσει ελεύθερα υπό καθεστώς δεσποτισμού που, μοιραίως, του θέτει όρια σύμφυτα με τις ανάγκες της δεσποτικής επιβίωσης. Με άλλες λέξεις ο δεσποτισμός είναι, από την φύση του, μήτρα οιονεί αμάχητων δογμάτων ή δοξασιών, που ουδόλως συμβαδίζουν με την ελευθερία του Πνεύματος. Ο δεσποτισμός έχει την τάση να «μαγεύει» το Πνεύμα. Όλως αντιθέτως, το ελεύθερο Πνεύμα -όπως ήταν κατεξοχήν το Αρχαίο Ελληνικό- κατατείνει πάντα, καθώς προεκτέθηκε, στο «ξεμάγεμα» του κόσμου.

Επίλογος

Μέγιστη απόδειξη αυτής της, βαθύτατα φιλελεύθερης, ιδιοσυστασίας του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος και της εντεύθεν ουσιώδους διαφοροποίησής του σε σχέση με τον πνευματικό σκοταδισμό του δεσποτισμού συνιστά, κυρίως, η σύγκριση των εκατέρωθεν επιδόσεων ως προς τα αποτελέσματα της πνευματικής δημιουργίας:

Α. Το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, μέσα σ’ ένα πεδίο πραγματικής ελευθερίας, κατάφερε να μετατρέψει την εμπειρία, την πληροφορία και την Γνώση σ’ Επιστήμη, επέκεινα δε σε Φιλοσοφία. Σε κανένα όμως από τα Βασίλεια της τότε Ανατολής οι πνευματικοί τους άνθρωποι, κάθε είδους, όση εμπειρία, πληροφορία και γνώση και αν συσσώρευσαν δεν μπόρεσαν να προσεγγίσουν τον «Όλυμπο της Σοφίας», στον οποίο «ανέβηκε» το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα. Γι’ αυτό, και δίχως ν’ αμφισβητείται το γεγονός ότι στα Βασίλεια αυτά υπήρχε αξιοσημείωτη, πολλές φορές, πληροφορία ή και γνώση, οφειλόμενη στην σταδιακή συλλογή τους από γενιά σε γενιά -πληροφορία και γνώση, η οποία είχε οδηγήσει π.χ. στην κατασκευή εμβληματικών κτιρίων και μνημείων- οι «κάτοχοι» της πληροφορίας και της γνώσης δεν συνεισέφεραν κάτι χειροπιαστό στην μετέπειτα επιστημονική δημιουργία. Εκτός, ίσως, από ένα είδος «βάσης δεδομένων» πληροφοριακού χαρακτήρα, την οποία αξιοποίησαν άλλοι μελλοντικά, όπως συνέβη με τα όποια τέτοια «δάνεια» αξιοποίησε το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα στον δρόμο της δικής του, εμβληματικής, επιστημονικής «παραγωγής».

Β. Υπ’ αυτό το πρίσμα είναι, όπως συνάγεται από το σύνολο της ανάλυσης που προηγήθηκε, απολύτως θεμιτό, ιστορικώς, να ερμηνεύουμε τους Μηδικούς Πολέμους και την τελική περηφανή επικράτηση των Ελλήνων, υπό την Αθηναϊκή καθοδήγηση, και ως εξίσου περιφανή επικράτηση του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος. Το οποίο έτσι νομιμοποιείται ιστορικώς, και μάλιστα στο ακέραιο, να διεκδικεί, ως κοιτίδα και λίκνο του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, την «παλαίφατη» όχι μόνο γεωγραφική αλλά και πνευματική οριοθέτηση των συνόρων μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

* Συμπληρωμένη παράθεση των αναλύσεων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου «Η διαχρονική “οφειλή” της Ευρώπης στην Ελλάδα: Το “δάνειο-δωρεά” του Ελληνικού Πολιτισμού», εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 2022, σελ. 25 επ.

πηγή: prokopiospavlopoulos.gr