Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, "Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης", βρίσκεται στην ίδια ανάλγητη και κυνική επιλογή που κάνουν οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη για τη δημόσια υγεία. Και τώρα, το ΕΣΥ, από εγγύηση του δικαιώματος στη δημόσια δωρεάν ψυχική υγεία, ως κοινωνικό αγαθό, γίνεται πεδίο διαφοροποιημένων παροχών ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός.
Κατά την ομιλία μου στην Ολομέλεια για το Σ/Ν του Υπουργείου Υγείας «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», ανέφερα, μεταξύ άλλων, τα εξής:
• Σας το λένε επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς, σωματεία εργαζομένων και σύλλογοι εξαρτημένων ανθρώπων που διαδηλώνουν, απεργούν εδώ και 8 μήνες και καθημερινά την τελευταία εβδομάδα. Κι όμως, δεν τους φωνάξατε να πουν τη γνώμη τους. Σας το είπανε κι εδώ μέσα στη Βουλή φορείς και κόμματα της αντιπολίτευσης. Σας είπαν: «Πάρτε το πίσω, δεν επιδέχεται διορθώσεων, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, φέρτε ένα νέο σε διάλογο με όλους. Δεν μπορεί να αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς.»
• Το νομοσχέδιο βρίσκεται στην ίδια ανάλγητη και κυνική επιλογή που κάνουν οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη για τη δημόσια υγεία. Και τώρα, το ΕΣΥ, από εγγύηση του δικαιώματος στη δημόσια δωρεάν ψυχική υγεία, ως κοινωνικό αγαθό, γίνεται πεδίο διαφοροποιημένων παροχών ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός.
• Ενίσχυση σημαίνει παροχή συνεχών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών, αποασυλοποίηση, ενθάρρυνση της συμμετοχής των ίδιων των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους στη λήψη αποφάσεων και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, όπως ορίζουν οι παγκόσμια αποδεκτές σήμερα επιστημονικές απόψεις, καθώς και ενεργητική συνέργεια όλων των εργαζομένων σε δομές και μονάδες.
• Αντί να συνεχίσετε και να ενδυναμώσετε αυτές τις υπηρεσίες, εσείς μιλάτε στο άρθρο 2 για μια ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που δεν προέκυψε ως ανάγκη από καμία αξιολόγηση και καμία διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς και τους ίδιους τους ωφελούμενους.
• Δεύτερη αιτία διάλυσης είναι το νέο μοντέλο διοίκησης. Σε κάθε ΠεΔΥΨΥ ενσωματώνονται όλα τα νομικά πρόσωπα της περιοχής μιας ΔΥΠε με κατάργηση της οργανωτικής και διοικητικής τους αυτοτέλειας. Δημιουργείται ένα υδροκέφαλο σχήμα διοίκησης και εποπτείας του οποίου προΐσταται ο ένας από τους δύο Υποδιοικητές της ΔΥΠε που τοποθετείται από τον Υπουργό και ορίζεται αρμόδιος για την ψυχική υγεία.
• Ο πυρήνας όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη, στα ΠεΔΥΨΥ, και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας. Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ και εγγράφονται υποχρεωτικά στο πληροφοριακό σύστημα και στο μητρώο ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, μπορούν να ιδρύουν τα πάντα, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν τα μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Στόχος: Να δίνονται και σε ιδιώτες κερδοσκόπους στον τομέα της ψυχικής υγείας χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
• Στο δεύτερο μέρος, για τις εξαρτήσεις, καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
• Το σύστημα διασφαλίζει μία αδιάσπαστη αλυσίδα πρόληψη – διάγνωση – ψυχοκοινωνική παρέμβαση και αποκατάσταση – κοινωνική επανένταξη με συνεχή φροντίδα. Όλα τα προγράμματα είναι δημόσια και δωρεάν και κυρίως διασφαλίζουν το δικαίωμα στον εξαρτημένο να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
• Με το νομοσχέδιό σας σπάτε αυτή τη θεραπευτική αλυσίδα, την επιστημονική ποικιλομορφία, το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει το πρόγραμμα που επιθυμεί, την πρόνοια για παράλληλη στήριξη της οικογένειας, το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν απεξάρτηση. Πώς το κάνετε αυτό:
• Φτιάχνετε ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ (Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων), έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνονται όλες οι δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης και εργαζόμενοι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ, και όλες οι νοσοκομειακές μονάδες απεξάρτησης, που καταργούνται ως ΝΠΔΔ. Υπάγοντάς τα όλα στον ΕΟΠΑΕ καταργείτε, όχι μόνο τη διοικητική τους υπόσταση, αλλά και την αυτονομία τους και τη δυνατότητα των εξαρτημένων να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Πλέον ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωική απόφαση να απεξαρτηθεί προς το πρόγραμμα που έχει τις περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
• Διαλύετε τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας της απεξάρτησης, που είναι η πρόληψη. Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που δημιουργήθηκαν μέσα σε 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες. Όλοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα κέντρα πρόληψης στο νομοσχέδιο. Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπουργείο Υγείας και από το Εσωτερικών εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δικής σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος
• Με το άρθρο 33 οργανώνετε Δίκτυο Κέντρων Σωματικής Αποτοξίνωσης (ΚΣΑ). Πρόκειται για παραπλανητική προσπάθεια δήθεν εκσυγχρονισμού. Προτείνετε σωματική αποτοξίνωση για τον εθισμό από τα οπιοειδή και το αλκοόλ όταν το Εθνικό Παρατηρητήριο και το Κέντρο Παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ναρκωτικών εκτιμούν ότι η κάλυψη σε τέτοιες υπηρεσίες βρίσκεται στο 100%. Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα ΚΣΑ είναι μοντέλο συνδεδεμένο με το ασφαλιστικό σύστημα των ΗΠΑ. Μια φθηνή πρακτική χρεοκοπημένη αν δεν συνδεθεί με ψυχοθεραπεία. Την προτείνετε ως καινοτομία. Αντίθετα, η υπερακατανάλωση των συνθετικών Νέων Ψυχοδραστικών ουσιών (ΝΨΟ) δεν αντιμετωπίζεται πουθενά στο Ν/Σ που αγνοεί τους πανθομολογούμενους κινδύνους.
• Όσο για τον περίφημο συντονισμό μέσω ΕΟΠΑΕ, που διαρκώς αναφέρετε, αυτό κανονικά γίνεται μέσω των Εθνικών Σχεδίων Δράσης. Τέτοιο σχέδιο υπήρχε μέχρι το 2019. Μετά οι φορείς εκπόνησαν νέο και το συζήτησαν με το Υπουργείο 24 φορές. Εσείς το πετάξατε για να φέρετε το παρόν νομοσχέδιο που ορίζει ως Εθνικό Συντονιστή τον Πρόεδρο του ΕΟΠΑΕ. Δηλαδή το ίδιο πρόσωπο ελεγκτής και ελεγχόμενος (άρθρο 51). Αυτό το απέρριψαν οι φορείς κατά την ακρόαση ως αντιδεοντολογικό και ανέφικτο.
• Τέλος για τα άρθρα 59-75. Εδώ βρίσκονται όλες οι «έξυπνες» νεοφιλεύθερες εμπνεύσεις «out of the box» του κ. Γεωργιάδη και του Πρωθυπουργού που τον στηρίζει. Η κατάσταση που δημιουργείται είναι σοκαριστική. Ο νεοφιλελεύθερος υπουργός υγείας απειλεί μαινόμενος τους ιδιώτες γιατρούς να στηρίξουν το ΕΣΥ, αυτό που με συστηματικότητα και επιμέλεια αυτός και ο Πρωθυπουργός γκρεμίζουν εδώ και χρόνια. Οι γιατροί και νοσηλευτές που έχουν ξεπεράσει από καιρό τα όρια εξάντλησης εγκαταλείπουν μαζικά το ΕΣΥ. Νεότεροι και μεγαλύτεροι ενισχύουν το κύμα φυγής επιστημόνων στο εξωτερικό και κάθε ασθενής που δεν έχει χρήματα βιώνει ένα προσωπικό και οικογενειακό Γολγοθά.
• Η ρύθμιση, σε μία προσπάθεια άσκησης πίεσης στους ελεύθερους επαγγελματίες γιατρούς, αφαιρεί στην ουσία δικαιώματα από τους ίδιους τους πολίτες. Ιδιαίτερα στην περιφέρεια και στη νησιωτική Ελλάδα, οι πολίτες, ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι, όχι μόνο δεν βρίσκουν γιατρό στα υποστελεχωμένα νοσοκομεία και κέντρα υγεία, όχι μόνο δεν βρίσκουν συμβεβλημένο γιατρό με τον ΕΟΠΥΥ, αλλά θα πληρώνουν από την τσέπη τους ολόκληρο το κόστος των αναγκαίων φαρμάκων και εξετάσεων, καθώς δεν θα υπάρχει δυνατότητα συνταγογράφησης.
• Στηρίζουμε την ένσταση αντισυνταγματικότητας και καταθέτω το σημερινό δελτίο τύπου των Ιατρικών, Επιστημονικών και Επαγγελματικών Ενώσεων.
• Το μήνυμα που οφείλει να εκπέμψει η Πολιτεία σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του δημόσιου συστήματος υγείας είναι «κάθε ειδικευόμενος, κάθε απόφοιτος ιατρικής σχολής από το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο θα έχει τη δυνατότητα, την ευκαιρία να σταδιοδρομήσει στο ΕΣΥ.
• Ακόμη κι αυτή την ύστατη ώρα σας καλούμε να αποσύρετε το αντισυνταγματικό νομοσχέδιο και να προχωρήσετε σε ουσιαστικό διάλογο με φορείς και ωφελούμενους. Εμείς, όχι μόνο θα το καταψηφίσουμε και στηρίζουμε την ένσταση αντισυνταγματικότητας, αλλά θα συνεχίσουμε τον αγώνα για να μην εφαρμοστεί. Τίποτα δεν τελειώνει με τη σημερινή ψήφισή του από μια κοινωνική μειοψηφία.