Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό έδωσε τη δυνατότητα στην κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Αριστεράς να αναδείξει πτυχές αυτής της σύνθετης κυβερνητικής στρατηγικής, να διαμορφώσει διαχωριστικές γραμμές και να κάνει τα πρώτα βήματα στην κατεύθυνση ενός προγραμματικού λόγου που θα έχει σαφείς κοινωνικές αναφορές και θα ξέρει ποιους θέλει και μπορεί να εκπροσωπήσει και ποιους όχι.
Τα τελευταία χρόνια επικράτησε μεταξύ των κομμάτων της Αριστεράς και του προοδευτικού χώρου μια αντίληψη για την ασκούμενη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης που υποτιμούσε τη στρατηγική συνθετότητά της. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, απέναντι μας δεν έχουμε τον πολιτικό/κρατικό εκφραστή ενός σύνθετου ταξικού συνασπισμού εξουσίας, με τις εσωτερικές του ιεραρχήσεις και τις ασταθείς ισορροπίες των συμβιβασμών μεταξύ των τάξεων και μερίδων τάξεων που τον αποτελούν, αλλά μια κυβέρνηση της οποίας η πολιτική ανάγεται τελικά σε μια απλή διευθέτηση της ροής του δημόσιου χρήματος με μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων «πέντε οικογενειών, των φίλων του Μαξίμου». Πρόκειται για αντίληψη που παρά την δόση αλήθειας που εμπεριέχει –η πολιτική διαφθορά εξάλλου παίζει καθοριστικό ρόλο σε πολλές κυβερνητικές αποφάσεις– αδυνατεί τελικά να κατανοήσει τις ταξικές εξελίξεις στην ελληνική κοινωνία και οικονομία τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια, οδηγεί σε μια απλοϊκή σχηματοποίηση/παραγνώριση των κοινωνικών αντιθέσεων και εκβάλλει σε έναν πολιτικό και προγραμματικό λόγο που νομίζει ότι μπορεί πειστικά να υποσχεθεί τα πάντα στους πάντες, καταλήγοντας να μην πείθει κανέναν.
Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό έδωσε τη δυνατότητα στην κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Αριστεράς να αναδείξει πτυχές αυτής της σύνθετης κυβερνητικής στρατηγικής, να διαμορφώσει διαχωριστικές γραμμές και να κάνει τα πρώτα βήματα στην κατεύθυνση ενός προγραμματικού λόγου που θα έχει σαφείς κοινωνικές αναφορές και θα ξέρει ποιους θέλει και μπορεί να εκπροσωπήσει και ποιους όχι.
Επιθετική αντίστροφη αναδιανομή πλούτου
Αναδείξαμε ότι αυτό που επιχειρείται και τελικά επιτυγχάνεται κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας είναι μια επιθετική αντίστροφη αναδιανομή πλούτου, από τα κάτω προς τα πάνω. Από τη μισθωτή εργασία, τους αυτοαπασχολούμενους, τις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις προς τα ανώτερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτή τη στρατηγική είναι κάτι παραπάνω από σαφή: Ενώ το μερίδιο των μισθών προς το συνολικό ΑΕΠ πριν την πανδημία βρισκόταν στο 37%, με το μερίδιο των κερδών να βρίσκεται στο 48%, η εικόνα σήμερα είναι κατά πολύ επιδεινωμένη. Το μερίδιο των μισθών έχει χάσει 2,8 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 34,2%, ενώ το αντίστοιχο των κερδών αυξάνεται κατά 5 μονάδες εκτινασσόμενο στο 53% και τούτο παρά τη μείωση της ανεργίας. Την ίδια στιγμή η αναλογία μεταξύ άμεσων και έμμεσων φόρων που πάντοτε στην Ελλάδα ήταν προβληματική βρίσκεται στο 60% – 40% υπέρ των έμμεσων φόρων, πράγμα που προφανώς επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Οι εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες έχουν πενταπλασιάσει τα κέρδη τους μέσα σε μια τετραετία, σημειώνοντας ρεκόρ δεκαπενταετίας άνω των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ η συμμετοχή των ΑΕ στα φορολογικά έσοδα βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο μεταξύ όλων των χωρών του ΟΟΣΑ πλην της Λετονίας. Την ίδια στιγμή, οι 4 συστημικές τράπεζες έχουν την τρίτη χειρότερη αναλογία μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων δανεισμού στην Ευρώπη, σημειώνοντας κέρδη για φέτος ύψους άνω των 4 δισ. ευρώ, ενώ οι εταιρείες διύλισης και ενέργειας καταγράφουν επίσης υπερκέρδη δισεκατομμυρίων. Ο κατασκευαστικός κλάδος και ο τουρισμός σημειώνουν σημαντικά κέρδη, τη στιγμή που ο πραγματικός μέσος μισθός στο σύνολο της οικονομίας έχει μειωθεί κατά 8% και οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα δουλεύουν τις περισσότερες ώρες στην Ευρώπη. Θα μπορούσε κανείς να πολλαπλασιάσει τα παραδείγματα και την παράθεση στοιχείων, αλλά η εικόνα δεν θα άλλαζε. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε φάση μεγέθυνσης, αλλά και σε φάση διεύρυνσης των ανισοτήτων και αναδιανομής του εισοδήματος από τα κάτω προς τα πάνω.
Η ταξική πραγματικότητα της κυριαρχίας της Δεξιάς
Η κατάσταση αυτή δεν έχει διαμορφωθεί από μόνη της, αλλά από μια κυβέρνηση που ενισχύει την αυθόρμητη τάση της αγοράς να διευρύνει τις ανισότητες και να συμπιέζει τα λαϊκά εισοδήματα. Αρκεί μια απλή αναφορά σε κομβικές νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις για να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές: γενικευμένη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας με τους νόμους και τις τροπολογίες Βρούτση – Χατζηδάκη – Γεωργιάδη (κατάργηση της αιτιολογημένης απόλυσης, του νόμου προστασίας των εργολαβικών εργαζομένων, αποδυνάμωση του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ιδίως των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, κατάργηση 8ώρου και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων κλπ), διαδοχικές φοροελαφρύνσεις και φοροαπαλλαγές στα κέρδη και τα υψηλά εισοδήματα (μείωση φορολογικού συντελεστή στα εταιρικά κέρδη, μείωση του φόρου στα μερίσματα και στις χρηματιστηριακές συναλλαγές, μείωση φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου, μηδενισμός φόρου για τις γονικές παροχές μέχρι του ποσού των 3,2 εκ. ευρώ) με ταυτόχρονη άρνηση μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ και ΕΦΚ που επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά εισοδήματα, επιδοτήσεις της αισχροκέρδειας σε εταιρείες ενέργειας που τροφοδοτούν τον πληθωρισμό απληστίας, κατάρρευση των ελέγχων για τα καρτέλ ιδιαίτερα στους κλάδους ενέργειας, διύλισης και σούπερ-μάρκετ, προσανατολισμός των χρηματοδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης υπέρ μεγάλων και πολύ μεγάλων εταιρειών, σκιαγραφούν όψεις της σύνθετης στρατηγικής της κυβέρνησης, ώστε να δημιουργήσει και να διατηρήσει τη συνοχή ενός πολυδιάστατου συνασπισμού εξουσίας. Και τούτο διότι οι κερδισμένοι αυτής της πολιτικής είναι πολύ περισσότεροι από τις «πέντε οικογένειες των φίλων του Μαξίμου», όπως θέλει ο κυρίαρχος αντιπολιτευτικός λόγος: οι κλάδοι της ενέργειας, της διύλισης, των κατασκευών, του τουρισμού, οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, μεγάλα δικηγορικά και τεχνικά γραφεία, εταιρείες συμβούλων και κλάδοι της βιομηχανίας, ιδιωτικές κλινικές, μάνατζερ και τεχνικοί της παραγωγής σε όλους αυτούς τους κλάδους, κάτοχοι μεγάλης ακίνητης περιουσίας και πολλοί άλλοι συνθέτουν μια ενιαία κοινωνική δύναμη, έναν συνασπισμό εξουσίας που έχει κάθε λόγο να στηρίζει την πολιτική της κυβέρνησης. Σε συνδυασμό με το παραδοσιακό δεξιό ακροατήριο της Νέας Δημοκρατίας, έχουμε μπροστά μας την κοινωνική και πολιτική βάση της σημερινής κυριαρχίας της Δεξιάς. Και η παραγνώριση αυτής της σύνθετης ταξικής πραγματικότητας και των υλικών συνθήκών διαμόρφωσής της οδηγεί αναγκαία στην αναγωγή αυτής της κυριαρχίας στον λαό που παραπλανήθηκε, που αγάπησε τους δυνάστες του και τελικά στο καταστροφικό: «μα τι ψηφίσατε;». Και είναι ακριβώς αυτή η στάση και αυτές οι «εξηγήσεις» που, ευδοκιμώντας σήμερα σε μεγάλα τμήματα του «προοδευτικού χώρου», εμποδίζουν την επεξεργασία ενός πραγματικά ανταγωνιστικού σχεδίου απέναντι στην κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας και δημιουργούν το σημερινό αντιπολιτευτικό κενό.
Για μια κοινωνία ισοελευθερίας
Από τη δική μας μεριά, από τη σκοπιά της Αριστεράς και των εργαζόμενων τάξεων, επομένως, προβάλλει η αναγκαιότητα για ένα πολιτικό σχέδιο και έναν προγραμματικό λόγο που θα γνωρίζει με ποιους πάει και ποιους αφήνει, με σαφείς ταξικές αναφορές και στόχο τη συγκρότηση του αντίπαλου συνασπισμού κοινωνικών δυνάμεων που έχει κάθε λόγο για να συγκροτηθεί: της μισθωτής εργασίας, των αυτοαπασχολούμενων, του κόσμου της επισφάλειας, της νεολαίας, των οικολογικών κινημάτων και των κινήσεων υπεράσπισης της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων, με στόχο την κοινωνική και κλιματική δικαιοσύνη και την αναδιανομή εισοδήματος από τα πάνω προς τα κάτω. Με επίγνωση, βεβαίως, του δυσμενούς διεθνούς συσχετισμού δύναμης, που δεν θα περιορίζεται όμως από αυτόν, αλλά θα επιχειρεί να διευρύνει διαρκώς τα όρια του εφικτού, με ορίζοντα μια κοινωνία ισοελευθερίας. Είναι σε αυτή την
πορεία που η Νέα Αριστερά σκοπεύει όχι μόνο να συμβάλλει, αλλά να πρωταγωνιστήσει.
πηγή: η Εποχή
__________________________________________
* Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος είναι Έλληνας πολιτικός και δικηγόρος. Υπήρξε Υπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Ελληνικής Δημοκρατίας στο υπουργικό συμβούλιο του Αλέξη Τσίπρα μεταξύ 2016 και 2019. Στις πρόωρες γενικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 εξελέγη βουλευτής Αθηνών ενταγμένος στην Κ.Ο. της ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ.
