Καρφώνονται μεταξύ τους...

Ποντίκια που εγκαταλείπουν το πλοίο που βουλιάζει! Ο Γιώργος Προβόπουλος, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος που ενδόμυχα φιλοδοξεί να γίνει ...πρωθυπουργός (!) στη θέση του Λουκά Παπαδήμου κάποια στιγμή, έχοντας υπηρετήσει τόσο τη ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ,

AUΚUS: Ο νέος εφιάλτης για την παγκόσμια ειρήνη

AUKUS είναι ο καινούργιος εφιάλτης για την παγκόσμια ειρήνη που κάνει το γύρο του κόσμου από την περασμένη Τετάρτη, όταν Αυστραλία (Α), Ηνωμένο Βασίλειο (UK) και Ηνωμένες Πολιτείες (US) ανακοίνωσαν το νέο, τριμερές στρατιωτικό Σύμφωνο που συνομολόγησαν εναντίον της Κίνας. 

Πέτρος Παπακωνσταντίνου *

Το ακρωνύμιο είναι κακόηχο σε όποια γλώσσα κι αν το προφέρεις, αλλά αυτό είναι το λιγότερο γι αυτούς που σύντομα θα αναγκαστούν να το υποφέρουν. Πολλοί θα σκεφτούν, ίσως, ότι η Ταϊβάν πέφτει πολύ μακριά, αλλά κι η Κορέα του ‘50 δεν ήταν πιο κοντά μας.

AUKUS είναι ο καινούργιος εφιάλτης για την παγκόσμια ειρήνη που κάνει το γύρο του κόσμου από την περασμένη Τετάρτη, όταν Αυστραλία (Α), Ηνωμένο Βασίλειο (UK) και Ηνωμένες Πολιτείες (US) ανακοίνωσαν το νέο, τριμερές στρατιωτικό Σύμφωνο που συνομολόγησαν εναντίον της Κίνας. Κάποιοι είπαν ότι επρόκειτο για μια βεβιασμένη κίνηση του Τζο Μπάιντεν για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από το φιάσκο στο Αφγανιστάν και την αίσθηση ασύντακτης υποχώρησης της αμερικανικής υπερδύναμης σε όλα τα μέτωπα, που οι ίδιοι υπέθεταν ότι θα σφραγίσει το επόμενο διάστημα. Δική τους η αφέλεια, δική τους η έκπληξη.

Στην πραγματικότητα, ο νέος συνασπισμός προθύμων ήταν μια κίνηση που προετοιμαζόταν συστηματικά επί μήνες, από τη στιγμή που ανέλαβε την αμερικανική προεδρία ο Μπάιντεν. Ένα ακόμη βήμα στο στρατηγικό αναπροσανατολισμό των ΗΠΑ που χάραξε το βαθύ κράτος και ακολούθησαν με συνέπεια τρεις διαδοχικοί πρόεδροι, οι Ομπάμα, Τραμπ και Μπάιντεν- πολύ διαφορετικοί στο ύφος και σε άλλες πολιτικές, αλλά σχεδόν ταυτόσημοι στο θέμα που συζητάμε: την αναδίπλωση της μόνης, αλλά χωλαίνουσας υπερδύναμης από τα χαώδη μέτωπα της Μέσης Ανατολής, όπου υπέστη τόση φθορά με τους πολέμους του Μπους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, έτσι ώστε να απελευθερωθούν πόροι και δυνάμεις για το κεντρικό μέτωπο των επόμενων δεκαετιών, μεταξύ Αμερικής και Κίνας.

Πολύ φοβάμαι ότι οι κίνδυνοι από αυτή την εξέλιξη έχουν υποτιμηθεί, μέχρι στιγμής, στην Ελλάδα- όχι μόνο από τις κυρίαρχες αστικές δυνάμεις, αλλά και από το αριστερό, αντιιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Ο πρώτος κίνδυνος αφορά τη διασπορά των πυρηνικών στη ζώνη Ασίας- Ειρηνικού ή και ευρύτερα. Με τη συμφωνία, η Αυστραλία πρόκειται να αποκτήσει οκτώ πυρηνοκίνητα υποβρύχια, καθαρά επιθετικά όπλα, τα οποία διαθέτουν μέχρι σήμερα μόνο έξι μεγάλες δυνάμεις- τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και η Ινδία. Αν και τα υποβρύχια της Αυστραλίας δεν προβλέπεται (ακόμη;) να φέρουν πυρηνικούς πυραύλους, η νομιμότητα εξοπλισμού με τέτοιου είδους όπλα αποτελεί γκρίζα ζώνη στη διεθνή συνθήκη μη εξάπλωσης των πυρηνικών (ΝΡΤ).

Η ζώνη Ινδικού- Ειρηνικού είναι ήδη γεμάτη με δυνάμεις που διαθέτουν πυρηνικά όπλα (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Β .Κορέα), οπότε κάθε επιβάρυνση είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητική. Έπειτα, από τη στιγμή που αποκτούν οι Αυστραλοί παρόμοια υποβρύχια με αμερικανική και βρετανική τεχνογνωσία, πώς θα αρνηθούν οι Αμερικανοί αύριο ένα παρόμοιο αίτημα από την Ιαπωνία ή τη Νότια Κορέα, που στο κάτω- κάτω είναι πιο κοντά στην Κίνα από την Αυστραλία; Επιπλέον, τίθεται ένα σοβαρό ερώτημα στρατηγικής φύσης: τα αυστραλιανά υποβρύχια θα καταναλώνουν ως καύσιμο ασθενώς εμπλουτισμένο ουράνιο, όπως συμβαίνει με τα κινεζικά και τα γαλλικά, ή (όπερ και το πιθανότερο) ισχυρά εμπλουτισμένο, όπως τα αμερικανικά και τα βρετανικά; Και πως η λεγόμενη «διεθνής κοινότητα» θα απαιτεί από το Ιράν να μειώσει τον εμπλουτισμό ουρανίου στο ειρηνικό, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, πυρηνικό του πρόγραμμα, όταν θα επιτρέπει στην Αυστραλία να εμπλουτίζει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό ουράνιο για πολεμικούς σκοπούς;

Ο πιο άμεσος κίνδυνος είναι να παρασύρει το AUKUS όλα τα κράτη της περιοχής, όπου ο κατάλογος των εδαφικών διεκδικήσεων και των γκρίζων ζωνών θα ξεπερνούσε τις διαστάσεις αυτού του άρθρου, σε ένα ανεξέλεγκτο ντόμινο εξοπλισμών, κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο τις ήδη ανησυχητικές εντάσεις. Τα μάτια στρέφονται πρώτα απ΄όλα στην Ταϊβάν, την οποία όχι μόνο η Κίνα, αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν αποσχισθείσα κινεζική επαρχία (από το 1971, αναγνωρίζει τη Λαϊκή Κίνα ως μοναδικό εκπρόσωπο του κινεζικού έθνους). Μια πολιτικός τόσο αμερικανόφιλη όσο η συντηρητική πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι είχε το θάρρος να ρωτήσει μέσα στη Βουλή των Κοινοτήτων τον διάδοχό της Μπόρις Τζόνσον αν έχει σκεφτεί ότι με το AUKUS μπορεί να σύρει τη Βρετανία σε έναν πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για την Ταϊβάν. Το τι θα σημάνει ένας πόλεμος μεταξύ των δύο μεγάλων πυρηνικών δυνάμεων μπορεί να μην θέλουμε να το σκεφτόμαστε, αλλά και η στρουθοκάμηλος δεν είναι περισσότερο ασφαλής με το κεφάλι στην άμμο.

Για τα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εννοούμε τα ισχυρά, γιατί τα άλλα ποιος τα ρωτάει έτσι κι αλλιώς;) η ανακοίνωση για το AUKUS ήταν μια νέα πολιτική πανωλεθρία. Τα πολιτικά και δημοσιογραφικά φερέφωνα του ατλαντισμού μέσα στην Ευρώπη μας είχαν γανώσει τα αυτιά για τη νέα εποχή που θα έφερνε στις διατλαντικές σχέσεις η απόσυρση του κακού Τραμπ και η άφιξη του καλού Μπάιντεν. Σήμερα συμπεριφέρονται σαν απατημένοι σύζυγοι, που μαθαίνουν τελευταίοι τα δυσάρεστα μαντάτα. Ενημερώθηκαν για μια «ιστορική», κατά τον Μπάιντεν, συμφωνία που αλλάζει όχι μόνο τις περιφερειακές, αλλά και τις διεθνείς ισορροπίες, λίγες ώρες αν όχι λίγα λεπτά προτού ανακοινωθεί. Η Αμερική για μία ακόμη φορά προτιμά τις σίγουρες συμμαχίες με τις δεδομένες, γι αυτήν, αγγλόφωνες χώρες από μια Ε.Ε. πολιτικά πολυδιασπασμένη και στρατιωτικά ανύπαρκτη.

Το δόγμα “America First” του Τραμπ είναι το κατευθυντήριο δόγμα και του Μπάιντεν, αρέσει- δεν αρέσει. Καλά να πάθουν, αφού δεν έβαλαν μυαλό ούτε όταν αποκαλύφθηκε ότι επί καλού Ομπάμα οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν μέχρι και το προσωπικό τηλέφωνο της Άγκελα Μέρκελ, χάρη στη συμμαχία παγκόσμιας παρακολούθησης των «Πέντε Ματιών» (ΗΠΑ, Καναδάς, Βρετανία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία). Επιπλέον, ο Μπάιντεν έριξε πολύ αλάτι στην ανοιχτή πληγή του Brexit, δίνοντας ένα σημαντικό δώρο στον Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος μπορεί να επαίρεται μπροστά στους ομοεθνείς του ότι η στρατηγική της Global Britain όχι μόνο δεν απομονώνει διεθνώς τη χώρα του, αλλά τη φέρνει στην πρώτη γραμμή της διεθνούς γεωπολιτικής.

Εκείνη που δέχτηκε το πιο σκληρό πλήγμα από το AUKUS ήταν η Γαλλία, καθώς είχε υπογράψει το 2016 συμφωνία για παράδοση στην Αυστραλία 12 συμβατικών υποβρυχίων, η οποία φυσικά ακυρώθηκε εν μια νυκτί. Κυριολεκτικά. Ο ακροδεξιός πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον συναντήθηκε με τον Μακρόν στο Ελιζέ, τον Ιούνιο και τον ευχαρίστησε δημοσίως για το πρόγραμμα των γαλλικών υποβρυχίων, ενώ πίσω από την πλάτη του τα είχε ήδη βρει με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς. Η ζημιά για τη Γαλλία δεν είναι τόσο οικονομική (δεν θα φαληρίσει δα η αμυντική της βιομηχανία με την ακύρωση ενός συμβολαίου, αντίθετα η Αυστραλία θα πληρώσει ακριβά που το έσπασε), όσο γεωπολιτική. Όντας η μόνη ευρωπαϊκή χώρα με διαρκή παρουσία στον Ινδοειρηνικό, όπου έχει κάπου δύο εκατομμύρια πολίτες και χιλιάδες στρατιώτες χάρη στις υπερπόντιες κτήσεις της (Νέα Καληδονία, Γαλλική Πολυνησία, Ρεουνιόν), η Γαλλία θεωρούσε ότι κατέχει δικαιωματικά μια προνομιακή θέση στο τραπέζι. Η ώρα της αλήθειας ήρθε και δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περιοχή: υπενθυμίζει στη Γαλλία ότι οι στρατιωτικές φιλοδοξίες της και η μεγαλόστομη ρητορική της υπερβαίνουν κατά πολύ τα οικονομικά και πολιτικά της μεγέθη.

Όσο για την Ε.Ε., η τριμερής αγγλοσαξωνική συμμαχία ήρθε για μία ακόμη φορά να υπογραμμίσει τη γεωπολιτική της αδυναμία και τον κίνδυνο να περιθωριοποιηθεί σε μια διπολική, παγκόσμια αναμέτρηση ΗΠΑ- Κίνας, όπου θα κληθεί να πάρει θέση ως κομπάρσος της Αμερικής. Για να πούμε του στραβού το δίκιο, ο Μακρόν έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου από την αρχή της θητείας του και ήταν ίσως ο μόνος ηγέτης ισχυρής ευρωπαϊκής χώρας που δεν είχε αυταπάτες για την εκλογή Μπάιντεν, επιμένοντας στην ανάγκη «στρατηγικής και αμυντικής αυτονομίας της Ευρώπης».

Ωστόσο η ευρωπαϊκή αυτονομία και η ευρωάμυνα είναι τα πιο ανούσια και κουραστικά θέματα για τους δημοσιογράφους του διεθνούς ρεπορτάζ εδώ και πάνω από 20 χρόνια, ένας μιντιακός μονόκερος, τον οποίο κανείς δεν έχει δει και κανείς δεν υπολογίζει σοβαρά ότι θα τον δει στη διάρκεια του βίου του. Ακόμη κι αν αφήσουμε στην άκρη την πολυπληθή Πέμπτη Φάλαγγα των Αμερικανών στην Ευρώπη, η ευρωπαϊκή χειραφέτηση θα προϋπέθετε δύο πράγματα: Κατ’ αρχάς, να δεχτεί η Γαλλία να μοιραστεί (δηλαδή να θέσει υπό ευρωπαϊκή συγκυριαρχία) το αμυντικό της δυναμικό, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων, που αποτελεί το βασικό σημείο υπεροχής της, με αντάλλαγμα να δεχτεί η Γερμανία να μοιραστεί την οικονομική ισχύ που εξασφαλίζει, σε μεγάλο βαθμό, απομυζώντας τους ασθενέστερους εταίρους μέσω της ευρωζώνης. Επιπλέον, να βρουν οι Ευρωπαίοι ένα modus vivendi με τη Ρωσία, χωρίς το οποίο κάθε σκέψη για ευρωπαϊκή ανεξαρτησία και ασφάλεια είναι απλά κουβέντα να γίνεται. Και τα δύο φαίνονται να απέχουν έτη φωτός από τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα στην Ε.Ε.

Αλλά ακόμη και αν γινόταν στο μέλλον ένα τέτοιο θαύμα, οι ακραιφνείς ευρωπαϊστές θα κάνουν καλά να προσέχουν τι εύχονται γιατί μπορεί να το πάθουν. Μια Ε.Ε. που θα γίνει ανεξάρτητη για να μπορεί να ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις με τις ΗΠΑ και την Κίνα για τη διανομή της ιμπεριαλιστικής λείας, μόνο δεινά θα έφερνε στους λαούς της- τους μόνους που μπορούν να αποτρέψουν μια πορεία προς καινούργιους, σκοτεινούς χρόνους. Από μια άποψη, η συγκρότηση του AUKUS θέτει τους Ευρωπαίους ενώπιον ανάλογων διλημμάτων και κινδύνων με την εγκατάσταση πυραύλων Πέρσινγκ-2 και Κρουζ στην Ευρώπη, με στόχευση τη Σοβιετική Ένωση, τη δεκαετία του 1980. Τότε, το μεγάλο αντιπολεμικό κίνημα που ξέσπασε, δεν απέτρεψε τελικά την καθήλωση της Ευρώπης στον τελευταίο τροχό το αμερικανικού άρματος. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα εξελιχθούν αλλιώτικα.

* Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου ειναι Δημοσιογράφος, συγγραφέας και συντάκτης του διεθνούς ρεπορτάζ και αρθρογράφος στην εφημερίδα ΚΑΘΜΕΡΙΝΗ.

πηγή: ppapacon.blogspot.com

Ο πόλεμος στην Ουκρανία κι εμείς

Ο ίδιος ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία, αντί να αποτελέσει πλήγμα για τις ΗΠΑ, εξελίσσεται σε καταλύτη για την ενίσχυσή τους, σε μια ακόμη εκδήλωση της ετερογονίας των σκοπών. Από «εγκεφαλικά νεκρό», κατά Μακρόν, το ΝΑΤΟ ανένηψε και διανύει μια δεύτερη νεότητα...

Πέτρος Παπακωνσταντίνου*

Ένα μήνα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αυτό που ξεκίνησε ως κεραυνοβόλος πόλεμος κινήσεων, εξελίσσεται σε πιο αργό, ίσως και πιο φονικό πόλεμο θέσεων, με οχυρωμένα στρατόπεδα και μακρινά πλήγματα πυροβολικού και αεροπορίας. Η γραμμή του μετώπου έχει παγιωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της· οι Ρώσοι έχουν αποκομίσει σημαντικά εδαφικά κέρδη, κυρίως στο Νότο και στα Ανατολικά, αλλά δεν έχουν καταφέρει να καταλάβουν ούτε μία από τις δέκα μεγαλύτερες πόλεις της Ουκρανίας· ο ουκρανικός στρατός έχει καθηλώσει τις εχθρικές δυνάμεις στις πύλες των αστικών κέντρων που πολιορκούνται (με εξαίρεση τη Μαριούπολη) και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αρχίσει να εκδηλώνει επιτυχείς αντεπιθέσεις. Η ίδια, εκρηκτικά ασταθής ισορροπία επικρατεί στο διπλωματικό επίπεδο, με τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός σε νεκρό σημείο, αφού ούτε η Μόσχα είναι ικανοποιημένη με ό,τι έχει πετύχει μέχρι τώρα- αντί τεράστιου πολιτικού, οικονομικού και ηθικού τιμήματος- ούτε το Κίεβο αισθάνεται την ανάγκη να συνθηκολογήσει.

Σε αυτό το φόντο, ο αναπληρωτής αρχηγός ΓΕΕΘΑ της Ρωσίας, Σεργκέι Ρουντσκόι, δήλωσε την Παρασκευή, 25 Μαρτίου, ότι η πρώτη φάση των ρωσικών επιχειρήσεων είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αποδυνάμωση του ουκρανικού στρατού, κάτι που θα επιτρέψει στη δεύτερη φάση να επικεντρωθούν οι ρωσικές δυνάμεις στον κεντρικό τους στόχο, δηλαδή την «απελευθέρωση» ολόκληρου του Ντονμπάς[i]. Το Κίεβο και η Δύση ερμήνευσαν αυτή την τοποθέτηση ως ομολογία αποτυχίας, υποστηρίζοντας ότι ο Πούτιν περίμενε έναν περίπατο λίγων ημερών μέχρι το Κίεβο, αλλά απέτυχε οικτρά και αναγκάζεται τώρα να αναδιπλωθεί, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενoς.

Ότι η ρωσική ηγεσία υποτίμησε την αντίσταση που θα συναντούσε από τον ουκρανικό στρατό (αλλά και τις σαρωτικές κυρώσεις μιας επανενωμένης, έστω προσωρινά, Δύσης) είναι μάλλον βέβαιο. Αλλά ότι το Κρεμλίνο περίμενε έναν αστραπιαίο πόλεμο λίγων ημερών, ακούγεται ως φτηνή προπαγάνδα. Η αμερικανική υπερδύναμη, στο απόγειο της μονοκρατορίας της, το 1991, χρειάστηκε 956.000 στρατιώτες και 42 μέρες πολέμου για να υπερισχύσει μιας αραβικής χώρας, του Ιράκ, εξουθενωμένης από οκτώ χρόνια τρομερού πολέμου με το Ιράν- και μάλιστα, χωρίς ο αμερικανικός στρατός να μπει στη Βαγδάτη και χωρίς να ανατρέψει τον Σαντάμ Χουσεϊν. Μόνο ένας παράφρων στο Κρεμλίνο θα μπορούσε να υπολογίζει ότι 120.000 Ρώσοι στρατιώτες θα κατάφερναν να καταλάβουν τη δεύτερη μεγαλύτερη, σε έκταση, χώρα της Ευρώπης, που κληρονόμησε από τα χρόνια της ΕΣΣΔ ισχυρότατη πολεμική βιομηχανία, ετοιμαζόταν γι αυτό τον πόλεμο οκτώ χρόνια και απολάμβανε στρατιωτικού εξοπλισμού, πληροφοριών και εκπαίδευσης από Αμερικανούς και Βρετανούς. Ο Πούτιν είναι πολλά πράγματα, αλλά παράφρων δεν είναι.

Μπορεί οι στρατιωτικοί σχεδιασμοί και οι πολιτικοί στόχοι του Κρεμλίνου να περιβάλλονται από ομίχλη, αλλά οι επιδιώξεις των ΗΠΑ είναι απολύτως διαυγείς. Όπως έγραψε ο Ντέιβιντ Σάνγκερ, επικεφαλής του γραφείου των New York Times στην Ουάσιγκτον, η κυβέρνηση Μπάιντεν εννοεί να εγκλωβίσει τη Ρωσία σε έναν μακρύ πόλεμο τεράστιου κόστους, όπως συνέβη, τηρουμένων των αναλογιών, με την καθήλωση της ΕΣΣΔ στο ναρκοπέδιο του Αφγανιστάν (το γεγονός ότι οι Αμερικανοί έστειλαν στους Ουκρανούς αντιαεροπορικούς πυραύλους Stinger, που είχαν ενισχύσει την τζιχάντ των μουτζαχεντίν κατά των Σοβιετικών, έχει και τη συμβολική σημασία του). Ο γνωστός ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον έγραψε στο πρακτορείο Bloomberg ότι κορυφαίοι παράγοντες της κυβέρνησης Μπάιντεν του είπαν απερίφραστα ότι το μόνο νοητό, γι' αυτούς, τέλος αυτού του πολέμου περιλαμβάνει την ανατροπή του Πούτιν και μια πιο πειθήνια έναντι της Αμερικής Ρωσία- κάτι που θα αποτελούσε ταυτόχρονα ισχυρή προειδοποίηση στην Κίνα[ii]. Ο ίδιος ο (κάθε άλλο παρά αντιιμπεριαλιστής) Φέργκιουσον θεωρεί αυτή τη θεώρηση επικίνδυνη πλάνη του Μπάιντεν και το πιθανότερο είναι ότι έχει δίκιο.

Όσο μιλούν τα όπλα, επιβάλλεται κάποια σεμνότητα λόγων και οικονομία προβλέψεων, επί ποινή γρήγορης διάψευσης. Σε κάθε περίπτωση, όσοι είναι έτοιμοι να στοιχηματίσουν τα πάντα σε ένα Βατερλώ της Ρωσίας και στον πολιτικό θάνατο του Πούτιν αναλαμβάνουν ένα παιχνίδι υψηλότατου ρίσκου, για τους ίδιους και για τον κόσμο όλο. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η μάχη της Μαριούπολης έχει φτάσει στο κέντρο της μαρτυρικής πόλης και η πτώση της μπορεί να είναι θέμα ημερών. Εάν εξελιχθούν έτσι τα πράγματα, θα πρόκειται για στρατηγικής σημασίας επιτυχία των εισβολέων. Η Ουκρανία θα έχει χάσει το 80% των ακτών της και η Ρωσία θα έχει εξασφαλίσει χερσαία σύνδεση ανάμεσα στην Κριμαία και το Ντονμπάς. Επιπλέον, οι Ρώσοι θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν μεγαλύτερες δυνάμεις για να προελάσουν στην περιοχή ανάμεσα στη σημερινή διαχωριστική γραμμή του Ντονιέτσκ και το Χάρκοβο, όπου συγκεντρώνονται οι πιο αξιόμαχες δυνάμεις του ουκρανικού στρατού. Ήδη, μακριά από τις τηλεοπτικές κάμερες των δυτικών συνεργείων, οι Ρώσοι έχουν θέσει υπό έλεγχο το 93% του Λουγκάνσκ και το 56% του Ντονιέτσκ (πριν από την εισβολή ήλεγχαν περίπου το ένα τρίτο των εκτάσεών τους), όπως και ένα τεράστιο, συνεχές τόξο ουκρανικών συνόρων, που ξεκινάει βόρεια του Κιέβου, συνεχίζεται έξω από το Σούμι και το Χάρκοβο, περνάει από το Ντονμπάς και την Κριμαία και φτάνει στη Χερσώνα, στη Μαύρη Θάλασσα.

Στο οικονομικό πεδίο, η Ρωσία υποφέρει σοβαρά από τις κυρώσεις και το κύμα φυγής δυτικών εταιρειών, με αποτέλεσμα το φάσμα της μαζικής ανεργίας, των ελλείψεων αγαθών και της απότομης πτώσης του βιοτικού επιπέδου να βρίσκεται επί θύραις. Είναι πιθανό, όμως, να αποφύγει την κατάρρευση χάρη στη βοήθεια κυρίως της Κίνας, αλλά και άλλων κρατών. Από τις 10 πολυπληθέστερες χώρες του κόσμου, μόνο μία, οι ΗΠΑ, έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Όταν ο Μπάιντεν, στη μακρά, διάρκειας περίπου δύο ωρών, τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Σι Τζινπίνγκ κάλεσε την Κίνα να μη στηρίξει τη Ρωσία, απειλώντας την με συνέπειες, ο Κινέζος ηγέτης του απάντησε: «Όποιος αποφάσισε να κρεμάσει το κουδούνι στο λαιμό της τίγρης, εκείνος πρέπει να πάει να της το βγάλει»-εννοώντας ότι οι Αμερικανοί εξαγρίωσαν τη Ρωσία με την περικύκλωσή της από το ΝΑΤΟ, επομένως ας λουστούν τώρα τις επιπτώσεις. Η Αμερική δεν μπορεί να κηρύξει οικονομικό πόλεμο στην Κίνα χωρίς να πυροβολήσει τα πόδια της, καθώς η στενή αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου έχει δημιουργήσει μια κατάσταση αμοιβαία εγγυημένης καταστροφής (MAD), ανάλογη με εκείνη που υπήρχε στο πεδίο των πυρηνικών όπλων επί Ψυχρού Πολέμου. Άλλωστε η Κίνα δεν μπορεί να ξεχάσει το πρόσφατο, αντικινεζικό σύμφωνο AUKUS στον Ινδοειρηνικό, τη στάση των ΗΠΑ στο κεφαλαιώδες θέμα της Ταϊβάν, την υπόθαλψη αποσχιστικών τάσεων των Ουιγούρων, τον αμερικανικό πόλεμο στο πεδίο των υψηλών τεχνολογιών και τόσα άλλα. Μια ταπεινωτική ήττα της Ρωσίας και προσωπικά του Πούτιν, σε αυτή τη φάση, θα ήταν σοβαρότατο πλήγμα για την ίδια την Κίνα και τον Σι.

Όσο για το εσωτερικό της Ρωσίας, τίποτα δεν δείχνει μέχρι στιγμής ότι υπάρχουν σοβαρές, πραγματικά απειλητικές κινήσεις εναντίον του Πούτιν. Ανεξάρτητες (μη ελεγχόμενες από την κυβέρνηση) δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μεγάλη πλειονότητα των Ρώσων εξακολουθεί να στηρίζει τον Ρώσο πρόεδρο- δυστυχώς και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ούτε από τους ολιγάρχες, οι οποίοι ούτως ή άλλως στη Ρωσία δεν διαθέτουν πολιτική δύναμη, ούτε από τους κύκλους της κρατικής γραφειοκρατίας έχουν εκδηλωθεί φυγόκεντρες τάσεις, αν και τίποτα δεν αποκλείει να εκδηλωθούν αύριο.

Με αυτά τα δεδομένα, το ενδεχόμενο παράτασης του πολέμου για κάμποσες εβδομάδες, αν όχι και μήνες, μέχρι να υπάρξει αν όχι ειρήνευση, τουλάχιστον ανακωχή, διαγράφεται ισχυρό. Κάτι τέτοιο θα ήταν εφιαλτικό πρώτα απ’ όλα για τον σκληρά δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό. Ένας στους τέσσερις Ουκρανούς έχει ήδη ξεριζωθεί από την εστία του, η οικονομική καταστροφή είναι ανείπωτη, η χώρα κινδυνεύει να διαμελιστεί, καθώς οι Αμερικανοί την αντιμετωπίζουν κυνικά ως Ιφιγένεια, που δεν θα διστάσουν να θυσιάσουν στην ανάγκη, προκειμένου να υπηρετήσουν τους μείζονες στόχους τους: τη συντριβή της Ρωσίας και την αποκατάσταση της «ενότητας της Δύσης» υπό αμερικανική ηγεμονία, δηλαδή την καθήλωση της Ευρώπης σε ρόλο θεραπαινίδας τους, κάτι από το οποίο δεν απέχουν και πολύ.

Σημαίνουν όλα αυτά ότι θα μπορούσε κανείς να δικαιολογήσει, με βαριά καρδιά, τον πόλεμο του Πούτιν με το επιχείρημα ότι μια ήττα της Ρωσίας θα ευνοούσε την κύρια απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και την κυριαρχία των λαών, τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό; Σε καμία περίπτωση. Η απερίφραστη καταδίκη αυτού του άδικου πολέμου, που συσσωρεύει τρομερά δεινά σε έναν λαό 45 εκατομμυρίων ανθρώπων, θα έπρεπε να είναι αυτονόητη για κάθε πολιτισμένη συνείδηση και ειδικά για τους αριστερούς. Οι νεοταξίτες και νεοδεξιοί μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι όταν χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τον ουκρανικό λαό, ενώ δεν ένοιωσαν καμία υποχρέωση να βγουν στους δρόμους για τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας, του Ιράκ ή της Παλαιστίνης. Ο αριστερός δεν μπορεί να κοιτάξει με ήρεμη συνείδηση τον εαυτό του στον καθρέφτη αν δεν είναι λόγω και έργω με τον Δαβίδ απέναντι στον Γολιάθ σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη, σε όλες τις ιστορικές στιγμές.

Ό,τι δίκιο κι αν είχε η Ρωσία για την περικύκλωσή της από το ΝΑΤΟ και για τις διώξεις των Ρωσόφωνων από τους ακροδεξιούς εθνικιστές στην Ουκρανία, το έχασε από τη στιγμή που άρχισε να βομβαρδίζει τις ουκρανικές πόλεις. Γιατί ο Πούτιν δεν αμφισβήτησε μόνο μια κυβέρνηση, αμφισβήτησε το ίδιο το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπάρχει σαν ανεξάρτητο κράτος, λέγοντας ότι πρόκειται για ένα τεχνητό κατασκεύασμα του Λένιν και των μπολσεβίκων. Έφτασε στο σημείο, προτού αρχίσει ο πόλεμος, να στείλει στην Ουκρανία το εξής, επί λέξει, μήνυμα: «Σ΄αρέσει, δεν σ’ αρέσει, γλυκιά μου, θα το υποστείς». Ποιος άνθρωπος που θέλει να λέγεται άνθρωπος δεν θα αγανακτούσε αν άκουγε να εκστομίζεται μια τέτοια φράση από έναν άντρα προς μία γυναίκα; Και ποιος μπορεί να μην εξεγερθεί όταν ακούει έναν ηγέτη κράτους να λέει αυτή την πολύ «ματσό» χυδαιότητα για έναν άλλο λαό;

Ούτε βέβαια κάνει ο Πούτιν κάποιον «αντιφασιστικό πόλεμο» στην Ουκρανία, όπως κάποιοι αφελέστατα είναι έτοιμοι να πιστέψουν. Χρησιμοποιεί ως άλλοθι τους φασίστες που έκαναν όντως εγκλήματα πολέμου στην Οδησσό και το Ντονμπάς για να δικαιολογήσει τις επεκτατικές βλέψεις του- όπως ακριβώς χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί υπαρκτές θηριωδίες του Μιλόσεβιτς στην πρώην Γιουγκοσλαβία ή του Χουσεϊν στο Ιράκ. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η Ρωσία δεν είχε κανένα ηθικό πρόβλημα να χρηματοδοτεί την Μαρίν Λεπέν στην προεκλογική εκστρατεία της.

Έστω, θα πει κανείς, αλλά ένας πολυπολικός κόσμος, με μια ισχυρή Ρωσία και μια ισχυρή Κίνα, δεν δίνει περισσότερα περιθώρια στους μικρότερους λαούς όλου του κόσμου από έναν κόσμο στο έλεος της αμερικανικής υπερδύναμης και τους συμμάχους της; Η απάντηση είναι, μπορεί ναι, μπορεί και όχι, ανάλογα με το τι είδους είναι η «πολυπολικότητα» για την οποία τόσος λόγος γίνεται. Πολυπολικός ήταν ο κόσμος και στις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μόνο που όλοι οι υπολογίσιμοι πόλοι του ήταν ιμπεριαλιστικές αυτοκρατορίες, έτοιμες να κόψουν η μία το λαρύγγι της άλλης, όπως και το έκαναν. Πολύ φοβάμαι ότι η Νέα Παγκόσμια Τάξη (ή μάλλον Αταξία) που ανατέλλει σήμερα θα μοιάζει λιγότερο με τον Ψυχρό Πόλεμο και περισσότερο με τον προ του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου κόσμο.

Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η ΕΣΣΔ ήταν ένα καταπιεστικό, μόνο κατ’ όνομα σοσιαλιστικό καθεστώς, αλλά όντως στήριζε ως ένα βαθμό εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα του Τρίτου Κόσμου απέναντι στον ιμπεριαλισμό. (Για τα εργατικά και αριστερά κινήματα της Δύσης, υπήρχε πάντα το όριο της Γιάλτας). Η Ρωσία του Πούτιν δεν είναι εκφυλισμένο εργατικό κράτος, αλλά ολιγαρχικός καπιταλισμός- το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος είχε μέχρι προχθές σε κρατική θέση τον διαβόητο Ανατόλι Τσουμπάις, αρχιτέκτονα των ληστρικών ιδιωτικοποιήσεων που έφτιαξαν εν μια νυκτί την τάξη των ολιγαρχών, σφετεριζόμενοι αντί πινακίου φακής τη λαϊκή περιουσία, ασφαλώς λέει πολλά, ή μάλλον τα λέει όλα. Όνειρο του Πούτιν δεν είναι η ανασύσταση της ΕΣΣΔ, αλλά της μεγαλορώσικης Αυτοκρατορίας. Ο ψυχρός κυνισμός της μεγάλης δύναμης μπορεί να τον οδηγήσει να στηρίξει, κάποια στιγμή, αριστερές κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική, με την ίδια άνεση που θα στηρίξει το Ισραήλ, με το οποίο διατηρεί άριστες σχέσεις, στη Μέση Ανατολή.

Ο ίδιος ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία, αντί να αποτελέσει πλήγμα για τις ΗΠΑ, εξελίσσεται σε καταλύτη για την ενίσχυσή τους, σε μια ακόμη εκδήλωση της ετερογονίας των σκοπών. Από «εγκεφαλικά νεκρό», κατά Μακρόν, το ΝΑΤΟ ανένηψε και διανύει μια δεύτερη νεότητα. Η ίδια η Ρωσία, ακόμη κι αν αποκομίσει (εύθραυστα και διαρκώς αμφισβητήσιμα) στρατιωτικά κέρδη, θα υποστεί τεράστια πολιτική, οικονομική και ηθική ζημιά. Το πιθανότερο είναι ότι θα περιπέσει σε θέση ελάσσονος εταίρου της Κίνας, μια και η ρωσική οικονομία είναι το ένα δέκατο της κινεζικής. Αυτό σημαίνει ότι οι Κινέζοι, προκειμένου να σώσουν τη Ρωσία, θα αποκτήσουν κοψοχρονιά επιχειρήσεις- φιλέτο και θα την κάνουν ισχυρότατα εξαρτημένη από το Πεκίνο σε τρία κρίσιμα πεδία: το τραπεζικό, τις ροές ενέργειας και τις νέες τεχνολογίες. Στο μεταξύ, ο κόσμος όλος θα απειλείται από μια μεγάλων διαστάσεων επισιτιστική κρίση (Ρωσία και Ουκρανία μαζί παράγουν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων σιτηρών), ενώ η παγκόσμια οικονομία είναι πολύ πιθανό να γνωρίσει μια νέα, οδυνηρή ύφεση. Τηρουμένων των αναλογιών, όπως οι γεωπολιτικές κρίσεις από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1973 και την ιρανική επανάσταση του 1979 οδήγησαν πρώτα σε ενεργειακές κρίσεις, ύστερα σε γενικευμένη ύφεση και τελικά σε αλλαγή οικονομικού υποδείγματος επί τα χείρω, από τον κεϋνσιανισμό στον νεοφιλελευθερισμό.

Το συμπέρασμα από όλα αυτά είναι, νομίζω, προφανές. Η μόνη πολιτικά και ηθικά επιβεβλημένη στάση ενός προοδευτικού πολίτη απέναντι σε αυτό τον ολέθριο, από κάθε σκοπιά, πόλεμο είναι να εξεγερθεί και να απαιτήσει τον άμεσο τερματισμό του με μια δίκαιη ειρήνη. Κάτι που σημαίνει αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την Ουκρανία, ρωσικών και Δυτικών (σύμβουλοι, εκπαιδευτές, μισθοφόροι), ακύρωση των σχεδίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ, διεθνείς εγγυήσεις για την ασφάλεια και κυριαρχία της, σεβασμό των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων και των άλλων εθνικών ομάδων, αποκατάσταση των κομμάτων που έχουν βγει στην παρανομία από τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις του Κιέβου, επίλυση του προβλήματος στο Ντονμπάς με διαπραγματεύσεις και όχι με τα όπλα. Ουτοπικό; Με τα σημερινά δεδομένα, ίσως. Αλλά συνένοχοι του εγκλήματος, είτε των μεν, είτε των δε, δεν μπορούμε να γίνουμε και δεν θα γίνουμε.

[i] Ντονμπάς σημαίνει «λεκάνη του ποταμού Ντον». Πρόκειται για την περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας πάνω από την Αζοφική Θάλασσα, που περιλαμβάνει τις ρωσόφωνες επαρχίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 2014, που ακολούθησε την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, οι δύο επαρχίες διχοτομήθηκαν και οι φιλορώσοι αυτονομιστές ανακήρυξαν «Λαϊκές Δημοκρατίες» στα τμήματα που ήλεγχαν.

[ii]Nial Ferguson, “Putin Misunderstands History. So, Unfortunately, Does the U.S.”, bloomberg.com/opinion/articles/2022-03-22/niall-ferguson-putin-and-biden-misunderstand-history-in-ukraine-war

* Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι Δημοσιογράφος, Συγγραφέας και Συντάκτης του Διεθνούς ρεπορτάζ και αρθρογράφος στην εφημερίδα ΚΑΘΜΕΡΙΝΗ.

Επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο

Υπό την πιέση των συσσωρευόμενων αδιεξόδων, ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να επιχειρεί μείζονα αναπροσανατολισμό των εσωτερικών του συμμαχιών και των εξωτερικών του προτεραιοτήτων...

ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΚΑΙ Η ΑΘΛΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ Ε.Ε. - ΤΟΥΡΚΙΑΣ 

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου* στην iskra

Σε ανησυχητικό βαθμό κλιμακώνονται, μέρα με τη μέρα, οι εντάσεις στο Αιγαίο. Εκδοτικά συγκροτήματα βομβαρδίζουν την κοινή γνώμη με ρεπορτάζ περί “ανελέητου πολέμου” Αθήνας και Άγκυρας, με αλλεπάλληλες εκδόσεις NOTAM και NAVTEX, με αφορμή μεγάλης κλίμακας τουρκικές ασκήσεις (Efes, Beyaz Firtina) που δεσμεύουν μεγάλες περιοχές του Αιγαίου και αμφισβητούν ελληνικά, κυριαρχικά δικαιώματα, ιδίως στην περιοχή Χίου - Οινουσσών- Ψαρών. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς δεν έκρυψε, μάλιστα, με συνέντευξή του στην “Καθημερινή” της Κυριακής, τους φόβους του για ενδεχόμενο “θερμό επεισόδιο”.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία ενισχύουν την αβεβαιότητα και την αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η τροπή που έχει πάρει ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία (και για την οποία η “νεο- οθωμανική” πολιτική της τουρκικής ηγεσίας επωμίζεται σημαντικό μερίδιο ευθύνης) ενισχύει την πιθανότητα δημιουργίας ντε φάκτο κουρδικής οντότητας στα νότια σύνορα της Τουρκίας, πράγμα που αποτελεί τον χειρότερο εφιάλτη της Άγκυρας. Η νευρικότητα που προκαλεί στη τουρκική ηγεσία αυτή η προοπτική εκδηλώθηκε με τον πιο δραματικό τρόπο με τη μείζονα κρίση που προκάλεσε η κατάρριψη του ρωσικού, μαχητικού αεροπλάνου, τον περασμένο Νοέμβριο.

Η υποτροπή του Κουρδικού τροφοδοτεί και την επιδείνωση των σχέσεων Ε.Ε.- Τουρκίας, απειλώντας με κατάρρευση τη συμφωνία τους για το προσφυγικό, ιδίως μετά την αποπομπή Νταβούτογλου. Ο Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθάρισε πρόσφατα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει την “αντιτρομοκρατική” νομοθεσία του, που στοχοποιεί πρωτίστως τους Κούρδους (αλλά και τους αντιπολιτευόμενους δημοσιογράφους, ακτιβιστές και ακαδημαϊκούς), όπως αξιώνει η Ε.Ε. προκειμένου να προχωρήσει στην κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους υπηκόους. Ήδη, η εφαρμογή αυτής της απόφασης μετατέθηκε από τον Ιούνιο για τον Οκτώβριο και πολλοί θεωρούν ότι η συμφωνία για το προσφυγικό τελικά θα καταρρεύσει, επιβαρύνοντας για απροσδιόριστο διάστημα τις σχέσεις Ε.Ε.- Τουρκίας.

Υπό την πίεση των συσσωρευόμενων αδιεξόδων, ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να επιχειρεί μείζονα αναπροσανατολισμό των εσωτερικών του συμμαχιών και των εξωτερικών του προτεραιοτήτων. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι, στα 14 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, το ΑΚΡ του Ταγίπ Ερντογάν περιόρισε το στρατό στους στρατώνες και, στο μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου, προσπάθησε να εξομαλύνει τις σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονές της. Σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά, η (μέχρι τώρα) εποχή Ερντογάν ήταν η πιο ήρεμη περίοδος, χωρίς κανένα “θερμό” επεισόδιο- και πάντως πολύ καλύτερη από την εποχή που κυριαρχούσε το εθνικιστικό, Κεμαλικό κατεστημένο.

Τελευταία συσσωρεύονται, ωστόσο, ενδείξεις ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να στηριχθεί πιο ενεργά στο στρατό (ο οποίος, λόγω Κουρδικού και Συριακού επωμίζεται ντε φάκτο αυξημένες ευθύνες) στο πλαίσιο μιας γενικότερης στροφής προς τον εθνικισμό, η οποία περιλαμβάνει και τα ολοένα και πιο τολμηρά ανοίγματα προς το ακροδεξιό ΜΗΡ (πρώην Γκρίζοι Λύκοι). Αν μονιμοποιηθεί, αυτή η “φυγή προς τα εμπρός” του Τούρκου προέδρου, μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη και στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Θα εθελοτυφλούσε, ωστόσο, κανείς αν απέδιδε όλα τα προβλήματα για τις κλιμακούμενες εντάσεις στην Άγκυρα. Η αλήθεια είναι ότι οι διαδοχικές, κατά τα τελευταία χρόνια, κυβερνήσεις της Αθήνας, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, δεν είναι καθόλου άμοιρες ευθυνών. Η στρατηγική τους επιλογή για στενή συμμαχία με το Ισραήλ και το απολυταρχικό καθεστώς Σίσι, στην Αίγυπτο, στο πλαίσιο μιας λογικής οικοδόμησης “αντιαξόνων” εναντίον της Τουρκίας, κάθε άλλο παρά ευνοούσε μια πολιτική ειρήνης και φιλίας στο Αιγαίο.

Πάνω σ' αυτά ήρθε να προστεθεί η απαράδεκτη, τόσο από ανθρωπιστική, όσο και από πολιτική άποψη στρατιωτικοποίηση του προσφυγικού προβλήματος, που προκάλεσε συσσώρευση ναυτικών και στρατιωτικών δυνάμεων της Ελλάδας, της Τουρκίας, αλλά και του ΝΑΤΟ στα νερά του Αιγαίου, δημιουργώντας ντε φάκτο ιδανικό σκηνικό για τριβές, αμφισβητήσεις, εντάσεις, ή ακόμη και θερμά επεισόδια. Ενδεχομένως, σημαίνοντα κυβερνητικά στελέχη είχαν την αυταπάτη ότι, δίνοντας το πράσινο φως για τη μετατροπή του Αιγαίου σε ΝΑΤΟϊκή λίμνη, θα εξασφάλιζαν ισχυρή στήριξη από τον αμερικανικό παράγοντα, κάτι που θα λειτουργούσε αποτρεπτικά έναντι της Άγκυρας.

Διαψεύστηκαν οικτρά. Απέναντι στη βροχή των τουρκικών παραβιάσεων, ουδείς Αμερικανός ή Δυτικοευρωπαίος αξιωματούχος αισθάνθηκε την ανάγκη να πάρει δημόσια θέση. Μόνο η Ρωσία, για τους δικούς της λόγους, καταδίκασε απερίφραστα τις τουκρικές παραβιάσεις διά στόματος υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, κάτι που σχεδόν αποσιωπήθηκε στην Ελλάδα. Για άλλη μία φορά, επιβεβαιώνεται ότι μόνο μία ανεξάρτητη από ευρωατλαντικές δεσμεύσεις, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική μπορεί να δημιουργήσει προϋποθέσεις για την ειρήνη στο Αιγαίο και τη φιλία των λαών Ελλάδας και Τουρκίας, μακριά από τους εκατέρωθεν, δυνητικά ολέθριους εθνικισμούς.

*Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας

Ο Μπάιντεν, η Μέρκελ και ο Μητσοτάκης

Ο Ριγκανισμός πεθαίνει στις ΗΠΑ, επιβιώνει στην Ευρώπη και βασιλεύει στην Ελλάδα

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου*

Πριν από 40 χρόνια, ο Ρόναλντ Ρίγκαν διακήρυξε, μετά ορκωμοσία του ως πρόεδρος των ΗΠΑ, ότι “η κυβέρνηση δεν είναι η λύση στα προβλήματά μας, η κυβέρνηση είναι ΤΟ πρόβλημα”. Την Τετάρτη, 31 Μαρτίου, ο Τζο Μπάιντεν βάλθηκε να ενταφιάσει τον Ριγκανισμό, τουλάχιστον ως προς αυτό το σκέλος του. Το πρόγραμμα- μαμούθ για την αναστύλωση των αμερικανικών υποδομών, ύψους δύο τρις δολαρίων (γύρω στο 10% του αμερικανικού ΑΕΠ) προκάλεσε συνειρμούς, στις σελίδες του αμερικανικού Τύπου, με το New Deal του Φράνκλιν Ντέλανο Ρούζβελτ και τη “Μεγάλη Κοινωνία” του Λίντον Τζόνσον. Ο χρόνος θα δείξει αν οι εκτιμήσεις αυτού του είδους είναι πολύ υπερβολικές. Δύσκολα θα διαφωνήσει κανείς, όμως, με την κεντρική εκτίμηση των New York Times: “Είναι ένα στοίχημα (του Μπάιντεν) ότι το κράτος μπορεί να πετύχει κολοσσιαία πράγματα, τα οποία δεν μπορεί να πετύχει ο ιδιωτικός τομέας”, εξέλιξη που μαρτυρεί ότι “το τραύμα της πανδημίας και η κλιμάκωση των κοινωνικών και φυλετικών ανισοτήτων μετατόπισαν το κέντρο βάρος της εθνικής πολιτικής ζωής” προς τα αριστερά.

Αν όμως το νεοφιλελεύθερο δόγμα, που έγινε κοσμική θρησκεία χάρη στη Θάτσερ και τον Ρίγκαν, πνέει τα λοίσθια στην Αμερική, δεν συμβαίνει το ίδιο στην Ευρώπη, τουλάχιστον όχι στην ΕΕ των 27. Αν και τραυματίστηκε βαριά από την πανδημία και τις αναγκαστικά ενισχυμένες κρατικές παρεμβάσεις για τη διάσωση των οικονομιών, παρόλα αυτά καταφέρνει να επιβιώνει. Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι: Στον πρώτο χρόνο της πανδημίας, το αμερικανικό κράτος έριξε 5,3 τρισ (τρισ!) δολάρια για την άμεση στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων που κινδύνευαν να κλείσουν (2,5 τρις επί Τραμπ, άλλο 0,9 τρισ στη μεταβατική περίοδο και πρόσθετο 1,9 τρις επί Μπάιντεν). Την ίδια περίοδο, η ΕΕ, παρότι αναγκάστηκε να σπάσει τα γερμανικά ταμπού της δημοσιονομικής πειθαρχίας, έριξε στην αγορά μόλις 750 δισ. ευρώ, με μια οικονομία γύρω στα τρία τέταρτα της αμερικανικής.

Ο Εμανουέλ Μακρόν αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι οι συγκρίσεις είναι τραγικές για την Ευρώπη. “Η δύναμη της αμερικανικής απάντησης και του σχεδίου Μπάιντεν μας θέτει ενώπιον ιστορικών ευθυνών. Ύστερα από το δεύτερο και το τρίτο κύμα της πανδημίας, είμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε συμπληρωματικά μέτρα… Είμαστε πολύ αργοί, πολύ μπερδεμένοι, πολύ στρυμωγμένοι από τις γραφειοκρατίες μας” (Le Monde, 1 avril 2021). Ο Γάλλος πρόεδρος έχει καλούς λόγους να ανησυχεί: χάρη στα ογκώδη πακέτα βοήθειας που προώθησε η κυβέρνηση Μπάιντεν, η αμερικανική οικονομία αναμένεται να φτάσει τους προ πανδημίας ρυθμούς ανάπτυξης στα μέσα του 2021, ενώ στην Ευρώπη κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται να συμβεί πριν από το 2022.

Εκεί που ο Ριγκανισμός όχι απλά φυτοζωεί, αλλά γνωρίζει μια πραγματική, δεύτερη άνοιξη είναι στην Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Έτοιμοι να ειρωνευτούν κάθε ιδέα για εθνικοποίηση, επίταξη, αναδιανομή και δημόσια επένδυση ως συνώνυμα της Βόρειας Κορέας, ο πρωθυπουργός και οι κορυφαίοι υπουργοί του εκμεταλλεύτηκαν τη συγκυρία της πανδημίας και του εγκλεισμού για να προωθήσουν σειρά αντεργατικών και αντισυνδικαλιστικών νόμων που έφεραν την Ελλάδα στην τελευταία θέση μεταξύ των 27 ως προς τις εργασιακές σχέσεις, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων. Σε αυτή τη λογική κινείται και το “Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης” το οποίο παρουσίασε με τυμπανοκρουσίες ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Χρηματοδοτημένο από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, το κυβερνητικό πρόγραμμα δικαιώνει απολύτως τον ανατριχιαστικό του τίτλο “Ελλάδα 2.0” (ωσάν αυτός ο τόπος κι αυτός ο λαός να είναι ελαττωματικά προϊόντα, που πρέπει να βγουν σε μια δεύτερη, πιο ανταγωνιστική έκδοση): πρόκειται πραγματικά για ένα πρόγραμμα κοινωνικής μηχανικής, με βάση τις ιδέες Πισσαρίδη, όπου ο μεγάλος όγκος των κονδυλίων του κατευθύνεται όχι στις λαϊκές τάξεις, αλλά στους επιχειρηματικούς ομίλους (στο όνομα, βεβαίως, της πράσινης και της ψηφιακής οικονομίας). Ακόμη και τα όποια κονδύλια “κοινωνικής συνοχής” καλούνται να ενισχύσουν την “ευλύγιστη απασχόληση”, αν και η Ελλάδα κατέχει ήδη τα πρωτεία στην Ευρώπη, σε αυτόν τον τομέα.

Οι επιπτώσεις από την αρτηριοσκληρωτική εμμονή των κυρίαρχων ευρωπαϊκών ελίτ με τον νεοφιλελευθερισμό είναι εκτεθειμένες σε κοινή θέα. “Γίναμε ο περίγελως του κόσμου” ολοφύρονται Γερμανοί αξιωματούχοι στους Financial Times για τον εξευτελισμό της χώρας τους, που πρόβαλε μέχρι χθες ως υπόδειγμα οργάνωσης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πανδημίας. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, μόλις το 11% των Γερμανών είχε δεχτεί έστω και μία δόση εμβολίου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 29% για τις ΗΠΑ και 45% για τη Βρετανία, όπου το ευρωπαϊκό φιάσκο στον εμβολιασμό αναδείχθηκε στον πιο αποτελεσματικό συνήγορο του Brexit. Πανικόβλητοι από το τρίτο κύμα της πανδημίας, Μέρκελ και Μακρόν καταπίνουν την περηφάνεια τους και ζητούν από τον Πούτιν συμπαραγωγή και διάθεση του ρωσικού εμβολίου Sputnik V, λίγες μέρες αφότου σύρθηκαν στην ουρά των Αμερικανών για του επιβάλουν- μάλλον συμβολικές, είναι αλήθεια- κυρώσεις. Μπορεί να μην έχει ακόμη κριθεί ποιος θα είναι ο κερδισμένος από τη γεωπολιτική μάχη που συνοδεύει την πανδημία, αλλά το ποιος θα αναδειχθεί ο μεγάλος χαμένος είναι μάλλον βέβαιο: η Ευρωπαϊκή (μόνο κατ’ όνομα) Ένωση.

* Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι Δημοσιογράφος, συγγραφέας 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ του αντι-ΕΕ Φόρουμ - ΑΘΗΝΑ 26-28 Ιουνίου

ΠΑΡΤΕ ΜΕΡΟΣ στο διεθνές Φόρουμ για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συντονισμού Αριστερών Πολιτικών Κομμάτων, λαϊκών οργανώσεων και κοινωνικών κινημάτων που αγωνίζονται για την έξοδο από την Ευρωζώνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

«Ελλάδα, Ευρώπη, Brexit»: Aνοιχτή εκδήλωση της Λαϊκής Ενότητας

Ελλάδα, Ευρώπη, Brexit: Μεγάλη ανοιχτή εκδήλωση της Λαϊκής Ενότητας την Παρασκευή, 8/7/16 στο ξενοδοχείο «Τιτάνια» - Πανεπιστημίου 52....

Μεγάλη ανοικτή εκδήλωση της Λαϊκής Ενότητας με συμμετοχή και προσωπικοτήτων της Αριστεράς από τη Βρετανία με θέμα: "Ελλάδα, Ευρώπη και Brexit"

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 8/7/2016 στο ξενοδοχείο «Τιτάνια» (Πανεπιστημίου 52).

- Στις 6.30’ μμ, θα πραγματοποιηθούν σύντομοι χαιρετισμοί αριστερών και αντιμνημονιακών κομμάτων και οργανώσεων.
- Στις 7.30’ μμ, θα ξεκινήσει η κεντρική συζήτηση με χαιρετισμούς και ομιλίες.

Θα χαιρετίσουν:

• Νίκος Χουντής, ευρωβουλευτής της ΛΑΕ
• Παναγιώτης Λαφαζάνης, Γραμματέας του Π.Σ. της ΛΑΕ

Θα μιλήσουν:

• Tariq Ali , από τη Lexit campaign, στέλεχος σύνταξης του περιοδικού «New Left Review», αρθρογράφος και συγγραφέας
• John Rees, από τη Lexit campaign, πανεπιστημιακός, στέλεχος του δικτύου «Counterfire»,
• Στάθης Κουβελάκης , καθηγητής πανεπιστημίου Λονδίνου (King College)
• Κώστας Λαπαβίτσας, καθηγητής πανεπιστημίου Λονδίνου (SOAS),
• Γιάννης Τόλιος , διδάκτωρ οικονομικών, πρόεδρος του ΜΑΧΩME

Θα συντονίσει: 

  O Πέτρος Παπακωνσταντίνου, δημοσιογράφος

Θα ακολουθήσει συζήτηση

200 προσωπικότητες ζητούν έλεγχο νομιμότητας του ελληνικού χρέους

Νόαμ Τσόμσκι

ΕΚΚΛΗΣΗ για τη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας απευθύνουν περισσότερες από 200 προσωπικότητες , υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ανοιχθούν τα βιβλία του δημόσιου χρέους. Από το εξωτερικό την έκκληση υπογράφουν μεταξύ άλλων ο Αμερικανός καθηγητής στο Τμήμα Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασσαχουσέττης (MIT) Νόαμ Τσόμσκι ......

ΗΤΑΝ ΚΑΠΟΤΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΛΕΓΑΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΣΙΠΡΑ ΜΕΤΑ ΤΟ EUROGROUP

Το πραγματικό αφεντικό του Eurogroup, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δικαιολόγησε την παραπομπή του θέματος στις ελληνικές καλένδες, υπενθυμίζοντας ότι η Γερμανία έχει εκλογές του χρόνου και δεν μπορεί η σημερινή κυβέρνηση να δεσμεύσει την επόμενη για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Ενώ ο Τσίπρας μπορεί να δεσμεύσει όχι την επόμενη κυβέρνηση, αλλά τρεις επόμενες γενιές, τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μας...

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου*

Έχοντας περάσει στη Βουλή το ασφαλιστικό, το φορολογικό, τον "κόφτη", το υπερταμείο, την παράδοση των δημοσίων εσόδων στην τρόικα και όλα τα άλλα επονείδιστα μνημονιακά μέτρα, η κυβέρνηση Τσίπρα ήθελε να πιστεύει ότι το Eurogroup της Δευτέρας θα της έδινε ένα μικρό αντίδωρο, μια ελάχιστη ανταμοιβή, μια ανάσα βρε αδελφέ, εγκρίνοντας την ποθητή δόση και κάποια, έστω οριακή, ελάφρυνση του χρέους. Για άλλη μια φορά, όμως, υποχρεώθηκε να διασπιστώσει ότι πάντα υπάρχει ένα ακόμη σκαλί παρακάτω, στου κακού τη σκάλα.

Η περίφημη ελάφρυνση του χρέους, για την οποία πολύ νωρίς- πριν ακόμη εκλεγεί πρωθυπουργός- ο Αλέξης Τσίπρας και οι φωστήρες που τον περιτριγυρίζουν είχαν επενδύσει τις ελπίδες τους στο ΔΝΤ (δηλαδή στην Ουάσιγκτον), παραπέμπεται για μετά το 2018, σαν το κόκκαλο που μετατοπίζεται ολοένα και πιο μπροστά, για να τρέχουν ξωπίσω του τα πεινασμένα σκυλιά. Το πραγματικό αφεντικό του Eurogroup, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δικαιολόγησε την παραπομπή του θέματος στις ελληνικές καλένδες, υπενθυμίζοντας ότι η Γερμανία έχει εκλογές του χρόνου και δεν μπορεί η σημερινή κυβέρνηση να δεσμεύσει την επόμενη για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Ενώ ο Τσίπρας μπορεί να δεσμεύσει όχι την επόμενη κυβέρνηση, αλλά τρεις επόμενες γενιές, τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μας, μέχρι το...2025, φορτώνοντάς τους το αποικιακού τύπου υπερταμείο που είχε αξιώσει ο ίδιος ο Χερ Σόιμπλε, την αποφράδα νύκτα της 13ης προς 14η Ιουλίου του 2015! 

Δεν τους έφτασε, όμως, η μεγαλύτερη υποθήκευση δημόσιου πλούτου στα μεταπολεμικά χρόνια, χειρότερη και από εκείνη των λεόντειων συμβάσεων της εποχής Πιουριφόι. Δεν τους έφτασε που παρέδωσαν εξ ολοκλήρου στην τρόικα τα δημόσια οικονομικά με άλλη μία "ανεξάρτητη (από τον ελληνικό λαό και τη Βουλή) αρχή", δηλαδή άλλον ένα μηχανισμό του ευρω- παρακράτους. Ο Σόιμπλε και οι ελάσσονες εταίροι του ήρθαν να απαιτήσουν νέα, επαχθή μέτρα προκειμένου να δώσουν, σε... υποδόσεις την υπεσχημένη δόση των 10,3 δισ (το μεγαλύτερο μέρος της οποίας πηγαίνει, ούτως ή άλλως, στα δικά τους Ταμεία, αφού προορίζεται για την αποπληρωμή του επαχθούς χρέους).

Αφού διαπίστωσαν πόσο πειθαρχημένος είναι ο λόχος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, τους άνοιξε η όρεξη και της ζητάνε να αλλάξει προς το χειρότερο τα μέτρα που μόλις χθες ψήφισε, προσθέτοντας ταπείνωση πάνω στην ταπείνωση: Ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση του ασφαλιστικού για αγρότες, μικροεπαγγελματίες, επιστήμονες, ακύρωση της πρωθυπουργικής δέσμευσης για μη επιστροφή των καταβεβλημένων του ΕΚΑΣ, εγγυήσεις για τον απόλυτο έλεγχο των διοικήσεων των τραπεζών, όπως και της αρχής δημοσίων εσόδων, από την τρόικα, άμεση προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων στο Ελληνικό και την Εγνατία.

Αποκορύφωμα του κυνισμού τους ήταν η αξίωση να εξασφαλιστεί το ακαταδίωκτο για τα μέλη της διοίκησης του κατοχικού υπερταμείου, εν όψει των εγκλημάτων σε βάρος του ελληνικού λαού που θα διαπράξουν στο μέλλον. Αν οι Αμερικανοί της εποχής του αθλιέστατου, μετεμφυλιακού προτεκτοράτου φρόντισαν να κατοχυρώσουν την ετεροδικία, ώστε οι άνδρες των στρατιωτικών τους βάσεων στην Ελλάδα να μην μπορούν να δικαστούν παρά μόνο στις ΗΠΑ, η Γερμανία της Μέρκελ και του Σόιμπλε τους ξεπερνάει κατά πολύ, αποκλείντας οποιαδήποτε δίωξη των υπαλλήλων τους, ακόμη και εκτός Ελλάδας.

Η περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζουν οι ισχυροί της Ε.Ε. αυτή την απολύτως υποταγμένη κυβέρνηση φάνηκε και από την ανακοίνωση της Κομισιόν, όπου τονιζόταν ορθά- κοφτά ότι η εκταμίευση της δόσης μόνο αφού ο ESM εγκρίνει "συμπληρωματικό μνημόνιο" για την Ελλάδα. Μέχρι προ τινος και μόνο η λέξη "μνημόνιο" θα ανάγκαζε την κυβέρνηση Τσίπρα να βγει στα κάγκελα. Τώρα όμως που ο πρωθυπουργός έχει προσχωρήσει στην άποψη Δραγασάκη ότι "κακώς δαιμονοποιήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ η λέξη μνημόνιο", η κυβέρνηση κατάπιε το ουσιαστικό και πήγε κάτι να ψελλίσει μόνο για το επίθετο: Συμπληρωματικό μνημόνιο; Μόνο πάνω από το κρύο κορμί μας! Αλλά "συμπληρωμένο μνημόνιο" (όπως λέμε γιαούρτι κομπλέ); Ε, αυτό να το συζητήσουμε... Έτσι, για να γελάσουν κάθε πικραμένου ΣΥΡΙΖΑίου τα χείλη με τα χάλια τους.

Εδώ δεν χωράει πια κανένας συναισθηματισμός, καμία αναστολή, κανένα ελαφρυντικό λόγω προτέρου εντίμου βίου. Οι άνθρωποι αυτοί θα μείνουν στην ιστορία με το ανεξίτηλο στίγμα ότι ήρθαν στην εξουσία με τη σημαία της αξιοπρέπειας για να καταργήσουν την Ελλάδα σαν κυρίαρχη χώρα και να την μετατρέψουν σε απλό χώρο οικονομικής λεηλασίας, κοινωνικής εξαθλίωσης και νεοαποικιακής υποδούλωσης.

Αντί για υστερόγραφο, καταθέτουμε την άποψη του διακεκριμένου, Αμερικανού πανεπιστημιακού Μάικλ Χάντσον στο εναλλακτικό περιοδικό Counter Punch. Σε πρόσφατη συνέντυξή του, υποστήριξε ότι "το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο είναι η σύγχρονη μορφή του πολέμου", όπως αποδεικνύει η παράδοση της δημόσιας περιουσίας από την κυβέρνηση Τσίπρα, την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει "ξεπουλημένη". Και καταλήγει: "Η σημερινή Ελλάδα μοιάζει από πολλές απόψεις με την βομβαρδισμένη από τους Ναζί Ισπανία, στον περίφημο πίνακα του Πικάσο (τη Γκουέρνικα). Αυτή είναι η εκδοχή του ΔΝΤ για τον βομβαρδισμό της Ισπανίας από τους Ναζί, αυτό είναι το μήνυμα στους εργαζόμενους όλης της Ευρώπης προκειμένου να υποταχθούν". 

* Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Πέτρος Χριστουδούλου-ΟΔΔΗΧ: «Η Ελλάδα σύρθηκε στο ΔΝΤ!»

Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε η άκρως αποκαλυπτική κατάθεση του επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ για το έλλειμμα 2009, Πέτρου Χριστουδούλου, ενώπιον της αρμόδιας Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής. Από τα λεγόμενά του προκύπτει εν ολίγοις ότι η αξιοπιστία της χώρας κατέρρευσε από τους αδέξιους χειρισμούς Παπανδρέου- Παπακωνταντίνου σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία του 2009. 

Από τη νίκη του Μάο στο όνειρο του Σι - 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΚ.

Ο ιστορικός απολογισμός του μακροβιότερου κόμματος εξουσίας στον κόσμο είναι εντυπωσιακός. Μέσα στα 28 πρώτα χρόνια της ζωής του, το ΚΚ Κίνας εξελίχθηκε από μικρός όμιλος μαρξιστών σε ηγετική δύναμη του λαϊκού αγώνα εναντίον της ιαπωνικής κατοχής, νίκησε στον εμφύλιο την εθνικιστική Κουομιτάνγκ και θεμελίωσε τη Νέα Κίνα το 1949. Στις επόμενες τρεις δεκαετίες, υπό την ηγεσία του Μάο, κατάφερε, παρά το τεράστιο κόστος του «Μεγάλου άλματος προς τα εμπρός» και της Πολιτιστικής επανάστασης, να θέσει τις βάσεις για τη μετατροπή μιας καθυστερημένης, αγροτικής χώρας σε αυτόνομη βιομηχανική και στρατιωτική δύναμη

Τον Ιούλιο του 1921 η Κίνα μαστιζόταν από εσωτερικό χάος και διεθνείς ταπεινώσεις. Μεγάλο μέρος της ενδοχώρας βρισκόταν στο έλεος αλληλοσφαζόμενων πολέμαρχων και σημαντικές παράκτιες ζώνες ελέγχονταν από αποικιοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης. Εκείνο τον μήνα, σε ένα ταπεινό οίκημα του γαλλικού τομέα, στη Σαγκάη, δεκατρείς Κινέζοι μαρξιστές, με τις ευλογίες εκπροσώπων των Ρώσων μπολσεβίκων, αποφάσιζαν να ιδρύσουν Κομμουνιστικό Κόμμα. Ανάμεσά τους ήταν κι ένας νεαρός δάσκαλος αγροτικής καταγωγής από την επαρχία Χουνάν, το όνομα του οποίου είχε ήδη γίνει γνωστό από τη θητεία του στο φοιτητικό κίνημα: Μάο Τσετούνγκ.

Την ερχόμενη Πέμπτη το ΚΚ Κίνας θα γιορτάσει με πανηγυρικό τρόπο τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την ίδρυσή του. Εδώ και μήνες ο Σι Τζινπίνγκ, ο ισχυρότερος Κινέζος ηγέτης μετά τον Μάο, έχει δώσει τον τόνο με επανειλημμένες περιοδείες σε χώρους-μνημεία της επαναστατικής κληρονομιάς ανά τη χώρα, ενθαρρύνοντας τον «κόκκινο τουρισμό», οργανωμένες επισκέψεις κομματικών μελών, σχολείων και ομάδων πολιτών. Σε όλα τα αστικά κέντρα δεσπόζουν γιγαντοαφίσες με τα 100 αποφθέγματα του Σι για τη μεγάλη επέτειο. Ενα μικρό δείγμα: «Ας αξιοποιήσουμε στο έπακρο την κόκκινη κληρονομιά μας, ας περάσουμε τα κόκκινα γονίδια και την κόκκινη χώρα μας από γενιά σε γενιά». Οι πατριωτικές ταινίες στις κινηματογραφικές αίθουσες και τα τηλεοπτικά αφιερώματα συμπληρώνουν το εορταστικό σκηνικό.

Ο ιστορικός απολογισμός του μακροβιότερου κόμματος εξουσίας στον κόσμο είναι εντυπωσιακός. Μέσα στα 28 πρώτα χρόνια της ζωής του, το ΚΚ Κίνας εξελίχθηκε από μικρός όμιλος μαρξιστών σε ηγετική δύναμη του λαϊκού αγώνα εναντίον της ιαπωνικής κατοχής, νίκησε στον εμφύλιο την εθνικιστική Κουομιτάνγκ και θεμελίωσε τη Νέα Κίνα το 1949. Στις επόμενες τρεις δεκαετίες, υπό την ηγεσία του Μάο, κατάφερε, παρά το τεράστιο κόστος του «Μεγάλου άλματος προς τα εμπρός» και της Πολιτιστικής επανάστασης, να θέσει τις βάσεις για τη μετατροπή μιας καθυστερημένης, αγροτικής χώρας σε αυτόνομη βιομηχανική και στρατιωτική δύναμη. Ο τρίτος ιστορικός κύκλος, υπό την ηγεσία του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ, σημαδεύεται από το άνοιγμα στην αγορά και την ταχύτατη οικονομική μεγέθυνση, κάτι που μέχρι τότε μόνο δύο χώρες του τρίτου κόσμου είχαν γνωρίσει – η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν. Το 2009 η Κίνα έγινε η πρώτη εξαγωγική δύναμη παγκοσμίως, ξεπερνώντας τη Γερμανία, ενώ τον επόμενο χρόνο υπερσκέλισε την Ιαπωνία ως η δεύτερη, μετά τις ΗΠΑ, οικονομία του πλανήτη, ευελπιστώντας βάσιμα ότι δεν θα αργήσει να πάρει τα πρωτεία.

Σουβενίρ με πορτρέτα των Κινέζων ηγετών Mao Zedong, Zhou Enlai, Deng Xiaoping και Xi Jinping

Ωστόσο, η ταχύτατη μεταμόρφωση συνοδευόταν από μεγάλες, ανοιχτές πληγές. Η πιο εντυπωσιακή, για θεωρητικά κομμουνιστική χώρα, ήταν η γιγάντωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας η Κίνα ξεπερνούσε, με βάση τον διεθνώς αποδεκτό συντελεστή Gini, τις ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα, ενώ μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού ήταν αποκλεισμένα από τη δημόσια παιδεία και υγεία. Το πρόβλημα γινόταν ακόμη περισσότερο προκλητικό λόγω της ενδημικής διαφθοράς, που έφτασε και στα ανώτατα κομματικά κλιμάκια, όπως έδειξε η πολύκροτη υπόθεση του Μπο Σιλάι, για ένα διάστημα υποψήφιου ηγέτη του ΚΚ. Διεθνείς αναλυτές βρήκαν κάποιες αναλογίες με την αμερικανική «Επίχρυση εποχή» (Gilden Age) στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, μια περίοδο εκθετικής συσσώρευσης του πλούτου, αλλά και των ανισοτήτων και της διαφθοράς. Στην Αμερική, την «Επίχρυση εποχή» διαδέχθηκε η «Προοδευτική» (Progressive Era), δύο δεκαετίες σοβαρών μεταρρυθμίσεων που ενίσχυσαν τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, εισάγοντας ταυτόχρονα αντιμονοπωλιακή νομοθεσία για τη συγκράτηση της συσσώρευσης πλούτου και ισχύος. Αρκετοί αναλυτές διερωτήθηκαν μήπως και η Κίνα, φυσικά με άλλους τρόπους, θα έμπαινε σε παρόμοια τροχιά.

Είναι σε αυτή την ατμόσφαιρα που αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας ο Σι Τζινπίνγκ, το 2012, όταν διατυπώνει το δικό του «κινεζικό όνειρο». Από την πρώτη στιγμή εξαπολύει ανηλεή εκστρατεία κατά της διαφθοράς – οι κακές γλώσσες είπαν ότι, πέραν των άλλων, ήταν και ένας πόλεμος εναντίον των ευνοούμενων του πρώην ηγέτη της χώρας, Ζιανγκ Ζεμίν, και άλλων στελεχών που θα μπορούσαν να τον αμφισβητήσουν. Στους στόχους του Σι με ορίζοντα δεκαετίας περιλαμβάνονται η μεταμόρφωση της Κίνας σε χώρα μέσου επιπέδου ευημερίας, σε υπερδύναμη του Ιντερνετ και του Διαστήματος, όπως και η καταπολέμηση των αναδυόμενων μονοπωλίων.
Αντιφατικός απολογισμός

Εννέα χρόνια αργότερα ο απολογισμός είναι αντιφατικός. Η Κίνα έγινε όντως υπερδύναμη της ψηφιακής οικονομίας και ειδικά της τεχνητής νοημοσύνης, προκαλώντας τεράστια ανησυχία στις ΗΠΑ, ενώ το προηγούμενο δίμηνο εντυπωσίασε με τις αποστολές της στον Αρη και στον δικό της διαστημικό σταθμό. Οι κοινωνικές ανισότητες υποχώρησαν και τα αντιμονοπωλιακά μέτρα έπληξαν μεγιστάνες, όπως ο ιδρυτής της Alibaba Τζακ Μα. Ωστόσο, η διαφθορά αποδείχθηκε Λερναία Υδρα, το μέσο εισόδημα ανέβηκε μεν στα 11.000 δολάρια αλλά παραμένει μακριά από τα επίπεδα της Δύσης και το δημογραφικό πρόβλημα έχει αποκτήσει τεράστιες διαστάσεις, όπως έδειξε η πρόσφατη αλλαγή πολιτικής της ηγεσίας για τρία παιδιά ανά νοικοκυριό.

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν έχει θέσει ως πρώτο στόχο της εξωτερικής πολιτικής της την ανάσχεση της Κίνας και ήδη σημειώνει τις πρώτες επιτυχίες, όπως έδειξαν οι πρόσφατες σύνοδοι κορυφής της ομάδας G7 και του ΝΑΤΟ. Παρότι η Ε.Ε. είχε υπογράψει τον Δεκέμβριο προκαταρκτική συμφωνία επενδύσεων με την Κίνα, σε μια ψυχρολουσία για τον πρόεδρο εν αναμονή Μπάιντεν, ήρθε τώρα, έστω και με βαριά καρδιά, να την «παγώσει» επικαλούμενη την καταστολή στο Χονγκ Κονγκ και το Σινγιάνγκ. Ακόμη και η Αυστραλία βρίσκεται πλέον σε οικονομικό και πολιτικό πόλεμο με την Κίνα, παρότι η τελευταία αντιπροσωπεύει τον υπ’ αριθμόν ένα εμπορικό εταίρο της. Εν ολίγοις, ήρθε η ώρα να βιώσει και η Κίνα τη σκληρή αλήθεια, που λέει ότι όσο πιο ψηλά ανεβαίνεις στο βουνό, τόσο πιο απειλητικοί θα είναι οι άνεμοι. Παραμένει αβέβαιο ότι είναι καλά προετοιμασμένη για να τους αντιμετωπίσει.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αυτοκρατορική Ύβρις, ερεβώδης Νέμεσις

Η Αυτοκρατορική Ύβρις των νεοσυντηρητικών του Μπους προκάλεσε, είκοσι χρόνια μετά, τη Νέμεσι στο πρόσωπο των σκοταδιστών ισλαμιστών. Άλλωστε, η Νέμεσις της μυθολογίας μας θυγατέρα της Νύχτας και του Ερέβους είναι.

  

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου*

Το ημερολόγιο έγραφε Τρίτη, 13 Νοεμβρίου 2001 όταν οι δυνάμεις της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ Βόρειας Συμμαχίας έμπαιναν στην Καμπούλ υπό τους ήχους του Μάουτχαουζεν, του Μίκη Θεοδωράκη, έχοντας εξοστρακίσει τους Ταλιμπάν. Η αμερικανική υπερδύναμη είχε απαντήσει ταχύτατα και συντριπτικά στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου που εξαπέλυσε η Αλ Κάιντα, με τον αρχηγό της Οσάμα μπιν Λάντεν, πρώην σύμμαχο των Αμερικανών στην αντισοβιετική τζιχάντ, να απολαμβάνει ασυλίας στο Αφγανιστάν. Ενάμιση χρόνο αργότερα, θα ακολουθούσε το Σοκ και Δέος στο Ιράκ. Οι περισσότεροι Δυτικοί πολιτικοί, αναλυτές και δημοσιογράφοι υποκλίνονταν μπροστά στην επίδειξη αμερικανικής ισχύος. Το σχέδιο των νεοσυντηρητικών στην κυβέρνηση του υιού Μπους για έναν Νέο Αμερικανικό Αιώνα μέσω του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” φαινόταν, στα μάτια πάρα πολλών, να δικαιώνεται.

Σε λίγες ημέρες η Νέα Υόρκη θα τιμά την εικοστή επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου, ενώ στην Καμπούλ θα κυματίζει το άσπρο λάβαρο των Ταλιμπάν με τη μαύρη επιγραφή του Ισλάμ. Ο πιο μακρύς πόλεμος στην ιστορία της Αμερικής τέλειωσε, την Κυριακή, 15 Αυγούστου, με τον πιο ταπεινωτικό τρόπο. Οι χαώδεις σκηνές στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, με αλλόφρονες Αφγανούς να συνθλίβονται από τους τροχούς αμερικανικών μεταγωγικών αεροπλάνων καθώς προσπαθούσαν να γαντζωθούν από αυτά, θα περάσουν στην ιστορία για να συμβολίζουν το “όνειδος της Δύσης”, όπως το χαρακτήρισε ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ- Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Η Αυτοκρατορική Ύβρις των νεοσυντηρητικών του Μπους προκάλεσε, είκοσι χρόνια μετά, τη Νέμεσι στο πρόσωπο των σκοταδιστών ισλαμιστών. Άλλωστε, η Νέμεσις της μυθολογίας μας θυγατέρα της Νύχτας και του Ερέβους είναι.

Έπεσε στον Τζο Μπάιντεν ο κλήρος να πληρώσει το βαρύ πολιτικό τίμημα για το επονείδιστο τέλος ενός πολέμου που διαχειρίστηκαν τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι, δύο από κάθε κόμμα. Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνησή του πιάστηκε στον ύπνο με την αστραπιαία επέλαση των Ταλιμπάν, που κατέλαβαν όλα τα αστικά κέντρα μέσα σε μία μόνο εβδομάδα, με αποτέλεσμα αντί για μια συντεταγμένη αποχώρηση να προκύψουν σκηνές που θύμιζαν Σαϊγκόν του 1975. Σαν να μην έφταναν αυτά, ήρθε το ανεκδιήγητο διάγγελμα του Μπάιντεν την περασμένη Δευτέρα. Ο άνθρωπος που εμφανιζόταν ως ο πιο έμπειρος πρόεδρος στη διεθνή πολιτική μετά τον Αϊζενχάουερ και είχε οικοδομήσει, με βάση και τα οικογενειακά του δράματα, το προφίλ του γεμάτου ενσυναίσθηση ηγέτη, εμφανίστηκε ως ένας πείσμων γέρος, που ενώ ο κόσμος καίγεται, εκείνος δεν έχει άλλο μέλημα παρά να αποδείξει, κάποτε με χολερική διάθεση, ότι είχε 100% δίκιο.

Ωστόσο ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δίκιο όταν λέει ότι ο πόλεμος ήταν ούτως ή άλλως χαμένος, τι έναν μήνα πριν, τι έναν μήνα αργότερα, κι ότι η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων- κάτι που επιδίωξαν και ο Ομπάμα και ο Τραμπ- ήταν μονόδρομος. Το αμερικανικό σχέδιο ήταν θνησιγενές από την πρώτη στιγμή. Αν οι βομβαρδισμοί κατά των Ταλιμπάν μπορούσαν να νομιμοποιηθούν λόγω 11ης Σεπτεμβρίου, γεγονός είναι ότι ο μπιν Λάντεν είχε καταφύγει από τις 16 Νοεμβρίου του 2001 στο Πακιστάν όπου και εξοντώθηκε δέκα χρόνια αργότερα από τους Αμερικανούς. Οι Ταλιμπάν είχαν ηττηθεί καθολικά από τον Δεκέμβριο του 2001 και οι επιβιώσαντες ηγέτες τους κρύβονταν στις σπηλιές της Τόρα Μπόρα. Επομένως δεν υπήρχε καμία βάση νομιμοποίησης στην απόφαση της κυβέρνησης Μπους να στείλει, το 2002, στο Αφγανιστάν μεγάλο όγκο αμερικανικών στρατιωτών, που λειτουργούσαν ως στρατός κατοχής, προστάτες διεφθαρμένων κυβερνήσεων και χάριζαν στους Ταλιμπάν το φωτοστέφανο των μαχητών για εθνική απελευθέρωση.

Η επόμενη μέρα διαγράφεται τραγικά δύσκολη, πρώτα απ’ όλα για τους ίδιους τους Αφγανούς. Οι νέοι άρχοντες της Καμπούλ πασχίζουν να πείσουν ότι έχουν αλλάξει, ότι δεν θα επαναφέρουν το ζόφο της δεκαετίας του ’90 σε ό,τι αφορά τη μεταχείριση των γυναικών, τις σχέσεις με την τρομοκρατία και σειρά άλλων θεμάτων. Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν θέλουν να ξαναγίνουν παρίας της διεθνούς κοινότητας, καθώς καλούνται να κυβερνήσουν μια από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, όπου το 75% του προϋπολογισμού καλύπτεται από τη διεθνή βοήθεια. Μάλιστα από την πρώτη στιγμή έκλεισαν το μάτι στους Αμερικανούς, διαβεβαιώνοντας ότι είναι υπέρ του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡΙ (Τουρκμενιστάν- Αφγανιστάν- Πακιστάν- Ινδία), ο οποίος, αν χτιστεί, θα είναι σε βάρος της επιρροής της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας. Ωστόσο ο κίνδυνος ενός νέου εμφυλίου που θα μετατρέψει το Αφγανιστάν σε γεωπολιτική μαύρη τρύπα της Ευρασίας είναι ήδη ορατός, με τις πρώτες αιματηρές διαδηλώσεις σε τρεις πόλεις και τη συγκέντρωση στρατευμάτων αντιπάλων τους στη δυσπρόσιτη κοιλάδα Παντσίρ, ιστορικό οχυρό της Βόρειας Συμμαχίας.

Σε περιφερειακό επίπεδο, το Πακιστάν είναι ο μεγάλος κερδισμένος, καθώς οι σύμμαχοι Ταλιμπάν του προσφέρουν το ποθητό “στρατηγικό βάθος” στη σύγκρουση με την Ινδία για το Κασμίρ. Ωστόσο το ενδεχόμενο να αποκτήσουν νέα ορμή οι Πακιστανοί Ταλιμπάν (αιμοσταγής τρομοκρατική οργάνωση, που δεν έχει οργανικούς δεσμούς με τους Αφγανούς συνονόματους) απασχολεί σοβαρά την Ισλαμαμπάντ. Κίνα και Ρωσία ασφαλώς χαίρονται για το οδυνηρό πλήγμα που δέχτηκε η Αμερική, αλλά έχουν λόγους να ανησυχούν για το ενδεχόμενο να ενισχυθούν ισλαμικά κινήματα στο Ξινγιάνγκ, το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν ή ακόμη και τον Καύκασο. Ιράν και Τουρκία θα διεκδικήσουν μερίδιο επιρροής στο Αφγανιστάν, αλλά θα δοκιμαστούν από το νέο μεταναστευτικό κύμα, το οποίο αργά ή γρήγορα θα φτάσει και στην Ευρώπη, προκαλώντας πολιτικές παρενέργειες- ενδεχομένως και στην κρίσιμη αναμέτρηση Μακρόν- Λεπέν, την ερχόμενη άνοιξη.

Όσο για τη μεγάλη εικόνα της διεθνούς πολιτικής, οι κατεξοχήν χαμένοι είναι η ισχύς και η ενότητα της Δύσης. Το ΝΑΤΟ βγαίνει συντετριμμένο από τον μοναδικό πόλεμο, με συμμετοχή χερσαίων δυνάμεων, όπου δοκιμάστηκε. Όλοι οι σύμμαχοι της Αμερικής, από την Ταϊπέι και τη Σεούλ μέχρι το Βερολίνο και το Λονδίνο, αναρωτιούνται αν έχουν οποιαδήποτε αξία χρήσης οι δεσμεύσεις της Ουάσιγκτον. Με την απόσυρσή της από το Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή, η Αμερική ασφαλώς θα συγκεντρώσει περισσότερη ισχύ στα στρατηγικά μέτωπα που την ενδιαφέρουν, κυρίως απέναντι στην Κίνα και τη Ρωσία. Αλλά οι φυγόκεντρες τάσεις στο Δυτικό στρατόπεδο θα ενταθούν, καθώς οι ίδιοι οι Αμερικανοί είναι σαν να λένε σε όλο τον κόσμο “καθένας για τον εαυτό του, και τον τελευταίο ας τον πάρει ο διάβολος”.

* Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου ειναι Δημοσιογράφος, συγγραφέας και συντάκτης του διεθνούς ρεπορτάζ και αρθρογράφος στην εφημερίδα ΚΑΘΜΕΡΙΝΗ.

πηγή: ppapacon.blogspot.com 

Αλέξης Τσίπρας: Κατώτατος στα 800 ευρώ και 35ωρο χωρίς μείωση μισθού – Όλο το σχέδιο «Ελλάδα + Εργασία» (video)

Κατώτατος στα 800 ευρώ και 35ωρο με ίδιες απολαβές: Η παρουσίαση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ - Το σύγχρονο ευρωπαϊκό σχέδιο με εγγυήσεις για εργαζόμενους και νέους για μια καλύτερη ζωή - Μεγάλη εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ για την εργασία στο "Θέατρο Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα".

Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για την εργασία ώστε κάθε εργαζόμενος να έχει βάσιμες προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας σε μία μεγάλη εκδήλωση. «Το μεταρρυθμιστικό μας σχέδιο μας για την εργασία είναι μία συνολική πρόταση για μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή χώρα του 21ου αιώνα» επισήμανε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.

Το «Ελλάδα + Εργασία» περιλαμβάνει μεταξύ άλλων άμεση αύξηση κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ, εκκίνηση πιλοτικά του 35ωρου χωρίς μείωση μισθού, ισχυρό ΣΕΠΕ και συλλογικές συμβάσεις. «Θα γίνουμε επιτέλους Ευρώπη σε μισθούς και εργασία ή η πολιτική και οικονομική ελίτ θα μας κρατήσει στο “εδώ είναι Βαλκάνια”;» διερωτήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας και ξεδίπλωσε το σχέδιο της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Θέλουν να κρατήσουν τη χώρα στο «εδώ είναι Βαλκάνια»

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπογράμμισε ότι το πρώτο άρθρο του νέου κοινωνικού συμβολαίου είναι το παρόν και το μέλλον των εργαζομένων.

«Η επιστροφή στην ανάπτυξη πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλους τους πολίτες. Ανάπτυξη μόνο για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους δεν θα φέρει ευημερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Έγνοιά μας εκτός από την ανάπτυξη και η ισχυρή κοινωνική συνοχή. Διασφαλίζεται μόνο από ένα σταθερό πλαίσιο δικαιοσύνης και ασφάλειας στους εργαζόμενους» σημείωσε ο Αλέξης Τσίπρας.

Αντίθετα, όπως σημείωσε, «η κυβέρνηση επέλεξε πάνω στο σοκ της πανδημίας να ξηλώσει το 8ωρο, να νομιμοποιήσει την απλήρωτη εργασία και να ιδιωτικοποιήσει την επικουρική ασφάλιση. Θέλει μία κοινωνία που ο εργαζόμενος του 12ωρου θα νιώθει τυχερός απέναντι στον άνεργο και ο μισθωτός των 800 ευρώ προνομιούχος έναντι αυτού των 400».

«Ακόμη και στη καρδιά του Δυτικού καπιταλισμού, στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Μπάιντεν μίλησε για το τέλος του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και την ανάγκη αύξησης των μισθών» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.

Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι «μέσα στην πανδημία, από την αρχή του έτους ήδη 17 χώρες της ΕΕ έχουν αυξήσει τον κατώτατο μισθό. Το ζήτημα για τη χώρα μας δεν ήταν ποτέ αν θα “μείνουμε Ευρώπη” αλλά εάν ήμασταν και “θα γίνουμε Ευρώπη”. Στην ΕΕ οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας καλύπτουν πάνω από το 60% των εργαζόμενων, στην Ελλάδα μόλις το 14,7%. Ο μέσος όρος ανεργίας στην ΕΕ είναι 7,3%, στην Ελλάδα σήμερα είναι στο 17%. Η μέση διάρκεια της εργασιακής εβδομάδας στην Ευρωζώνη είναι 37 ώρες, στην Ελλάδα είναι 42.

Η αναχρονιστική πολιτική και οικονομική ελίτ θέλει να κρατήσει τη χώρα στο “εδώ είναι Βαλκάνια”».

Οι πέντε αρχές

Ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, ανέφερε πρόκειται για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την Ελλάδα της επόμενες μέρας που βασίζεται σε πέντε αρχές: Δικαιοσύνη, ασφάλεια, δημοκρατία, αξιοπρέπεια και προοπτική.

Ειδικότερα:

- Δικαιοσύνη

Προστασία της μόνιμης και σταθερής δουλειάς και ίσα δικαιώματα για όλους.

Σχεδιάζουμε:

• Ριζικές θεσμικές τομές ώστε να κατοχυρώνονται τόσο τα εργασιακά τους δικαιώματά όσο και η βασική αρχή της ίσης αμοιβής για ίσης αξίας εργασία.


• Θέσπιση αυστηρού θεσμικού πλαισίου για τις εργολαβίες με στόχο την κατάργηση της εικονικής εργολαβίας με θέσπιση σαφών όρων και προϋποθέσεων.


• Ένταξη όλων όσοι εργάζονται, με όποια σχέση και μορφή εργασίας σε έναν κλάδο στις πρόνοιες της οικείας κλαδικής σύμβασης.


• Ρύθμιση και προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων όσων εργάζονται σε αποσχίσεις κλάδων.


• Μετατροπή σε αορίστου χρόνου των συμβάσεων όσων εργάζονται με μπλοκάκια και διαρκώς ανανεούμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου.


• Αναγνώριση των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως μισθωτών, με θέσπιση, μεταξύ άλλων, τεκμηρίου υπέρ του χαρακτήρα της εργασίας τους ως εξαρτημένης, για τη στοιχειώδη κατοχύρωση τους στα θέματα ωραρίου, μισθού και προστασίας της υγείας και ασφάλειάς τους.


• Ρύθμιση της τηλεργασίας. Διασφάλιση και ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου που τη ρυθμίζει ως μισθωτή εργασία από απόσταση με σεβασμό στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

- Ασφάλεια

Ακύρωση του αντικοινωνικού νόμου Χατζηδάκη

Σχεδιάζουμε:

• Ισχυρό σύστημα Συλλογικών Διαπραγματεύσεων


• Αποκατάσταση και διεύρυνση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας


• Υποχρεωτική επέκταση των ΣΣΕ και των διαιτητικών αποφάσεων


• Αποκατάσταση του συνταγματικού δικαιώματος μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία

• Επαναφορά του βάσιμου λόγου απόλυσης


• Ισχυρό και αξιόπιστο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας


• Ριζικό ανασχεδιασμό του θεσμικού πλαισίου για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία


• Καθιέρωση Εθνικού Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία


• Εφαρμογή των αρχών Υγείας και Ασφάλειας στο Δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση

- Δημοκρατία

Η φωνή και η ισχύς του εργαζόμενου κόσμου, είναι απαραίτητο στοιχείο μιας υγιούς αγοράς εργασίας

• Κατοχύρωση και ενίσχυση της συλλογικής αυτονομίας και της συνδικαλιστικής δράσης


• Αποκατάσταση και θεσμική κατοχύρωση του δικαιώματος της απεργίας


• Ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους

- Αξιοπρέπεια

• Άμεση αύξηση κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ την επομένη σχηματισμού μίας προοδευτικής κυβέρνησης και μετά επαναφορά στις συλλογικές διαπραγματεύσεις μέσω της ΕΣΣΕ. Όπως ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας, η αύξηση κατώτατου μισθού και της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων είναι μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και αναπτυξιακό εργαλείο, αφού τονώνει την εσωτερική ζήτηση


• Προσαύξηση του νόμιμου ωρομισθίου για την μερική απασχόληση κατά 20%, ως αντικίνητρο στη μερική απασχόληση


• Μείωση του ορίου των υπερωριών και κατάργηση της υπερεργασίας που εφαρμόζεται μόνο στην Ελλάδα


• Μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από το 40ωρο στο 35ωρο, χωρίς μείωση μισθών, αρχικά σε πιλοτική εφαρμογή και με αντισταθμιστικά μείωσης του μη μισθολογικού κόστους

- Προοπτική

• Μαζικό πρόγραμμα επιδότησης της διατήρησης θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό και κοινωνικό τομέα, μερική διαγραφή χρεών πανδημίας, ρευστότητα και εγγυήσεις ώστε να γίνονται προσλήψεις.


• Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για να έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν προσωπικό


• Αναβάθμιση και αύξηση της κλίμακας των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας και δημιουργίας προσωρινών θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα


• Ενίσχυση του ΟΑΕΔ


• Ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης της απασχόλησης για 50.000 νέους επιστήμονες διάρκειας 24 μηνών, με αυξημένες αμοιβές


• Πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας για 100.000 συμπολίτες μας, με έμφαση στις γυναίκες, διάρκειας 12 μηνών με παράλληλη κατάρτιση/επανακατάρτιση.

Ποιοι μίλησαν στην εκδήλωση

Μετά την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα έγινε πλούσια συζήτηση στην οποία συμμετείχαν  (με αλφαβητική σειρά):

• Χορέν Βοσκεριτσιάν, Λέκτορας εργασιακών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου


• Γιώργος Καββαθάς, Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ


• Μαρία Καραμεσίνη, Καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας Πάντειο Πανεπιστήμιο


• Άρις Καζάκος, Ομότιμος Καθηγητής Εργατικού Δικαίου Νομικής ΑΠΘ


• Γρηγόρης Μισκεδάκης, Δικηγόρος- Εργατολόγος


• Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημοσιογράφος


• Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Βούλα Κεχαγιά.

Η αναπόφευκτη έξοδος από το ΕΥΡΩ

H ρήξη και η αποδέσμευση από την Ε.Ε. θα έρθει, αργά ή γρήγορα, και μάλλον γρήγορα, στην ημερήσια διάταξη. Αλλά το να κόψει στην πράξη, ο λαός τον Γόρδιο Δεσμό του ευρώ είναι το αναγκαίο, σήμερα, εφαλτήριο για τα ακόμη αποφασιστικότερα άλματα που θα ακολουθήσουν...

• ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟ ΑΝ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΠΟΤΕ, ΠΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ


• Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΥΠΕΡΒΕΙ ΑΜΕΣΑ ΔΙΣΤΑΓΜΟΥΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΗΣ, ΠΕΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ  

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

Η ΕΜΠΛΟΚΗ στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για το εφιαλτικό πακέτο των 5,4+3,6 δισ αποκαλύπτει κάτι πολύ σοβαρότερο από το προδιαγεγραμμένο αδιέξοδο της κυβέρνησης Τσίπρα: την αδυναμία του οργανικά εξασθενημένου ελληνικού καπιταλισμού να συνεχίσει να αναπαράγεται- έστω και με τους επαχθέστερους, για τα λαϊκά στρώματα, όρους- στο ανταγωνιστικότατο περιβάλλον της ευρωζώνης. Την πικρή αυτή αλήθεια συνειδητοποιούν εσχάτως ακόμη και απολύτως συστημικοίοικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες, οι οποίοι μέχρι χθες κινούνταν στη λογική του “πάση θυσία στο ευρώ”, αλλά αναγκάζονται τώρα, κάτω από την ασφυκτική πίεση των πραγμάτων, να αναζητήσουν εναγωνίως εναλλακτικές λύσεις.

Υπό το κράτος πανικού, ο Αλέξης Τσίπρας εκλιπαρεί για κάποιο σωσίβιο από τους Ολάντ, Γιούνκερ, Σουλτς και λοιπούς όψιμους “φίλους” του, ενώ άνθρωποι του περιβάλλοντός του ψιθυρίζουν ότι μπορεί να ξαπανάμε σε εκλογές ή δημοψήφισμα αν Σόιμπλε και ΔΝΤ επιμείνουν μέχρι τέλους. Ποιος μπορεί, άραγε, να δώσει βάση σε αυτούς τους λεονταρισμούς, όταν η ίδια κυβέρνηση θέτει ήδη σε εφαρμογή, προτού καν τον νομοθετήσει, τον “αυτόματo κόφτη” στις δημόσιες δαπάνες, με τις 4.000 απολύσεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών που προοιωνίζεται η νέα ρύθμιση για το ολοήμερο σχολείο; Και πώς θα αποτολμήσει εκλογές ή δημοψήφισμα αυτή η κυβέρνηση όταν είναι τόσο νωπή η ταπεινωτική κωλοτούμπα του περασμένου Ιουλίου, με “το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ”, όπως αναλύουν στο ενδιαφέρον, ομώνυμο βιβλίο τους, που εκδόθηκε πρόσφατα, οι Χ. Λάσκος και Δ. Παπαδάτος;

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς καθητηγής οικονομικών επιστημών για να αντιληφθεί ότι το δρομολογημένο “μνημόνιο plus”, ακόμη κι αν περάσει με τις ελάχιστες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να “πετύχει”, έστω και πατώντας επί πτωμάτων. Η περαιτέρω συρρίκνωση της ζήτησης σε μια οικονομία που βρίσκεται σε βαθειά υφεσιακή καταστολή εδώ και έξι χρόνια, με μια ανεργία της τάξης του 25%, θα νεκρώσει ακόμη περισσότερο την αγορά, προκαλώντας νέα κύματα χρεοκοπιών και απολύσεων. Οι αστρονομικοί στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα, που ήδη στάζει αίμα, είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν θα εκπληρωθούν, πράγμα πουαναγνωρίζουν εκ των προτέρων οι δανειστές με την επιμονή τους στα “εφεδρικά μέτρα”. Μια επιμονή που στέλνει το μήνυμα σε όλους τους υποψήφιους επενδυτές: μείνετε μακριά από το ναρκοπέδιο που λέγεται Ελλάδα, εκτός αν είναι να πάρετε κοψοχρονιά κανένα φιλέτο από τις σάρκες του εναπομείναντος κοινωνικού πλούτου.

Όταν το όχημα που οδηγείς πηγαίνει σε αδιέξοδο δρόμο και ο τοίχος είναι πια ορατός, μία λύση μόνο υπάρχει: να βάλεις όπισθεν και να κινηθείς στην αντίθετη κατεύθυνση! Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα μόνο λίγα μέτρα πριν από τον τοίχο. Η δραματική αλλαγή κατεύθυνσης, προς την έξοδο από την ευρωζώνη, επιβάλλεται επί ποινή οικονομικού και κοινωνικού “πυρηνικού χειμώνα”. Το ερώτημα που τίθεται εκ των πραγμάτων δεν είναι πλέον αν θα φύγουμε από το ευρώ, αλλά πότε, πως, με ποιους, εναντίον ποίων θα φύγουμε.

Όπως τονίζει, στο εξαιρετικά διεισδυτικό άρθρο του, που δημοσιεύεται σ' αυτή την ιστοσελίδα, ο οικονομολόγος Β. Βενιζέλος, ένα ορισμένο Grexit θα το ήθελαν ή πάντως θα το αποδέχονταν ως αναπόφευκτο και επιθετικότατες δυνάμεις του διεθνούς, χρηματιστικού κεφαλαίου, στη λογική που απεργάζεται, καιρό τώρα, ο Β. Σόιμπλε. Το εναλλακτικό “Σχέδιο Β” αυτών των κύκλων είναι, στις αδρές γραμμές του, γνωστό: “Εθνικό” νόμισμα χωρίς εθνική νομισματική πολιτική, προσδεδεμένο σε μια σφιχτή ισοτιμία με το ευρώ (κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υφίσταται τις επιπτώσεις του γερμανικού εργασιακού- οικονομικού ντάμπινγκ), διατήρηση του επαχθούς χρέους και των ιδιωτικοποιήσεων τραπεζών και υποδομών, νέο κύμα μαζικής φτωχοποίησης του ελληνικού πληθυσμού. Ένα παρόμοιο, συναινετικό (με τους δανειστές) Grexit θα αποτελούσε πραγματική κοινωνική καταστροφή, την οποία μάλιστα οι συστημικές δυνάμεις θα επιχειρήσουν να φορτώσουν στις αριστερές, αντι- ΕΕ δυνάμεις, ισχυριζόμενες ότι πράττουν αυτό που εμείς πάντα θέλαμε!

Σ'αυτό το φόντο, είναι απολύτως επιτακτική η ανάγκη να προβληθεί στην πλατύτερη δυνατή κλίμακα, με τον πιο πειστικό τρόπο, η λυτρωτική, εναλλακτική λύση του αριστερού, λαϊκού, δημοκρατικού Grexit, στον αντίποδα ενός ελεγχόμενου, ολέθριου “Grexit αλα Σόιμπλε”. Όσοι, κάτω από τις υπαρκτές δυσκολίες, υιοθετούν αμυντική στάση και αποφεύγουν να πάρουν θέση σ' αυτό το κομβικό, για κάθε αριστερή, εναλλακτική πρόταση πρόβλημα, προσφέρουν κάκιστες υπηρεσίες στην υπόθεση του λαϊκού, αντιμνημονιακού αγώνα. Αν δεν δώσουμε εμείς τη δική μας, ανατρεπτική πρόταση, το κενό θα έρθουν να το καλύψουν συστημικές, ενδεχομένως δεξιές- εθνικιστικές δυνάμεις (η ακροδεξιά “Εθνική Ενότητα” κάνει ήδη πρόβες σ' αυτόν τον ρόλο).

Εξίσου αρνητικές υπηρεσίες προσφέρουν όσοι, όπως η ηγεσία του ΚΚΕ, “πετάνε την μπάλα στην εξέδρα” παραπέμποντας την έξοδο από το ευρώ στον... σοσιαλισμό και την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, δηλαδή στις ελληνικές καλένδες. Αλλά και όσοι, σ' αυτές τις τόσο κρίσιμες για το λαό και τον τόπο στιγμές, αναλώνονται σε πλειστηριασμούς υπεραριστερών διακηρύξεων, θέτοντας ως άμεσο στόχο την ταυτόχρονη έξοδο από ευρώ και Ε.Ε., κάτι που πρακτικά διαγράφει την έξοδο από την ευρωζώνη ως κομβικό ζήτημα του κοινωνικού και πολιτικού αγώνα. Είναι πολύ εύκολο να ανεβάζεις τον πήχυ όσο σου αρέσει και να κατακεραυνώνεις για έλλειψη αποφασιστικότητας όσους δεν σε ακολουθούν. Μόνο που δεν είναι και τόσο τιμητικό να περνάς διαρκώς πολύ κάτω από τον πήχυ, καμαρώνοντας για το “θάρρος” σου.

Ασφαλώς, η ρήξη και η αποδέσμευση από την Ε.Ε. θα έρθει, αργά ή γρήγορα, και μάλλον γρήγορα, στην ημερήσια διάταξη. Αλλά το να κόψει στην πράξη, ο λαός - και όχι στα χαρτιά, η άλφα ή βήτα οργάνωση- τον Γόρδιο Δεσμό του ευρώ είναι το αναγκαίο, σήμερα, εφαλτήριο για τα ακόμη αποφασιστικότερα άλματα που θα ακολουθήσουν.

Η πρακτική πείρα των λαϊκών δυνάμεων και όχι οι από καθέδρας διακηρύξεις είναι το αποτελεσματικότερο πολιτικό σχολείο. Η συμπυκνωμένη πείρα των τελευταίων 15 μηνών έπεισε και πείθει με επιταχυνόμενους ρυθμούς ευρύτερα στρώματα εργαζομένων για τις ολέθριες επιπτώσεις της παραμονής μας στην ευρωζώνη. Η μεταστροφή στο θέμα του Grexit καταγράφεται ήδη σε όλες τις δημοσκοπήσεις, ό,τι επιφυλάξεις κι αν δικαιολογημένα τρέφει κανείς για πολλές από τις εταιρείες που τις πραγματοποιούν. Ο λαός μπορεί να αντιληφθεί ότι, εάν είχαμε βγει από το ευρώ, με αριστερούς, δημοκρατικούς όρους, από το 2010, αντί να μπούμε στην εφιαλτική, καθοδική έλικα των μνημονίων,θα είχαμε ξεπεράσει προ πολλού τις δυσκολίες της μεταβατικής περιόδου και θα είμαστε σήμερα πολύ, πολύ καλύτερα. Άλλωστε, μετά από την επιβολή των capital controls, το περασμένο καλοκαίρι,έχουμε ήδη απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος από το κόστος της αποδέσμευσης, χωρίς να απολαμβάνουμε κανένα από τα οφέλη της.

Θα ακούσουμε και πάλι, βέβαια, από τα κυριότερα φερέφωνα του συστήματος ότι ένα αριστερό Grexit θα ήταν πορεία σε “αχαρτογράφητο έδαφος”, γεμάτη κινδύνους σε κάθε μας βήμα. Όμως όλοι γνωρίζουν ότι οι πιο όμορφοι προορισμοί είναι προσιτοί μόνο από δύσκολους δρόμους. Όσοι δεν αποφασίζουν να σηκώσουν άγκυρα παρά μόνο για πλήρως χαρτογραφημένα νερά, είναι καταδικασμένοι να βουλιάζουν λίγο- λίγο, μαζί με τη χαμένη τιμή τους, σε κάποιο θλιβερό “λιμάνι της αγωνίας”- τουλάχιστον μέχρι να τους διώξουν κι από εκεί αυτοί που θα το έχουν αγοράσει κοψοχρονιά...

Πέτρος Παπακωνσταντίνου/iskra